Στα βουνά της Γκιώνας, στη ματοβαμμένη περιοχή της Ρούμελης, στέκει ολόρθο, ενάντια στη θέληση του χρόνου, ένα μικρό χωριό. Ενα χωριουδάκι, περικυκλωμένο από τα βουνά της περιοχής και τα έλατα που κατεβαίνουν με ορμή από τις κορφές τους μέχρι τις παρυφές των πρώτων σπιτιών. Το χωριό αυτό είναι βαθιά χαραγμένο στην ψυχή όλων των αντιστασιακών, των ΕΑΜιτών, των ΕΛΑΣιτών και των ΕΠΟΝιτών. Γιατί, έμελλε να γράψει μία από τις χρυσές σελίδες της ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης.

Στις Καρούτες Φωκίδας, στο ταπεινό και άσημο μέχρι τον Αύγουστο του 1944 αυτό χωριό, ο ΕΛΑΣ έδωσε και κέρδισε μια μεγάλη μάχη απέναντι στα χιτλερικά στρατεύματα κατοχής. Απέναντι σε ένα στρατό που ήταν πανίσχυρος και πάνοπλος, οι αντάρτες νίκησαν με μόνο στήριγμα τη δύναμη της ψυχής τους και τη θέλησή τους να δουν την Ελλάδα πραγματικά ελεύθερη.

Είχαν περάσει τα μεσάνυχτα της 3ης προς 4η Αυγούστου του 1944, όταν ένα πάνοπλο γερμανικό απόσπασμα, με δύναμη άνω των τριακοσίων αντρών, ειδικευμένο σε ορεινές επιχειρήσεις, κινείται από την Αμφισσα προς το Ελατο, με στόχο να χτυπήσει το Λιδορίκι - που τότε αποτελούσε την έδρα της 5ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 4ης Αυγούστου, φτάνει στην τοποθεσία Ελατο. Εκεί, όμως, αντιμετωπίζεται από τον 6ο Λόχο του 2/34 Τάγματος, που κατέχει μόνιμα τη θέση αυτή. Αμέσως λαμβάνουν γνώση τόσο το 2/34 Τάγμα, όσο και η Διοίκηση της Ταξιαρχίας στο Λιδορίκι. Διοικητής τότε της Ταξιαρχίας ήταν ο Συνταγματάρχης Γιώργος Ρήγος,με το ψευδώνυμο "Φεραίος".

Ο ίδιος συλλαμβάνει και επεξεργάζεται με τους συνεργάτες του το σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση του γερμανικού αποσπάσματος. Διατάσσει, λοιπόν, τον 6ο Λόχο να συμπτυχθεί προς το χωριό Καρούτες, με αντικειμενικό σκοπό να παραπλανήσει αφ' ενός τους Γερμανούς ότι δήθεν ηττήθηκαν και υποχωρούν, και αφ' ετέρου να τους καθυστερήσει, χτυπώντας τους με σποραδικά πυρά, να φτάσουν στις Καρούτες. Ταυτόχρονα, όμως, ζητά από το 2/34 Τάγμα αλλά και από την Ταξιαρχία να κινηθούν χωρίς καμία αναβολή στις περιοχές γύρω από το χωριό Καρούτες, παίρνοντας συγκεκριμένες θέσεις. Συνεπώς, το σχέδιο του "Φεραίου", ήταν να εγκλωβιστεί και να εξοντωθεί το εχθρικό απόσπασμα μέσα στο χωριό, χωρίς καμία διέξοδο διαφυγής.

Τη βράδυ της 4ης και το πρωί της 5ης Αυγούστου, το γερμανικό απόσπασμα βρίσκεται μέσα στο χωριό. Ωστόσο, δεν προχωρούν προς το Λιδορίκι. Αντίθετα, μένουν στο χωριό, όπου επιδίδονται στο συνηθισμένο τους έργο: Το πλιάτσικο. Απ' ό,τι φαίνεται, περιμένουν εντολή για να προχωρήσουν ή απλώς κάθονται για να ξεκουραστούν μια μέρα. Είναι μάλιστα, τόσο βέβαιοι πως κατάφεραν να διώξουν τους αντάρτες, που τα μέτρα ασφαλείας που παίρνουν είναι σχεδόν ανύπαρκτα.

Ολα τα τμήματα της Ταξιαρχίας βρίσκονται στις θέσεις τους. Προχωρούν αθόρυβα, σύμφωνα με το σχέδιο, κυκλώνοντας το χωριό χωρίς να τους αντιληφθούν. Ολοι τους, περιμένουν το σύνθημα - βολή όλμου - με ανυπομονησία, για να αρχίσουν την επίθεση.

Η ησυχία της περιοχής "σπάει" από ένα πυροβολισμό Γερμανού στρατιώτη που αντιλήφθηκε τις κινήσεις των ανταρτών στα βορειοδυτικά υψώματα. Η ώρα ήταν 12.30 το μεσημέρι, όταν και άρχισε η επίθεση.

Απ' όλες τις πλευρές ορμούν οι αντάρτες, αιφνιδιάζοντας τους Γερμανούς. Πυροβολισμοί, ριπές πυροβόλων και βλήματα, "σχίζουν" τον αέρα. Με τη δεύτερη βολή των όλμων οι αντάρτες χτυπούν και καταστρέφουν τον ασύρματο αφήνοντας τους χιτλερικούς χωρίς επικοινωνία. Στην περιοχή βρισκόταν και ο διοικητής των Γερμανών, ο οποίος και σκοτώνεται.

Πανικόβλητοι οι φασίστες τρέχουν, άλλοι για να ντυθούν και άλλοι για να πάρουν τα όπλα τους. Στην πλατεία του χωριού, στο προαύλιο της εκκλησίας, στο σχολείο, οι μάχες είναι σκληρές και σώμα με σώμα. Παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό, οι Γερμανοί ανασυντάσσονται και συνεχίζουν τη μάχη. Οι νεκροί και οι τραυματίες είναι πολλοί και από τις δύο πλευρές. Το χώμα έχει ποτιστεί με αίμα. Η αντίσταση όμως των χιτλερικών αρχίζει να κάμπτεται κάτω από το βάρος των απωλειών. Τελικά, όσοι επέζησαν, παραδίνονται. Η μάχη τέλειωσε αργά το σούρουπο. Τα παλικάρια του ΕΛΑΣ, πέτυχαν ακόμη μία μεγάλη νίκη απέναντι στον κατακτητή.

Οι απώλειες για τους φασίστες μεγάλες. Από τους περίπου 320 άντρες που αριθμούσε η δύναμη της διλοχίας, οι 203 έπεσαν νεκροί και οι αιχμάλωτοι έφτασαν τους 110, μεταξύ των οποίων ήταν και πολλοί τραυματίες, ενώ λέγεται ότι πέντε κατάφεραν να ξεφύγουν.

Από την πλευρά των ΕΛΑΣιτών οι νεκροί ήταν μόλις 30 και οι τραυματίες περίπου 60. Ο "Φεραίος", στέλνοντας μήνυμα στο γερμανικό αρχηγείο στην Αμφισσα, ζητάει να υπάρξει ανταλλαγή αιχμαλώτων. Ωστόσο, δεν παίρνει καμία απάντηση. Ολοι οι αιχμάλωτοι, μεταφέρονται - κατόπιν εντολής του Πρώτου Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ - στην Αγγλική Μονάδα στο Γουδί.

Κώστας ΤΡΑΚΟΣΑΣ