Σε μια άνευ προηγουμένου επιχείρηση καταλήστευσης των λαϊκών αποταμιεύσεων έχουν αποδυθεί τα τελευταία χρόνια οι διάφορες τράπεζες. Το πρόσφατο κρούσμα από τη διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας, που με το έτσι θέλω διπλασίασε το άτοκο ποσό της κατάθεσης από τα 500 στα 1.000 ευρώ, αποτελεί νέα πρόκληση για τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Ερχεται σε μια στιγμή που μείωση των επιτοκίων καταθέσεων ταμιευτηρίου δε δικαιολογείται ούτε καν από τις συνθήκες που επικρατούν στο διεθνές χρηματεμπόριο, όπου τα επιτόκια βρίσκονται σε ανοδική τροχιά. Και σα να μην έφτανε αυτό, προχώρησε - πάλι με το έτσι θέλω - αλλά με την ενεργή συμπαράσταση της κυβέρνησης, σε γενικευμένη μείωση στα επιτόκια καταθέσεων σε όλα τα άλλα κλιμάκια. Την περασμένη βδομάδα είχαμε ανάλογα κρούσματα και από άλλες τράπεζες: Η «Γιούρομπανκ» του Ομίλου Λάτση και η Τράπεζα «Πειραιώς» προχώρησαν σε κρυφές αυξήσεις στα στεγαστικά δάνεια.

Η περίπτωση όμως της Εθνικής είναι κραυγαλέο παράδειγμα, για τον επιπλέον λόγο ότι συγκεντρώνει τη μεγάλη μάζα της λαϊκής αποταμίευσης και επίσης έχει εκατοντάδες χιλιάδες αποταμιευτές με καταθέσεις κάτω από το όριο 1.000 ευρώ. Στο τέλος του 2001 οι καταθέσεις ταμιευτηρίου της Εθνικής έφταναν σε 21,85 δισ. ευρώ και μόνον από τη μείωση θα αποσπάσει από τους μικροκαταθέτες αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ (που σημαίνει ότι μέσα σε 1 χρόνο θα αλλάξουν χέρια εκατοντάδες δισ. δραχμές).

Το σύνολο των καταθέσεων ταμιευτηρίου που συγκεντρώνουν οι τράπεζες (σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας) φτάνει σε 58,6 δισ. ευρώ. Ετσι η Εθνική συγκεντρώνει πάνω από το 37% των καταθέσεων ταμιευτηρίου και η κίνηση των διοικούντων και εκλεκτών της κυβέρνησης όχι μόνο σηματοδοτεί το νέο γύρο καταλήστευσης αλλά ταυτόχρονα ανάβει και το πράσινο φως και για όλους τους άλλους επίδοξους μιμητές της. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τι σημαίνει η πρόσφατη «κίνηση» για τα εργαζόμενα νοικοκυριά της χώρας σε μια περίοδο αύξησης του τιμαρίθμου. Τον τελευταίο χρόνο τουλάχιστον έχει γίνει πολύς λόγος για το γεγονός ότι τα ονομαστικά επιτόκια καταθέσεων ταμιευτηρίου είναι αρνητικά. Δηλαδή τα πραγματικά επιτόκια, μετά και τη φορολογία των τόκων, είναι πολύ χαμηλότερα από τον πληθωρισμό. Η ιδιόμορφη αυτή ληστεία παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις αφού σήμερα - που τα ονομαστικά επιτόκια καταθέσεων κυμαίνονται μεταξύ 0 και 2% - ο επίσημος τιμάριθμος τρέχει με ρυθμό γύρω από το 4%.

