Με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε ετήσια βάση και με την επέκταση του διευθυντικού δικαιώματος στην υπερωριακή απασχόληση, παράλληλα με τη μείωση ή και το μηδενισμό του κόστους των υπερωριών, η κυβέρνηση κάνει ένα ακόμη βήμα στην ανοιχτή υπονόμευση του κατακτημένου οκτάωρου και συνολικά των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης. Οι δημαγωγικές κορόνες του υπουργού Απασχόλησης ότι το οκτάωρο δεν πρόκειται να καταργηθεί είναι εκ του πονηρού. Στην πραγματικότητα, κάθε διευθέτηση στο χρόνο εργασίας προϋποθέτει την υπονόμευση του οχτάωρου σαν σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας.

Η ετήσια διευθέτηση απαντάει στην απαίτηση του κεφαλαίου για περισσότερη απλήρωτη εργασία, για οργάνωση του χρόνου εργασίας ανάλογα με τα σκαμπανεβάσματα της παραγωγής. Υποχρεώνει τον εργαζόμενο να δουλεύει υπερωριακά - με ελάχιστο ή και μηδενικό κόστος για τον εργοδότη - τις περιόδους που τον έχει ανάγκη και οι υπερωρίες να του δίνονται αντισταθμιστικά σε άδειες ή μείωση του ημερήσιου χρόνου εργασίας (υποαπασχόληση) όταν μειώνονται και οι ανάγκες της παραγωγής. Με λίγα λόγια, δουλιά όπως και όποτε θέλει ο εργοδότης και επιβάλλουν οι ανάγκες της κερδοφορίας του. Σ' αυτή την κατεύθυνση, κυβέρνηση και κεφάλαιο προωθούν και την κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων, επεκτείνοντας τις ατομικές διαβουλεύσεις και συμβάσεις ανάμεσα στον εργοδότη και τον εργαζόμενο.

Το γεγονός ότι οι επικείμενες αλλαγές στο εργασιακό που μεθοδεύει η κυβέρνηση αφορούν ταυτόχρονα στις υπερωρίες και στη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, επιβεβαιώνει ότι διευθέτηση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την ένταση της εκμετάλλευσης μέσα από την υπερωριακή απασχόληση. Με δεδομένο ότι η υπερωρία αποτελεί επέκταση του ημερήσιου χρόνου εργασίας (που τυπικά παραμένει 8 ώρες), το κεφάλαιο συγκαλύπτει την υπονόμευση του οχτάωρου με το να χρησιμοποιεί ως εργάσιμο χρόνο το έτος, (σε ετήσια βάση γίνεται η διευθέτηση), και τον υπολογισμό των ωρών εργασίας όχι ημερησίως αλλά εβδομαδιαίως.

Ετσι, ένας εργοδότης, κάνοντας χρήση του διευθυντικού δικαιώματος στην επέκταση του ημερήσιου χρόνου εργασίας, θα μπορεί να απασχολεί τον εργαζόμενο υπερωριακά μέχρι και 5 ώρες τη βδομάδα, κατανεμημένες σύμφωνα με τις ανάγκες της επιχείρησης. Δηλαδή, η 5ωρη υπερωριακή απασχόληση θα μπορεί να επιβάλλεται στον εργάτη και στη διάρκεια μιας μέρας. Σ' αυτή την περίπτωση, αν περίοδος αναφοράς λογιζόταν η ημέρα, ο εργάτης θα έχει δουλέψει συνολικά 13 ολόκληρες ώρες. Οσο η περίοδος αναφοράς δε γίνεται στο 24ωρο αλλά σε περισσότερες μέρες, π.χ. εβδομαδιαία, τόσο μειώνεται πλασματικά ο ημερήσιος χρόνος εργασίας. Αν, για παράδειγμα, την επόμενη μέρα ο εργάτης δεν είναι απαραίτητος στον εργοδότη του και δεν εργαστεί καθόλου, τότε στο διήμερο θα φαίνεται ότι έχει δουλέψει μόλις 6,5 ώρες (13:2) τη μέρα, όταν στην ουσία ο ημερήσιος χρόνος εργασίας ήταν 13 ώρες, 5 ώρες πάνω από το 8ωρο! Την ίδια στιγμή, θα έχει πληρωθεί μόνο για ένα κανονικό οχτάωρο, χωρίς τη δεύτερη μέρα να δικαιούται μεροκάματο και ένσημο.

