ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΗΘΟΠΟΙΟΥ

90χρονη «αρυτίδωτη νεότητα»

Μεγάλη επιτυχία είχε η αφιερωμένη στην επιθεώρηση εκδήλωση του ΣΕΗ

Στιγμιότυπο της αφιερωμένης στην επιθεώρηση γιορτής του ΣΕΗ

Τα 90 χρόνια «αρυτίδωτης νεότητας» γιόρτασε προχτές το βράδυ το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, στην «Ημέρα του Ηθοποιού» που ήταν αφιερωμένη στην επιθεώρηση. Μεγάλος απών το ΥΠΠΟ, καίτοι η εκδήλωση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του. Εχουμε δει κατά καιρούς υπουργούς Πολιτισμού παρόντες για να δίνουν βραβεία σε «γκλαμουράτες» εκδηλώσεις. Οι επιλογές του το χαρακτηρίζουν.

Στο κατάμεστο από καλλιτέχνες, εκπροσώπους κομμάτων και κόσμου, «Παλλάς», ο χρόνος γύρισε στην αφετηριακή χρονολογία 1894, τότε που πρωτοεμφανίστηκε η επιθεώρηση. Την εκδήλωση άνοιξε η Καίτη Ιμπροχώρη, μέλος της οργανωτικής επιτροπής. Με απλότητα και ποιητικότητα η πρόεδρος του ΣΕΗ Ελένη Γερασιμίδου καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους στη γιορτή του σωματείου που κλείνει «90 χρόνια αρυτίδωτης νεότητας» -όπως είπε- «με τα νέα μέλη παρόντα και δραστήρια ενάντια στην απαξίωση, την ταπείνωση, την αλλοτρίωση. Σβήνουμε τα 90 κεράκια με περηφάνια... Γιατί είναι 90 χρόνια αγώνων, όχι μόνο εργασιακών, αλλά και κοινωνικών».

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, στην ομιλία του, εξήρε τη γενιά των ηθοποιών της επιθεώρησης που ανήκουν «σε μια μεγάλη και γενναία παράδοση», που, οι περισσότεροι αυτοδίδακτοι, έμαθαν την τέχνη πάνω στη σκηνή από συναδέλφους τους. Εκείνους που κατάφερναν μέσα σε δέκα λεπτά να κλέψουν την παράσταση, νούμερο το νούμερο. «Μπορεί» - είπε ο Κώστας Γεωργουσόπουλος - «επιθεώρηση να είναι δάνεια, άλλωστε τι δεν είναι δάνειο στην Ελλάδα, αλλά κατάφερε να πολιτογραφηθεί ως ελληνικό είδος. Εγινε ιθαγενές και το κατεξοχήν πολιτικό έργο».

Κι όταν τα φώτα έσβησαν, η μουσική άρχισε και οι «ήρωες» εμφανίστηκαν στη σκηνή. Ο χρόνος ακροβατούσε ανασκαλεύοντας τη μνήμη, φέρνοντας το άρωμα εποχών διαφορετικών και συνάμα ίδιων. Οι εποχές αλλάζουν, αλλά κάποια πράγματα μένουν τόσο απελπιστικά ίδια, που αν δεν υπήρχε το χιούμορ δύσκολα θα τα αντιμετωπίζαμε. Αξίζει να σημειώσουμε πως για την εκδήλωση δούλεψαν πάρα πολλοί και με πολύ κέφι. Συμμετείχε η ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Κατσαρού. Επιλογή κειμένων: Λίλα Μαράκα, Γιάννης Καλατζόπουλος, Ιλια Λαδικού, Μάνος Σειραγάκης. Σκηνικά Αντώνης Χαλκιάς, κοστούμια Νίκος Αδειλίνης, χορογραφίες Νικόλ Κοκκίνου. Η καλλιτεχνική επιμέλεια, τα συνδετικά κείμενα και η σκηνοθεσία ήταν του Γιάννη Καλατζόπουλου. Πενήντα ηθοποιοί έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό, καταξιώνοντας για άλλη μια φορά την αναβίωση του παλιού θεσμού της «Ημέρας του Ηθοποιού».

Χαμένες νεοκλασικές πόλεις μας

Χρόνια δίδασκε στο ΕΜΠ την ιστορική και αισθητική πορεία της Αρχιτεκτονικής. Ομότιμος καθηγητής, πλέον, συμβάλλει στη μελετητική «διάσωση» σωζόμενων «τεκμηρίων» της πανέμορφης αλλά μακρόχρονα καταστρεφόμενης ελληνικής αρχιτεκτονικής. Η μελαγχολία του καθηγητή Δημήτρη Φιλιππίδη για την αλόγιστη καταστροφή πλήθους μνημειακών κτιρίων, αλλά και οικιστικών συνόλων, εκφράστηκε με όσα είπε χτες στο Μουσείο Μπενάκη για τη νέα μελέτη του «Νεοκλασικές Πόλεις στην Ελλάδα (1830-1920)», εικονογραφημένη με φωτογραφίες του ίδιου και των Ερίτα Αττάλι και Γιώργη Γερόλυμπου (εκδόσεις «Μέλισσα»).

