«Τρία, σχεδόν, χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης με τη ΔΟΕ, το Σεπτέμβρη του '97, η κατάσταση των οικονομικών της Ολυμπιάδας παρουσιάζει την εξής εικόνα.

Από τη μια, υπάρχει ο προϋπολογισμός της ΟΕΟΑ "Αθήνα 2004", ο οποίος στην αρχική σύμβαση, του 1997, εμφανιζόταν ισοσκελισμένος στα 1.890 εκατ. δολάρια, ενώ σήμερα, εμφανίζεται πλεονασματικός, με έσοδα 1.716 και έξοδα 1.535 εκατ. δολάρια. Από την άλλη, η προετοιμασία και τέλεση των ΟΑ στη χώρα απαιτεί την κατασκευή σειράς έργων, που αναλαμβάνει το κράτος, το κόστος των οποίων ανέρχεται, σύμφωνα με τις τελευταίες επίσημες εκτιμήσεις, στα 1,16 τρισ. δραχμές. Τέλος, τη δαπάνη κατασκευής του Ολυμπιακού Χωριού, που αρχικά συμπεριλαμβανόταν στον προϋπολογισμό της ΟΕΟΑ, ανέλαβε ο ΟΕΚ.

Στο σημείο αυτό ας μας επιτραπούν ορισμένες παρατηρήσεις.

Ο σημερινός προϋπολογισμός της ΟΕΑΟΑ παρουσιάζει, όπως είναι φυσικό, σημαντικές διαφορές από εκείνον του '97. Στο σκέλος των εσόδων παρατηρείται μια αύξηση των ραδιοτηλεοπτικών δικαιωμάτων (κατά 100 εκατ. δολ.) και διπλασιασμός της κρατικής ενίσχυσης (από 135 στα 235 εκατ. δολ. με απάλειψη του λαχείου).

Στο σκέλος των εξόδων παρατηρούμε ότι, ενώ διεγράφησαν αυτά που αφορούν τις κατασκευές (ύψους 624 εκατ. δολ.), το σύνολο των υπόλοιπων κονδυλίων εμφανίζεται σημαντικά αυξημένο (αντί για 1,266 εκατ. δολάρια = έξοδα - κατασκευές, 1.535 εκατ. δολάρια.). Είναι, επίσης, γεγονός, ότι η πραγματοποίηση ενός μέρους των εσόδων, εισιτήρια, φιλοτελισμός, λοιπά έσοδα κλπ. είναι επισφαλής και, σε περίπτωση μη είσπραξης, το κράτος, δηλαδή οι πολίτες θα κληθούν να καλύψουν το έλλειμμα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ο προϋπολογισμός της ΟΕΟΑ μόνο κατά προσέγγιση μπορεί να περιγράψει τα συγκεκριμένα μεγέθη και κατά συνέπεια θεωρούμε πιθανές κάποιες αρνητικές αποκλίσεις.

Ο δεύτερος προϋπολογισμός αφορά τα κρατικά έργα κόστους 1,15 τρισ. δραχμών, σύμφωνα με τις συντηρητικότερες εκτιμήσεις της διυπουργικής επιτροπής. Το ύψος του ποσού, αν και αρχικά θεωρείται οριστικό δεν αποκλείεται να είναι τελικά μεγαλύτερο, ως συνέπεια σειράς αιτιών, από τις οποίες κυριότερη είναι η ασφυκτική πίεση χρόνου ή η επίκληση της πίεσης αυτής.

Η δαπάνη αφορά την κατασκευή των λεγόμενων απαραίτητων και μέρους των αναγκαίων έργων.

Η κατασκευή των υπολοίπων αναγκαίων και των παράλληλων έργων θα μεγαλώσει ακόμαπερισσότερο το κόστος.

Τα έργα, που κατ' αρχήν έχει αποφασιστεί να γίνουν, θα χρηματοδοτηθούν από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, το Γ' ΚΠΣ και άλλες πηγές, όπως η ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ.

Ως προς το τελικό ύψος του ποσού πρέπει να τονιστούν δύο σημεία:

- Πρέπει να αναμένεται μια προς τα επάνω υπέρβαση της δαπάνης, ανησυχία, την οποία τροφοδοτούν και οι υπερβάσεις της Ατλάντα και του Σίδνεϊ.

- Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί καλοπροαίρετα ότι τα έξοδα των ΟΑ, συγκρινόμενα με το ύψος του κρατικού προϋπολογισμού ή του ΑΕΠ της χώρας είναι ίσως υπολογίσιμα, όμως όχι αστρονομικά.

Στον ισχυρισμό αυτόν αντιτείνουμε ότι πολλά χρόνια και δίκαια λαϊκά αιτήματα θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν, εάν άλλαζε ο προσανατολισμός αυτών των δαπανών. Χάριν συγκρίσεως θα αναφέρουμε ότι το κόστος των ΟΑ θα ξεπεράσει τις προβλεπόμενες από τον κρατικό προϋπολογισμό του 2000 δαπάνες για την υγεία και την παιδεία.

Οσον αφορά τη χρησιμότητα των ίδιων των έργων, αυτή αμφισβητείται από ειδικούς επιστήμονες και φορείς. Η πλειοψηφία των έργων θα εξυπηρετήσει τις ειδικές και προσωρινού χαρακτήρα ανάγκες διεξαγωγής των αγώνων, χωρίς να λύνει τα σημαντικά προβλήματα, που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου.

Μεγάλο μέρος των δαπανών αφορά στην προσαρμογή του οδικού δικτύου στις απαιτήσεις των αγώνων, ενώ δευτερευόντως και ελλιπώς αντιμετωπίζονται ζητήματα των μέσων μαζικής μεταφοράς και ο αναπροσανατολισμός τους σε μη ρυπογόνες συγκοινωνίες. Η παντελής απουσία κυκλοφοριακών και οδικών παρεμβάσεων στην περιοχή της Δυτικής Αθήνας είναι εμφανής, όπως είναι εμφανής και η ιδιαίτερη προτίμηση στην κυριαρχία του αυτοκινήτου.

Μια τρίτη παράμετρος αφορά το Ολυμπιακό Χωριό, 120 δισ. δραχμές περίπου, που, όπως είναι γνωστό, θα κατασκευαστεί από το ΟΕΚ. Θα αρκεστούμε να επαναλάβουμε, ότι οι κατοικίες που θα απομείνουν μετά τους αγώνες στον οργανισμό, θα έχουν πολλαπλάσιο από το σύνηθες κόστος λόγω των προδιαγραφών και των εξόδων μετασκευής. Ας μας επιτραπεί και η πρόβλεψη, ότι οι κατοικίες αυτές θα γίνουν, πιθανά, αντικείμενο συναλλαγών, όταν και εφόσον έρθει η ώρα να διανεμηθούν στους δικαιούχους.

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για την αναμενόμενη άνθηση της ελληνικής οικονομίας, ως συνέπειας της διεξαγωγής των ΟΑ στη χώρα.

Σε άρθρα και αναλύσεις γίνεται προσπάθεια να δικαιωθεί και από την άποψη της οικονομικής ανάπτυξης ο νέος λεγόμενος εθνικός στόχος. Αναγνωρίζουμε, βεβαίως, ότι από την όλη δραστηριότητα θα υπάρξουν επιχειρήσεις που θα αποκομίσουν σημαντικά οφέλη. Αναγνωρίζουμε, επίσης, ότι για, οικονομικούς αλλά και συναισθηματικούς λόγους, μέρος των λαϊκών στρωμάτων θα συνταχθεί με την κυβερνητική προσπάθεια.

Ποιο, τελικά, θα είναι το κέρδος για τα εργαζόμενα στρώματα της κοινωνίας μας από τη δραστηριοποίηση περισσότερων μονοπωλιακών μεγαθηρίων στην Ελλάδα; θεωρούμε ότι η αύξηση των ανταγωνιστικών πιέσεων προς την πλειοψηφία τών ούτως ή άλλως μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας θα έχει, μακροχρόνια, επίπτωση τόσο στις ίδιες όσο και στην απασχόληση.

Η προβλεπόμενη από το φάκελο διεκδίκησης δημιουργία 130.000 θέσεων απασχόλησης, από τις οποίες λέγεται ότι θα διατηρηθούν και μετά το πέρας των αγώνων οι μισές, ίσως λύσει προσωρινά κάποια προβλήματα όσων προσληφθούν, όμως εκφράζουμε την ανησυχία ότι θα γίνει αφορμή για την περαιτέρω εφαρμογή νέων αντεργατικών μορφών απασχόλησης.

