Με την παράδοση στο κεφάλαιο δημόσιων εκτάσεων και της πολιτιστικής κληρονομιάς μας, με την εμπορευματοποίηση κάθε πολιτιστικής και καλλιτεχνικής δραστηριότητας, με την απαξίωση του καλλιτεχνικού έργου και των φορέων του, με την ακύρωση μιας πολιτιστικής δημιουργίας δεκαετιών, γράφει τη δική της «μελανή» ιστορία στον πολιτισμό η κυβέρνηση της ΝΔ.

Με την πλήρη στήριξη και «προικοδότηση» των πολυεθνικών και των ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων, κατά τα πρότυπα του ΠΑΣΟΚ, και κατ' επιταγήν της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενεργοποιώντας το αντιπολιτισμικό θεσμικό πλαίσιο (ν.2557/97), εκχωρούν την πολιτιστική κληρονομιά στις πολυεθνικές και στους ισχυρούς πολιτιστικούς ομίλους.

Η παραχώρηση του Δέλτα του Φαλήρου στο Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» παρουσιάζεται ως «ευεργεσία» και λανσάρεται ως «μέγα εθνικό» θέμα, ενώ δεν είναι τίποτα άλλο από μια ακόμη εκχώρηση δημόσιας γης, αλλά και του πολιτισμού μας - μουσικού και πνευματικού - στο κεφάλαιο, με ανυπολόγιστες για το λαό μας επιπτώσεις. Εκμεταλλευόμενο το χρόνιο, οξύ στεγαστικό πρόβλημα τόσο της Εθνικής Βιβλιοθήκης, όσο και της άστεγης Εθνικής Λυρικής, πρόβλημα που παραμένει άλυτο με ευθύνη των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, το εφοπλιστικό «ίδρυμα» ενισχύει τώρα την παρέμβασή του και στο πολιτιστικό τοπίο της χώρας.

Και το «ξεπούλημα» συνεχίζεται με την παραχώρηση δημοσίων εκτάσεων ακόμη και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, για 50 χρόνια, στην Τράπεζα Πειραιώς για να έχει κι αυτή τη δική της «παρέμβαση» στον πολιτισμό δημιουργώντας Μουσεία, από χρήματα του ελληνικού δημοσίου και του Γ΄ Προγράμματος Στήριξης, αλλά με τη δική της σφραγίδα. Ετσι, μετά την εκχώρηση της Ακρόπολης Ιτς Καλέ του κάστρου των Ιωαννίνων στην Πειραιώς, που έγινε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, τώρα και η Ακρόπολη της Κέρκυρας γίνεται βορά στην κερδοσκοπική ασυδοσία του τραπεζικού κεφαλαίου.

Κι από την άλλη, ο υπουργός Πολιτισμού Μιχάλης Λιάπης χαρακτηρίζει «Μηδαμινό πολιτιστικό έργο χάριν ενός θεάτρου εντυπώσεων», το έργο που παράγουν οι Δήμοι της χώρας στον τομέα του πολιτισμού, στο πλαίσιο των Προγραμματικών Συμβάσεων που έχουν υπογράψει με το Υπουργείο Πολιτισμού. Επιμένει ότι αυτές οι συμβάσεις έγιναν «χωρίς προϋποθέσεις, χωρίς στοιχειώδη έλεγχο, με μοναδικό κριτήριο τις πολιτικές προτιμήσεις για την ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων». Λες και δεν ήταν η κυβέρνηση της ΝΔ αυτή που τις υπέγραψε. Λες και δεν ήταν η ΝΔ που προεκλογικά έταζε! Στις θέσεις της ΝΔ για τον πολιτισμό διαβάζουμε ότι η ΝΔ: «Επενδύει στην αποκέντρωση μέσω των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των πολιτισμικών θεσμών και ιδρυμάτων, των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Χρηματοδότηση Τοπικής Αυτοδιοίκησης επί συγκεκριμένων προγραμμάτων μέσω υπογραφής σχετικών συμβάσεων. Μακρόπνοος σχεδιασμός για δημιουργία σε κάθε ευρύτερη περιοχή της Χώρας ενός Κέντρου Πολιτισμού, που θα λειτουργεί ως εθνικός αυτόνομος οργανισμός με μορφή Ιδρύματος Ιδιωτικού Δικαίου με τη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στήριξη των περιφερειακών φεστιβάλ με κριτήρια την ποιότητα, την ανταπόκριση του κοινού, τη συμβολή στην περιφερειακή ανάπτυξη».

