Οι αλλαγές στην ισχύουσα φορολογική νομοθεσία, που προώθησε από πέρσι το Γενάρη μέχρι φέτος η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - με το "μίνι" και "μάξι" φορολογικό, καθώς και άλλα νομοσχέδια και τροπολογίες που έγιναν ήδη νόμοι του ελληνικού κράτους - δεν έθιξαν στο ελάχιστο τις "παραθυρόπορτες" για τη νόμιμη φοροδιαφυγή των μεγάλων επιχειρήσεων και μεγαλοεισοδηματιών. Τον τελευταίο χρόνο ή τους τελευταίους μήνες, θεσπίστηκαν μια σειρά νέα "παράθυρα", με στόχο να μην φορολογηθούν οι εκλεκτοί της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, που είναι και εκλεκτοί της ΝΔ - αφού είναι μέτρα που επικροτήθηκαν και από την αξιωματική αντιπολίτευση και από την Πολιτική Ανοιξη. Ανάμεσα στα μέτρα αυτά είναι και τα εξής:

• Αμοιβαία Κεφάλαια: Η φορολόγηση των αποδόσεων των αμοιβαίων κεφαλαίων προβλέπεται από τον τελευταίο φορολογικό νόμο 2214 και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα θετικά σημεία, του αντιλαϊκού, κατά τα άλλα, φορολογικού αυτού νόμου. Με τη δημοσιοποίηση του νόμου, άρχισαν οι αντιδράσεις στις οποίες πρωτοστατούσαν οι τράπεζες και οι εταιρίες διαχειρίσεων αμοιβαίων κεφαλαίων, οι οποίες ελέγχονται από τις πρώτες. Ούτε λίγο, ούτε πολύ απειλούσαν και προειδοποιούσαν ότι η πρόθεση φορολόγησης των αμοιβαίων κεφαλαίων θα επιφέρει κατάρρευση του Χρηματιστηρίου, καθώς οι θεσμικοί επενδυτές θα αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από τις τοποθετήσεις της μορφής αυτής. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, κάτω από τον ορυμαγδό που σηκώθηκε, δεν έμεινε ασυγκίνητη. Με απόφαση του υπουργείου Οικονομικών, αφαίρεσε από τον φόρο για το α εξάμηνο του 1994, με αποτέλεσμα τα ΑΚ να φορολογηθούν μόνο για τις αποδόσεις των τελευταίων έξι μηνών. Ο "θεσμικοί επενδυτές" όμως δεν έμειναν ικανοποιημένοι. Με τη λήξη του 1994, συγκεκριμένα στις 23 Δεκέμβρη, βγαίνει ανακοίνωση από το Εθνικό Συμβούλιο Λογιστικής (υπάγεται στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας), με βάση την οποία δημιουργούνται προϋποθέσεις για τη μη φορολόγηση των ΑΚ, ούτε και κατά το β εξάμηνο του 1994. Και οι δηλώσεις παραγόντων του υπουργείου Οικονομικών περί "λυσσώδους αντίδρασης του μεγάλου κεφαλαίου" έγιναν ακριβώς με αφορμή τη γνωμοδότηση αυτή. Κάτι που παραπέμπει ευθέως σε υπόγειες διαπλεκόμενες σχέσεις του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και του μεγάλου κεφαλαίου. Το θέμα της φορολόγησης ή μη των ΑΚ βρίσκεται σε εκκρεμότητα.
• Πωλήσεις Εντόκων Γραμματίων με δικαίωμα επαναγοράς (Repos). Για τα τελευταία προβλέπεται επίσης φορολόγηση των αποδόσεών τους, με συντελεστή φόρου 15%, πάλι σύμφωνα με τον τελευταίο φορολογικό νόμο. Οπότε, οι χρηματιστηριακές εταιρίες, για να παρακάμψουν τον σκόπελο της φορολόγησής τους, εφεύραν το εξής "κόλπο". Επαψαν να δημιουργούν συμβόλαια, πώλησης και επαναγοράς των εντόκων γραμματίων, μεταξύ δύο αντισυμβαλλομένων. Ενός πωλητή (της τράπεζας) και ενός αγοραστή (ιδιώτης η άλλη τράπεζα). Αντί των δύο αυτών, στο κόλπο μπήκε και τρίτος, ο οποίος συνήθως είναι μέλος του ίδιου τραπεζικού ομίλου. Ο τελευταίος παίζει πλέον τον ρόλο, που έπαιζε η τράπεζα, όταν έληγε η ημερομηνία του συμβολαίου, οπότε και ο αγοραστής επέστρεφε τα ομόλογα αντί του συμφωνημένου τιμήματος και γινόταν η επιβολή του φόρου. Τώρα η επιστροφή των κρατικών τίτλων και η πληρωμή τους γίνεται από τον "τρίτο", κάτι που κατά τον νόμο δεν αποτελεί Repos και κατά συνέπεια δεν παρακρατείται φόρος στην απόδοση. Πρόκειται ασφαλώς για απάτη ολκής, με την ανοχή της Τράπεζας της Ελλάδος και φυσικά της κυβέρνησης.
• Πράξεις Swaps (ανταλλαγή νομισμάτων ή νομισμάτων και επιτοκίων). Πρόκειται για μία ακόμη μορφή συμβολαίων, που αποβλέπουν στην κερδοσκοπία και την αποφυγή της φορολογίας. Το συμβόλαιο προβλέπει την ανταλλαγή δύο νομισμάτων στη σημερινή τους ισοτιμία (π.χ. δραχμή με μάρκο) και με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης. Οταν επέλθει η ημερομηνία, η δραχμή ανταλλάσσεται στην ισοτιμία του μάρκου της τελευταίας ημερομηνίας. Οι πράξεις αυτές φορολογούνται μόνο ως προς τους τόκους του ξένου νομίσματος, οι οποίες είναι πολύ μικρές. Αντίθετα, δε φορολογείται η απόδοση η οποία προέρχεται από τη διολίσθηση της δραχμής ως προς το ξένο νόμισμα τον χρόνο που προβλέπει το συμβόλαιο, η οποία είναι και η σημαντικότερη. Αποτέλεσμα: Οι τράπεζες αποδίδουν ψιχία στο ελληνικό δημόσιο υπό μορφή φόρου, ενώ οι ίδιες και οι πελάτες τους αποκομίζουν τεράστια κέρδη πουλώντας κυριολεκτικά αέρα.
• Ονομαστικοποίηση των μετοχών.Ενώ ο νόμος έθετε προθεσμία στις μεγάλες ανώνυμες εταιρίες, να ονομαστικοποιήσουν μέχρι την 1-1-95 τις μετοχές τους, τελικά η κυβέρνηση - υποκύπτοντας στις αξιώσεις των μεγαλοεπιχειρηματιών - παρέτεινε την προθεσμία μέχρι 26-2-95, ενώ δεν αποκλείεται και νέα παράταση ή ακόμη και πλήρης κατάργησης της σχετικής διάταξης.

