Η απάντηση που θα προσπαθήσουμε να δώσουμε στα παραπάνω ερωτήματα, δεν απευθύνεται τόσο προς τους κατοίκους της υπαίθρου. Αυτοί, λίγο - πολύ γνωρίζουν το «γιατί», καθώς ζουν κοντά στους ξωμάχους. Περισσότερο απευθύνεται προς τους κατοίκους της πρωτεύουσας και των άλλων μεγαλουπόλεων, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν ουδεμία σχέση με τον αγροτικό κόσμο - άλλωστε, μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης μεσολαβούν οι έμποροι - κι επομένως δε γνωρίζουν τι, πώς και γιατί τον απασχολεί και τον ταλανίζει. Και, βεβαίως, απευθυνόμαστε σ' εκείνους, που ρωτούν καλόπιστα για να μάθουν και όχι σ' αυτούς που ρωτούν υποκριτικά και κατηγορούν εκ των προτέρων. Ούτε, φυσικά, προς κάποιους που δε θέλουν να μάθουν, επειδή θεωρούν ότι δεν τους ενδιαφέρει το θέμα.

Ο πρώτος λόγος που η αγροτιά βρίσκεται στους δρόμους - όχι μόνον τώρα, αλλά επί έξι συνεχή χρόνια - είναι επειδή υποφέρει οικονομικά και, εν πολλοίς, αντιμετωπίζει πρόβλημα επιβίωσης. Ολοι γνωρίζουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία του αγροτικού πληθυσμού στη χώρα μας ζει σε συνθήκες οικονομικής δυσπραγίας και μεγάλα στρώματα της αγροτιάς σε συνθήκες φτώχειας και εξαθλίωσης.

Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων αγροτών υποχρεώνεται να ζει με ετήσιο καθαρό αγροτικό εισόδημα, που κυμαίνεται από 1.000.000 μέχρι 2.000.000 δρχ. και σ' αυτό προστίθεται λίγο ακόμα - κοντά στο 25% του συνολικού - που προέρχεται από εξωγεωργική απασχόληση, όπως από μερικά μεροκάματα το μήνα στην οικοδομή, ή αλλού, από τα έσοδα ενός καφενείου, ή μιας μικρής βιοτεχνίας στο χωριό κ.ά.

Υπολογίζεται ότι, στην καλύτερη των περιπτώσεων κι εφόσον δεν προκύψουν αντίξοες καιρικές και άλλου είδους συνθήκες, κάθε στρέμμα με τις γνωστές «εκτατικές» καλλιέργειες - στάρι, καλαμπόκι, βαμβάκι, τεύτλα, βιομηχανική ντομάτα κ.ά. - αφήνει κέρδος από 20.000 μέχρι 40.000 δραχμές, χωρίς στο κόστος παραγωγής να περιλαμβάνονται και τα μεροκάματα του συνόλου της αγροτικής οικογένειας.

Πολύ χειρότερα, από οικονομική άποψη, ζουν οι συνταξιούχοι αγρότες, καθώς 480.000 απ' αυτούς παίρνουν το εξευτελιστικό βοήθημα των 51.500 δραχμών το μήνα και οι υπόλοιποι 200.000, που πλήρωσαν αδρά στον ΟΓΑ, παίρνουν σύνταξη από 60.000 μέχρι 80.000 δραχμές το μήνα.

Η οικονομική κατάσταση των αγροτών επιδεινώνεται στο έπακρο, αν η παραγωγή πληγεί από κακοκαιρία - κι αυτό γίνεται συχνά, αφού «το χωράφι είναι ξεσκέπαστο μαγαζί» - καθώς τότε κινδυνεύει να μείνει χωρίς εισόδημα. Κι αυτό, επειδή, παρά το γεγονός ότι πληρώνει αδρά στον ΕΛΓΑ για την ασφάλιση της παραγωγής του, ποτέ δεν αποζημιώνεται έγκαιρα και δίκαια, αλλά πάντα με μεγάλη καθυστέρηση και με «ψίχουλα». Το ίδιο κινδυνεύουν να πάθουν και οι πληγέντες από την πρόσφατη κακοκαιρία, παρά τις υποσχέσεις της κυβέρνησης.

Πώς εξηγείται το γεγονός ότι το αγροτικό εισόδημα στη χώρα μας είναι τόσο χαμηλό; Μιλώντας με οικονομικούς όρους, θα πρέπει να πούμε πως η κύρια αιτία είναι το ότι οι τιμές των αγροτικών προϊόντων είναι χαμηλές σε σχέση με το υψηλό κόστος παραγωγής τους. Με άλλα λόγια, ο αγρότης ξοδεύει πάρα πολλά για την καλλιέργεια και εισπράττει, συγκριτικά, λίγα από την πώληση των προϊόντων.

