ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΚΑΙΝΟΥΡΙΟΣ ΧΡΟΝΟΣ - ΠΑΛΙΕΣ ΤΑΚΤΙΚΕΣ

Πρέπει να αλλάξουμε το κινηματογραφικό τοπίο

«Αν άλλαζε ο κόσμος με ευχές, τι εύκολα θα ήταν όλα! Θα έλεγα, για παράδειγμα, "εύχομαι ένα καταπληκτικό κινηματογραφικό 2007" και αυτόματα τα κινηματογραφικά studio, τα γραφεία διανομής και οι αίθουσες θα γέμιζαν με αληθινές ιστορίες και με καλαίσθητες εικόνες. Γιατί, πράγματι, αυτό επιθυμώ, όπως και εσείς άλλωστε! Οι ευχές, δυστυχώς, δεν αλλάζουν τον κόσμο. Απλώς εκφράζουν επιθυμίες...

Χωρίς να γίνομαι μάντης κακών, σας ...προϊδεάζω πως και το 2007 θα είναι όμοιο, αν όχι χειρότερο, από το 2006. Εκτός, βέβαια, αν αφήσουμε τις ευχές και περάσουμε σε δράση. Πρώτα, βέβαια, οι καλλιτέχνες και από κοντά οι θεατές. ΄Η το αντίστροφο, ίσως; Σίγουρα, δε θα τα χαλάσουμε εκεί!

Πάμε παρακάτω! Το κινηματογραφικό νέο έτος μπαίνει με τέσσερις νέες ταινίες».

Ετσι ξεκίναγα το κείμενο της κριτικής πέρσι τέτοιον καιρό (4-1-07) και, δυστυχώς, τα ίδια και χειρότερα ισχύουν και φέτος! Και πώς θα γινόταν αλλιώς; Θαύματα δε γίνονται και η αλλαγή του κόσμου θέλει και αυτή το χρόνο της! Η τέχνη, λοιπόν, εξακολουθεί να παράγεται και να διακινείται από λάθος ανθρώπους. Από τους εμπόρους της. Στόχος των οποίων είναι το κέρδος και ...παρεμπιπτόντως η τέχνη!

Φέτος έχουμε μια αλλαγή. Η χρονιά δεν ξεκινάει με τέσσερις ταινίες, όπως πέρυσι, αλλά με δύο! Αυτό, βέβαια, δεν έχει καμία σημασία! Εκείνο που έχει σημασία είναι η ποιότητα. Πέρυσι στις τέσσερις ταινίες οι δύο ήταν αρκετά καλές, η μία παραλίγο καλή και η τέταρτη «ένα αιματηρό θρίλερ». Στη θέση τους φέτος έχουμε δυο αδιάφορες περιπέτειες!

Η πρώτη αδιάφορη περιπέτεια, πρώτη με κριτήριο το ύψος της παραγωγής και μόνο, είναι το δεύτερο μέρος της σειράς «Στα Ιχνη του Χαμένου Θησαυρού: Το Βιβλίο με τα Μυστικά», του Γιο Ταρτελταούμπ. Ψεύτικες αφορμές, για ψεύτικες περιπέτειες!

Η δεύτερη αδιάφορη περιπέτεια είναι η ταινία του Φράνσις Λόρενς «Ζωντανός Θρύλος». Ενας ιός σκοτώνει όλους τους ανθρώπους και μένει μόνον ο ...Γουίλ Σμιθ! Τα υπόλοιπα τα αντιλαμβάνεστε!

ΓΙΟΝ ΤΑΡΤΕΛΤΑΟΥΜΠ

Στα ίχνη του χαμένου θησαυρού: Το βιβλίο με τα μυστικά

Να ξεκινήσουμε με τα θετικά. Σχεδόν κατά γενική ομολογία η σημερινή ταινία είναι πιο καλή από την πρώτη της σειράς «Στα Ιχνη του Χαμένου Θησαυρού». Είναι πιο οργανωμένη! Από εκεί και πέρα, βέβαια, και ετούτη είναι μια ιστορία για χαζά παιδιά ή γι' αυτούς που βλέπουν το σινεμά σαν χαβαλέ, ευκαιρία να «περάσει η ώρα»! Κάποιοι βρίσκουν μια κομμένη σελίδα κάποιου «σημαντικού» ημερολογίου. Η σελίδα αυτή μπλέκει τον προπάππο ενός αρχαιολόγου σαν συνωμότη και κατ' επέκταση και σαν δολοφόνο του Αβραάμ Λίνκολν!

