Η γύμνια των δημόσιων υπηρεσιών Υγείας - ιδιαίτερα στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) - με την ταυτόχρονη πριμοδότηση της εμπορευματοποίησης και της ιδιωτικοποίησης, που έφεραν απ' τη μια τη γιγάντωση του επιχειρηματικού τομέα Υγείας και απ' την άλλη τα αβάσταχτα χαράτσια για τα λαϊκά στρώματα στην ώρα της ανάγκης, καταγράφονται στην έρευνα του Κέντρου Μελετών Υγείας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών για τη δεκαετία 1996-2006, που παρουσιάστηκε χτες στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.

Οπως αναμενόταν, η έρευνα αποσιωπά εξ ολοκλήρου τις ευθύνες των κυβερνήσεων που προκάλεσαν αυτή τη διαχρονική εξέλιξη σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Εντούτοις και αυτή η ψυχρή και τεχνοκρατική καταγραφή καταμαρτυρεί τον αντιλαϊκό χαρακτήρα των πολιτικών που ασκήθηκαν σ' αυτή την κρίσιμη δεκαετία, στο όνομα μάλιστα της εξυπηρέτησης του ασθενούς και του λεγόμενου νοικοκυρέματος των οικονομικών της Υγείας.

Ο πολιτικός ένοχος δε θα μπορούσε να κατονομαστεί και για τον επιπλέον λόγο ότι ο επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου που εκπόνησε τη μελέτη, καθηγητής Γιάννης Τούντας, μετείχε ενεργά στην εκπόνηση - και στη συνέχεια στην εφαρμογή του από υπεύθυνη θέση - της διαβόητης μεταρρύθμισης του ΠΑΣΟΚ με υπουργό Υγείας τον Αλέκο Παπαδόπουλο, η οποία μεταξύ των άλλων περιλάμβανε και τη λειτουργία των απογευματινών ιδιωτικών ιατρείων στα δημόσια νοσοκομεία, όπου ο ασθενής πληρώνει απ' την τσέπη του 25-90 ευρώ και για τις μικροεπεμβάσεις μέχρι και 150 ευρώ. Την πολιτική αυτή συνέχισε και επέκτεινε η ΝΔ.

Τα γυμνά απ' το δημόσιο σύστημα Υγείας πεδία καλύφτηκαν εξαπίνης απ' το κεφάλαιο, στο οποίο προσδέθηκαν και τομείς των δημόσιων νοσοκομείων μέσω της εκχώρησης τομέων στην επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως η καθαριότητα, η σίτιση, κλπ. Το αποτέλεσμα είναι δραματικό καθώς, εκτός απ' τα χαράτσια, ορισμένα λαϊκά στρώματα αποκλείονται και δεν μπορούν να κάνουν χρήση ούτε και αυτών των υποβαθμισμένων δημόσιων υπηρεσιών Υγείας, όπως διαπιστώνεται στην έκθεση.

Εκεί που η έκθεση είναι αποκαλυπτική είναι η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ).

Με το λεγόμενο νόμο του ΕΣΥ (1397/1983) είχαν σχεδιαστεί 400 Κέντρα Υγείας, εκ των οποίων τα 190 θα ήταν στις αγροτικές περιοχές και τα 210 θα ήταν στα αστικά κέντρα, ώστε «κάθε ένα από αυτά να καλύπτει έναν πληθυσμό, που, ανάλογα με τις ιδιομορφίες της περιοχής, να κυμαίνεται από 2.500 έως 35.000 κατοίκους». Η υλοποίηση αυτού του σχεδιασμού των 400 ΚΥ τοποθετήθηκε στο τέλος του 1988 με τη σημείωση: «Η ανάπτυξη της εξωνοσοκομειακής υποδομής του ΙΚΑ στα αστικά κέντρα από το 1982 και μετά συντονίζεται με το πρόγραμμα ανάπτυξης των αστικών Κέντρων Υγείας του ΕΣΥ».

Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα φαίνεται αφενός στο συνοπτικό Πίνακα, ενώ στην έρευνα σημειώνεται ότι ένας στους δύο αρρώστους προσφεύγει σε ιδιώτη γιατρό για υπηρεσίες ΠΦΥ. Η κατάσταση αυτή καταγράφεται ακόμα και στις αγροτικές περιοχές, καθώς το 80% των κατοίκων των αγροτικών περιοχών - όπου υπάρχουν τα ΚΥ - καταφεύγουν σε δομές ΠΦΥ στα αστικά κέντρα και η πλειοψηφία αυτών σε ιδιώτες γιατρούς (47,5%).

Ακόμα και σε αυτά τα ΚΥ που αναπτύχθηκαν η κατάσταση είναι οικτρή από την άποψη της στελέχωσης: Σύμφωνα με την έρευνα, οι υπηρετούντες γιατροί και νοσηλευτές καλύπτουν μόλις το 47% και 54% αντίστοιχα των οργανικών θέσεων. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης αποτυπώνεται με ένα δραματικό τρόπο στην έρευνα: «Η υψηλή οικονομική επιβάρυνση των νοικοκυριών για υπηρεσίες ΠΦΥ έχει ως αποτέλεσμα τον "αποκλεισμό" κάποιων ατόμων από τη χρήση απαραίτητων υπηρεσιών είτε (κυρίως) λόγω αδυναμίας πληρωμής, είτε λόγω άλλων περιορισμών (κόστος χρόνου, απόσταση, δυσχέρεια πρόσβασης, κλπ.). Κατά συνέπεια η μη ολοκλήρωση του συστήματος ΠΦΥ ενοχοποιείται ενίοτε για την ακύρωση της ασφαλιστικής κάλυψης και άλλοτε στην περιορισμένη χρήση υπηρεσιών λόγω περιορισμένων εισοδηματικών δυνατοτήτων».

Οι πολιτικές ευνόησης της δράσης του κεφαλαίου στο χώρο της Υγείας καταγράφονται με αποκαλυπτικό τρόπο στην έρευνα, στην οποία, μεταξύ των άλλων, σημειώνεται: «Τα τελευταία χρόνια, λόγω της αλλαγής του νόμου του 1992 και της απελευθέρωσης δυνάμεων της αγοράς, της σταδιακής αύξησης των νοσηλίων, της γενικότερης τάσης στην Ευρωπαϊκή Ενωση προς ιδιωτικοποίηση και των ελλείψεων και ανεπαρκειών του δημόσιου νοσοκομειακού τομέα, η κατάσταση αυτή έχει αρχίσει να μεταβάλλεται».

Αυτή η μεταβολή έφερε τεράστιες επενδύσεις στις τεχνολογίες αιχμής: «Είναι ενδεικτικό ότι το ποσοστό των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα στην υψηλή τεχνολογία ανέρχεται στο 90% επί του συνόλου των επενδύσεων έναντι 30% του ΕΣΥ», αναφέρεται στην έρευνα, η οποία προαλείφει πεδίο δόξης λαμπρόν για το κεφάλαιο μέσω των Συμπράξεων Δημόσιου - Ιδιωτικού Τομέα. Μια ακόμα διαπίστωση της έρευνας είναι οι «ισχυρές μονοπωλιακές τάσεις στον ιδιωτικό τομέα, μέσω των εξαγορών και συγχωνεύσεων κλινικών».

Και εις επιβεβαίωση αυτής της διαπίστωσης απ' την έρευνα ήρθε η χτεσινή ανακοίνωση του ιδιωτικού θεραπευτηρίου «Υγεία» για την εξαγορά ποσοστού 50% του μετοχικού κεφαλαίου, με πλειοψηφία στο Διοικητικό Συμβούλιο του ομίλου «Safak», ιδιωτικού ομίλου εταιρειών παροχής υπηρεσιών Υγείας στην Τουρκία, έναντι 48 εκατ. δολαρίων...