Η ανησυχία που προκάλεσε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος σε μεγάλες μερίδες του κεφαλαίου αποτυπώθηκε και στις τοποθετήσεις των αστικών δυνάμεων στη χώρα μας. Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, υπογράμμισε ότι «το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης δέχτηκε ένα σημαντικό πλήγμα». «Η απόφαση του βρετανικού λαού», πρόσθεσε, «είναι σεβαστή, αλλά επιβεβαιώνει μια βαθιά πολιτική κρίση, κρίση ταυτότητας και στρατηγικής για την Ευρώπη. Και δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Τα μηνύματα είχαν σταλεί προ πολλού και από πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις. Η εκρηκτική άνοδος της ακροδεξιάς και των εθνικιστικών δυνάμεων στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη προοιωνίζονταν την αρνητική αυτή εξέλιξη».

Στο φόντο διεργασιών που ούτως ή άλλως εντείνονται για την «αντιμετώπιση» μιας σειράς ζητημάτων, συνέδεσε τις εξελίξεις με τις «ακραίες επιλογές της λιτότητας που διεύρυναν τις ανισότητες τόσο ανάμεσα σε χώρες του Βορρά και του Νότου όσο και στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών χωρών», την «a la carte διαχείριση της προσφυγικής κρίσης». Συνεχίζοντας προκλητικά να καλλιεργεί αυταπάτες για το χαρακτήρα και τις επιδιώξεις της ΕΕ ως ιμπεριαλιστικής λυκοσυμμαχίας, προσδιόρισε ως «γενεσιουργό αιτία» της «ευρωπαϊκής κρίσης» «το έλλειμμα δημοκρατίας», την «εκβιαστική επιβολή αντιλαϊκών και άδικων επιλογών, τα διχαστικά στερεότυπα που χωρίζουν την Ευρώπη». Ενώ τόνισε και ότι «χρειαζόμαστε άμεσα αλλαγή πορείας (...) Για να υψώσουμε ένα φράγμα απέναντι στον ευρωσκεπτικισμό και την ακροδεξιά».

Από την ίδια βάση, ο πρόεδρος της ΝΔ, Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε πως «η απόφαση των Βρετανών (...) αποτελεί ένα πολύ ηχηρό μήνυμα για όλη την Ευρώπη. Η ΕΕ (...) οφείλει μια ειλικρινή και γενναία αυτοκριτική. Να επισημάνουμε τι δεν πήγε καλά και να αποφασίσουμε πώς θα το θεραπεύσουμε (...) Χρειάζεται ένα νέο ευρωπαϊκό σχέδιο, που να εμπνεύσει τους λαούς και να τονώσει την πίστη τους στη χρησιμότητα της Ενωσης». Η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Φώφη Γεννηματά, σημείωσε επίσης ότι πρέπει «να πάρουμε το ταχύτερο αποφάσεις για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν». Ο επικεφαλής του Ποταμιού, Σταύρος Θεοδωράκης, υποστήριξε πως «και εμείς οι Ελληνες (...) πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί τις επόμενες μέρες, τους επόμενους μήνες (...) Η απάντηση βρίσκεται μπροστά...».

Σε ανακοίνωσή της, η Ενωση Κεντρώων χαρακτήρισε μεγάλο λάθος την απόφαση της Αγγλίας να κάνει δημοψήφισμα και παρόμοια «ολισθήματα» το δημοψήφισμα που επιχείρησε να κάνει ο Γ. Παπανδρέου το 2011 και το δημοψήφισμα που έκανε ο Αλ. Τσίπρας το 2015. Μάλιστα, ο πρόεδρος του κόμματος, Β. Λεβέντης, ζήτησε επανάληψη του δημοψηφίσματος, για να ...διορθωθεί το λάθος.

Ο αρχηγός της ναζιστικής Χρυσής Αυγής, Ν. Μιχαλολιάκος, μίλησε για «νίκη των εθνικών και πατριωτικών δυνάμεων στη Μεγάλη Βρετανία ενάντια στην ΕΕ, η οποία έχει μεταβληθεί σε ένα στυγνό όργανο της διεθνούς των τοκογλύφων», προσθέτοντας: «Ελπίζω να γίνει κάποτε δημοψήφισμα και στην Ελλάδα, η οποία έχει γονατίσει οικονομικά και έχει υποδουλωθεί εκχωρώντας εθνική κυριαρχία στην Ευρώπη των τοκογλύφων». Με αυτό τον τρόπο η ΧΑ επιχειρεί να εκφράσει τον αντιδραστικό «ευρωσκεπτικισμό», για λογαριασμό τμημάτων του κεφαλαίου που «ψάχνονται» για νέες συμμαχίες με ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Πρωθυπουργός μέχρι το συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος τον Οκτώβρη θα παραμείνει ο Κάμερον, δηλώνοντας ότι παραιτείται για να διαχειριστεί άλλος τη διαπραγμάτευση του Βrexit...