Η τέλεση των αγώνων, είναι περισσότερο από πιθανό, ότι θα επηρεάσει αρνητικά το συνολικό χάρτη απασχόλησης στη χώρα, οδηγώντας και άλλους κατοίκους της περιφέρειας στο κορεσμένο Λεκανοπέδιο. Το Σίδνεϊ έχει ήδη δώσει το σχετικό παράδειγμα.

Παράλληλα, κατά την άποψή μας, η προβαλλόμενη, τουλάχιστον ως δείγμα υψηλής ποιοτικής καλλιέργειας ιδέα και πρακτική του εθελοντισμού προβληματίζει τόσο για τους ιδεολογικούς της στόχους όσο και για τις οικονομικές σκοπιμότητες, που εξυπηρετεί. Εκτός από τον κίνδυνο αποδοχής από μέρους της κοινωνίας, ιδιαίτερα της νεολαίας, του γεγονότος τής με σύμφωνη γνώμη του ενδιαφερομένου εκμετάλλευσης, απλήρωτης εργασίας, έναντι των όποιων κινήτρων, ανακύπτει και το αναπάντητο, μέχρι σήμερα, ερώτημα σχετικά με τα στοιχειώδη ασφαλιστικά δικαιώματα των εθελοντών και τις απώλειες των ασφαλιστικών ταμείων από αυτή τη μορφή δραστηριότητας. Τη στιγμή μάλιστα, που προβλέπονται φορολογικές απαλλαγές για τις επιχειρήσεις και φορείς των χορηγών, ορισμένοι από τους οποίους είμαστε βέβαιοι ότι θα εμπλακούν στα προγράμματα εθελοντισμού.

Συνοψίζοντας, τονίζουμε ότι οι ΟΑ θα αποτελέσουν γεγονός, του οποίου οι κοινωνικές επιπτώσεις είναι δύσκολο να προδιαγραφούν στο σύνολό τους και θα κοστίσουν πάνω από 2 τρισ. δραχμές. με τους συντηρητικότερους υπολογισμούς. Από το ποσό αυτό, ΔΟΕ και ΕΕ θα καλύψουν από 25% περίπου, το υπόλοιπο ποσό και τις αναμενόμενες υπερβάσεις θα καλύψει το Δημόσιο, δηλαδή ο ελληνικός λαός, με χρήματα, που σε άλλη περίπτωση θα μπορούσαν να διατεθούν για την ικανοποίηση σημαντικών αναγκών του, μεταξύ αυτών και για την ανάπτυξη του μαζικού λαϊκού αθλητισμού».

Είναι ήδη γνωστό ότι ένα από τα μεγαλύτερα έργα των εγκαταστάσεων, το Ολυμπιακό Χωριό, έχει ανατεθεί στον ΟΕΚ. Εκτίμησή μας είναι ότι η ανάθεση από την κυβέρνηση στον ΟΕΚ της κατασκευής έγινε καθαρά για οικονομικούς λόγους.

Σε μία εποχή που η κυβέρνηση ξεπουλάει στο ιδιωτικό κεφάλαιο οτιδήποτε ανήκει στο δημόσιο τομέα, φαίνεται παράλογο να αναθέτει σε ένα δημόσιο φορέα την κατασκευή του έργου. Το «μυστικό» είναι στο ύψος της δαπάνης που θα φτάσει, με μέτριους υπολογισμούς, πάνω από 125 δισ. δραχμές. Το ιδιωτικό κεφάλαιο δεν ήταν διατεθειμένο να αναλάβει την κατασκευή του έργου με αυτοχρηματοδότηση, μιας και δε θα είχε άμεσα κέρδη. Ετσι ανατέθηκε στον ΟΕΚ να το χρηματοδοτήσει με δικά του κεφάλαια (οι πόροι του ΟΕΚ προέρχονται αποκλειστικά από χρήματα των εργαζόμενων) και το ιδιωτικό κεφάλαιο να αναλάβει είτε με διαγωνισμούς είτε με απευθείας ανάθεση, την κατασκευή των κατοικιών και ταυτόχρονα να διεκδικήσει την κατασκευή και την εκμετάλλευση της διεθνούς ζώνης που είναι το «φιλέτο».

