Μπορεί να καταπολεμηθεί η ανεργία σ' ένα καθεστώς σύμφυτο μ' αυτήν; Ο Μπρεχτ θα απαντούσε: "Η ανεργία δεν καταργείται αν δεν μπει στην ανεργία η αστική τάξη".Μια τέτοια παραδοχή οδηγεί στο συμπέρασμα πως οποιαδήποτε ενέργεια καταπολέμησης της ανεργίας, στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος, δεν μπορεί παρά να αποτελεί διαχείριση του φαινομένου.

Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνουν, από μια πλευρά, οι αριθμοί. Είκοσι εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη είναι άνεργοι. Αλλα εξήντα εκατομμύρια άτομα ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Στην Ελλάδα το επίσημο ποσοστό ανεργίας αγγίζει το 10% με σαφή την... προοπτική ανόδου του, σε τέσσερα χρόνια, στο 11%, μόνο από τη μετακίνηση αγροτικού πληθυσμού στα αστικά κέντρα.

Του λόγου το αληθές, από μια άλλη πλευρά, επιβεβαιώνει το περιεχόμενο των διαφόρων προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), με στόχο - όπως διατείνεται - την αύξηση της απασχόλησης, την καταπολέμηση της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Το περιεχόμενο αυτό συνθέτουν η επιδότηση βιομηχάνων και άλλων ιδιωτών για την ανάπτυξη επενδυτικών δραστηριοτήτων σε τοπικό επίπεδο ή τη δραστηριοποίηση σε τομείς κρατικής ευθύνης, και η απασχόληση κάποιων ανέργων για όσο διάστημα διαρκεί η επιδότηση. Στόχος τους, να μοιράσουν την ανεργία και τη φτώχεια τοποθετώντας σε μία θέση δυο και τρεις εργαζόμενους, χωρίς ουσιαστικά ασφαλιστικά δικαιώματα και με ελάχιστη αμοιβή. Να προλάβουν, ταυτόχρονα, παρέχοντας ωριαία ελεημοσύνη, τις κοινωνικές εκρήξεις που ενέχουν τα παραπάνω ποσοστά ανεργίας και φτώχειας. Ανάμεσα σ' αυτά τα προγράμματα διακρίνουμε τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης (ΤΣΑ). Ο όρος χρησιμοποιήθηκε δημόσια στην έναρξη του "κοινωνικού διαλόγου", όταν δηλαδή η κυβέρνηση καλούσε τους εργαζόμενους να συμφωνήσουν στην εκχώρηση δικαιωμάτων και κατακτήσεών τους. Με το νομοσχέδιο για τις εργασιακές σχέσεις, που κατατέθηκε στη Βουλή, στις 24 Ιούνη, ορίζεται ότι στα πλαίσια του κάθε ΤΣΑ - σε περιοχές με έντονο πρόβλημα ανεργίας - είναι δυνατό να ρυθμίζονται τα κατώτατα όρια μισθών και οι όροι απασχόλησης του προσωπικού που θα απασχοληθεί στα προγράμματα αυτά.

Στην πράξη τα ΤΣΑ αποτελούν ένα εταιρικό σχήμα, στο οποίο συμμετέχουν ιδιώτες, τοπικοί παραγωγικοί φορείς και φορείς Αυτοδιοίκησης. Το σχήμα αυτό δραστηριοποιείται κυρίως σε τομείς κοινωνικής πρόνοιας, όπως φύλαξη σχολείων, φύλαξη διαβάσεων, φύλαξη ηλικιωμένων, αλλά αναλαμβάνει και επενδυτικές δραστηριότητες σε δημόσιες εκτάσεις. Τα άτομα που θα προσληφθούν να στελεχώσουν τα ΤΣΑ θα επιδοτούνται από τον ΟΑΕΔ για δύο χρόνια. Αυτό συνεπάγεται, για τους μεν εργαζόμενους, επάνοδο στις λίστες των ανέργων, για τους μεν χρήστες των προγραμμάτων... εισβολή στην τσέπη τους, καθώς αυτά, με το πέρας των δύο χρόνων, θα λειτουργούν με τη μέθοδο της αυτοχρηματοδότησης. Οι περιοχές που επιλέχθηκαν για να εφαρμοστούν τα ΤΣΑ είναι: Κοζάνη - Φλώρινα, δυτικές περιοχές Αθήνας - Πειραιά, Αχαϊα, Μαγνησία, Δράμα, Ημαθία, Βοιωτία.