Ο αρχαιολόγος δε θα επιτρέψει ποτέ ο προπάππος του να γραφτεί στις μαύρες σελίδες της Ιστορίας! Σηκώνει τα μανίκια και... κάνει απίθανα πράγματα! Μέχρι και τον πρόεδρο των ΗΠΑ (όχι δυστυχώς τον Μπους) απάγει και τον χρησιμοποιεί σαν κλειδί να μπει στα αρχεία του κράτους και να ανασύρει την αλήθεια!

Οταν τελειώσει την αποστολή του, αντί να βρεθεί φυλακή, αντί να αποσταλεί πάραυτα στο Γκουαντάναμο, παρασημοφορείται! Η πολιτεία αναγνώρισε ότι είχε «καλές προθέσεις» και, κυρίως, αναγνώρισε την τόλμη του, την επιμονή του και το θάρρος του, αρετές που διαθέτουν όλοι οι καλοί και γενναίοι Αμερικάνοι, αρετές με τις οποίες κατάφερε και αποκατέστησε την ιστορική αλήθεια! Ο προπάππος του, από τις καλύτερες οικογένειες, δεν ήταν ούτε συνωμότης ούτε δολοφόνος! Και αυτό είναι πολύ σημαντικό!

Ναι, πράγματι, πρόκειται για ένα ανόητο παραμύθι! Το οποίο για να τραβήξει το ενδιαφέρον ντύνεται και στολίζεται με όλες τις μεταφυσικές, εξωγήινες και ψευτοϊστορικές υπερβολές που ακούγονται στις εκπομπές του Χαρδαβέλα! Η πιο ακραία υπερβολή που ακούγεται είναι για το «γνωστό» βιβλίο, το οποίο, σύμφωνα με το... μύθο, αλλάζει χέρια ανάμεσα στους προέδρους της Βόρειας Αμερικής (από τον πρώτο μέχρι το σημερινό). Στο βιβλίο αυτό είναι «γραμμένα» όλα τα «μυστικά» των ΗΠΑ και τα οποία μυστικά μόνο οι πρόεδροι γνωρίζουν!

Η ταινία λειτουργεί σαν κατασταλτικό χάπι για να αρπάξει το θεατή και να τον οδηγήσει αιχμάλωτο σε ένα «μυστηριώδη κόσμο». Εναν κόσμο που κινείται ανάμεσα στη «φαντασία και την αλήθεια»! Δεν είναι λίγες οι φορές που, αν είσαι απληροφόρητος για τις παγίδες που κρύβουν τα νόθα καλλιτεχνικά έργα, παρασύρεσαι και πιστεύεις ότι αυτά που δείχνονται και ακούγονται στην οθόνη είναι ιστορία! Αληθινές πληροφορίες! Βέβαια, δε φταίνε μόνον οι δημιουργοί, φταίει και ο κόσμος που πηγαίνει σε αυτές τις ταινίες και, πολύ περισσότερο, που τις πιστεύει σαν αληθινές! Δεν παραβλέπουμε, φυσικά, τη δύναμη του κινηματογράφου να παρουσιάζει το μαύρο άσπρο, αλλά και ο θεατής δεν τρώει, δεν πρέπει να τρώει κουτόχορτο! Πρέπει να σκέφτεται!

Η συγκεκριμένη ταινία, πάντως, είναι πιο επικίνδυνη από την πρώτη! Γιατί μάζεψε όλα τα λάθη της πρώτης και τα διόρθωσε. Κατ' αρχάς οι υπερβολές της είναι, παρότι και πάλι εξωφρενικές, πιο προσεγμένες! Καταφέρνει και «δικαιολογεί» την όποια τρέλα της! Εχει αρκετό χιούμορ και «έξυπνους»διαλόγους! Επιπλέον, και εδώ είναι «όλα τα λεφτά της», καταφέρνει και κρατάει μια καλή ισορροπία ανάμεσα στην «πλάκα» και στο «σοβαρό». Μόλις πας να την κατηγορήσεις για το ένα, εκείνη το γυρίζει στο άλλο!

