ΚΑΜΠ ΖΑΪΣΤ.-

Ομόφωνα ένοχος και ομόφωνα αθώος. Αυτές ήταν οι ετυμηγορίες για τους δύο Λίβυους, κατηγορούμενους για τη βομβιστική επίθεση στην πτήση 103 της «Παναμέρικαν», που εξερράγη στις 12 Δεκεμβρίου του 1988 πάνω από το Λόκερμπι της Σκοτίας, παρασύροντας στο θάνατο 270 ανθρώπους.

Ποινή ισόβιας κάθειρξης επέβαλε στον 49χρονο Αμπντελμπασέτ αλ Μεγκράχι το σκοτσέζικο τριμελές δικαστήριο, κρίνοντάς τον ένοχο για «ανθρωποκτονία από πρόθεση κατά συρροή». Ο πρόεδρος του δικαστηρίου Λόρδος Σάδερλαντ υπογράμμισε την «ειδεχθή και πρωτοφανή βιαιότητα των εγκλημάτων του Μεγκράχι». Εντούτοις, ανακοίνωσε ότι, λόγω της ηλικίας του, αλλά και λόγω του ότι η ποινή του θα εκτελεστεί σε φυλακή της Σκοτίας, «πρακτικά θα μειωθεί σε 20 χρόνια, αν και είναι λίγα για τα εγκλήματά του». Την ίδια στιγμή, ομόφωνα αθώος κρινόταν ο έτερος κατηγορούμενος Αμίν Χαλίφα Φχιμάχ, στον οποίο επιτράπηκε να αναχωρήσει, αμέσως κιόλας, για την πατρίδα του.

Και οι δύο κατηγορούμενοι επέμειναν στην αθωότητά τους, κατά τη διάρκεια της 84ήμερης δικαστικής διαδικασίας, επιρρίπτοντας την ευθύνη για τη βομβιστική επίθεση είτε σε Παλαιστινίους εξτρεμιστές είτε, ως πολύ πιθανότερη εκδοχή, στις ιρανικές μυστικές υπηρεσίες, καθώς λίγες ημέρες πριν από τα γεγονότα στο Λόκερμπι είχε καταρριφθεί ιρανικό πολιτικό αεροσκάφος από το αμερικανικό πολεμικό πλοίο «Βινσέν». Παρ' όλα αυτά, οι εκδοχές αυτές δεν εισακούστηκαν από το δικαστήριο, το οποίο, αν και παραδέχτηκε ότι οι 82 σελίδες των στοιχείων που προέκυψαν από 12χρονες ανακρίσεις και οι εκατοντάδες καταθέσεις μαρτύρων δεν αποδεικνύουν την άμεση εμπλοκή του Μεγκράχι στη βομβιστική επίθεση, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «πρόκειται σαφώς για λιβυκή υπόθεση». Η υπεράσπιση του Μεγκράχι κατέστησε γνωστό ότι ο πελάτης της επιμένει στην αθωότητά του και πιθανότατα θα ασκήσει έφεση.

Το σεβασμό της στην απόφαση του δικαστηρίου εξέφρασε η Τρίπολη διά στόματος του υπογραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών Χασούνα αλ Σάους, αλλά και του εκπροσώπου του ΥΠΕΞ Αλ Σιντίκ αλ Σχιμπάνι. Ο τελευταίος τόνισε ότι «η απόφαση αποτελεί δικαίωση για το λιβυκό λαό», συμπληρώνοντας ότι «δεν πρόκειται και για το τέλος του κόσμου». Ο Σχιμπάνι, μάλιστα, εξέφρασε την άποψη ότι ο Μεγκράχι έχει πολλές πιθανότητες να κερδίσει την έφεση. Ο αλ Σάους χαρακτήρισε «παρελθόν» την υπόθεση του Λόκερμπι, τονίζοντας κατηγορηματικά ότι «με κανέναν τρόπο δε σχετίζεται με την κυβέρνηση της Λιβύης». Επιπλέον, ζήτησε την «άμεση άρση των κυρώσεων του ΟΗΕ, καθώς και την καταβολή αποζημιώσεων προς τη Λιβύη για τις ζημίες που της προκάλεσαν», καταλήγοντας ότι ελπίζει «μετά από αυτά η Ουάσιγκτον να αλλάξει σελίδα στις σχέσεις της με την Τρίπολη».

Την ικανοποίησή τους «για την απονομή δικαιοσύνης» εξέφρασαν, τόσο ο Λευκός Οίκος, όσο και το Λονδίνο. Με ανακοινώσεις τους, ο Τζορτζ Μπους τζούνιορ και ο Τόνι Μπλερ τάχθηκαν υπέρ της συνέχισης του δικαστικού αγώνα για την καταβολή αποζημιώσεων εκ μέρους της Λιβύης, στις οικογένειες των θυμάτων της επίθεσης, σκέψη που προτίθενται να θέσουν σε εφαρμογή άμεσα οι εκπρόσωποι των Αμερικανών συγγενών, με την υποβολή, σε σκοτσέζικο πάλι δικαστήριο, αγωγής κατά της λιβυκής κυβέρνησης. Στην ανακοίνωση του Λευκού Οίκου τονίζεται ότι η ολοκλήρωση της δίκης του Λόκερμπι δε συνεπάγεται και αυτόματη άρση των κυρώσεων, προοπτική για την οποία «θα υπάρξουν διαβουλεύσεις με τη βρετανική κυβέρνηση».

Με Ουάσιγκτον και Λονδίνο συντάσσεται, προς το παρόν, και ο πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, πρεσβευτής της Σιγκαπούρης, Κισόρε Μαχμπουρμπάνι, ο οποίος δήλωσε ότι «επικρατεί η αίσθηση ότι δεν πρέπει να υπάρξει βιασύνη στην άρση των κυρώσεων». Αντίθετη άποψη εξέφρασαν η Αίγυπτος και η Ισπανία, ενώ απέφυγε να πάρει θέση η νοτιοαφρικανική κυβέρνηση, επικαλούμενη την ανάγκη να «μελετήσει καλύτερα τα πρακτικά της δίκης», παρά το γεγονός ότι ο πρώην Νοτιοαφρικανός Πρόεδρος Νέλσον Μαντέλα διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην απόφαση της Τρίπολης να παραδώσει τους δύο υπόπτους.

Από την πλευρά τους, οι συγγενείς των θυμάτων, εκτός από την αγωγή, καλούν, επισήμως, το Λονδίνο και την Ουάσιγκτον να επιμείνουν στη διατήρηση των οικονομικών κυρώσεων, τονίζοντας ότι η βομβιστική επίθεση ήταν «κρατική τρομοκρατία». Υποστηρικτή στην άποψή τους βρίσκουν τον διευθυντή του Κέντρου Σπουδών για την Τρομοκρατία και την Πολιτική της Βίας, στον Σεν Αντριου της Σκοτίας, Πολ Γουίλκινσον, ο οποίος δήλωνε ότι «ασχέτως εύρεσης ή όχι στοιχείων είναι ξεκάθαρο ότι η βομβιστική επίθεση αποτελούσε πολιτική επιλογή του Λίβυου ηγέτη Μουαμάρ Καντάφι!», χωρίς να προχωρήσει σε περαιτέρω στοιχειοθέτηση της κατηγορηματικής του άποψης.