Μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση, με σειρά διαφανειών, φωτογραφιών και ντοκουμέντων της εποχής που περιέχονται στην έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής», «1917: Η πορεία προς την Οκτωβριανή Επανάσταση από μήνα σε μήνα», έκανε ο Κώστας Μπορμπότης, μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ, μιλώντας στην ίδια εκδήλωση. Ανάμεσα στα άλλα, ο ομιλητής σημείωσε:

«Ακολουθώντας μήνα - μήνα τα συναρπαστικά γεγονότα του 1917 αναδεικνύεται το πώς σε επαναστατικές συνθήκες οι μάζες μαθαίνουν γρήγορα από την πείρα και συμμετοχή στην ταξική πάλη όλα όσα δεν έμαθαν σε όλη την προηγούμενη ζωή τους. `Η για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του Λένιν: "Τον καιρό της επανάστασης, εκατομμύρια και δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι διδάσκονται κάθε βδομάδα περισσότερα απ΄ ό,τι σ' ένα χρόνο συνηθισμένης νυσταλέας ζωής".

Το βιβλίο αυτό δεν είναι μόνο ένα λεύκωμα, αν και έχει ίσως το πλουσιότερο συγκεντρωμένο φωτογραφικό υλικό για την Οκτωβριανή Επανάσταση που μπορεί να βρει κανείς σε μια σύγχρονη ελληνική έκδοση. Ούτε είναι απλά ένα ημερολόγιο που παραθέτει μόνο τα γεγονότα. Αυτό που καταφέρνει είναι, με ζωντανή ιστορική αφηγηματική ροή, να βοηθάει τον αναγνώστη να βγάλει σημαντικά διαχρονικά συμπεράσματα.

Μπορεί κανείς, για παράδειγμα, να καταλάβει καλύτερα τι σημαίνει η διαμόρφωση επαναστατικής κατάστασης, καθώς μέσα από το βιβλίο ξεδιπλώνονται όλα τα συγκλονιστικά γεγονότα που αποτυπώνουν τον πρωτοφανή αναβρασμό του λαού, τον ξεσηκωμό του στρατού, την ανάπτυξη μιας πρωτοφανούς λαϊκής δραστηριότητας.

Με το ξεκίνημα του 1917, η Ρωσία βάδιζε ήδη στον 4ο χρόνο του πολέμου. Η οικονομία είχε πληγεί ιδιαίτερα. Η δυσαρέσκεια στο στρατό είχε πάρει τεράστιες διαστάσεις. Μόνο το 1916 καταγράφηκαν περίπου 1,5 εκατομμύριο λιποτάκτες.

Ο σκληρός χειμώνας του 1916 προς 1917 έφερε στο λαό νέες στερήσεις και πείνα. Στις αρχές του 1917 παντού στην ατμόσφαιρα "πλανιόταν" η αίσθηση ότι επίκεινται μεγάλα γεγονότα, ότι η υπόκωφη δυσαρέσκεια θα ξεσπούσε ανοιχτά.

Στο βιβλίο παρουσιάζονται ενδιαφέροντα ντοκουμέντα που αποτυπώνουν αυτήν την εκρηκτική ατμόσφαιρα, όπως μια απόρρητη έκθεση της μυστικής αστυνομίας του Τσάρου που έγραφε: "...Οι διαθέσεις στην πρωτεύουσα έχουν εξαιρετικά ανησυχητικό χαρακτήρα. Κυκλοφορούν στον πληθυσμό οι πιο εξωφρενικές φήμες (...) Ολοι περιμένουν κάποια εξαιρετικά γεγονότα και εκδηλώσεις τόσο από τη μια, όσο και από την άλλη πλευρά".

Μπορεί επίσης κανείς να δει καλύτερα τη διαμόρφωση των επαναστατικών οργάνων πάλης, των ξακουστών Σοβιέτ και το ρόλο τους. Το βιβλίο προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για το τι ακριβώς ήταν τα Σοβιέτ και τι δύναμη είχαν. Τα Σοβιέτ συγκροτούσαν ένοπλες κόκκινες φρουρές, συνελάμβαναν τους χωροφύλακες του τσαρισμού, είχαν υπό τον έλεγχό τους τον Τύπο. Με την περιβόητη διαταγή αρ. 1 του Σοβιέτ της Πετρούπολης, που παρουσιάζεται στο βιβλίο, σαρώθηκαν η τσαρική ιεραρχία και καταπίεση στο στρατό. Ολες οι μονάδες διατάχθηκαν να εκλέξουν αντιπροσώπους, απαγορεύτηκε η εκτέλεση διαταγών που έρχονταν σε αντίθεση με τις αποφάσεις του Σοβιέτ, καταργήθηκαν οι προσφωνήσεις των αξιωματικών κ.λπ.