Οποιος, τελικά, θέλει σώνει και καλά να δει την ταινία, θα τον παρακαλέσω να μπει στον κόπο να πάει να την ξαναδεί δεύτερη φορά (αφήνοντας να περάσουν δυο τρεις μέρες). Στη δεύτερη φορά θα ανακαλύψει πόσο άδεια είναι! Σε τέτοιου είδους ταινίες ο «εύκολος» θεατής δεν έχει αντιστάσεις να νικήσει την περιπέτεια. Εντυπωσιάζεται από τις «πλούσιες» εικόνες που τρέχουν με ρυθμούς πολυβόλου μπροστά του. Η δεύτερη φορά, όμως, ξεκαθαρίζει το εντυπωσιακό από το ουσιαστικό.

Παίζουν: Νίκολας Κέιτζ, Γιον Βόιτ, Χάρβεϊ Κάιτελ, Εντ Χάρις, Ντάιαν Κρούγκερ, Ελεν Μίρερ.

ΦΡΑΝΣΙΣ ΛΟΡΕΝΣ

Ζωντανός θρύλος

Το 1954 ο Ρίτσαρντ Μάθισον έγραψε ένα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας. Το 2007 ο Φράνσις Λόρενςτο μετέφερε στον κινηματογράφο. Στην οθόνη μας έχουμε το «Ζωντανό θρύλο»! Εναν έγχρωμο επιστήμονα, ο οποίος δεν κατάφερε να απομονώσει ένα θανατηφόρο ιό, ο οποίος δε γεννήθηκε, βέβαια, από τον... αέρα, αλλά από κάποιο ανθρώπινο χέρι, από κάποιον αρρωστημένο ανθρώπινο εγκέφαλο!

Ο έγχρωμος «καλός» επιστήμονας, στρατιωτικός επιστήμονας, για την ακρίβεια, ειδικός για τους ιούς, είχε την τύχη να είναι ο μοναδικός άνθρωπος που σώθηκε από τον ιό. Αλλά την ίδια στιγμή, και για τον ίδιο λόγο, ήταν και βαθιά άτυχος! Γιατί, προχωρώντας η ταινία, ανακαλύπτει ότι, τελικά, δεν είναι και τελείως μόνος του! Ξαφνικά, μέσα από το σκοτάδι, μεταλλαγμένα θύματα του ιού πετάγονται από όλες τις μεριές και τον παίρνουν στο κυνήγι! Η μοναξιά, όπως καταλαβαίνετε, δεν του βγήκε σε καλό! Πώς να αντιμετωπίσει μόνος του όλα αυτά τα θηρία;

Μια ακόμα ταινία «επιστημονικής» φαντασίας στην οθόνη! Η οποία ταινία, για να γίνει πιο εντυπωσιακή, κατέφυγε στην τεχνολογία! Τα κομπιούτερ, λοιπόν, οργιάζουν! Μέχρι να βρει ο επιστήμονας το αντίδοτο, θα επιδείξουν (τα κομπιούτερ) όλες τις δυνατότητές τους! Θα μας κάνουν να νιώσουμε ότι κολυμπάμε στο διαδίκτυο!

Η τελευταία ελπίδα της ανθρωπότητας να μην εξαφανιστεί, να μην εξαφανιστεί τελείως ο ανθρώπινος πολιτισμός, προσπαθούνε να μας πείσουν οι δημιουργοί, είναι να πετύχει το πείραμα του επιστήμονα - Σαμαρείτη, του στρατιωτικού ειδικού, ο οποίος προσπαθεί να φτιάξει ένα χάπι φονιά του θανατηφόρου ιού, χρησιμοποιώντας το δικό του καθαρό αίμα! Αν πετύχει το πείραμα, αν τελικά φτιάξει το αντίδοτο ο στρατιωτικός επιστήμονας, σώθηκε η ανθρωπότητα, γλίτωσε ο ανθρώπινος πολιτισμός! (Συμπεριλαμβανομένης και της ταινίας!)