Ομως οι μικροκαταθέτες καταληστεύονται και με άλλους τρόπους. Σε πολλές περιπτώσεις όχι μόνον δε θα πάρουν ούτε ευρωσένς για τόκο, αλλά θα βρεθούν και χρεωμένοι από πάνω, πληρώνοντας φύλακτρα στους επιτήδειους τραπεζίτες. Για παράδειγμα:

• η Εθνική Τράπεζα χρεώνει με 0,59 ευρώ (200 δρχ.) κάθε συναλλαγή (ανάληψη ή κατάθεση), που γίνεται στο γκισέ αν το ποσό της κατάθεσης είναι μέχρι 498,9 ευρώ.
• η «Αλφα» Τράπεζα (του ομίλου Κωστόπουλου) έχει τιμολογήσει τις... υπηρεσίες της με τέτοιο τρόπο που μόνο στα λόγια τοκίζει καταθέσεις μέχρι 300 ευρώ (102.225 δρχ.). Στην πράξη, ο τόκος που υποτίθεται ότι δίνει στους πελάτες της, είναι στάχτη στα μάτια, αφού με το άλλο χέρι η τράπεζα εισπράττει πολύ περισσότερα χρεώνοντας «έξοδα διαχείρισης» 9 ευρώ (3.067 δρχ.) για κάθε εξάμηνο! Στην περίπτωση αυτή οι χρεώσεις μπαίνουν με βάση τα μέσα εξαμηνιαία υπόλοιπα των λογαριασμών. Ετσι χρεωμένος θα βρεθεί και ο μικροκαταθέτης που είχε την ατυχία να καταθέσει π.χ. 500 ευρώ για δυο μήνες. (Εκεί που μας χρωστούσαν μας πήραν και το βόδι)...

Η τοκογλυφία του τραπεζικού κεφαλαίου προκύπτει ανάγλυφα και από τους ισολογισμούς τους. Γνώρισμα και της φετινής διάρθρωσης των κερδών για τις τράπεζες (ισολογισμοί α' τριμήνου 2002) είναι η τεράστια αύξηση στα λεγόμενα «καθαρά έσοδα από τόκους». Αυτό σημαίνει νέα και ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της διαφοράς των εσόδων που έχουν από τα δάνεια που χορηγούν και των «εξόδων» τους για τόκους που πληρώνουν στις καταθέσεις. Η αύξηση αυτού του περιθωρίου σε σύγκριση με το 2001 έφτασε: Στο 31,4% για την Εμπορική, στο 35,2% για την ΑΤΕ, στο 28% για την «Πειραιώς», στο 16% για τη «Γιούρομπανκ» κλπ. Χαρακτηριστικό όμως είναι το παράδειγμα της μεγαλύτερης, της Εθνικής Τράπεζας που έχοντας συγκεντρώσει τη μεγάλη μάζα, τόσο στις καταθέσεις όσο και στα δάνεια, συνέχισε και φέτος, όπως και πέρυσι, να κερδίζει πάνω από 1 δισ. δρχ. τη μέρα από τις διαφορές.

Να αναφέρουμε ότι οι τέσσερις τράπεζες, Εθνική, Εμπορική, «Αλφα» και «Γιούρομπανκ» από τις διαφορές τόκων ανάμεσα στα δάνεια και τις καταθέσεις κέρδισαν στο τρίμηνο Γενάρη - Μάρτη 2002 το αστρονομικό ποσό των 736,3 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε περισσότερα από 2,8 δισ. δρχ. τη μέρα(!!!). Είναι κι αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το τι πραγματικά σημαίνει «οικονομική ανάπτυξη» και «αύξηση του ΑΕΠ» και ποιος τελικά τα καρπώνεται...

Αν ανατρέξει κανείς στα στοιχεία των 2-3 τελευταίων χρόνων θα αντιληφθεί ότι η λεηλασία της λαϊκής αποταμίευσης από το τραπεζικό κεφάλαιο πήρε εκρηκτικές διαστάσεις. Στο τέλος του 2000 (όταν η ισοτιμία δραχμής - ευρώ είχε σταθεροποιηθεί και ο πληθωρισμός έτρεχε σε δωδεκάμηνη βάση με ρυθμό κάτω από 4%) οι καταθέσεις ταμιευτηρίου των νοικοκυριών ανέρχονταν σε 50,9 δισ. ευρώ και τοκίζονταν με επιτόκιο 6%. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (Φλεβάρης 2002, που ο πληθωρισμός αυξανόταν με ρυθμό πάνω από 4%) οι καταθέσεις των νοικοκυριών ανέρχονταν σε 58,7 δισ. ευρώ και τοκίζονταν με ονομαστικά επιτόκια κοντά στο 1%!