Η μελέτη αφορά σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, δρόμους, πλατείες και άλλα στοιχεία που καταδεικνύουν τα σχέδια που έγιναν στο διάστημα 1830-1920 για διαμόρφωση νεοκλασικών πόλεων. Συγκεκριμένα αφορά στις πόλεις: Αθήνα, Πάτρα, Ναύπλιο, Ερμούπολη, Βόλο, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Γιάννενα, Χανιά, αλλά και Σύμη και Πήλιο, όπου συνδυάζεται η νεοκλασική με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική.

Ο τίτλος της μελέτης είναι υπονοηματικός, όχι κυριολεκτικός. «Κατά τη γνώμη μου νεοκλασική πόλη στην Ελλάδα δεν υπάρχει. Μόνο νεοκλασικά κτίρια σώζονται. Σε ορισμένες πόλεις αρκετά», διευκρίνισε ο μελετητής. Ο καθηγητής μίλησε για το ρεύμα του νεοκλασικισμού που το 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ού «σάρωσε» την Ευρώπη και την Ελλάδα. Για τις δύο τραγωδίες της προσφυγιάς και το σχεδιασμό νέων πόλεων με την καταστροφή νεοκλασικών κτιρίων και συνόλων. Για «τις αρχιτεκτονικές και πολιτισμικές ελπίδες της γενιάς του 1930», που «σαρώθηκαν» από τη δεκαετία του 1950 και εντεύθεν, για «να φτάσουμε στη σημερινή εποχή, του τι θα αρπάξουμε, τι θα καταστρέψουμε, τι θα κερδίσουμε»...

Κινηματογραφικοί «Σκλάβοι στα δεσμά τους»

Από τα γυρίσματα της ταινίας

Το «κύκνειο άσμα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη «Οι σκλάβοι στα δεσμά τους» (1922) μεταφέρει στον κινηματογράφο ο σκηνοθέτης Τώνης Λυκουρέσης. Τα γυρίσματα στην Αθήνα ολοκληρώθηκαν. Ακολουθούν (Γενάρης) γυρίσματα στην Κέρκυρα, όπου διαδραματίζεται η ιστορία. Το σενάριο συνυπογράφουν οι: Τώνης Λυκουρέσης, Γιάννης Μαρούδας, Μαρία Βαρδάκα.

Το μυθιστόρημα παρακολουθεί το πέρασμα από την αριστοκρατική στην αστική τάξη, μέσα από την αρχοντική οικογένεια των Οφιομάχων στην Κέρκυρα, στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο πατέρας, σπάταλος όπως απαιτεί η τάξη του, οδηγεί την οικογένεια σε χρεοκοπία. Τα παιδιά αναζητούν ένα πλούσιο γάμο για να «σωθούν». Εξαίρεση η Ευλαλία, η μεγάλη κόρη, που είναι ερωτευμένη με τον ρομαντικό διανοούμενο Αλκη Σωζόμενο. Αλλά ο πλούσιος γιατρός και βουλευτής, Αριστείδης Στεριώτης, την ερωτεύεται, τη ζητά από τον πατέρα της, που νομίζει ότι βρίσκει «σανίδα σωτηρίας». Αλλά η οικονομική συναλλαγή δεν προσφέρει ούτε χρήμα ούτε ευτυχία στην οικογένεια των Οφιομάχων. Τίποτα δεν αποτρέπει τον ξεπεσμό και την καταστροφή.

Για τον σκηνοθέτη, «η άνοδος μέσα από την πτώση σηματοδοτεί τη μοίρα των ηρώων. Δε με ενδιαφέρει να σκηνοθετήσω μια ταινία εποχής που να αναλωθεί στη μουσειακή καταγραφή μιας αριστοκρατικής οικογένειας, αναπαριστώντας τους κώδικες συμπεριφοράς της εποχής. Διεκδικώ να φωτίσω την προσωπικότητα και την ψυχική κατάσταση των ηρώων μέσα από ένα σύγχρονο ερμηνευτικό ύφος, θεωρώντας ότι αντίστοιχες φιλοδοξίες και συγκρούσεις σημαδεύουν και το σήμερα».

Παίζουν: Γιάννης Φέρτης - κόντες Αλέξανδρος Οφιομάχος. Δήμητρα Ματσούκα, Ακης Σακελλαρίου, Χρήστος Λούλης, Ειρήνη Ιγγλέση, Κωνσταντίνος Παπαχρόνης, Λένα Παπαληγούρα, Γιώργος Σπάνιας, Μαριέττα Σαββάνη, Γιώργος Βούτος, Απόστολος Πελεκάνος.

Δ/νση Φωτογραφίας: Παναγιώτης Σαλαπάτας. Σκηνικά: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Κοστούμια: Μπιάνκα Νικολαρείζη. Μουσική: Μίνως Μάτσας. Μοντάζ: Γιώργος Τριανταφύλλου. Διεύθυνση παραγωγής: Μαρίνα Υψηλάντη.

