Καθώς οι συζητήσεις στη Διακυβερνητική Διάσκεψη μπαίνουν στο κρισιμότερο στάδιό τους, συστηματοποιούνται οι απόψεις και οι προτάσεις από την πλευρά των κυρίαρχων οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων για τις «θεσμικές αλλαγές» στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Υπενθυμίζουμε ότι η Διακυβερνητική οφείλει να ολοκληρώσει τις εργασίες της στο τέλος του 2000, επί γαλλικής προεδρίας, με αποφάσεις που θα ανατρέπουν εκ βάθρων τις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων στην ΕΕ.

Ιδιαίτερης σημασίας είναι οι απόψεις που διατύπωσε πρόσφατα ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ιμπέρ Βεντρίν. Σε συνέντευξή του στη μεγάλης κυκλοφορίας γαλλική εφημερίδα «Ουέστ-Φρανς» του Μπορντό, ο Βεντρίν δήλωσε ότι η στάθμιση των ψήφων στο Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ πρέπει να βρίσκεται σε στενότερη αντιστοιχία με τον πληθυσμό της κάθε χώρας και να περιοριστούν οι αποφάσεις που λαμβάνονται με ομοφωνία - προτάσεις που ευνοούν τις μεγάλες χώρες της Ενωσης. Οι δηλώσεις του έχουν ιδιαίτερο βάρος, δεδομένου ότι η Γαλλία αναλαμβάνει την προεδρία της Ενωσης από τον Ιούνη, στο εξαιρετικά κρίσιμο εξάμηνο της ψήφισης της νέας συνθήκης που θα εισαγάγει τη θεσμική μεταρρύθμιση.

Σύμφωνα με τις απόψεις του Γάλλου υπουργού Εξωτερικών, τις οποίες συμμερίζονται και η γερμανική ηγεσία αλλά και οι κυβερνήσεις αρκετών κρατών-μελών, οι μικρές χώρες-μέλη είναι το εμπόδιο στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων. Γράφει λοιπόν: «Οι μεγάλες χώρες δεν μπορούν να δεχτούν ότι μερικές χώρες, που αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μικρό τμήμα του πληθυσμού της Ευρώπης, μπορούν είτε να επιβάλλουν αποφάσεις είτε να τις εμποδίζουν».

Αυτές οι προτάσεις, που φαίνεται ότι συγκεντρώνουν πλέον μια ισχυρή υποστήριξη μέσα στην ΕΕ, οδηγούν μοιραία στη διαμόρφωση ενός Διευθυντηρίου, όπου θα συγκεντρώνονται όλες σχεδόν οι εξουσίες.

Φυσικά, καταργείται κάθε έννοια ισοτιμίας στη συμμετοχή των κρατών-μελών αφού τα μικρότερα κράτη-μέλη δε χάνουν απλώς το δικαίωμα στη διαμόρφωση των αποφάσεων, αλλά και το δικαίωμα να εμποδίζουν με το «βέτο» τη λήψη μιας απόφασης που πιθανόν στρέφεται κατά των συμφερόντων τους.

Η κατάργηση του «βέτο» και η επέκταση της αρχής της ειδικής πλειοψηφίας είναι το καίριο χτύπημα στην ισοτιμία. «Θεωρούμε επιθυμητό να επεκτείνουμε την ειδική πλειοψηφία, για παράδειγμα, στο κοινωνικό πεδίο και σε ορισμένες δημοσιονομικές αποφάσεις», λέει ο Ιμπέρ Βεντρίν, προδιαγράφοντας τις αποφάσεις της Διακυβερνητικής.

Σε ένα άλλο σημαντικό θέμα της Διακυβερνητικής αναφέρθηκε σε πρόσφατό του άρθρο το περιοδικό «Εκόνομιστ». Στο οποίο τονίζεται:

Στη διάλεκτο της ΕΕ η επίμαχη ιδέα περιγράφεται ως «ευελιξία» ή «ενισχυμένη συνεργασία», μολονότι ο αρχικός όρος ήταν «διαφοροποιημένη ολοκλήρωση». Η γενική ερμηνεία συνίσταται στο ότι μια συγκεκριμένη ομάδα χωρών της ΕΕ είναι ελεύθερες να εκπονήσουν νέο Σύνταγμα ή και νέο καθεστώς εντός της Ενωσης, με στόχο γενικώς την ενδυνάμωση της ενότητας, μολονότι άλλες χώρες επέλεξαν να μείνουν εκτός. Αυτή ακριβώς η «αντίφαση» μπορεί να εκληφθεί ως ρήξη με τη βασική αρχή περί Ενωσης και ισότιμης συμμετοχής. Μία πρώτη εκδοχή της «ευελιξίας» υιοθετήθηκε στη διάρκεια προγενέστερης Διακυβερνητικής (1996-'97), με κατάληξη τη Συνθήκη του Αμστερνταμ, σε ισχύ από τον περασμένο χρόνο. Ομάδες χωρών έχουν το ελεύθερο να πράξουν κατά βούληση, εφόσον άλλες χώρες της ΕΕ δεν είχαν αντιρρήσεις. Αλλη αντίφαση...

Οι εξελίξεις στη Διακυβερνητική δείχνουν ότι οι ιθύνουσες δυνάμεις της ΕΕ προετοιμάζουν συστηματικά και με ταχύτατους ρυθμούς το αντιδραστικό πολιτικό τους οικοδόμημα. Η ελληνική κυβέρνηση μέχρι σήμερα, ενώ συμμετέχει στις διαδικασίες, δεν έχει ανακοινώσει τίποτα για την πορεία τους, αφού είναι στις προθέσεις της να διαπραγματευτεί την εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων με ανταλλάγματα μια αμφιλεγόμενη θέση στο κλαμπ των ισχυρών.