Αν «Τα Ιχνη του Χαμένου Θησαυρού: Το Βιβλίο με τα Μυστικά» είναι παραμύθι τότε ο «Ζωντανός Θρύλος», που είναι η τρίτη ή η τέταρτη ταινία πάνω στο ίδιο θέμα, του ιδίου συγγραφέα, είναι δυο φορές παραμύθι! Για την ακρίβεια οι δυο ταινίες είναι οι δυο πλευρές του ιδίου νομίσματος! Από τη μια μεριά ο χαβαλές με... πλάκα και από την άλλη ο χαβαλές με τρόμο! Και οι δυο στοχεύουν στο εισιτήριο!

Ο «Ζωντανός Θρύλος», ωστόσο, πάσχει από έλλειψη ταυτότητας! Δεν έχει αποφασίσει αν πρέπει να γίνει μια «σοβαρή» ταινία επιστημονικής φαντασίας, με κάποιες σοβαρές «επιστημονικές» και «φιλοσοφικές» ανησυχίες και ερωτηματικά ή μια ταινία τελείως της... πλάκας! Μια ταινία από αυτές που παίζονται μαζί με τις τσόντες!

Στο πνεύμα της αυθαιρεσίας, λοιπόν, εκεί κατά το τέλος της ταινίας, ξαφνικά, τελείως αδικαιολόγητα, εμφανίζεται στην οθόνη και το «κορίτσι»! Μια γυναίκα από το πουθενά. (Γίνονται ταινίες χωρίς γυναίκα; δε γίνονται)! Ο επιστήμονας, πια, δεν είναι μόνος. Τώρα το Μανχάταν (τόπος που διαδραματίζεται η ταινία) έχει και τον Αδάμ και την Εύα του. Η ανθρωπότητα μπορεί να ξεκινήσει από την αρχή!

Παίζουν: Γουίλ Σμιθ, Εϊλιτς Μπράγκα, Τσάρλι Τάχαν!

Μικρός απολογισμός

Στο 2007 παίχτηκαν περισσότερες από 300 ταινίες! Χώρια τα DVD! Το 80% από αυτές τις ταινίες είναι αμερικανικής παραγωγής ή αμερικανικών συμφερόντων! Ο Ελληνας θεατής έχει δεχτεί έναν μονόπλευρο και καλά οργανωμένο βομβαρδισμό!

Χωρίς να είμαστε ακριβείς στους αριθμούς, δεν προσπαθούμε να κάνουμε στατιστική, συμπεράσματα προσπαθούμε να αντλήσουμε. Πάνω από τις μισές ταινίες, ήταν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ταινίες βίας και τρόμου! Ενα μεγάλο κομμάτι από τις υπόλοιπες ήταν κωμωδίες! Ταινίες που προσπαθούσανε να περάσουν το μήνυμά τους με κωμικό τρόπο! Ενα μικρότερο κομμάτι ήταν κοινωνικές και ένα ακόμα μικρότερο ήταν ιστορικές!

Κοιτώντας κανείς από μακριά τον κινηματογράφο, που εισάγεται και παίζεται στη χώρα μας, φαντάζει πλουραλιστικός! Εχει όλα τα «είδη» και «όλα» τα κινηματογραφικά ρεύματα! Εχει ταινίες σοβαρές, λιγότερο σοβαρές και ταινίες τελείως άχρηστες! Ομως, παρ' όλη την ...εξωτερική ποικιλία, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως ο Ελληνας θεατής γνωρίζει πολύ λίγα πράματα για τον παγκόσμιο κινηματογράφο! Αφού στις οθόνες μας δεν έχουμε ούτε ενδεικτικά δείγματα από μεγάλες περιοχές του πλανήτη μας.

Κανένας μας, λοιπόν, δεν ξέρει τι γίνεται στη Λατινική Αμερική, στην Ασία, στην Αφρική. Αλλά και σε χώρες που έχουν στο παρελθόν αποδείξει πως γνωρίζουνε κινηματογράφο, ξέρουν τις δυνατότητες της 7ης Τέχνης! Μιλάμε για τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, βέβαια, για την Πολωνία, για την Ουγγαρία, για την Τσεχοσλοβακία (και των δύο χωρών που την αποτελούσαν), για τη Γιουγκοσλαβία. Αλλά και για το Βιετνάμ, για την Αλγερία, την Αίγυπτο, ακόμα και το Ισραήλ! Οπως, επίσης, με ελάχιστες εξαιρέσεις, πολύ λίγα έως τίποτα ξέρουμε τι γίνεται στις σκανδιναβικές χώρες και στις χώρες της Βαλτικής!