Το μέγεθος της ληστείας των λαϊκών αποταμιεύσεων, που μετατρέπεται σε υπερκέρδη για τις τράπεζες, είναι ασύλληπτο. Ετσι, ενώ το 2000 πλήρωσαν στους καταθέτες τόκους συνολικού ύψους περίπου 3,1 δισ. ευρώ (50,9 δισ. ευρώ Χ 6% = 3,1 δισ. ευρώ τόκοι), σήμερα που οι καταθέσεις ανέρχονται σε 58,7 δισ. ευρώ και τοκίζοντας περίπου με 1%, οι τόκοι που καταβάλουν οι τραπεζίτες ανέρχονται μόλις στο συμβολικό ποσό των 0,6 δισ. ευρώ)! Αρα, το όφελος για τους τραπεζίτες, από την ένταση της τοκογλυφίας - στην οποία επιδίδονται με τη βοήθεια της κυβέρνησης - υπολογίζεται σε 2,9 δισ. ευρώ ή περίπου 1 τρισ. δρχ. το χρόνο!

Η μια πλευρά της τοκογλυφίας είναι η συνεχής διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα στα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων. Η άλλη πλευρά αφορά την τεράστια έκρηξη των ποικιλώνυμων δανείων (στεγαστικά, καταναλωτικά, προσωπικά κλπ.) που παίρνουν τα εργαζόμενα νοικοκυριά στην προσπάθειά τους να τα φέρουν βόλτα.

Η «δανεική ευημερία» των... ευρωβίωτων νοικοκυριών έχει απογειώσει τα τραπεζικά κέρδη. Τα διάφορα καταναλωτικά δάνεια (πιστωτικές κάρτες, προσωπικά κλπ.) σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, πλησιάζουν το αστρονομικό ποσό των 80 δισ. ευρώ. Το ποσοστό αύξησης μέσα στον τελευταίο χρόνο έφτασε το 43%! Τα καταναλωτικά δάνεια είναι στην κυριολεξία «θησαυρός» για τους τραπεζίτες, καθώς τα δίνουν με τα πιο ληστρικά επιτόκια. Τα στεγαστικά δάνεια έφτασαν τα 16,5 δισ. ευρώ και μόνο μέσα στον τελευταίο χρόνο αυξήθηκαν πάνω από 40%. Οι τραπεζίτες κερδίζουν και από το μεγάλωμα της πίτας και από το γεγονός ότι ήταν πολύ συγκρατημένοι στα επιτόκια αυτής της κατηγορίας. Τα καταναλωτικά δάνεια στο τέλος του 2000 ήταν 55,1 δισ. ευρώ, τοκίζονταν με 17% και επέφεραν στις τράπεζες 9,37 δισ. ευρώ κέρδη το χρόνο. Σήμερα τα 80 δισ. ευρώ, τοκίζονται με περίπου 13%, και τα κέρδη των τραπεζών από αυτή την κατηγορία φτάνουν σε 10,4 δισ. ευρώ το χρόνο, άρα το όφελος που προκύπτει από την αύξηση της πίτας, στα καταναλωτικά δάνεια ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.

Το όργιο κερδοσκοπίας των τραπεζών δεν εξαντλείται στα δάνεια προς τα νοικοκυριά. Ο κρατικός δανεισμός, για μια δράκα από μεγαλοτραπεζίτες και άλλους ρεντιέρηδες του διεθνούς χρηματεμπορίου, αποτέλεσε και αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή κερδοφορίας. Και φυσικά, τα αστρονομικά ποσά που πληρώνει το ελληνικό δημόσιο στους τραπεζίτες για τόκους αποπληρωμής των δανείων, η κυβέρνηση τα φορτώνει στους εργαζόμενους και τα πλατιά λαϊκά στρώματα, με την αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης και το σφαγιασμό των δαπανών κοινωνικού χαρακτήρα...