Τοπική Αυτοδιοίκηση και Ευρωπαϊκή Ενωση. Ενα τεράστιο κεφάλαιο. Με ένα βασικό άξονα: Την εκμετάλλευση των λαϊκών στρωμάτων και απ' αυτόν τον προνομιακό - όπως εξελίσσεται - χώρο για τους επιχειρηματίες και τις δυνάμεις που τους στηρίζουν σε πολιτικό επίπεδο. Τη μετατροπή ενός λαοπρόβλητου θεσμού και γόνιμου πεδίου ανάπτυξης της λαϊκής δράσης, σε επιχείρηση. Μια επιχείρηση που θα δραστηριοποιείται παντού και θα αναζητά το κέρδος από τις τσέπες των εργαζομένων. Αυτών που θα βιώνουν τις συνέπειες της αντίδρασης στο πετσί τους, μέσω και νέων φόρων. Φόρων για τα πάντα. Από τη συντήρηση του οδικού δικτύου, μέχρι και για τον αέρα που αναπνέουν.

Το ΚΚΕ είχε έγκαιρα επισημάνει ότι στην ΤΑ οι κατευθύνσεις και επιταγές της Συνθήκης του Μάαστριχτ εξειδικεύονται: α) με την εφαρμογή του "ανταγωνισμού" σε χώρους όπως η ΤΑ όπου οι νόμοι της αγοράς δεν είχαν αναπτυχθεί πλήρως, β) με τη μετεξέλιξη των πόλεων και των περιφερειών σε επιχειρήσεις που πρέπει να πωλούν τα έργα, τις υπηρεσίες με τις οποίες λειτουργούν, τις κοινωνικές και πολιτιστικές παροχές, τη γη και το περιβάλλον τους, γ) με τη χρησιμοποίηση των τοπικών οργάνων ως μέσου για την εφαρμογή του προγράμματος "σύγκλισης" των οικονομιών, δηλαδή την ιδιωτικοποίηση έργων και αρμοδιοτήτων τους και την προώθηση των διατάξεων της "Λευκής Βίβλου" στους εργαζόμενους σε αυτά.

Η επιχειρηματική δραστηριότητα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης συνδυάζεται με την άμεση επαφή τους με τα υπερεθνικά όργανα της ΕΕ. Επαφή, για την εφαρμογή της πολιτικής των εταίρων έξω από τις ανάγκες και προτεραιότητες που θέτει ο προγραμματισμός, για ανάπτυξη της χώρας με κέντρο τον εργαζόμενο και τις ανάγκες του. Επίσης, αναπτύσσεται στη βάση της εξυπηρέτησης του μεγάλου κεφαλαίου και στην κατεύθυνση της συνύφανσης με αυτό των τοπικών αρχόντων. Και προωθείται στα πλαίσια του συνεχούς περιορισμού της κρατικής παρέμβασης, που θα μπορούσε, έστω με τις περιορισμένες δυνατότητες του συστήματος, να αμβλύνει τις περιφερειακές ανισότητες στο κοινωνικό - οικονομικό επίπεδο.

Δεν είναι τυχαίο ότι με το άρθρο 198Α της Συνθήκης του Μάαστριχτ δημιουργήθηκε η Επιτροπή Περιφερειών.Εκεί, προβλέπεται στα λόγια η αντιπροσώπευση εκπροσώπων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και περιφερειακής διοίκησης των κρατών - μελών. Η πραγματικότητα είναι ότι σε αυτή εκφράζεται ο συσχετισμός δυνάμεων στην ΕΕ και όχι αντιπροσώπευση των περιφερειών. Για την Ελλάδα ορίζονται 12 μέλη (σε σύνολο 189), ενώ οι περιφέρειες της χώρας είναι 13. Η δε αντιπροσώπευση δε γίνεται στο επίπεδο των περιφερειών, αφού δεν υπάρχουν αιρετά περιφερειακά όργανα στη χώρα και η αντιπροσώπευση πραγματοποιείται από αιρετούς δημάρχους ή κοινοτάρχες.