«Ραχήλ» του Γρ. Ξενόπουλου

Την «Ραχήλ» του Γρηγορίου Ξενόπουλου ανεβάζει την Παρασκευή το Εθνικό Θέατρο στη Νέα Σκηνή («Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας»). Το έργο, που σπάνια παίζεται, πρωτοπαρουσιάστηκε το 1909. Η φετινή παράσταση επιχειρεί να φωτίσει, μέσα από μια σύγχρονη αισθητική, θέματα που παραμένουν εξαιρετικά επίκαιρα. Ο θρησκευτικός φανατισμός και η έλλειψη ανοχής στη διαφορετικότητα συντρίβουν τον έρωτα του νεαρού ζευγαριού, ενώ η Ραχήλ αναδεικνύεται σε σύμβολο του ελεύθερου πνεύματος και της αληθινής αγάπης.

Στη Ζάκυνθο του 1891, η Ραχήλ, νεαρή Εβραία, ερωτεύεται τον Κάρολο, χριστιανό γείτονά της. Η απόφαση της Ραχήλ να βαπτιστεί χριστιανή και να παντρευτεί τον Κάρολο συναντά ανυπέρβλητα εμπόδια, καθώς ο χριστιανικός πληθυσμός του νησιού έρχεται σε βίαιη αντιπαράθεση με την τοπική εβραϊκή κοινότητα.

Η σκηνοθεσία είναι της Ελένης Σκότη, τα σκηνικά του Γιώργου Χατζηνικολάου, τα κοστούμια της Ελένης Μανωλοπούλου, η μουσική του Μάριου Στρόφαλη και οι φωτισμοί του Αντώνη Παναγιωτόπουλου. Παίζουν: Θάνος Αλεξίου, Πέτρος Αποστολόπουλος, Αννίτα Κούλη, Ιωάννης Λεάκος, Υβόννη Μαλτέζου, Πέπη Μοσχοβάκου, Αντονυ Μπερκ, Θωμάς Παπάζογλου, Χάρης Τσιτσάκης.

Φανταστικά «παράξενο»...

«Παράξενο δεν είναι;» τιτλοφορείται η μουσικοθεατρική παράσταση (πρώτη παρουσίαση), στο Μέγαρο Μουσικής (20-23 και 25-30/12). Οι Θάνος Μικρούτσικος (μουσική) και Μαρία Παπαγιάννη (κείμενο) διηγούνται την ιστορία δύο παιδιών, του Γιόμο και της Κόρα, που νικώντας τους φόβους τους, ταξιδεύουν έως την άκρη του ουράνιου τόξου, για να φέρουν πίσω τα όνειρα των ανθρώπων. Τα τραγούδια βασίζονται σε ποιήματα μεγάλων ποιητών (λ.χ. Ρίτσου, Καββαδία, Χικμέτ κ.ά.), καθώς και σε κείμενα της Μ. Παπαγιάννη και της αξέχαστης Μελίνας Καρακώστα. Τα κομμάτια του παραμυθιού ένωσαν δραματουργικά οι Θ. Μικρούτσικος και Παναγιώτης Λάρκου, ο οποίος συνεργάστηκε με τη Σεσίλ Μικρούτσικου στη σκηνοθεσία της παράστασης (η τελευταία υπογράφει και τη χορογραφία). Σκηνικά - κοστούμια: Γιώργος Βαφιάς. Παίζουν και τραγουδούν: Κόρα Καρβούνη, Χαρά Κεφαλά, Χρήστος Μαλάκης, Δημήτρης Ντάσκας και Δημήτρης Πακσόγλου. Συμμετέχουν οι χορεύτριες Ράνια Γλυμίτσα και Κωνσταντίνα Μικρούτσικου. Τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν.

Την ψηφιακή παράσταση «Το άστρο των Χριστουγέννων» παρουσιάζει το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του «Ευγενίδειου» (είσοδος από οδό Πεντέλης 11). Αυτή η παραγωγή δημιουργήθηκε στην Ελλάδα, σε σενάριο - σκηνοθεσία Παναγιώτη Σιμόπουλου, μουσική Μπάμπη Μπλαζουδάκη, αφήγηση Χρήστου Σιμαρδάνη - Κώστα Σεραφειμίδη και Dunkan Skinner (αγγλικά). Την 40λεπτη εικονική τρισδιάστατη πραγματικότητα δημιούργησαν οι Γιάννης Βαμβακάς και Σωτήρης Μπενέκος, τον ήχο ο Τάσος Κατσάρης. Συμμετείχαν οι: Μαρία Κλεινάκη (σοπράνο), Susan Helen Norton (τσέλο, κρητική λύρα). Τραγούδησαν οι μικροί Χάρης, Λίλιαν και Αλέξανδρος Μπλαζουδάκης, Νώντας και Κατερίνα Μεγαπάνου.