Κεντρικός φορέας διαχείρισης των πόρων των ΤΣΑ είναι το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας (ΕΙΕ). Οι Δήμοι Αιγάλεω, Χαϊδαρίου, Περιστερίου, Ιλίου, Καματερού, Αγίας Βαρβάρας και Αγ. Αναργύρων έχουν δηλώσει τη συμμετοχή τους στα ΤΣΑ και έχουν καταθέσει τις προτάσεις τους στο ΕΙΕ. Ο μόνος δήμος που αρνήθηκε να συμπράξει στον εμπαιγμό των ανέργων και στην καταστρατήγηση εργασιακών κεκτημένων είναι ο Δήμος Πετρούπολης.

Οι υποστηριχτές των ΤΣΑ διατείνονται πως με αυτά θα αντιμετωπιστεί η ανεργία. Θα δοθεί η δυνατότητα σε τοπικούς παραγωγικούς φορείς να προωθήσουν δραστηριότητες που επηρεάζουν την απασχόληση και την ανάπτυξη της περιοχής. Θα συμβάλλουν στην προσπάθεια ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης, αναβαθμίζοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας.

Στην πραγματικότητα, τα ΤΣΑ μοιράζουν την ανεργία, αφού δεν εντάσσονται σε ένα ενιαίο σχέδιο αντιμετώπισής της, αλλά προωθούνται αποσπασματικά, με διαφορετικούς σκοπούς, ανά περιοχή. Την ίδια στιγμή δε δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, αφού δεν αποτελούν μέρος ενός ενιαίου εθνικού προγράμματος ανάπτυξης της χώρας. Ταυτόχρονα, υπονομεύουν όλα τα εργατικά δικαιώματα, αφού οι εργαζόμενοι που θα κληθούν να δουλέψουν σ' αυτά θα είναι ωρομίσθιοι, με σύμβαση αορίστου χρόνου, χωρίς ουσιαστικά ασφαλιστικά δικαιώματα.

Γίνεται φανερό πως η εφαρμογή των ΤΣΑ όχι μόνο δεν καταπολεμά την ανεργία, αλλά εξαναγκάζει έναν αριθμό ανθρώπων με οξύτατα προβλήματα να υπερασπιστεί πολιτικές κατευθύνσεις και πρακτικές των οποίων οι ίδιοι θα είναι θύματά τους. Σκοπεύει στην υποβάθμιση του συλλογικού αγώνα που θα επιβάλλει λύσεις, στη βάση μιας αναπτυξιακής πορείας της χώρας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περιοχές που επιλέχθηκαν για να εφαρμοστούν τα ΤΣΑ είναι αυτές με πιο αυξημένα τα προβλήματα της ανεργίας, της φτώχειας, της συρρίκνωσης της βιομηχανίας. Οι περιοχές που - πιστεύουν οι κυβερνητικοί - οι αντιστάσεις των εργαζομένων θα είναι αντικειμενικά αδύναμες.

Μια πρώτη απάντηση στα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης (ΤΣΑ), έδωσαν, πριν τρεις περίπου μήνες, σε σχετική δημόσια συζήτηση που διοργάνωσε η "Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία" (ΝΑΣ), εργαζόμενοι και δημότες δήμων της Δυτικής Αθήνας. Αυτό που αναδείχτηκε είναι η εναντίωση στην εφαρμογή τους και την πολιτική που τα προωθεί. Η πάλη για να μην περάσει η εμπορευματοποίηση της κοινωνικής πρόνοιας, των ελεύθερων χώρων. Η συσπείρωση των εργαζομένων για τη δημιουργία νέων θέσεων ανεργίας και ενάντια στο μοίρασμά της.

Από τη σημαντική αυτή συζήτηση, καταγράφουμε μερικές από τις παρεμβάσεις που έγιναν και θίγουν τις αρνητικές συνέπειες που θα επιφέρει η εφαρμογή των ΤΣΑ στους ελεύθερους χώρους, στους ανέργους, στην εκπαίδευση, στα Ατομα με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ).