Η τιμή, στην οποία πουλάει τα προϊόντα του ο αγρότης είναι, πράγματι, μικρή κι ας μην ξεγελαστεί κανείς από τις τιμές των αγροτικών προϊόντων στις λαϊκές αγορές, στα μανάβικα, ή στα σούπερ μάρκετ, αφού ανάμεσα στην τιμή παραγωγού και στην τιμή καταναλωτή υπάρχει τεράστια διαφορά. Μερικά μόνο χαρακτηριστικά παραδείγματα: Ο αγρότης πουλάει 40 - 45 δραχμές το κιλό το στάρι και ο καταναλωτής αγοράζει 300 - 350 δραχμές το ψωμί. Τα αχλάδια ο παραγωγός τα διαθέτει στην τιμή των 70 δραχμών το κιλό και ο καταναλωτής τα αγοράζει 300 δραχμές το κιλό. Ο αγελαδοτρόφος πουλάει το γάλα 120 - 180 δραχμές το κιλό και ο καταναλωτής το αγοράζει 350 - 400 δρχ. το κιλό. Το ίδιο συμβαίνει για το σύνολο των αγροτικών προϊόντων.

Κερδισμένοι από όλη αυτήν την υπόθεση είναι, βεβαίως, οι εμποροβιομήχανοι, αλλά και το κράτος, που, επιβάλλοντας 8% Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), στην πώληση των αγροτικών προϊόντων, γεμίζει τα «συρτάρια» του, για να χρηματοδοτήσει μετά, όχι, φυσικά, τους φτωχούς αγρότες, αλλά τους βιομηχάνους και τους μεγαλεμπόρους. Είναι χαρακτηριστικό ότι για ένα κιλό αχλάδια ο παραγωγός πληρώνεται 70 δραχμές, το κράτος παίρνει 24 δρχ. από το ΦΠΑ και ο έμπορος 106 δρχ.

Αλλά, όπως προαναφέραμε, δεν είναι μόνον μικρή ή χαμηλή, είναι και υψηλό το κόστος παραγωγής. Τα μεγάλα έξοδα των αγροτών αφορούν, κυρίως, στην αγορά σπόρων, λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, καυσίμων, αλλά και μηχανημάτων κ.ά., τα οποία είναι πανάκριβα και συνεχώς ανατιμώνται, λόγω της κερδοσκοπικής ασυδοσίας που επικρατεί στην «ελεύθερη» αγορά, από όπου ο παραγωγός προμηθεύεται τα αγροτικά μέσα και εφόδια, αφού οι αγροτικοί συνεταιρισμοί, έτσι όπως λειτουργούν, αδυνατούν και δε θέλουν να παρέμβουν αποτελεσματικά στην αγορά υπέρ των αγροτικών συμφερόντων.

Το κόστος παραγωγής επιβαρύνει, επίσης, η ανυπαρξία έργων υποδομής στη γεωργία. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα των αρδευτικών και εγγειοβελτιωτικών έργων, που είναι αναγκαία - χωρίς νερό δεν μπορούν να αναπτυχθούν ποσοτικά και ποιοτικά οι καλλιέργειες - αλλά δεν κατασκευάζονται, εκτός των άλλων και γιατί η Ευρωπαϊκή Ενωση δε θέλει την παραγωγική ανάπτυξη της ελληνικής αγροτικής οικονομίας.

Φυσικά, γι' αυτήν την κατάσταση, που χρόνια τώρα βασανίζει τον αγροτικό κόσμο, ευθύνεται η αντιαγροτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που συναποφασίζουν και εφαρμόζουν οι ελληνικές κυβερνήσεις. Κι είναι αυτή η πολιτική, που «κρατάει» χαμηλά τις τιμές των αγροτικών προϊόντων - με κανονισμούς κι άλλα μέτρα που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες - κι ανεβάζει το κόστος παραγωγής, αφήνοντας ασύδοτη την κερδοσκοπία στην αγορά των αγροτικών μέσων και εφοδίων, διαλύοντας τους συνεταιρισμούς και μειώνοντας τις παραγωγικές επενδύσεις στη γεωργία. Είναι αυτή η πολιτική, που οδηγεί στο μαζικό ξεκλήρισμα της μικρομεσαίας αγροτιάς - στα 10 τελευταία χρόνια δεκάδες χιλιάδες αγρότες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το χωράφι τους - ώστε να επιτευχθεί ο τελικός στόχος, που είναι η μείωση του αγροτικού πληθυσμού, από 18% που είναι σήμερα, στο 7% και η παράδοση της γης στα χέρια λίγων μεγαλοκαπιταλιστών που δραστηριοποιούνται στην αγροτική οικονομία.

Αλλά οι αγρότες που ξεκληρίζονται από τη γη τους και φεύγουν από τα χωριά, φτάνουν στις μεγαλουπόλεις, μεγαλώνοντας ακόμα πιο πολύ την τεράστια ουρά της ανεργίας και προσθέτοντας κι άλλα προβλήματα στην, ήδη, πολύ επιβαρυμένη ζωή στα αστικά κέντρα. Κι απ' αυτή, λοιπόν, την άποψη, η πολιτική ξεκληρίσματος της αγροτιάς πλήττει και τους κατοίκους των πόλεων κι, επομένως, ουδείς δικαιούται να ισχυρίζεται ότι το αγροτικό πρόβλημα δεν τον ενδιαφέρει...