Η δυνατότητα αναχρηματοδότησης στεγαστικών δανείων που έχουν συναφθεί στο παρελθόν με υψηλότερα επιτόκια από αυτά που ισχύουν σήμερα, παρέχεται αυτό το διάστημα από την Εθνική Τράπεζα και την Eurobank. Η δυνατότητα αυτή ενδεχομένως εκλαμβάνεται ευνοϊκώς από τους δανειολήπτες, οι οποίοι ωστόσο πρέπει να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή, καθώς το γεγονός ότι η μετατροπή των σταθερών επιτοκίων με τα οποία έχει συναφθεί στο παρελθόν το δάνειο γίνεται πάντα σε κυμαινόμενα, δε σημαίνει απαραιτήτως όφελος για τον δανειολήπτη.

Ποια είναι τα δεδομένα που ισχύουν για τη διαδικασία αναχρηματοδότησης ενός δανείου που έχει συναφθεί στο παρελθόν με νέο επιτόκιο;

Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η Εθνική Τράπεζα - μία εκ των τραπεζών που παρέχει αυτή τη δυνατότητα - όσοι έχουν λάβει στεγαστικά δάνεια σταθερού επιτοκίου έχουν τη δυνατότητα να μετατρέψουν τα επιτόκιά τους σε κυμαινόμενα της αντίστοιχης κατηγορίας στα νέα επίπεδα που έχουν διαμορφωθεί. Προσοχή: Σε καμία περίπτωση δεν είναι δυνατή η μετατροπή του επιτοκίου σε σταθερό οποιασδήποτε κατηγορίας. Η διάρκεια του δανείου και οι ημερομηνίες λήξης των δόσεων δε μεταβάλλονται. Επίσης για όσους έχουν πάρει δάνειο με επιτόκιο επιδοτούμενο από το ελληνικό δημόσιο, ας σημειωθεί ότι το ποσοστό της επιδότησης δε μεταβάλλεται μετά τη μετατροπή. Δικαίωμα μετατροπής έχουν όλοι οι ενήμεροι δανειολήπτες της τράπεζας, στους οποίους έχουν χορηγηθεί δάνεια σταθερού επιτοκίου μέχρι 14 Δεκέμβρη 1998. Το κόστος μετατροπής ανέρχεται στο 1% του άληκτου κεφαλαίου με ελάχιστο ποσό τις 50.000 δρχ, πλέον ΕΦΤΕ 3% ο οποίος επιβάλλεται στο ποσό του κόστους μετατροπής (1% του άληκτου κεφαλαίου). Για παράδειγμα αν το άληκτο κεφάλαιο ανέρχεται σε 15 εκατ. δρχ. τότε το κόστος μετατροπής ανέρχεται σε 150.000 δρχ. πλέον ΕΦΤΕ 4.500 (3% του 150.000), δηλαδή συνολικά σε 154.500 δρχ.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Εθνικής Τράπεζας, η παραπάνω ρύθμιση αφορά πάνω από 50.000 δανειολήπτες, τα άληκτα κεφάλαια των οποίων υπερβαίνουν τα 145 δισ. δραχμές.

Από την πλευρά της η Eurobank, του ομίλου Λάτση (στον οποίο ανήκουν πλέον η Τράπεζα Κρήτης και η Τράπεζα Αθηνών), παρέχει επίσης τη δυνατότητα αναχρηματοδότησης παλαιών υψηλότοκων στεγαστικών δανείων που έχουν ληφθεί από οποιαδήποτε τράπεζα στο παρελθόν, είτε για κατοικία είτε για επαγγελματική στέγη. Η αναχρηματοδότηση γίνεται με μετατροπή αποκλειστικά σε δάνειο σε ΕΥΡΩ με επιτόκιο 6% (σταθερό για 3 χρόνια). Οι δόσεις ξεκινούν από 7.000 δραχμές μηνιαίως ανά εκατομμύριο.