Στους στόχους που εξυπηρετεί η προώθηση κι εφαρμογή των ΤΣΑ εντάσσεται και η "αξιοποίηση" των δασικών εκτάσεων και ελεύθερων χώρων, που διαθέτουν οι δήμοι, από ιδιώτες. Η παράδοσή τους, δηλαδή, στο ιδιωτικό κεφάλαιο, με στόχο την απόδοση κέρδους από τη χρήση τους. Πώς συμβαίνει αυτό; Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που ανέφερε ο Ν. Τριανταφύλλου,δημοτικός σύμβουλος Ιλίου.

Ο Δήμος Χαϊδαρίου, στα πλαίσια του ΤΣΑ, προτείνει τη δημιουργία "Αστικών Πάρκων με Προστιθέμενη αξία" και υποδεικνύει ως τέτοιο χώρο έκταση 50 στρεμμάτων από τα στρατόπεδα του ΚΕΒΟΠ, που του έχουν παραχωρηθεί. Η πρόταση αυτή προβλέπει τη δημιουργία "Περιβαλλοντικού Πάρκου με διάφορες χρήσεις", με πιθανούς εταίρους του προγράμματος που θα υλοποιήσει το έργο, τις εταιρίες ΔΗΩ, ΑΚΤΟ, ΑΣΠΑ και το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η επίσκεψη στο χώρο αυτό θα γίνεται με εισιτήριο.

"Χαρακτηριστικό αυτής και άλλων προτάσεων άλλων Δήμων, που περιλαμβάνονται στα ΤΣΑ, είναι η εμπορευματοποίηση και η ιδιωτικοποίηση χώρων και δραστηριοτήτων", τόνισε ο Ν. Τριανταφύλλου. Οι Δήμοι - συνέχισε - χρησιμοποιούνται ως μέσο για την υλοποίηση των βλέψεων των ιδιωτών, παραδίδοντας βορά στις ορέξεις τους, ελεύθερους χώρους, έναντι "πινακίου φακής".

"Να σταματήσει ο εμπαιγμός και η απάτη σε βάρος των ανέργων, των εργαζομένων" ήταν το μήνυμα που έστειλε το μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Ανέργων, Ερρίκα Βάτση.Εμπαιγμός, γιατί "εκμεταλλεύονται την απόγνωση των εργαζομένων, που δεν ξέρουν αν αύριο θα έχουν δουλιά και των ανέργων που ζουν με την ελπίδα να βρουν", ώστε να περάσουν τα μέτρα τους. Απάτη, γιατί "η μεγάλη μάζα που θα προσληφθεί στα ΤΣΑ είναι 500 άτομα σε σύνολο 30.000 τουλάχιστον ανέργων στη Δυτική Αθήνα".

Στο όνομα της ανεργίας - συνέχισε η Ερρίκα Βάτση - οι εκάστοτε κυβερνήσεις επιδοτούν τους βιομηχάνους και τους αεριτζήδες με δισεκατομμύρια, δίνοντάς τους ταυτόχρονα την άδεια να απολύουν τους μόνιμα απασχολούμενους και να προσλαμβάνουν άλλους εργαζομένους με μερική απασχόληση". Η ίδια αναφέρθηκε στο παράδειγμα του Δεδέογλου, από την Κομοτηνή, ο οποίος ενώ επιδοτήθηκε από τον ΟΑΕΔ, απόλυσε τους 160 μόνιμα απασχολούμενους και προσέλαβε στη θέση τους άλλους 160 εργαζόμενους για να τους εκπαιδεύσει!

"Πληρώστε για σεκιουριτάδες στα σχολεία", καλούν τους γονείς και τους συλλόγους τους οι εμπνευστές των ΤΣΑ. Πρότασή τους η σύσταση κοινωνικής εταιρίας που θα αναλάβει τη φύλαξη πολλών σχολείων μαζί, το κόστος λειτουργίας της οποίας θα πληρώσουν εν μέρει ο ΟΑΕΔ - επιδοτώντας τους μισθούς του προσωπικού, για τα δύο πρώτα χρόνια - οι σύλλογοι των Γονέων και Κηδεμόνων και οι δήμοι - επιβάλλοντας ανταποδοτικά τέλη.