Το αποτέλεσμα φανερώνει την αυξημένη δυσαρέσκεια των ασθενέστερων λαϊκών στρωμάτων απέναντι στην ΕΕ και τις αντιλαϊκές πολιτικές της που χαράσσονταν και χαράζονται για να εξυπηρετήσουν βασικά τα συμφέροντα των μονοπωλίων. Δυσαρέσκεια που βεβαίως θα πρέπει να απεγκλωβιστεί από τις ενδοαστικές αντιθέσεις που επίσης εκφράστηκαν με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Μια τέτοια δυσαρέσκεια μπορεί να πιάνει τόπο προς όφελος των λαών στο βαθμό που αποκτά ριζοσπαστικά αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά, που συνδέεται η πάλη για την αποδέσμευση με την πάλη για την εργατική - λαϊκή εξουσία. Είναι επίσης γεγονός ότι το αποτέλεσμα εξέφρασε δυσαρέσκεια απέναντι στο τμήμα αυτών των αστικών κομμάτων που με τις πολιτικές τους καλλιεργούσαν φρούδες ελπίδες περί της δήθεν «Ευρώπης των λαών, της ευημερίας και της ανάπτυξης».

Σίγουρα, οι εξελίξεις επιδρούν σε διεργασίες στο αστικό πολιτικό σύστημα, αφού ενισχυμένοι πολιτικά βγαίνουν ο ευρωσκεπτικιστής αντιδραστικός Νάιτζελ Φάρατζ και το «Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου» (UKIP) και ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου, Μπόρις Τζόνσον, που θεωρείται μάλιστα και ο πιο πιθανός διάδοχος του Κάμερον στο βρετανικό πρωθυπουργικό θώκο, όταν γίνει το συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος τον επόμενο Οκτώβρη...

Η όξυνση της διαπάλης των μονοπωλίων και ανταγωνιστικών ιμπεριαλιστικών κέντρων, των εσωτερικών αντιθέσεων εντός ΕΕ, της ανισομετρίας των οικονομιών χωρών - μελών αναδεικνύεται από την εξέλιξη στη Βρετανία που θα επισπεύσει διεργασίες.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποκαλύπτει κόντρες τμημάτων του βρετανικού κεφαλαίου με το γερμανικό κεφάλαιο. Αντίστοιχες κόντρες υπάρχουν και με αστικές τάξεις άλλων κρατών όπως της Ιταλίας, της Γαλλίας κ.ά.

Δεν είναι τυχαία η αντίθεση που παρατηρήθηκε από τις πρώτες ώρες, της 24ης Ιούνη, από τη μια μεριά ανάμεσα στον Βρετανό πρωθυπουργό, Ντέιβιντ Κάμερον, και τον αντίπαλό του στο δημοψήφισμα, αλλά «συνεταίρο» στο Συντηρητικό Κόμμα, Μπόρις Τζόνσον, προκειμένου να μην υπάρξει βιασύνη στους χειρισμούς για τη διαδικασία διαπραγμάτευσης εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ. Και τη σπουδή, από την άλλη, των «τεσσάρων» της ΕΕ, δηλαδή του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, του προέδρου της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, του προέδρου της Ευρωβουλής, Μάρτιν Σουλτς, και του Ολλανδού πρωθυπουργού, Μαρκ Ρούτε (που προεδρεύει έως το τέλος Ιούνη στην ΕΕ), να προωθήσουν μία γρήγορη διαδικασία εξόδου της Βρετανίας.

Σε κοινή ανακοίνωσή τους, οι «τέσσερις» εξέφρασαν ετοιμότητα να αρχίσουν άμεσα οι σχετικές διαπραγματεύσεις και η εφαρμογή του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισσαβόνας, που προβλέπει συνοπτικά (αν και αόριστα...) τις διαδικασίες εξόδου μιας χώρας από την ΕΕ σε μία περίοδο τουλάχιστον δύο ετών. Προσθέτοντας, βεβαίως, ότι «λυπούνται» για την απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει από την ΕΕ και ότι «σέβονται» την ψήφο του βρετανικού λαού...

Στο μεταξύ, πληροφορίες της γερμανικής εφημερίδας «Handelsblatt» ανέφεραν την Παρασκευή σχέδιο του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών και του υπουργού Β. Σόιμπλε, με στόχο την επιδίωξη μιας «ειδικής σχέσης συνεργασίας» με τη Βρετανία υπό το καθεστώς «συνεργαζόμενου εταίρου» με τέτοιον, εντούτοις, τρόπο που να μην εξασφαλίζει αυτόματη και ελεύθερη πρόσβαση στην ενιαία αγορά, ώστε να μην ενθαρρύνει μιμητές του Brexit σε άλλες χώρες όπως η Γαλλία, η Ολλανδία, η Σουηδία ή η Αυστρία...

Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος έχει επιταχύνει διεργασίες εντός ΕΕ. Χτες, Σάββατο, για παράδειγμα, είχε προγραμματιστεί στο Βερολίνο έκτακτη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών έξι «συνιδρυτικών» χωρών της πρώην ΕΟΚ, δηλαδή της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου και του Λουξεμβούργου. Σε αυτήν τη συνάντηση, σύμφωνα με πληροφορίες που κυκλοφόρησαν την Παρασκευή, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγιερ φερόταν έτοιμος να παρουσιάσει, από κοινού με τον Γάλλο ομόλογό του, Ζαν Μαρκ Ερό, το σχέδιό του για μια «ευέλικτη» ΕΕ.

Τη Δευτέρα, η Γερμανίδα καγκελάριος, Α. Μέρκελ, συγκάλεσε, επίσης στο Βερολίνο, έκτακτη συνάντηση με τον Γάλλο Πρόεδρο, Φρανσουά Ολάντ, τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντ.Τουσκ, τον Ιταλό πρωθυπουργό, Ματέο Ρέντσι.

Την Τρίτη, ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, συγκάλεσε Ολομέλεια του Σώματος σε σχέση με το Brexit, λίγες ώρες πριν την έναρξη διήμερης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ. Την πρώτη μέρα της διήμερης Συνόδου θα παραστεί ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ντ. Κάμερον, ενώ τη δεύτερη μέρα, (29/6) θα απέχει από τη Σύνοδο Κορυφής που θα είναι και η πρώτη των 27 ηγετών της ΕΕ (αντί των 28).

Οι αποφάσεις που θα ληφθούν, εάν αυτό καταστεί άμεσα δυνατόν, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ πιθανότατα να αποτελέσουν ένα πρώτο σχεδιάγραμμα διεργασιών σε πιο επίσημο επίπεδο, δίχως βεβαίως να αποκλείονται και διάφορες «εκπλήξεις». Οπως π.χ. ένα δεύτερο βρετανικό δημοψήφισμα (όπως είχε γίνει, π.χ., προ ετών με την περίπτωση της Γαλλίας), ή ένα νέο πλάνο επιβράδυνσης των όποιων εξελίξεων σε βάθος χρόνου (πέραν δηλαδή της διετίας που προβλέπει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισσαβόνας). `Η ακόμη και μια «καταμέτρηση ξεχασμένων» ψήφων σε κάποια ξεχασμένα χωριά της Σκοτίας ή της Ουαλίας.

Δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκοτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο διεκδικεί ήδη η πρωθυπουργός της Σκοτίας, Νίκολα Στάρτζεον

Η βρετανική εφημερίδα «Telegraph», εξετάζοντας το ενδεχόμενο Brexit, απαρίθμησε τουλάχιστον πέντε εναλλακτικά μοντέλα για τις σχέσεις της Βρετανίας με την ΕΕ:

• Το νορβηγικό μοντέλο, που έναντι 263.000.000 στερλινών ετησίως επιτρέπει στη Νορβηγία πρόσβαση στη λεγόμενη «Ευρωπαϊκή Οικονομική Περιοχή» (ΕΕΑ) και εκπροσώπηση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, δίχως δικαίωμα ψήφου
• Το ελβετικό μοντέλο, που δίνει τη δυνατότητα διμερούς διαπραγμάτευσης σε διάφορους τομείς, με κόστος «συνδρομή» στη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΕΕ
• Το τουρκικό μοντέλο, που επιτρέπει τελωνειακή ένωση
• Το μοντέλο των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου, όπως έχει γίνει με Ισλανδία και Ν. Κορέα
• Σχέση ξεκάθαρων «αποστάσεων» μεταξύ Βρετανίας - ΕΕ, που θα επέτρεπε διαπραγμάτευση είτε μεμονωμένα είτε μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Αυτά βεβαίως εφόσον το λεγόμενο Ηνωμένο Βασίλειο μείνει τελικώς ως έχει. Γιατί ανάμεσα στα πολλά που προδιαγράφονται είναι και οι διεργασίες αλλαγών εντός Βρετανίας. Ηδη η πρωθυπουργός της Σκοτίας, Ν. Στάρτζεον, ζήτησε να γίνει δεύτερο (μετά το Σεπτέμβρη του 2014!) δημοψήφισμα με ζήτημα την ανεξαρτησία της Σκοτίας, σημειώνοντας ότι οι Σκοτσέζοι ψηφοφόροι ψήφισαν «ξεκάθαρα» υπέρ της παραμονής της χώρας στην ΕΕ.

Επίσης, στη Βόρεια Ιρλανδία, ο αρχηγός του Σιν Φέιν, Τζέρι Ανταμς, φέρεται πως έθεσε ομοίως ζήτημα δημοψηφίσματος για αλλαγή «συνόρων» και ένωση με την Ιρλανδία...

Ακόμη μεγαλύτερη αίσθηση προκάλεσε «κίνημα» Λονδρέζων πολιτών που άρχισαν κατά δεκάδες χιλιάδες να μαζεύουν υπογραφές για «απόσχιση» του Λονδίνου από την Αγγλία και την παραμονή του στην... ΕΕ!