Τον περιορισμό ακόμα και της φοροαπαλλαγής, που δικαιούνται όσοι πληρώνουν τόκους για δάνεια αγοράς πρώτης κατοικίας, μεθοδεύει η κυβέρνηση εδώ και καιρό, κάτι που ενδέχεται να επιχειρήσει να το περάσει και μέσα από το νέο διάλογο-μαϊμού, για το φορολογικό σύστημα. Μπροστά σ' ένα τέτοιο ενδεχόμενο, και στο βαθμό που τελικά οι αντιλαϊκές επιλογές της κυβέρνησης επιβληθούν, στην πραγματικότητα εξουδετερώνεται μέρος από τις ωφέλειες που μπορεί να έχει κάποιος ενδιαφερόμενος από τη μείωση των τόκων στα στεγαστικά δάνεια, μια και στο εξής θα πληρώνουν μεν μικρότερες τοκοχρεολυτικές δόσεις, από την άλλη όμως θα έχουν αισθητά μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση.

Το θέμα είχε τεθεί από τους κυβερνώντες και πριν τρία περίπου χρόνια, αλλά τότε μπροστά στις σφοδρές αντιδράσεις που είχαν προκληθεί το σενάριο είχε τροποποιηθεί, για να ξαναέρθει - όπως φαίνεται - πάλι τώρα στην επικαιρότητα, με αφορμή την επονομαζόμενη... φορολογική μεταρρύθμιση, που σχεδιάζεται να επιβληθεί από το 2000.

Σύμφωνα με πληροφορίες του "Ρ", οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών έχουν επεξεργαστεί διάφορα σενάρια που θα τεθούν στο τραπέζι του διαβόητου "κοινωνικού διαλόγου" με θέμα τη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος.

Ως γνωστόν, με το ισχύον καθεστώς όσοι έχουν πάρει στεγαστικά δάνεια για την αγορά πρώτης κατοικίας έχουν τη δυνατότητα να αναγράφουν στη φορολογική τους δήλωση το ποσό των δεδουλευμένων τόκων που κατέβαλαν στο εκάστοτε προηγούμενο έτος. Το ποσό αυτό εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα του δανειολήπτη, ο οποίος ωφελείται από την ανάλογη μείωση φόρου που προκύπτει, λόγω μικρότερου φορολογητέου εισοδήματος. Πρόκειται για μια σημαντική ρύθμιση που όπως αναφερόταν στην επιχειρηματολογία που χρησιμοποιήθηκε όταν αποφασίστηκε η ρύθμιση, στοχεύει στη δημιουργία "κινήτρου για την απόκτηση πρώτης κατοικίας". Τα σενάρια που επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών προβλέπουν - σύμφωνα με πληροφορίες - τη θέσπιση "πλαφόν" στο ποσό της μείωσης φόρου, που απολαμβάνει ο δανειολήπτης μετά την αφαίρεση των τόκων από το αρχικό φορολογητέο εισόδημα. Σύμφωνα δε με το επικρατέστερο σενάριο, η μείωση του φόρου, την οποία ωφελείται ο φορολογούμενος από την έκπτωση των τόκων δε θα μπορεί να είναι μεγαλύτερη από το 15% του αφαιρούμενου ποσού, ενώ σήμερα η μείωση αυτή φτάνει μέχρι και το 45% του ποσού που αφαιρείται. Το ενδεχόμενο της υλοποίησης μιας τέτοιας ρύθμισης θα πλήξει καίρια χιλιάδες οικογένειες μικρού και μεσαίου κυρίως εισοδήματος, για τις οποίες η ισχύουσα διάταξη αποτελούσε αισθητή ελάφρυνση μέσα στον κυκεώνα των φορολογικών επιβαρύνσεων που υφίστανται. Το επιχείρημα, βεβαίως, που αναμένεται να προβληθεί από την κυβέρνηση είναι ότι το ισχύον καθεστώς ευνοεί περισσότερο όσους έχουν υψηλά εισοδήματα, οι οποίοι και θα έχουν μεγαλύτερες - σε ποσά - απώλειες από την προώθηση της μελετώμενης ρύθμισης. Είναι σαφές, ωστόσο, ότι στο στόχαστρο αυτής της ρύθμισης δεν μπαίνουν οι "έχοντες" πολύ υψηλά εισοδήματα, οι οποίοι ευλόγως δεν προσφεύγουν στη... λήψη στεγαστικού δανείου για την αγορά πρώτης κατοικίας, αλλά όσοι έχουν μικρομεσαία εισοδήματα της τάξης των 300.000 - 500.000 δρχ. που είναι και όσοι συνήθως επιλέγουν τη λύση του στεγαστικού δανείου για το στεγαστικό τους πρόβλημα.