Τι λέει και τι κάνει σήμερα η κυβέρνηση διά των εκπροσώπων της; Με κάθε ευκαιρία ο υπουργός Πολιτισμού Μιχάλης Λιάπης κλαίγεται σαν «φτωχός συγγενής της κυβέρνησης» και επιχειρεί μετάθεση ευθυνών για τα υπέρογκα χρέη του ΥΠΠΟ, λέγοντας ότι «είναι εύκολο να εξαγγέλλεις και να υπογράφεις επιταγές χωρίς αντίκρισμα. Είναι δύσκολο να τηρείς τις υποσχέσεις σου», όπως πρόσφατα δήλωσε σε σύσκεψη που πραγματοποίησε, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Το ΥΠΠΟ χρωστά στη Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Καλαμάτας, 1.600.000 ευρώ.

«Πώς μπορώ όμως να πληρώσω σήμερα», συνέχισε, το θέατρο σκιών ο Μ. Λιάπης - «τα σωρευμένα χρέη του 2005, του 2006 και του 2007, τα σωρευμένα χρέη συμβατικών υποχρεώσεων προηγουμένων ετών που ανέρχονται στα 136 εκατομμύρια ευρώ για όλη την Ελλάδα; Πού να βρω τα χρήματα; Ο προϋπολογισμός του ΥΠΠΟ είναι δεδομένος».

Πρόκειται για μια βαριά προσβολή στον αγώνα για πολιτισμό που δίνει η Περιφέρεια. Μία αλαζονική στάση του Υπουργού Πολιτισμού απέναντι στους δήμους όλης της Ελλάδας που με πολύ κόπο και όραμα έχουν καθιερώσει σημαντικούς πολιτιστικούς θεσμούς. Ετσι, μεγάλοι πολιτιστικοί θεσμοί της Περιφέρειας, κινδυνεύουν γιατί το υπουργείο Πολιτισμού δεν έχει δώσει αυτά, τα οποία οφείλει από τις προγραμματικές του υποχρεώσεις εδώ και πολλά χρόνια.

Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι και η ακύρωση του Φεστιβάλ Μονής Λαζαριστών, που ο νομάρχης Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Ψωμιάδης, σαν «καλός» νεοδημοκράτης, φορτώνει το πρόβλημα στο ΚΘΒΕ επικαλούμενος «το χρέος του ΚΘΒΕ προς τη Μονή Λαζαριστών, που αγγίζει - όπως λέει - τα 409.000 ευρώ», απειλώντας μάλιστα ότι αν δεν εξοφληθεί το χρέος θα «πετάξει» το ΚΘΒΕ από τις δύο αίθουσες στη Μονή Λαζαριστών;

Πολύ δύσκολη είναι και η οικονομική κατάσταση του ΚΘΒΕ. Μάλιστα, ο καλλιτεχνικός διευθυντής Νικήτας Τσακίρογλου, ζήτησε έκτακτη επιχορήγηση από το ΥΠΠΟ, για να αντεπεξέλθει στα νέα οικονομικά δεδομένα, που ως «δαμόκλειος σπάθη» απειλούν το προσεχές πρόγραμμά του.

