ΑΥΤΗ η ώρα, αυτές οι μέρες, ο Φλεβάρης του 1943 στάθηκε η μεγάλη στιγμή που η ανθρωπότητα με χαρά απέραντη δεχόταν την είδηση για τη συντριβή των χιτλερικών μπροστά στο Στάλινγκραντ. Οι λαοί στις σκλαβωμένες χώρες ανάσαιναν.

ΔΕΝ είναι, βέβαια, ο στρατάρχης Πάουλους κι η στρατιά του που παραδόθηκε, αυτό που συνήθως θυμάται ο κόσμος. Η μάχη του Στάλινγκραντ ήταν μια τιτανομαχία, που την αφουγκραζόταν η ανθρωπότητα και που μετρούσε, αγωνιούσε κάθε στιγμή της.

ΚΙ ΕΜΕΙΣ, τότε, με τους αγώνες μας που φούντωναν κι εμείς καθημερινοί ακροατές της μεγάλης μάχης. Θυμόμαστε μερικές φορές γνωστούς συναγωνιστές στα πρωινά συναπαντήματά τους να παραμερίζουν το «καλημέρα» και να σε ρωτάνε με ολοφάνερη την αγωνία: «Βαστάνε» - κι ο Κόκκινος Στρατός στη θανάσιμη αυτή πάλη άντεχε... Και νικούσε το φασιστικό θεριό...

ΤΟΤΕ βέβαια δεν είχαμε όλα αυτά τα ηλεκτρονικά μέσα για να μπορούμε να παρακολουθούμε τη μεγάλη εκείνη τιτανομαχία που δινόταν στο Στάλινγκραντ και που με κομμένη ανάσα τη ζούσε όλη η ανθρωπότητα.

ΤΑ ΣΥΝΕΡΓΑ που μας έδιναν κάθε βράδυ τα δελτία και όλα τα επίσημα στοιχεία για την εξέλιξη της μάχης ήταν βασικά τα προπολεμικά ραδιόφωνα, τα οποία φαινομενικά «σφραγισμένα», όπως αξίωναν οι Γερμανοί, πολλά παρ' όλες τις διαταγές δούλευαν παράνομα. Και τροφοδοτούσαν με ειδήσεις τον παράνομο αντιστασιακό Τύπο.

ΤΑ ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ καταγραφής των εκπομπών του ραδιοφώνου έδιναν σιγά σιγά μια καθημερινή μάχη ενημέρωσης, με βάση βέβαια τις εκπομπές των συμμαχικών ραδιοσταθμών και βασικά τους ραδιοσταθμούς της Μόσχας, του Λονδίνου και του Καΐρου.

ΝΑ ΤΟ ξαναθυμίσουμε πως ο δίαυλος της παράνομης ενημέρωσης αναζητούσε συχνά τολμηρά τις ειδήσεις κι από τη φωλιά των καταχτητών, όταν συναγωνιστές δημοσιογράφοι, αλλά και τεχνικοί που χειρίζονταν τα μηχανήματα κατέγραφαν, στα κρυφά βέβαια, την ειδησεογραφία του σοβιετικού πρακτορείου «ΤΑΣΣ», αλλά και του Λονδίνου.

Η ΜΑΧΗ του Στάλινγκραντ άρχιζε στις 17 Ιούλη 1942, τότε που εκδηλώθηκε η πρώτη επίθεση των χιτλερικών, που είχαν στόχο την κατάληψη της πόλης. Στην πρώτη φάση, μάχη αμυντική κι έπειτα από το Νοέμβρη του 1943 μάχη που πήρε επιθετικό χαρακτήρα.

ΥΠΑΡΧΕΙ μια ημερομηνία, η 23 Αυγούστου 1942, που θεωρείται ορόσημο στη μεγάλη αυτή μάχη. Από την ημέρα εκείνη η μάχη μεταφέρεται στα προάστια και αργότερα στις συνοικίες της πόλης.

ΣΤΙΣ 23 Αυγούστου 1942 το 14ο γερμανικό σώμα τεθωρακισμένων διέσπασε την αμυντική γραμμή της πόλης κι έφτασε στο Βερτιάτσι. Η μάχη του Στάλινγκραντ τέλειωνε σαν αύριο, στις 2 Φλεβάρη 1943. Ενας αξιωματικός ανιχνευτής της 6ης στρατιάς του Πάουλους, αυτής που παραδόθηκε, δίνει στα απομνημονεύματά του την παρακάτω περιγραφή.

«...ΑΝΑΓΚΑΣΤΗΚΑΜΕ να αρχίσουμε την υποχώρηση σ' όλο το μέτωπο. Ομως η υποχώρηση μετατράπηκε... Εδώ κι εκεί ξεσπούσε πανικός... Ο δρόμος ήταν στρωμένος με πτώματα, που η χιονοθύελλα λες κι από συμπόνια γρήγορα τα σκέπαζε με χιόνι. Υποχωρούσαμε πια χωρίς διαταγή... Παίζοντας κυνηγητό με το θάνατο, που εύκολα μας έφτανε, αρπάζοντας κατά σωρούς τα θύματά του από τις γραμμές μας, η στρατιά του Πάουλους στριμωχνόταν σε ολοένα και στενότερο κύκλο κόλασης».

ΦΥΣΙΚΑ η τιτανομαχία του Στάλινγκραντ και η μεγάλη νίκη του Κόκκινου Στρατού δεν έκλεινε τότε οριστικά το κεφάλαιο της συντριβής των χιτλερικών. «... Οσο ευχάριστες κι αν είναι οι νίκες μας στο Στάλινγκραντ - έγραφε ο Σοβιετικός πρεσβευτής στο Λονδίνο Ιβάν Μαΐσκι στα απομνημονεύματά του - θα ήταν λάθος μεγάλο να νομίζουμε ότι η φασιστική Γερμανία τέλειωσε. Δυστυχώς, δεν είναι έτσι. Στη γερμανική στρατιωτική μηχανή καταφέρθηκαν τους τελευταίους μήνες σοβαρά πλήγματα, όμως δε συντρίφτηκε ακόμη. Αυτή λειτουργεί κι είναι ακόμη δυνατή...».

Ο ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΣ Ζούκοφ στα απομνημονεύματά του γράφει: «... Η νίκη των στρατευμάτων μας στο Στάλινγκραντ αποτέλεσε την αρχή της ριζικής καμπής του πολέμου υπέρ της ΕΣΣΔ και την αρχή του διωξίματος των εχθρικών στρατευμάτων από το έδαφός μας». Και ο ίδιος προσθέτει:

«...ΗΤΑΝ μια πολυπόθητη και χαρμόσυνη νίκη όχι μόνο για τα στρατεύματα που πήραν άμεσα μέρος στη συντριβή του εχθρού, αλλά και για ολόκληρο το σοβιετικό λαό...». Και φυσικά μια ανάσα χαράς κι ανακούφισης για ολόκληρη την ανθρωπότητα.