Ας πάρουμε δυο παραδείγματα. Παράδειγμα 1ο: Εστω ότι κάποιος έχει ετήσιο εισόδημα 4.500.000 δρχ. (που αντιστοιχεί σε καθαρό μηνιαίο μισθό της τάξης των 300.000 δρχ.). Για το εισόδημα αυτό κανονικά πρέπει να καταβληθεί φόρος 400.500 δρχ. Εστω ότι ο ίδιος κατέβαλε το προηγούμενο έτος 1 εκατομ. δρχ. για τόκους από τη λήψη στεγαστικού δανείου. Το ποσό αυτό αφαιρείται από το αρχικό του εισόδημα, το οποίο στη συνέχεια μειώνεται στα 3.500.000 δρχ. και φορολογείται σύμφωνα με την ισχύουσα φορολογική κλίμακα. Ο φορολογούμενος αυτός, με βάση το ισχύον καθεστώς θα πληρώσει φόρο 208.625 δρχ., ωφελείται δηλαδή κατά 191.875 δρχ. Ας υποθέσουμε τώρα ότι αλλάξει το ισχύον καθεστώς και ισχύει "πλαφόν" στη μείωση του φόρου που προκύπτει ίσο με 15% του αφαιρούμενου ποσού των τόκων. Στην περίπτωση αυτή ο φορολογούμενος δε θα μπορεί να έχει όφελος από τη μείωση φόρου μεγαλύτερη από 150.000 δρχ. (το 15% του αφαιρούμενου ποσού των τόκων). Δηλαδή θα πληρώσει περισσότερο φόρο 41.875 δρχ.

Παράδειγμα 2: Εστω ότι κάποιος έχει ετήσιο εισόδημα 7.385.000 δρχ. (που αντιστοιχεί σε καθαρό μηνιαίο μισθό της τάξης των 492.300 δρχ.) για το εισόδημα αυτό κανονικά πρέπει να καταβληθεί φόρος 1.266.000 δρχ. Εστω ότι κατέβαλε το προηγούμενο έτος 1 εκατομ. δρχ. για τόκους. Το φορολογητέο του εισόδημα, αν αφαιρεθεί το ποσό των τόκων, ανέρχεται σε 6.385.000 δρχ. Με βάση το ισχύον καθεστώς, ο φορολογούμενος αυτός θα πληρώσει τελικά φόρο 966.000 δρχ., ωφελείται δηλαδή κατά 300.000 δρχ. Με το νέο καθεστώς (στην περίπτωση που υλοποιηθεί) δε θα δικαιούται να έχει όφελος μεγαλύτερο από 150.000 δρχ. Θα πληρώσει δηλαδή περισσότερο φόρο 150.000 δρχ.

Αν στα παραπάνω προστεθούν και τα διάφορα σενάρια που κάνουν λόγο για μελετώμενη κατάργηση της έκπτωσης φόρου μέσω των αποδείξεων για δαπάνες μέχρι 1 εκατομ. δρχ., είναι φανερό ότι οι όποιες ελαφρύνσεις προκύψουν για τους φορολογούμενους από ενδεχόμενη αύξηση του αφορολόγητου ορίου ή τιμαριθμοποίηση (της τάξης του 2%) της φορολογικής κλίμακας, ουσιαστικά εξανεμίζονται.

Β. Μπ.