Ακόμα, η δράση των αντιπροσώπων στα πλαίσια του οργάνου αυτού καθορίζεται από το ίδιο άρθρο που ορίζει ότι "τα μέλη της Επιτροπής Περιφερειών δεν πρέπει να δεσμεύονται από καμιά επιτακτική εντολή. Δρουν με πλήρη ανεξαρτησία προς το γενικό συμφέρον της Κοινότητας".

Δηλαδή, οι αντιπρόσωποι δεν πρέπει να δεσμεύονται από τη λαϊκή εντολή. Το κύριο που καθορίζει τη λεγόμενη ανεξάρτητη λειτουργία τους, μέσα σε αυτό το περιορισμένο σε συμβουλευτικό ρόλο όργανο, είναι το γενικό συμφέρον της ΕΕ, δηλαδή των κυρίαρχων δυνάμεών της και των πολυεθνικών.

Και για να μην τρέφονται αυταπάτες για τον καθορισμένο τρόπο της λειτουργίας των περιφερειών, με βάση εθνικά αναπτυξιακά κριτήρια και ανάγκες, έγγραφα δηλώνεται ότι επιδιώκεται: α) η στενότερη σύνδεση με το κοινοτικό θεσμικό πλαίσιο σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα των κοινοτικών πολιτικών, β) η προώθηση Ευρωπαϊκού Συντάγματος, που θα καθορίζει την ενιαία θεσμική λειτουργία τους στα πλαίσια της ΕΕ.

Με ένα σύνολο ρυθμίσεων, που στηρίζονται στις οδηγίες της ΕΕ, προωθείται η ανάθεση υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων της ΤΑ σε ιδιώτες. Προωθούνται, ακόμα, η μεταφορά αρμοδιοτήτων από την κεντρική διοίκηση στην ΤΑ χωρίς τους αντίστοιχους πόρους, αλλά και ο δραστικός περιορισμός των πόρων της. Δήμοι και νομαρχίες δεν έχουν χρήματα για να λειτουργήσουν τις υπηρεσίες τους, συγκεκριμένοι αιρετοί αποδέχονται αυτήν την κατάσταση και χαρατσώνουν τους δημότες μέσω νέων, επιπρόσθετων τελών, προκειμένου να βρουν κονδύλια.

Επιτυγχάνεται, έτσι, η μείωση των κοινωνικών παροχών από την κεντρική διοίκηση που αποποιείται τις ευθύνες της και το ρίξιμο νέου βάρους στους δημότες. Και επιπρόσθετα προσπαθούν να προσαρμόσουν τη συνείδηση του λαού για πρόσθετη πληρωμή για κάθε υπηρεσία, να περιορίσουν την αντίσταση και την πάλη για διεκδίκηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Οσοι συμφωνούν με την ΕΕ και προωθούν τις επιλογές της, υποστηρίζουν και ότι τα προβλήματα της ΤΑ θα λυθούν με τα "πακέτα" που θα έρθουν από τις Βρυξέλλες. Είναι όμως γνωστό πως η ΤΑ είχε ουσιαστικά αποβληθεί από κάθε διαδικασία για τη σύνταξη προτάσεων αναφορικά με την αξιοποίηση των "πακέτων" αυτών.

Και στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ είναι επίσης γνωστό πως δήμοι, για να ενταχθούν σε προγράμματα της ΕΕ και για να χρηματοδοτηθούν μέσω αυτών, απευθύνονται σε ιδιώτες, που έχουν στήσει ειδικά γραφεία γι' αυτό το σκοπό. Γραφεία αναζήτησης προγραμμάτων χρηματοδότησης ΟΤΑ, που κανονίζουν τα ίδια τις επαφές που πρέπει να γίνουν, για να εγκριθούν οι προτάσεις των δήμων από τις εταιρίες. Φυσικά αυτοί οι ιδιώτες δε δουλεύουν για την πρόοδο της Αυτοδιοίκησης. Για την πρόοδο της τσέπης τους δουλεύουν, μέσω τη μίζας που θα εισπράξουν.

Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι η ΚΕ του ΚΚΕ, στην πρόσφατη Απόφασή της για τα αποτελέσματα των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών του Οκτώβρη, αναφέρθηκε σε αυτά τα προγράμματα της ΕΕ. Και τόνισε πως μέσω αυτών "διάφοροι καρπώνονται τεράστια ποσά" και πως αυτά καθαυτά τα προγράμματα φθείρουν και διαφθείρουν άτομα και κοινωνικές ομάδες.

Η πρακτική εφαρμογή των κατευθύνσεων της ΕΕ στους ΟΤΑ οδηγεί σε κατάργηση της κοινωνικής αποστολής τους. Οι "εταίροι", στα πλαίσια ενός λογιστικού και τεχνοκρατικού σχεδιασμού, περιορίζονται στις "αποδοτικές επενδύσεις". Πέρα από αυτές αρνούνται να χρηματοδοτήσουν έργα πρόνοιας. Εργα, που έχουν ανάγκη οι δημότες, αλλά η ΕΕ δε θεωρεί "αποδοτικά". Και αυτό με την ανοχή, αν όχι τη συνεργία, των αρμόδιων φορέων της χώρας.

Το "κοινωνικό" πρόσωπο της ΕΕ - αναφορικά με την Αυτοδιοίκηση - φάνηκε από το '95. Οταν ο νομάρχης Αθήνας Δημήτρης Ευσταθιάδης και ο περιφερειάρχης Αττικής Νίκος Μιχαλόπουλος είχαν συναντήσεις με δημάρχους του Λεκανοπεδίου, στα πλαίσια κατάρτισης του προγράμματος επενδύσεων της νομαρχίας, με χρηματοδότηση κυρίως από την ΕΕ.

Στις συναντήσεις ο νομάρχης ξεκαθάρισε ότι η ΕΕ "προβάλλει αντιρρήσεις" στο να χρηματοδοτήσει έργα με καθαρά κοινωνικό περιεχόμενο. Ανέφερε για παράδειγμα τους κρατικούς παιδικούς σταθμούς και την άρνηση της ΕΕ να χρηματοδοτήσει την κατασκευή τους σε διάφορες περιοχές. Ο δε περιφερειάρχης τόνιζε στους δημάρχους ότι η ΕΕ "δεν επιθυμεί" τη χρηματοδότηση έργων κοινωνικής πρόνοιας. Διευκρίνιζε πως οι "εταίροι" δε χρηματοδοτούν πλέον έργα αναπλάσεων μέσα από το πρόγραμμα Συλλογικής Ανάπτυξης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και ότι θεωρούν την κατασκευή χώρων στάθμευσης ως "μη καλή επένδυση".

Η Περιφέρεια Αττικής είχε γνωστοποιήσει - από τις αρχές ακόμα του '95 - στις Νομαρχίες Αθηνών, Πειραιώς, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής, ποια έργα εντάσσονται στα Περιφερειακά Προγράμματα (ΠΕΠ) 1994 - 1999 και που ως "επιλέξιμα" επιτυγχάνουν τη χρηματοδότηση από την ΕΕ.

Η Περιφέρεια επισήμαινε πως για τις εταιρίες δε θεωρούνται επιλέξιμα έργα οι ανεγέρσεις σχολείων στοιχειώδους εκπαίδευσης, τα πολιτιστικά κέντρα, τα δημοτικά καταστήματα και οι αίθουσες πολλαπλών χρήσεων. Δεν "επιλέγονται" τα αθλητικά κέντρα, αλλά "εξαιρούνται περιπτώσεις που αποτελούν πόλο τουριστικής έλξης π. χ. γήπεδα γκολφ που συνυπάρχουν με μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες".