Και να ήταν μόνο αυτά! Η Κρατική Ορχήστρα Ελληνικής Μουσικής (ΚΟΕΜ) αναστέλλει τη λειτουργία της καθώς το ΥΠΠΟ δεν έχει εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις. Την ίδια στιγμή, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΕΚ) ανακοινώνει ότι αναστέλλει την κατάθεση προτάσεων σε όλα τα προγράμματά του και συγχωνεύει τις προβλεπόμενες δύο περιόδους κρίσεως (Ιουνίου και Οκτωβρίου) του προγράμματος «Ορίζοντες», σε μία, λόγω ελλιπούς χρηματοδότησης από το ΥΠΠΟ. Ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζουν το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας, η χρηματοδότηση του οποίου δεν επαρκεί ούτε για την κάλυψη των ανελαστικών δαπανών, όπως και τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα και οι επιχορηγούμενοι θίασοι, που εξαιτίας καθυστερήσεων ή έλλειψης χρηματοδοτήσεων, βουλιάζουν στον οικονομικό μαρασμό.

Τι έλεγε η ΝΔ για τα ΔΗΠΕΘΕ (Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα) προεκλογικά; Οικονομική ενίσχυσή τους από το Υπουργείο Πολιτισμού με κριτήριο την ποιότητα και τη συμβολή τους στην περιφερειακή πολιτιστική ανάπτυξη. Θεσμική θωράκιση και ενίσχυσή τους, για να υπηρετήσουν τις θεατρικές ανάγκες της περιφέρειας.

Τι έκανε; Τίποτε. Χρωστάει. Και πού δε χρωστάει το ΥΠΠΟ. Ψυχορραγούν τα ΔΗΠΕΘΕ αντιμετωπίζοντας ποικίλα εμπόδια: τα οικονομικά προβλήματα του Δήμου που δεν επιτρέπουν την έγκαιρη κατάθεση της επιχορήγησης, τις καθυστερήσεις της επιχορήγησης και από την πλευρά του ΥΠΠΟ. Το ποσό της κρατικής επιχορήγησης στα ΔΗΠΕΘΕ είναι εξευτελιστικό. Εδώ και πολλά χρόνια είναι ουσιαστικά καθηλωμένο. Για δεκαέξι ΔΗΠΕΘΕ με αυξημένο ρόλο δίνονται λιγότερα του 1/5 της κρατικής επιχορήγησης του Μεγάρου (Αθηνών - Θεσσαλονίκης).

Επίσης στις προεκλογικές διακηρύξεις διαβάζουμε: «H συγκροτημένη πολιτική πολιτισμού της Νέας Δημοκρατίας: Δημιουργεί τις υποδομές - και θέτει το πλαίσιο για την ανάπτυξη της δημιουργίας. Αυξάνει και εξορθολογίζει τις δαπάνες για τον πολιτισμό. Αξιοποιεί τους καταξιωμένους δημιουργούς ως πρότυπα και αναγνωρίζει την προσφορά τους. Γιατί θέλει τους δημιουργούς ελεύθερους, αξιοπρεπείς, δημιουργικά αμφισβητίες. Θα τιμήσει ηθικά και υλικά τους δημιουργούς, καλλιτέχνες και συντελεστές του πολιτισμού. Οι επιχορηγήσεις των ιδιωτικών θιάσων γίνονται με κριτήριο την ποιότητα και τον επαγγελματισμό. Ακολουθούνται πολιτικές ενίσχυσης του ελληνικού ρεπερτορίου».

Τι έκανε; Το αντίθετο. Μείωσε κατά 400.000 ευρώ το ποσό της επιχορήγησης στους θιάσους του ελεύθερου θεάτρου, προσβάλλοντάς τους μάλιστα διά του ΔΣ του νεοϊδρυθέντος Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού, το οποίο στην εισήγησή του «έκρινε ότι δεν είναι πλέον δυνατό 10-12 σχήματα να λαμβάνουν επί 15-20 χρόνια το 80% των διαθεσίμων ποσών. Με όλον τον σεβασμό (σ.σ. "να σε κάψω Γιάννη"...) στην προσφορά των θιάσων αυτών, είναι καιρός να δοθούν ευκαιρίες σε νεότερους ανθρώπους που -ελπίζουμε- θα αποτελέσουν τη νέα δύναμη του ελληνικού θεάτρου».