Από πλευράς μας τονίσαμε ότι, δε θα είχαμε αντίρρηση να αναλάβει ο ΟΕΚ την κατασκευή του Ολυμπιακού Χωριού, κάτω όμως από προϋποθέσεις που τελικά θα απέβαινε σε όφελος των δικαιούχων του Οργανισμού. Κάτι τέτοιο όμως φάνηκε και από τη σύμβαση - πλαίσιο (μεταξύ ΟΕΚ - «Αθήνα 2004») ότι ήταν αδύνατο.

Ειδικότερα:

1. Είναι άγνωστο το συνολικό κόστος κατασκευής του έργου, με αποτέλεσμα ακόμα και σήμερα να μη γνωρίζουμε πόσο θα στοιχίσουν οι εγκαταστάσεις στέγασης, πόσο τα υπόλοιπα έργα, ποιο θα είναι το κόστος μετασκευής των εγκαταστάσεων σε κατοικίες και τι ποσοστό υπέρβασης θα έχουμε για να δούμε τελικά αν συμφέρει η κατασκευή του έργου.

Σήμερα το κόστος του τετραγωνικού μέτρου των κατοικιών που κατασκευάζει ο ΟΕΚ στοιχίζει 130.000 - 150.000 δραχμές. Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία (γιατί η σύμβαση δεν αναφέρει τίποτα για αυτά) ο ΟΕΚ θα κατασκευάσει περίπου 230.000 τ.μ. (περίπου 2.500 σπίτια). Αυτά θα στοιχίσουν περίπου 100 δισ. Δηλαδή το κάθε σπίτι θα στοιχίσει στον Οργανισμό 40 εκατ. δραχμές. Αν σε αυτά προσθέσουμε και το κόστος μετασκευής καταλαβαίνετε πού μπορούμε να φτάσουμε. Τέτοιο κόστος είναι απαγορευτικό από τη φύση του Οργανισμού, που είναι η διασφάλιση των συμφερόντων των δικαιούχων μας. Θα οδηγήσει τον Οργανισμό σε περιπέτειες με απρόβλεπτες διαστάσεις.

2. Η σύμβαση αναφέρει ότι ο ΟΕΚ θα αγοράσει το οικόπεδο. Ρωτάμε γιατί; Η πολιτεία τι θα συνεισφέρει; Σε άλλες Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις η πολιτεία εισφέρει σε γη. Εδώ γιατί όχι; Ηδη το οικόπεδο αγοράστηκε μετά από αναγκαστική απαλλοτρίωση και στοίχισε 15 δισ.

3. Το άρθρο 2 της Σύμβασης αναφέρει ότι το κόστος μετατροπών και επισκευών για τη μεταολυμπιακή χρήση θα το επωμιστεί ο ΟΕΚ. Το άρθρο 4 αναφέρει ότι το κόστος θα το επωμιστεί η «Αθήνα 2004». Δική μας πεποίθηση είναι ότι τελικά το κόστος μετατροπής θα το επωμιστεί ο ΟΕΚ μιας και είναι βέβαιο ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα αφήσουν σημαντικά χρέη και μετά άντε να βρεις τους εκπροσώπους της «Αθήνα 2004».

Πληροφορίες λένε ότι στο νέο επικαιροποιημένο προϋπολογισμό της «Αθήνα 2004», δεν αναγράφεται σχετικό κοντύλι.

4. Στο άρθρο 4 αναφέρεται ότι ο ΟΕΚ θα επιδιώξει την ένταξη του έργου στο 3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και ότι η «Αθήνα 2004» θα συνδράμει σε αυτό, χωρίς όμως να αναλαμβάνει τέτοιες ευθύνες. Η ενημέρωση που είχαν τα μέλη του ΔΣ από τον προηγούμενο πρόεδρο του ΟΕΚ, ήταν ότι το έργο θα ενταχθεί στο 3ο Κοινοτικό Πλαίσιο. Στο ίδιο άρθρο αναφέρεται ότι ο ΟΕΚ δικαιούται να ζητήσει (από ποιους;) την κάλυψη των δαπανών από τις αυξημένες προδιαγραφές κατασκευής του έργου (γιατί δεν αναφέρεται με κατηγορηματικό τρόπο ότι το κόστος θα καλυφθεί είτε από την πολιτεία είτε από την «Αθήνα 2004»).