Τέλος, η κυβέρνηση παρέτεινε για δύο ακόμη χρόνια το δικαίωμα των μεγάλων εμποροβιομηχανικών επιχειρήσεων, να μην πληρώνουν φόρους για μεγάλα ποσά κερδών των επιχειρήσεών τους, τα οποία θα τα εμφανίζουν στη στήλη "αφορολόγητα αποθεματικά" για ...επενδύσεις.

"Καλά, δε γνωρίζεις ότι το μεγάλο κεφάλαιο αντιδρά λυσσασμένα, όταν θίγονται κατά οιοδήποτε τρόπο τα κέρδη του;". Η φράση αυτή δεν ειπώθηκε από κάποιον, που κατά την κυρίαρχη αντίληψη, χρησιμοποιεί "ξύλινη γλώσσα". Ως γνωστό, ο όρος αυτός αποδίδεται σε όσους επιμένουν ακόμα στη χρήση λέξεων, όπως μεγάλο κεφάλαιο, μονοπώλια, ιμπεριαλισμός κλπ. Αποκτά όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όταν και υπεύθυνοι παράγοντες, οι οποίοι όταν αναφέρονται σε οικονομικά θέματα χρησιμοποιούν την επιδεχόμενη ερμηνείας τεχνοκρατική γλώσσα, αναγκάζονται, κάτω από την πίεση των πραγμάτων, να αναγνωρίσουν ότι και το μεγάλο κεφάλαιο υφίσταται, αλλά και πολύ περισσότερο "αντιδρά λυσσαλέα σε κάθε προσπάθεια περιορισμού των κερδών του". Και για να δώσουμε τέλος στο γρίφο, η παραπάνω φράση ανήκει σε υψηλόβαθμο παράγοντα του υπουργείου Οικονομικών.