Η μείωση του κόστους των υπερωριών έρχεται σαν λογικό, για το κεφάλαιο, επόμενο της επέκτασης της υπερωριακής απασχόλησης. Βεβαίως, τυπικά φαίνεται ότι το κεφάλαιο κάνει τους υπολογισμούς του, με αναφορά στον ημερήσιο χρόνο εργασίας. Αλλά, με τη διευθέτηση, ουσιαστικά ο καπιταλιστής μετράει την πληρωμή του εργάτη όχι για κάθε μέρα, αλλά για κάθε ώρα που δουλεύει στο διάστημα μιας μέρας. Γι' αυτό «καίγεται» να μειώσει, μέχρι και να μηδενίσει, το κόστος της υπερωριακής απασχόλησης. Να μειώσει, δηλαδή, ακόμα παραπέρα την τιμή της εργατικής δύναμης, που δαπανά ο εργάτης μετά το οκτάωρό, μειώνοντας συνολικά την τιμή της που με την απλήρωτη υπερωρία μπορεί να πέφτει και κάτω από την αξία της. Ετσι απομυζά υπερβολικά μεγάλη παραγωγή υπεραξίας από την εργάτη, έχοντας ήδη κλέψει, στην κυριολεξία, τζάμπα εργατική δύναμη, με την υπερεργασία.

Επομένως, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε ετήσια βάση ευνοεί μόνο τα κέρδη που αποκομίζει το κεφάλαιο στο διάστημα της μέρας, ενώ για τον εργαζόμενο σηματοδοτεί ουσιαστικά τη βάρβαρη υπονόμευση του οχτάωρου και την ακόμα μεγαλύτερη συρρίκνωση του ημερήσιου χρόνου, που δικαιούται να αφιερώσει στην ξεκούραση και την ψυχαγωγία, στην κοινωνική δράση, στη μόρφωση κλπ. Το δικαίωμα στη ζωή, στην ψυχαγωγία, στη συνδικαλιστική και πολιτική δράση και η ανάγκη του εργαζόμενου στην ανάπαυση, ώστε να αναπαράγει την εργατική του δύναμη, είναι καθημερινά. Δεν μπορούν να έχουν αναφορά σε ετήσια βάση, ούτε καν σε εβδομαδιαία ή διήμερη.

Το κεφάλαιο, με την ετήσια διευθέτηση του χρόνου εργασίας παίρνει υπόψη του μόνο έναν περιοριστικό παράγοντα, όσον αφορά στα όρια του ημερήσιου χρόνου εργασίας: Τις ώρες που είναι βιολογικά απαραίτητες για τον εργαζόμενο να αναπαράγει στοιχειωδώς την εργατική του δύναμη, ώστε την επόμενη μέρα να είναι ξανά σε θέση να βάλει σε κίνηση τις μηχανές, να παράγει υπεραξία. Αυτό περιγράφεται ξεκάθαρα και στη σχετική οδηγία που προωθεί η ΕΕ για την οργάνωση του χρόνου εργασίας, την οποία η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη εγκρίνει διά του υπουργού Απασχόλησης. Εκεί ορίζονται σαν υποχρεωτικές 11 συνεχόμενες ώρες ανάπαυσης ανά 24ωρο, δηλαδή οι υπόλοιπες θεωρούνται εν δυνάμει εργάσιμος χρόνος. Με αυτό τον όρο, «περισσεύουν» 65 ώρες δουλιάς στην πενθήμερη εργάσιμη βδομάδα και 78 ώρες στην εξαήμερη! Καμία έγνοια δεν έχουν οι κεφαλαιοκράτες για τις άλλες κοινωνικές ανάγκες του εργαζόμενου που προκύπτουν από το σημερινό επίπεδο της κοινωνικής ανάπτυξης.