Πρόταση, που, όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Γ. Ποντικάκης,μέλος του Διοικητικού Συλλόγου της Ομοσπονδίας Γονέων Αθήνας, "επιχειρεί να θεσμοθετήσει τη σημερινή κατάσταση, στην οποία έχει υποχρεώσει η κυβέρνηση τους γονείς και τους συλλόγους τους. Να βάζουν, δηλαδή, το χέρι στην τσέπη για να καλύπτουν τα κενά που δημιουργεί η κρατική υποχρηματοδότηση της παιδείας".

Αναφερόμενος στις επιπτώσεις από την εφαρμογή των ΤΣΑ στους εργαζόμενους στο χώρο εκπαίδευσης, τόνισε πως καταργούνται οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας και τα όποια εργασιακά δικαιώματα κατακτήθηκαν, δημιουργώντας, έτσι εργαζόμενους πολλών ταχυτήτων και δικαιωμάτων.

"Είναι καθαρό ότι τα ΑμΕΑ δεν μπορούν να ευημερούν όταν η πλειοψηφία του ελληνικού λαού ζει στην ανασφάλεια, την ανέχεια, τη φτώχεια, την ανεργία". Με αυτά τα λόγια ο Μάριος Καμακάρης, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Πανελλήνιου Συλλόγου Παραπληγικών έκλεισε την παρέμβασή του στη συζήτηση της ΝΑΣ, εξηγώντας πως η πηγή του κακού για την εξαθλίωση στην οποία οδηγούνται τα ΑμΕΑ, οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, είναι η ακολουθούμενη κυβερνητική πολιτική. "Μια πολιτική ενταγμένη στο στρατηγικό στόχο που λέγεται Μάαστριχτ. Που περικόπτει συνεχώς τις δαπάνες για κοινωνικούς τομείς, που προωθεί τις ιδιωτικοποιήσεις, που καταστρατηγεί εργασιακά κεκτημένα", τόνισε ο Μ. Καμακάρης.

Αναφερόμενος στο ζήτημα της επαγγελματικής αποκατάστασης των ΑμΕΑ, ο Μ. Καμακάρης σημείωσε πως ένα ελάχιστο ποσοστό καταφέρνουν να εργαστούν. "Αυτό η κυβέρνηση το "αντιμετωπίζει" δίνοντας παροχές στο μεγάλο κεφάλαιο μέχρι και χρηματική επιδότηση στους εργοδότες που θα απασχολήσουν ΑμΕΑ. Τα προβλήματα τους, όμως, αντιμετωπίζονται μόνο με ένα ισχυρό δημόσιο σύστημα υγείας και όχι με ΤΣΑ".

Οχι στα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης (ΤΣΑ) δήλωσαν και οι κάτοικοι της περιοχής της Ανάκασσας στους Αγίους Αναργύρους, σε συγκέντρωση - συζήτηση που διοργάνωσε στις αρχές του Ιούνη η "Δημοτική Αναγέννηση Αγίων Αναργύρων". Κοινή πεποίθηση πως τα ΤΣΑ αποτελούν ημίμετρα που δε λύνουν το οξυμένο πρόβλημα της ανεργίας στην περιοχή.

"Στη Δυτική Αθήνα έκλεισαν δεκάδες βιομηχανίες, έμειναν άνεργοι χιλιάδες εργαζόμενοι και αντί να προχωρήσει η παραγωγική ανασυγκρότηση, η κυβέρνηση προωθεί τα ΤΣΑ, προτείνοντας 5 με 10 θέσεις φύλαξης παιδιών και άλλες τόσες φύλαξης διαβάσεων...", σημείωνε στη συζήτηση ο Γερ. Θεοδωράτος,υποψήφιος δήμαρχος Αγίων Αναργύρων.

"Στόχος των ΤΣΑ είναι το μοίρασμα της ανεργίας, τοποθετώντας σε μια θέση εργασίας δύο και τρεις εργαζόμενους", έλεγε ο Μπ. Βορτελίνος,οργανωτικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΠΟΕ - ΟΤΑ). "Τα άτομα που θα συμμετέχουν στα ΤΣΑ θα επιδοτούνται από τον ΟΑΕΔ για δύο χρόνια. Μετά το πέρας των δύο χρόνων, την επιδότηση των απασχολούμενων θα αναλάβει ο δήμος, κάτι που μεταφράζεται σε νέα επιβάρυνση στην τσέπη του δημότη".

