Για να τιμήσει την επέτειο και τους ηρωικούς νεκρούς της 5ης Μάρτη 1943, μέρας που πραγματοποιήθηκε στο κέντρο της Πρωτεύουσας, η μεγαλειώδης μαχητική διαδήλωση του λαού της Αθήνας και του Πειραιά ενάντια στην Πολιτική Επιστράτευση, που κατ' εντολή των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής είχε σχεδιάσει η προδοτική κυβέρνηση Λογοθετόπουλου, το ΔΣ της Πανελλήνιας Ενωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης -ΠΕΑΕΑ - πραγματοποίησε εκδήλωση τη Δευτέρα 6 Μάρτη 2000.

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης άρχισε με δέηση στο Ναό του Αγίου Γεωργίου του Καρύτση και στη συνέχεια έγινε το πολιτικό μνημόσυνο στην πλατεία Κοραή. Για την ξεχωριστή και ηρωική αυτή ημέρα, μίλησε το μέλος της Διοίκησης της ΠΕΑΕΑ, ΣπύροςΔιλιντάς. Τέλος, όλοι όσοι πήραν μέρος στην εκδήλωση επισκέφθηκαν το χώρο, τα υπόγεια, όπου βρισκόταν η «Κομαντατούρ» (Κοραή 4) - εκεί όπου εκείνη την ημέρα, αλλά και στις άλλες διαδηλώσεις του ιδίου χρόνου, μα και καθ' όλη τη διάρκεια της Κατοχής, γέμιζαν από πατριώτες - και κατέθεσαν στεφάνια.

Στο χρονικό των γεγονότων αναφέρθηκε στην ομιλία του ο Σπ. Διλιντάς, ο οποίος, ανάμεσα στα άλλα είπε:

«Στις 22 Φλεβάρη 1943, οι κατακτητές, μέσω της προδοτικής ελληνικής κυβέρνησης, στέλνουν στο Εθνικό Τυπογραφείο τη διαταγή της επιστράτευσης. Ακολουθούν μια σειρά διαδηλώσεων. Η πρώτη είναι συνδυασμένη με την απεργία των τροχιοδρομικών, ενώ στις 25 του ίδιου μήνα οι κινητοποιήσεις επαναλαμβάνονται με πρωτοπόρους τους φοιτητές. Στις 4 του Μάρτη με απόφαση της ΚΕ του ΕΑΜ και με υπεύθυνο τον Νίκο Πλουμπίδη, ορίζεται η επόμενη μέρα για το γενικό ξεσήκωμα.

Η 5 Μάρτη, τότε, ημέρα Παρασκευή, ήταν μια μέρα με τσουχτερό κρύο και χιονόνερο που έπεφτε συνέχεια στους δρόμους της Αθήνας. Την προηγούμενη νύχτα, οι δρόμοι και οι τοίχοι των σπιτιών Αθήνας, Πειραιά και των συνοικιών τους, είχαν γεμίσει με καινούρια συνθήματα που ήταν γραμμένα με κόκκινη μπογιά: "ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ", "ΚΑΝΕΙΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ". Τα τρία γράμματα: ΕΑΜ, έδειχναν στο λαό το δρόμο του αγώνα που τον καλούσαν να πάρει. Τα στρατιωτικά νοσοκομεία φιλοξενούσαν πάνω από 5.000 τραυματίες και ανάπηρους του Αλβανικού Μετώπου. Ομως εκείνη την ημέρα, όλα άδειασαν και οι τραυματίες με τις νοσοκομειακές τους κελεμπίες, τις πατερίτσες, τα μπαστούνια τους και τα αναπηρικά τους καροτσάκια - πολλά από τα οποία έσπρωχναν οι νοσοκόμες - έφευγαν κατά ομάδες για να πάρουν μέρος στη διαδήλωση.

Το Πανεπιστήμιο, το Πολυτεχνείο, η Ανωτάτη Εμπορική, εκείνο το πρωινό, ήταν κατάμεστα από σπουδαστές. Από την άλλη μεριά, οι κατακτητές που κάτι είχαν μυριστεί, με τανκς και με στημένα οπλοπολυβόλα περίμεναν στην Πανεπιστημίου και Σταδίου.

Ξαφνικά, θα 'ταν η ώρα δέκα, σαν να σήμανε κάποια καμπάνα, χιλιάδες λαϊκές μάζες, λες και ξεχύθηκαν από καταπακτές μυστικές, όρμησαν στους δρόμους και τους πλημμύρισαν. Χιλιάδες προκηρύξεις, γραμμένες στο χέρι ή στον πολύγραφο, ρίχτηκαν στο Κέντρο της Αθήνας και τα συνθήματα "όχι στην επιστράτευση, ψωμί, λευτεριά" δονούσαν τον αέρα.

Τα οπλοπολυβόλα των κατακτητών άρχισαν να ξερνούν φωτιά και μολύβι. Οι πρώτοι νεκροί και τραυματίες έβαψαν με το αίμα τους το χιόνι της ασφάλτου. Ο λαός κοντοστάθηκε, μα δε σταμάτησε. Στόχος του το Σύνταγμα και το πρωθυπουργικό γραφείο. Ομως τα τανκς, οι καραμπινιέροι, οι κομμαντατούριδες μαζί με τους αστυφύλακες του Εβερτ και τους χωροφύλακες, φράζουν τον δρόμο. Δυο κοπέλες πέφτουν τραυματισμένες μπροστά στο μέγαρο Μετοχικού Ταμείου Στρατού. Οι συμπλοκές συνεχίζονται έως το μεσημέρι οπότε και πέφτει το σύνθημα: "Ολοι στο υπουργείο Εργασίας". Η οδός Μπουμπουλίνας, που βρίσκεται το υπουργείο, γεμίζει από διαδηλωτές. Εκεί γίνεται μάχη σώμα με σώμα με τους φρουρούς χωροφύλακες, όπου και εξουδετερώνονται. Οι διαδηλωτές μπαίνουν μέσα και καταστρέφουν τους καταλόγους των επιστατών και τους πετούν έξω από τα παράθυρα. Οι Γερμανοί ρίχνουν στο ψαχνό.