5. Τι θα γίνει με τη διεθνή ζώνη; Ποιος θα τη χρηματοδοτήσει; Ποιος, πώς και με ποιο τρόπο θα την εκμεταλλευτεί;

Σε υλοποίηση της σύμβασης - πλαίσιο η κυβέρνηση προχώρησε στην ίδρυση εταιρίας με την επωνυμία «Ολυμπιακό Χωριό 2004». Η εταιρία, όπως αναφέρεται ρητά, δεν ανήκει στο δημόσιο τομέα (αν και είναι μονομετοχική ιδιοκτησίας του ΟΕΚ) θα λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Η εταιρία θα εποπτεύεται από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Θα αναφέρω μόνο τι αναφέρει το άρθρο 1 παρ.4:

«Η εταιρία μπορεί: Να δημοπρατεί, κατασκευάζει, επιβλέπει ή αναθέτει την κατασκευή του παραπάνω έργου με αυτοχρηματοδότηση ή με το σύστημα της αντιπαροχής ή παραχώρησης προκειμένου να κατασκευαστούν σε αυτό κάθε είδους κτιριακά συγκροτήματα, κτίρια ή κτίσματα τα οποία θα εξυπηρετούν τις ανάγκες στέγασης, σίτισης, άθλησης, ιατρικής περίθαλψης, ψυχαγωγίας και εκπλήρωσης θρησκευτικών καθηκόντων τόσο των αθλητών που θα λάβουν μέρος στους Ολυμπιακούς του 2004, όσο και των οικιστών - δικαιούχων του ΟΕΚ, οι οποίοι θα κατοικήσουν το Ολυμπιακό Χωριό μετά τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων.

Να προβαίνει στη συντήρηση, επισκευή, μετασκευή ή αναδιαρρύθμιση τόσο των κατοικιών του Ολυμπιακού Χωριού, όσο και των κτιριακών συγκροτημάτων και κτιρίων.

Να συνάπτει κάθε είδους συμβάσεις με το Δημόσιο ή με οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, σχετικές με την κατασκευή και επίβλεψη κατασκευής Ολυμπιακού Χωριού, τη διαχείριση, εκμετάλλευση, μίσθωση, πώληση, ανταλλαγή, δωρεά, προσωρινή παραχώρηση της χρήσης και οριστικής μεταβίβασης της κυριότητας των οικιών, κτιριακών συγκροτημάτων, κτιρίων και εν γένει κατασκευών του Ολυμπιακού Χωριού, καθώς και των ελεύθερων χώρων αυτού».

Δηλαδή η κυβέρνηση μέσω της εταιρίας θα κάνει κουμάντο, θα μοιράζει δουλιές, θα διορίζει όποιους θέλει στο όνομα των Ολυμπιακών Αγώνων και ο ΟΕΚ καλείται να πληρώσει «το μάρμαρο» της νέας «εθνικής ιδέας».

Με τα παραπάνω επιβεβαιώνονται πλήρως οι θέσεις που είχαμε εκφράσει στο ΔΣ του ΟΕΚ, όταν συζητούσε και αποφάσιζε για τη σύμβαση - πλαίσιο ανάμεσα στον ΟΕΚ και την «Αθήνα 2004».

Η τελευταία σκηνή από το έργο παίχτηκε στη συνεδρίαση του ΔΣ του ΟΕΚ που αποφάσισε τον ορισμό των 5 μελών του ΔΣ της εταιρίας, που με βάση το νόμο δικαιούται. Εκεί φάνηκε (γράφτηκαν άλλωστε πάρα πολλά στον ημερήσιο Τύπο) ότι η πλειοψηφία των μελών (οι 6 στους 7) είναι πολιτικοί και όχι μόνο φίλοι της κυβέρνησης και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας που εποπτεύει τον Οργανισμό.

Το ερώτημα είναι: γιατί τέτοια σύνθεση του ΔΣ της εταιρίας; Την απάντηση ας τη δώσει ο καθένας μας.

Τα ολυμπιακά έργα είναι μπροστά μας. Οι πολιτικές και οικονομικές διαπλοκές είναι φανερές. Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, μαζί με τα άλλα μαζικά κοινωνικά κινήματα θα πρέπει να παρεμβαίνουν όπου μπορούν σε μία προσπάθεια ελαχιστοποίησης των συνεπειών από τη νέα «μεγάλη ιδέα του Εθνους».