Επίσης, μέσα από το βιβλίο μπορεί κανείς να παρακολουθήσει βήμα - βήμα την πορεία χάραξης της επαναστατικής στρατηγικής των μπολσεβίκων. Οπως, για παράδειγμα, στο κομβικό ζήτημα της στάσης απέναντι στην αστική Προσωρινή Κυβέρνηση που συγκροτήθηκε το Φλεβάρη, την οποία υποστήριξαν τα μικροαστικά κόμματα των εσέρων και των μενσεβίκων.

Ο Λένιν, με τις περιβόητες "Θέσεις του Απρίλη", από την πρώτη στιγμή, την χαρακτήρισε αστική, κάλεσε σε καμία παροχή στήριξης ή ανοχής της, θέτοντας ως άμεσο στόχο τη διεκδίκηση της εργατικής εξουσίας.

Είναι χαρακτηριστικές αποφάσεις που παρουσιάζει το βιβλίο από εργοστάσια και Σοβιέτ που τάχθηκαν ενάντια στη συμμετοχή των εσέρων και μενσεβίκων (που θεωρούνταν σοσιαλιστικά κόμματα) στην κυβέρνηση: Ενδεικτικά μια από αυτές: "Εμείς, οι εργάτες και υπάλληλοι των «Ενωμένων Εργοστασίων Καλωδίων», στη γενική μας συνέλευση στις 3 του Μάη, όπου πήραν μέρος 2.500 άτομα (...) αποφασίσαμε να εκφράσουμε αρνητική στάση απέναντι στην κυβέρνηση συνασπισμού (...) Απαιτούμε την παράδοση της εξουσίας, ολοκληρωτικά, στο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών Αντιπροσώπων".

Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι αναντικατάστατο για καθέναν που θέλει να μάθει βαθύτερα για την Οκτωβριανή Επανάσταση. Για να γνωρίσουν οι πρωτοπόροι εργάτες και οι νέοι καλύτερα παρακολουθώντας "από κοντά" τα ιστορικά γεγονότα, τι σημαίνει επανάσταση, τι σημαίνει αυτενέργεια των μαζών που βγαίνουν στο ιστορικό προσκήνιο. Τι σημαίνει η θαρραλέα και αποφασιστική δράση της εργατικής, κομμουνιστικής πρωτοπορίας.

Οι Μαρξ - Ενγκελς και ο Λένιν στην εποχή τους έσκυψαν και μελέτησαν την πολύτιμη πείρα της Παρισινής Κομμούνας του 1871, της πρώτης προλεταριακής επανάστασης. Η Κομμούνα κράτησε 70 μέρες πριν την καταπνίξουν τα ενωμένα στρατεύματα των Γάλλων και των Πρώσων αστών. Από αυτές τις 70 μέρες έβγαλαν κορυφαία στρατηγικά συμπεράσματα, όπως ότι το αστικό κράτος δεν αρκεί να καταληφθεί, αλλά πρέπει να τσακιστεί και εξέτασαν αδυναμίες των κομμουνάρων.

Εμείς δεν έχουμε να μελετήσουμε 70 μέρες, αλλά 70 χρόνια σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Και το κάνουμε για να εμπλουτίσουμε τη στρατηγική μας, για να διδασκόμαστε, να γινόμαστε καλύτεροι στην επαναστατική πάλη σήμερα».

Παρουσιάζοντας το βιβλίο «Η Μάνα», του Μαξίμ Γκόργκι, η Μαρία Γαβαλά, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και της ΕΠ Θεσσαλίας, στάθηκε ιδιαίτερα στο πώς το λογοτεχνικό έργο αποτυπώνει τη διαμόρφωση της επαναστατικής συνείδησης, πώς η δύναμη των επαναστατικών ιδεών, της ταξικής πάλης, η επίμονη δουλειά των κομμουνιστών μπορεί ακόμα και σε μη επαναστατικές συνθήκες να μετατρέψει «συνηθισμένους ανθρώπους σε ασυνήθιστους».