Βέβαια, νοιάζονται πολύ για τις νέες δυνάμεις το είχαν δηλώσει άλλωστε: «Η ΝΔ θα λάβει συγκροτημένα μέτρα για τη συμμετοχή των νέων στα αγαθά του πολιτισμού και τη διευκόλυνση της έκφρασης των νέων καλλιτεχνών. Θα δώσει ευκαιρίες και θα παρέχει μέσα στους νέους δημιουργούς». Για ποιες ευκαιρίες μιλούν; Ποιες ευκαιρίες μπορούν να καλύψουν οι νέες δυνάμεις με 30.000 ή 15.000 ευρώ που δόθηκαν σε νεότερα σχήματα, πολλά από τα οποία μάλιστα δεν έκαναν και παραγωγές; Κάτι μας θυμίζει αυτό. Μήπως έγιναν «χωρίς προϋποθέσεις, χωρίς στοιχειώδη έλεγχο, με μοναδικό κριτήριο τις πολιτικές προτιμήσεις για την ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων», όπως κατηγορεί ο υπουργός Πολιτισμού τους προηγούμενους υπουργούς τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της ΝΔ;

Επειδή η μνήμη μας δε μας απατά, σε αντίθεση με τον υπουργό Πολιτισμού, του θυμίζουμε ότι σε συνάντηση που είχε πέρσι με τους εκπροσώπους των επιχορηγούμενων θιάσων είχε πει το «βαρύγδουπο» - ως συνήθως - «η επιχορήγηση δεν είναι "βοήθημα". Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο άσκησης συγκεκριμένης πολιτικής εκ μέρους της Πολιτείας υπέρ της Τέχνης, υπέρ της κοινωνίας».

Τι έπραξε; Πάλι το αντίθετο. «Βοήθημα»... κι αυτό αμφίβολο είναι αν θα εξακολουθήσει να δίνεται χωρίς να ψαλιδίζεται διαρκώς. Αν δεν προλάβει να έρθει το χειρότερο, με τόση «φτώχεια» που δέρνει το ΥΠΠΟ.

Οι περσινές επιχορηγήσεις που ανακοινώθηκαν εν μέσω καλοκαιριού, πολύ μετά το πέρας της περιόδου (σ.σ. συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια), κατά πολύ μειωμένες, παρά τις υποσχέσεις για το αντίθετο, δείχνουν την απαξίωση του ΥΠΠΟ για τις θεατρικές εκείνες εστίες που αναβάθμισαν τα τελευταία 20 χρόνια τη θεατρική δημιουργία στη χώρα μας.

Απαξίωση που ενισχύεται από την εισήγηση που συνοδεύει την ανακοίνωση των επιχορηγήσεων που επιπλέον δημιουργούν και υποψίες για το μέλλον του θεσμού των επιχορηγήσεων. Δεν είναι μόνο η μείωση που θα πρέπει να προβληματίσει τους θιάσους -«ιστορικούς» ή μη - αλλά οι βαρύγδουπες δηλώσεις του ΔΣ του ΕΚΘΕΧ που φαίνεται να χαράσσει τη νέα πολιτική στρατηγική στο θέμα των επιχορηγήσεων, καθώς, όπως είχε δηλώσει ο Γιώργος Δραγώνας, ιδιοκτήτης παλιά της εκδοτικής «Δάφνη - Επικοινωνία», επιχειρηματίας, εκδότης του περιοδικού «Highlights» και πρόεδρος σήμερα του ΕΚΕΘΕΧ, δε θα φοβηθούν να αναλάβουν το πολιτικό κόστος προκειμένου να χαράξουν τη δική τους πολιτική.