Πάνω από 20 οι νεκροί πατριώτες, πάνω από 180 οι τραυματίες και ανεξακρίβωτος ο αριθμός των συλληφθέντων. Αυτό είναι το τίμημα της άνισης, μα νικηφόρας εκείνης μάχης. Της μάχης για τη ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης, που παρόμοια δεν αναφέρθηκε στην παγκόσμια ιστορία. Ηταν το πρώτο μαζικό ΟΧΙ του άοπλου και καθοδηγούμενου από το ΕΑΜ λαού. Της μάχης που απέτρεψε και ματαίωσε την αποστολή Ελλήνων στα γερμανικά εργοστάσια και στο ανατολικό μέτωπο».

Οταν μπορείς να σκέπτεσαι, να αμφισβητείς και αντιστέκεσαι στα σχέδια της νέας παγκόσμιας τάξης και πιστεύεις ότι ο αγώνας για Εθνική Ανεξαρτησία, για Ειρήνη και Κοινωνική Δικαιοσύνη δικαιώνει τις παρακαταθήκες των ηρωικών αγωνιστών της Εθνικής μας Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, τότε πρέπει να γίνεσαι αρωγός κάθε τίμιας και ευγενικής προσπάθειας, για τη διάσωση και συνέχιση των υψηλών αυτών ιδανικών.

Μια τέτοια προσπάθεια έχει αρχίσει, εδώ και αρκετό καιρό, ο Πανελλήνιος Πολιτιστικός Σύλλογος Φίλων και Απογόνων της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ και την επιβεβαίωσε με την προχθεσινή (9-3-2000) εκδήλωση απόδοσης τιμής στη στρατευμένη τέχνη της ποίησης, της λογοτεχνίας, του τραγουδιού και της φωτογραφίας, που πραγματοποίησε στο θέατρο «Τζένη Καρέζη».

«Τούτη η εκδήλωση - τόνισε στο άνοιγμα το δραστήριο μέλος του Συλλόγου, Εύη Λειβαδά - είναι η πρώτη και τιμούμε μ' αυτήν όλους εκείνους τους αγωνιστές που πάλεψαν και συνεχίζουν ακόμα ακούραστοι να παλεύουν για την αλήθεια. Σ' αυτήν την αλήθεια, μ' αυτές τις εικόνες, μ' αυτά τα τραγούδια, σ' αυτήν τη γενιά των ελεύθερων πολιορκημένων Ελλήνων, αποδίδουμε σήμερα τιμή.

Τιμούμε τους αγωνιστές αυτούς, που τις βαθύτατες ανθρώπινες αξίες, τη λευτεριά, ειρήνη, κοινωνική δικαιοσύνη, τις κατέγραψαν μέσα από τη φωτογραφία, το τραγούδι και το γραπτό λόγο».

Στους τιμώμενους αγωνιστές ήταν: Η ποιήτρια Σοφία Κωνσταντινίδου - Σπάλα, οι συγγραφείς Σούλα Καρανίκα και Ολυμπία Παπαδούκα, τα μέλη της χορωδίας της ΠΕΑΕΑ και ο φωτογράφος Γιώργος Λιονάκης.Επίσης τιμητική πλακέτα, για την πολύτιμη συμβολή του στην αναβάθμιση του έργου της χορωδίας της ΠΕΑΕΑ, στον μαέστρο Παναγή Μπαρμπάτη, διευθυντή της Μεικτής Χορωδίας - Μαντολινάτας «Εύγερος Κεφαλλονιάς».

Ο Πρόεδρος του Συλλόγου, ιατρός Ηλίας Γεωργόπουλος, με αφορμή την 8η Μάρτη, απέτισε φόρο τιμής στην Ελληνίδα αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης, στην αγρότισσα, στην εργάτρια, στη σπουδάστρια, στη φοιτήτρια, στη νοικοκυρά. Ακόμα κάλεσε όλους τους προοδευτικούς ανθρώπους στο Σύλλογο, να παλέψουν στο ίδιο μετερίζι με τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης για την προκοπή αυτού του τόπου.

Παραβρέθηκαν αντιπροσωπείες: Του ΚΣ της ΠΕΑΕΑ, με επικεφαλής τον πρόεδρο Ν. Τερζόγλου και τον γραμματέα Φ.Τσέκερη, Παραρτημάτων της ΠΕΑΕΑ Αττικής, από την ΟΓΕ, την Επιτροπή Ειρήνης Δάφνης, Κερατσινίου και Περάματος, αντιπροσωπεία της ΠΕΑΦΕ, ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Λυκείου Βύρωνα, από το Κέντρο Μελέτης Ιστορίας Εθνικής Αντίστασης, η Χρυσούλα Γκόγκογλου από την ΠΕΑΤΑΘ, η Πέπη Δαράκη επίτιμη πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, αντιπροσωπεία της ΚΝΕ κ.ά.

(Φωτό: Γ. Λιονάκης)