Δε θεωρούνται έργα επιλέξιμα τα συνεδριακά ή εκθεσιακά κέντρα, εκτός από αυτά που αποτελούν τμήμα "μιας γενικότερης τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής". Απορρίπτονται οι αναπλάσεις, τα ΚΑΠΗ, οι ανακαινίσεις κτιρίων και η δημοτική οδοποιία, όταν το μήκος του δρόμου που προτείνεται είναι μικρότερο των 3 χλμ. (εξαιρούνται μόνο οι δρόμοι που ενώνουν δύο κοινότητες ή οικισμούς).

Δεν εγκρίνονται εργασίες συντήρησης οδικού δικτύου, που αφορούν μόνο ασφαλτοστρώσεις και ο καθαρισμός ακτών, εκτός αν είναι τμήμα έργου γενικότερης ανάπλασης των ακτών. Σχετικά με τους κρατικούς παιδικούς σταθμούς, τυπικά η ΕΕ δέχεται να χρηματοδοτήσει την κατασκευή τους μόνο αν υπάρχει ήδη ένας στην περιοχή που υποβάλλει τη σχετική αίτηση και αφού εξετάσει πρώτα αριθμητικά στοιχεία, που έχουν σχέση με την ανεργία της περιοχής και το πόσες είναι οι εκεί εργαζόμενες μητέρες. Στην πράξη οι προϋποθέσεις που τίθενται καταλήγουν σε μη χρηματοδότηση.

Το τι σηματοδότησαν και τι σημαίνουν τα παραπάνω στην πράξη, για την Αυτοδιοίκηση, φάνηκε νωρίς. Από τις αρχές του '96, όταν η πλειοψηφία του Νομαρχιακού Συμβουλίου Αθήνας ενέκρινε το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Νομαρχίας για εκείνο το χρόνο. Ενα πρόγραμμα, που σε σύνολο 125 έργων, μόλις 13 αφορούσαν την ανέγερση και αποπεράτωση γυμνασίων και λυκείων. Επιπλέον, προέβλεπε την ανέγερση 20 μόνο παιδικών σταθμών, 19 από τους οποίους είχαν αρχίσει να κατασκευάζονται από το '95. Να σημειωθεί πως το Πρόγραμμα καταψηφίστηκε μόνο από τη "Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία".

Οπως δικαιολογήθηκε τότε - για την έλλειψη έργων υποδομής στο χώρο της εκπαίδευσης - ο ίδιος ο εισηγητής του Προγράμματος, αρμόδιος αντινομάρχης Γ. Ανανιάδης,"υπήρχαν αυστηροί κανόνες από την ΕΕ, την Περιφέρεια και τα υπουργεία, που είχαν σαν αποτέλεσμα την προσαρμογή της Νομαρχίας".Στο ίδιο πνεύμα υποταγής, ο νομάρχης Δ. Ευσταθιάδης είπε για τα έργα που προκρίθηκαν ότι "υπάρχουν κάποιες δεσμεύσεις για το ΝΣ, επειδή κάποιοι έκαναν το σχεδιασμό πριν από εμάς".

Η υποταγή στις ξένες επιταγές φάνηκε και από τις εξόφθαλμες εντολές προς το ΝΣ, για το ποια έργα πρέπει να προταθούν, του παρευρισκόμενου στη συνεδρίαση Περιφερειάρχη Ν. Μιχαλόπουλου.Ο τελευταίος δήλωνε για τους παιδικούς σταθμούς ότι η ΕΕ δε θεωρεί προτεραιότητες τα έργα προνοιακού χαρακτήρα και σημείωνε ότι οι σταθμοί που προτείνονται από τη Νομαρχία δε θα γίνουν αποδεκτοί από τους Κοινοτικούς.