Η διαπίστωση ότι "το μεγάλο κεφάλαιο αντιδρά λυσσασμένα, όταν θίγονται κατά οιοδήποτε τρόπο τα κέρδη του" έγινε από το υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, με αφορμή τη συντονισμένη προσπάθεια των εκπροσώπων του μεγάλου κεφαλαίου να καταργηθεί - με διάφορα νομικίστικα επιχειρήματα - τη φορολόγηση των αμοιβαίων κεφαλαίων, η οποία προβλέπεται από τον τελευταίο φορολογικό νόμο. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, που εκδόθηκε πρόσφατα, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να υπονομευτεί στην πράξη η φορολόγηση των αμοιβαίων κεφαλαίων.Και όχι μόνο των αμοιβαίων κεφαλαίων. Το χρηματιστικό κεφάλαιο έχει βρει τρόπους να παρακάμπτει τη φορολόγηση των κάθε μορφής αποδόσεών του, είτε χρησιμοποιώντας τις σκανδαλώδεις διατάξεις των νόμων που τους επιτρέπουν τη "νόμιμη" φοροδιαφυγή είτε εφευρίσκοντας δικούς του τρόπους, ορισμένους από τους οποίους θα αναφέρουμε στη συνέχεια.

Με αφορμή τέλος το θόρυβο που έχει προκαλέσει η πρωθυπουργική δήλωση και τα άτοκα δάνεια "φίλων" για την κατασκευή της οικοδομής στην Εκάλη - η οποία παρουσιάστηκε σαν δήλωση καταστρατήγησης του "πόθεν έσχες" - δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε ότι μέσα στον κουρνιαχτό της σκόνης που σηκώθηκε, η ουσία του ζητήματος έμεινε στην αφάνεια. Στην ουσία επιβεβαιώθηκε ότι το περίφημο "πόθεν έσχες" - για όσους ισχύει - ήταν και παραμένει διάτρητο με ευθύνη της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας. Και ο σχετικός νόμος είναι ελλιπής για να δίνει τη δυνατότητα στην αστική τάξη της χώρας να αποκρύπτει τα τεράστια εισοδήματά της, τα οποία, μεσούσης της φορολογικής επέλασης κατά των μισθοσυντήρητων και των μικρομεσαίων στρωμάτων, παραμένουν αφορολόγητα.

Και σαν σχήμα οξύμωρο, εκείνοι οι οποίοι εκμεταλλεύονται κατά κόρο τις απαλλαγές του "πόθεν έσχες" - απαλλαγές οι οποίες αποτελούν προϊόν της συνδιαλλαγής της πολιτικής και της οικονομικής εξουσίας - έκριναν ότι ήγγικεν η ώρα του διασυρμού του σημερινού πολιτικού συστήματος, μέσω της διαπόμπευσης του κορυφαίου πολιτικού παράγοντα. Εκριναν ότι ήρθε η ώρα να βγάλουν τα άπλυτα του σημερινού πολιτικού συστήματος στη φόρα, τα οποία τόσο καιρό απέκρυπταν επιμελώς. Προφανώς επειδή θέλουν να αντικαταστήσουν τους σημερινούς γερασμένους πολιτικούς ηγέτες, οι οποίοι έδωσαν ό,τι είχαν να δώσουν, με άλλους περισσότερο πειθήνιους και υποτακτικούς. Με "ηγέτες", ο ρόλος των οποίων θα περιορίζεται στην πρωτοκόλληση των αποφάσεων των ισχυρών οικονομικών κέντρων και του Κοινοτικού Διευθυντηρίου.

ο Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