Σύμφωνα με τις προτάσεις των Δήμων Αιγάλεω, Χαϊδαρίου, Περιστερίου, Ιλίου, Καματερού, Αγίων Αναργύρων, Αγίας Βαρβάρας, τα ΤΣΑ δραστηριοποιούνται κυρίως σε τομείς κοινωνικού χαρακτήρα, όπως φύλαξη σχολείων, διαβάσεων, ηλικιωμένων και παιδιών, τομείς που στο μέλλον θα μετατραπούν σε ανταποδοτικούς, δηλαδή θα πληρώνονται από τους χρήστες τους. Οι εργαζόμενοι που θα απασχοληθούν, στις περιοχές αυτές, φτάνουν τους 500! Την ίδια ώρα οι άνεργοι της Δυτικής Αττικής ξεπερνούν τους 20.000!

Αναλυτικά: στο Αιγάλεω θα απασχοληθούν περίπου 95 άνεργοι, στο Χαϊδάρι 94, στο Περιστέρι 68, στο Ιλιον 43, στο Καματερό 25, στους Αγ. Αναργύρους 20, στην Αγία Βαρβάρα 26.

ΟΧΙ στην καταστρατήγηση εργασιακών κεκτημένων, δηλώνουν οι εργαζόμενοι

Και στη φύλαξη ηλικιωμένων δραστηριοποιούνται τα ΤΣΑ, οι οποίοι θα κληθούν να πληρώσουν τη λειτουργία τους

Χρησιμοποιούν την ΤΑ για να επικυρωθούν τα ΤΣΑ στην κοινή γνώμη, σημειώνει ο Σπ. Χαλβατζής

Από τη συζήτηση της ΝΑΣ για τα ΤΣΑ

Γίνεται φανερό πως ο τρόπος που επιλέχθηκε να εφαρμοστούν τα ΤΣΑ, η συμμετοχή δηλαδή και του θεσμού της Αυτοδιοίκησης, έχει στόχο την επικύρωσή τους από τη λαϊκή γνώμη. Στην αποδοχή από το λαό της ανταποδοτικότητας ως τρόπο λειτουργίας των ΟΤΑ.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, πρωτοβάθμια και νομαρχιακή, "έχει χρέος να δράσει σε μια άλλη κατεύθυνση. Να αγωνιστεί μαζί με τους εργαζόμενους για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, για μια πορεία παραγωγικής ανάπτυξης της χώρας", σημείωσε στην ομιλία του, στη συζήτηση της ΝΑΣ, ο επικεφαλής της ΝΑΣ πανελλαδικά και υποψήφιος πρόεδρος της Διευρυμένης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αθήνας - Πειραιά, Σπ. Χαλβατζής,δείχνοντας το δρόμο που πρέπει να βαδίσει ο θεσμός. "Μπορεί μεν η ΤΑ να μην έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ανεργίας, όμως δε θα πρέπει οι αιρετοί να μένουν απαθείς όταν κλείνουν εργοστάσια στο χώρο ευθύνης τους και πολύ περισσότερο, δε θα πρέπει να μπαίνουν μπροστά και να υλοποιούν μια πολιτική, η οποία συμβάλλει στην ανατροπή των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, στην κατάργηση του 8ωρου και του 7ωρου, στην αλλαγή γενικότερα των εργασιακών σχέσεων, όπως συμβαίνει με τα ΤΣΑ",συνέχισε ο Σπ. Χαλβατζής.

"Το κύριο - κατέληξε - είναι να αναπτυχθεί ο οργανωμένος αγώνας του λαϊκού κινήματος, να καταφέρει να διαμορφώσει όρους μαζικής λαϊκής πάλης, να συγκροτήσει ένα μέτωπο κοινωνικοπολιτικό, για να βάλει ρότα για έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας. Και η ΤΑ μπορεί και πρέπει να έχει θετική συμβολή σ' αυτή την αγωνιστική πορεία του λαού".

Κείμενα: Χριστίνα ΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ελένη ΓΑΒΡΙΗΛ