Ο εργαζόμενος δεν μπορεί και δεν πρέπει να ανεχτεί τη λογική που λέει ότι όπως ο εργοδότης ρυθμίζει το χρόνο εργασίας σε ετήσια βάση, έτσι κι ο ίδιος θα πρέπει να ρυθμίσει πόσες ώρες θα βλέπει τα παιδία του το χρόνο. Ποιους μήνες θα δει την οικογένειά του μόνο αργά το βράδυ και ποιους μήνες θα είναι υποαπασχολούμενος και πιθανότατα ανήμπορος να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Ποιες μέρες θα σακατεύεται νυχθημερόν στη δουλιά, χωρίς δικαίωμα στην ξεκούραση και πόσους μήνες θα ζει με τη θηλιά της τετράωρης και της τρίωρης απασχόλησης. Ποιους μήνες θα έχει δικαίωμα στην ψυχαγωγία, στο συνδικαλισμό, στην πολιτική δράση, σε όλες τις σύγχρονες και πραγματικές ανάγκες του και ποιες περιόδους του χρόνου θα είναι αποκλεισμένος από κάθε δραστηριότητα, θα αναζητά μόνο λίγες ώρες για να αναπαυτεί από το ξεθέωμα της δουλιάς.

Εδώ προκύπτει ένα ακόμη ερώτημα: Γιατί υπάρχει μεγάλη παραγωγή σε ορισμένα χρονικά διαστήματα, ενώ σε άλλα δεν υπάρχει; Γεγονός που οδηγεί και στην ανάγκη του κεφαλαίου για ανάλογη διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου; Μα γιατί ο καπιταλιστής παράγει, κυνηγώντας το κέρδος και όχι για να καλύπτει κοινωνικές ανάγκες. Οταν δε βγάζει κέρδος δεν παράγει. Δε νοιάζεται, λοιπόν, για τις ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων. Αυτή η κατάσταση απορρέει από την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, γεγονός που αποκαλύπτει την άμεση αναγκαιότητα αυτά να κοινωνικοποιηθούν, να γίνουν λαϊκή περιουσία. Και από δω, λοιπόν, ξεπροβάλλει η ρεαλιστικότητα και αναγκαιότητα του σοσιαλισμού.

Οι καθημερινές, πραγματικές, σύγχρονες ανάγκες και τα δικαιώματα δεν μπαίνουν στο ζύγι της ετήσιας διευθέτησης. Το επίπεδο ανάπτυξης των μέσων παραγωγής σήμερα, ο παραγόμενος πλούτος και τα επιτεύγματα της επιστήμης, γέννημα - θρέμμα όλα της δύναμης και του πνεύματος των εργατών, μπορούν να εξασφαλίζουν συνθήκες διαβίωσης υψηλού επιπέδου. Μπορούν να εξασφαλίσουν στους εργαζόμενους σταθερό χρόνο εργασίας 7 ωρών ημερησίως, σε 5ήμερη βάση και 35 ώρες συνολικής εβδομαδιαίας εργασίας με αύξηση των αποδοχών τους. Μπορούν να εξασφαλίσουν δουλιά με δικαιώματα για όλους. Απαραίτητη προϋπόθεση, να χτυπηθεί στη ρίζα της η αιτία της υπερεκμετάλλευσης των εργαζομένων, το καπιταλιστικό κέρδος.

Αυτές τις ανάγκες πρέπει να προτάξουν οι εργαζόμενοι στη μάχη τους ενάντια στον επερχόμενο «διάλογο». Ενάντια στην παραπέρα υπονόμευση του οκτάωρου, της ίδιας τους της ζωής. Να φέρουν τις πραγματικές ανάγκες τους στο επίκεντρο των καθημερινών αγώνων, να απορρίψουν και να συγκρουστούν με την πολιτική που τις υπονομεύει προς όφελος των μονοπωλιακών κερδών. Η μαζική συμμετοχή στις Πρωτομαγιάτικες συγκεντρώσεις του ΠΑΜΕ, στις 11 Μάη, πρέπει να αποτελέσει την πρώτη αποφασιστική απάντηση των εργαζομένων στις σχεδιαζόμενες ανατροπές. Η πολιτικοποίηση των αγώνων της εργατικής τάξης, η συμμαχία με τ' άλλα λαϊκά στρώματα σε αντιμονοπωλιακή αντιιμπεριαλιστική στρατηγική και η ευθεία σύγκρουσή της με τις δυνάμεις του κεφαλαίου πρέπει να αποτελέσει μπούσουλα για το εργατικό - λαϊκό κίνημα, στους αγώνες για την κατάκτηση όσων παράγει η εργατική τάξη και δικαιωματικά της ανήκουν.