Τα γραφεία διανομής

Στη χώρα μας, υπάρχουν 10 - 12 οργανωμένα γραφεία διανομής! Τα τρία - τέσσερα απ' αυτά τρώνε περισσότερο από το 90% της πίτας. Είναι γραφεία που, στον έναν ή στον άλλον βαθμό, έχουν σχεδόν πλήρη εξάρτηση από τα μεγάλα αμερικανικά μονοπώλια! Χωρίς να σημαίνει πως τα συμπονάμε, γνωρίζουμε πως και αυτά, όπως και ο Ελληνας θεατής, βρίσκονται υπό αμερικανική μονοπωλιακή ομηρία! Η διαφορά ανάμεσα σε αυτά και στον Ελληνα θεατή βρίσκεται στο ότι αυτά, έστω και υπό καταπίεση, κερδίζουν, ενώ ο Ελληνας θεατής, ενώ θεωρητικά είναι ελεύθερος να επιλέξει, τελικά χάνει! Αφού βλέπει έναν κινηματογράφο μιας περιοχής, μιας κατεύθυνσης!..

Τα τρία - τέσσερα αυτά μονοπωλιακά γραφεία διανομής, πέρα από τις γνωστές και πολυδιαφημιζόμενες ταινίες που διαθέτουν, ελέγχουν και τις αίθουσες! Τα τρία από αυτά διαθέτουν δικές τους αίθουσες. Πολυσινεμά και μεμονωμένους κινηματογράφους. Πέρα από τις αίθουσες, που αυτά τα γραφεία τις υποχρεώνουν να παίζουν τα δικά τους και μόνον προϊόντα, με τον εκβιασμό - παροχή και γνωστών εμπορικών ταινιών που τους «προσφέρουν» και από τις οποίες εμπορικές ταινίες οι ελεύθεροι αιθουσάρχες ελπίζουν να γεμίσουν τους κινηματογράφους τους, (για να τους δώσουνε ένα Χάρι Πότερ, τους αναγκάζουνε να παίξουνε πέντε - δέκα «σκουπίδια») στην ουσία αυτά τα γραφεία καθορίζουν και επενεργούν και επάνω στη ζωή και των άλλων γραφείων διανομής, καθώς μέσα από δικά τους κυκλώματα αναγκαστικά θα περάσουν και εκείνα τις δικές τους ταινίες!

Γυρίζουν και ταινίες

Τα ίδια μονοπωλιακά γραφεία διανομής τελευταίως μπήκανε και στο χώρο της παραγωγής! Μετά την ταινία «Πολίτικη Κουζίνα», που έσπασε τα ταμεία, άνοιξε η όρεξή τους. Εχοντας οδηγό τους μόνον το μεγαλύτερο δυνατόν κέρδος ακολουθούν την πεπατημένη! Αγγαρεύουν έναν «εμπορικό» σκηνοθέτη, νοικιάζουν μερικούς γνωστούς ηθοποιούς της τηλεόρασης, αλλά και γνωστούς ποπ τραγουδιστές, περίπτωση Ρουβά, ναυλώνουν και συγγραφείς, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να μεταφέρουν σε σενάριο μια εικονική πραγματικότητα, έναν ατέλειωτο χαβαλέ, και να, η ταινία ή οι ταινίες!

Τα συγκεκριμένα γραφεία διανομής - παραγωγής ξέρουν με βεβαιότητα πως η ταινία τους θα κάνει τον κύκλο της. Θα περάσει και θα παιχτεί στο πλατύτερο δυνατόν εμπορικό κύκλωμα. Με τη βοήθεια - και με το αζημίωτο - δημοσιογράφων, περιοδικών εφημερίδων, κλπ., η επιτυχία είναι σχεδόν εξασφαλισμένη. Επιπλέον, φροντίζουν το κόστος της παραγωγής να είναι χαμηλά έτσι που να μην κινδυνεύει η απόσβεση!