Και να και τα «προεόρτια»: Με την ευκαιρία της ανακοίνωσης των επιχορηγήσεων, λέει, το ΕΚΕΘΕΧ αισθάνεται την υποχρέωση να επισημάνει τα εξής: «Η κρατική πολιτική γι' αυτές τις δύο τουλάχιστον τέχνες χρειάζεται ριζική επανεξέταση σε όλα τα επίπεδα (από τη χρηματοδότηση ως τη συνάρθρωση των εργαλείων της και από τις εκπαιδευτικές διαδικασίες ως τις δομές παραγωγής και διανομής) καθώς και μία νέα διατύπωση που θα λαμβάνει υπ' όψιν την εμπειρία του παρελθόντος, τα δεδομένα του παρόντος και τους στόχους του μέλλοντος. Η πολιτική που ασκείται από τη μεταπολίτευση και εντεύθεν εκκινεί κατά κανόνα από κάποιες λιγότερο ή περισσότερο φωτισμένες πρωτοβουλίες (π.χ. επιχορηγήσεις, ΔΗΠΕΘΕ, αλλαγή θεσμικού πλαισίου των κρατικών σκηνών), οι οποίες όμως, συνήθως, σε δεύτερο ή τρίτο χρόνο, βραχυκυκλώνονται μέσα στη συστατική παθογένεια των Ελληνικών δημοσίων πραγμάτων, την έλλειψη μεταρρυθμιστικής τόλμης και την απουσία θεσμικής αντίληψης».

Μήπως ήρθε η ώρα να αντιληφθούν οι επιχορηγούμενοι θίασοι ότι το θέμα τους δεν είναι προσωπικό, αλλά είναι μέρος μιας γενικότερης πολιτικής που καταργεί τα κεκτημένα; Μήπως πρέπει να αντιληφθούν ότι με την ίδια ευκολία που καταργούν το οκτάωρο, τις ασφαλιστικές και συνταξιοδοτικές κατακτήσεις, με την ίδια ευκολία μπορούν να καταργήσουν και τις επιχορηγήσεις; Μήπως οι χαρακτηρισμοί και παλιότερων υπουργών περί κρατικοδίαιτου πολιτισμού ήταν μόνο το καμπανάκι; Μήπως δεν πρέπει να γίνονται οι συγκρίσεις «τόσοι... θίασοι παίρνουν λιγότερα από το Εθνικό ή το ΚΘΒΕ»; Μήπως πρέπει να θυμηθούν το «η ισχύς εν τη ενώσει»; Μήπως πρέπει όλοι μαζί να διεκδικήσουν περισσότερα χρήματα από τον κρατικό προϋπολογισμό για τον Πολιτισμό; Να συμμετέχουν ενεργά μαζί και με άλλους κλάδους και φορείς σε μια καλλιτεχνική κίνηση, που θα διεκδικεί και όχι απλώς να «ελπίζει»; Δε θα μειωθεί η καλλιτεχνική τους αξία διεκδικώντας με πολιτικούς όρους. Γιατί πολιτικό είναι το ζήτημα, δεν είναι συντεχνιακό! Μήπως πρέπει επίσης να δουν κατάματα το «βαρύ πυροβολικό» που έχει αρχίσει να κάνει τα βήματά του και στο χώρο του θεάτρου και δεν είναι άλλο από τις πολυεθνικές και τους ισχυρούς πολιτιστικούς ομίλους;

Τελικά το μόνο στο οποίο φαίνεται συνεπής η κυβέρνηση σε σχέση με τις προεκλογικές δεσμεύσεις της είναι ότι «Τιμά τους χορηγούς και ευεργέτες του πολιτισμού και θα καταβάλει προσπάθεια, για να επικρατήσει πνεύμα προσφοράς στη χώρα»! και ότι «H μεγάλη τομή είναι ότι μειώνεται η βαριά φορολογία επί των χορηγιών».

Με τις ευλογίες της κυβέρνησης δημιουργήθηκε και με τη δική της στήριξη θα ανδρωθεί και θα επικρατήσει το «βαρύ πυροβολικό» και στον χώρο του πολιτισμού.