Και η πολιτεία;

Είμαστε η μοναδική, ίσως, χώρα στον κόσμο που δεν έχει πάρει ούτε ένα σοβαρό αντιμονοπωλιακό μέτρο για τον κινηματογράφο! Η χώρα μας είναι σημαία ευκαιρίας για τα ξένα μονοπώλια. Εισάγουν ό,τι θέλουν, παίζουν ό,τι θέλουν, χτίζουν όπου θέλουν! Αποκομίζουν μεγάλα κέρδη, χωρίς κανένας να τα υποχρεώνει μέρος, έστω, αυτών των κερδών να τα επενδύουν στη χώρα μας!

Οι κινηματογραφικές αίθουσες που χτίζουν σωρηδόν ξένες και ντόπιες κινηματογραφικές και εμπορικές εταιρείες, δε γίνονται με γνώμονα τη γειτονία, τις πραγματικές ανάγκες. Γίνονται με σκοπό και στόχο τα περισσότερα κέρδη. Ολόκληρες περιοχές της Ελλάδας μετατρέπονται σε Λας Βέγγας και άλλες, οι περισσότερες, κυρίως στην επαρχία, μένουν τελείως ορφανές από σινεμά. Υπάρχουν μεγάλες επαρχιακές πόλεις και περιοχές που σινεμά βλέπουν μόνον από την τηλεόραση!

Αλλά εκεί που τα πράματα είναι περισσότερο από τραγικά, σε σχέση με την πολιτεία, είναι στο χώρο της παραγωγής. Το υπουργείο Πολιτισμού, το αρμόδιο υπουργείο για τον κινηματογράφο, για πολλά χρόνια τώρα, κάνει τα αδύνατα δυνατά να γκρεμίσει και την ελάχιστη υποδομή που με τόσους κόπους και αγώνες χτίστηκε!

Μια ματιά στις επιχορηγήσεις που το υπουργείο Πολιτισμού παραχώρησε στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, από το 2000 - 2007, αποκαλύπτει τις προθέσεις και τη μεθόδευση των αρμοδίων να γονατίσει ο επιχορηγούμενος κινηματογράφος και να παραδοθεί και αυτός ώριμο φρούτο στην ιδιωτική πρωτοβουλία.

Το 2000 η επιχορήγηση του ΥΠΠΟ προς ΕΚΚ ήταν 8.713.783,24 ευρώ (2.756,602,52 από την επιστροφή του φόρου και 5.957.180,72 επιχορήγηση. Το 2001 τα ποσά ήταν τα παρακάτω: 7.617.182,74 (2.980.352,00, 4.636.830,74), το 2002, 7.027.961,35 (2.569.079,06, 4.458.882,29), το 2003, 9.258.572,00 (4.158.572,00, 5.100.000,00), το 2004, 5.274.105,00 (3.274.105,00, 1.000.000,00) το 2005, 4.168.738,00 (2.668.738,00, 1.500.000,00) το 2006, 4.710.680,00 (3.210.680,00, 1.500.000,00) το 2007 4.100.000,00 (2.100.000,00, 2.000.000,00).

Η παραπάνω τσιγκούνα και καταστροφική οικονομική πολιτική των μέχρι τώρα κυβερνήσεων, της πολιτείας απέναντι στον ελληνικό κινηματογράφο είχε σαν αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση των ελληνικών κινηματογραφικών ταινιών. 2000, 26 ταινίες, 2001:29, 2002:30, 2003:34, 2004:25, 2005:23, 2006:21, 2007:16 και έπεται συνέχεια εκτός αν...

Το «αν», δεν είναι της παρούσης στιγμής και στήλης να αναπτυχθεί! Ο υπογράφων, όμως, το κείμενο, λόγω και της ιδιότητας του σκηνοθέτη, αλλά και του μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, μπορεί να βεβαιώσει πως έχουν ωριμάσει οι συνθήκες το «αν» να πάρει μαχητικές διαστάσεις! Τα τελευταία γεγονότα στο ΥΠΠΟ έδιωξαν πέρα μακριά τις όποιες ψευδαισθήσεις. Αφήρεσαν από πολλούς κινηματογραφιστές κάθε δικαιολογία και πρόσχημα για άγονες αμυντικές πολιτικές!