Οπως εξήγησε η ομιλήτρια, η κεντρική ηρωίδα του έργου, η Πελαγία, είναι μια γυναίκα «διπλά καταπιεσμένη, ως λαϊκή γυναίκα, ταξικά και φυλετικά, με τον κλασικό καταμερισμό στην οικογένεια, την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. (...) Η Βλάσοβα έχει συμφέρον να μη μείνουν τα πράγματα όπως είναι, λόγω αυτής της κοινωνικής της θέσης είναι επιδεκτική αλλαγής. Ομως για να γίνει αυτό, πρέπει πρώτα να αλλάξει η ίδια, αυτή την πορεία της παρακολουθούμε. Η φτωχιά αμόρφωτη γυναίκα, κάτω από την επίδραση των επαναστατικής ιδέας διαμορφώνεται σε πολιτικό υποκείμενο.

Ζει σε ένα φτωχό συνοικισμό κοντά στην φάμπρικα με το γιο της, Πάβελ, μέλος του Κόμματος. Ο Πάβελ και η Κομματική Οργάνωση δρουν παράνομα στην περιοχή, "όλοι οι εργάτες μιλάνε για τους σοσιαλιστές που σκορπάνε προκηρύξεις γραμμένες με μπλε μελάνι", λέει ο συγγραφέας. (...)

Οι προκηρύξεις, που καταγγέλλουν με οργή την κατάσταση στη φάμπρικα, ενημερώνουν για τις εργατικές απεργίες στην Πετρούπολη και στη Νότια Ρωσία, καλούνε τους εργάτες να ενωθούν στον αγώνα για τα συμφέροντά τους. Οργανώνουν τη διαφώτιση των αμόρφωτων εργατών, που είναι όρος για την ένταξή τους στο κίνημα. Αφού ο εργάτης δε γνωρίζει το "κλεμμένο μυστικό της υπεραξίας", οι σχέσεις παραγωγής μέσα στις οποίες αναπτύσσεται με την εργασία του τού δημιουργούν διαστρεβλωμένη εικόνα της πραγματικότητας, αναποδογυρισμένη. (...)

Στο σπίτι της Πελαγίας και του Πάβελ πραγματοποιούνται τέτοιες συζητήσεις σε διάφορες κομματικές δουλειές, πηγαινοέρχονται μέλη του Κόμματος, γυναίκες και άντρες, κρύβονται βιβλία, τακτοποιούνται κομματικά υλικά για να μοιραστούν στη συνέχεια στους εργάτες, οργανώνονται παράνομα τυπογραφεία».

«Με τον καιρό δημιουργήθηκε στον κόσμο σεβασμός για τον νεαρό άνδρα, που για όλα μιλούσε απλά και θαρρετά, παρατηρώντας τα πάντα, κι ακούγοντας το καθετί με προσοχή. Που ψαχούλευε επίμονα την μπερδεψιά της κάθε περίπτωσης, και που πάντα και παντού έβρισκε ένα κοινό, ατελείωτο νήμα, που σε χιλιάδες γερές θηλιές έδενε τους ανθρώπους».

«Μια τέτοια θηλιά είναι οι συνθήκες εργασίας που ζούνε οι εργάτες. Δίπλα στο εργοστάσιο υπάρχει βάλτος που τους φέρνει αρρώστια, ο Πάβελ προσπαθεί να οργανώσει την αντίδραση των εργατών για να λυθεί το πρόβλημα, προτείνει απεργία.

"Είναι καιρός πια να καταλάβουμε πως κανένας εκτός από τους ίδιους μας τους εαυτούς δε θα μας βοηθήσει! Ο ένας για όλους και όλοι μαζί για τον έναν", λέει στους εργάτες, που τον ακούνε συλλογισμένοι και φοβισμένοι. (...)

Με μια τέτοια θηλιά στην αλυσίδα της εκμετάλλευσης δένεται κι ο μουζίκος Ριμπίν, εκφραστής της συμμαχίας των εργατών με τους αγρότες. "Η εξουσία τη βλέπει σα μαχαίρι, σα φωτιά, θέλει να την σφάξει, να την κάψει. Για σας η αλήθεια είναι φίλος καλός μα για την εξουσία, άσπονδος εχθρός".

(...) Ετσι ξεκινά η ένταξή της στον αγώνα, με το κίνητρο της μητρικής αγάπης, καταρχήν. (...) Στα μάτια της μάνας οι κομμουνιστές φαντάζουν με ένα περίεργο τρόπο. Μιλάνε για το καλό, διαβάζανε πολύ, θέλανε να μιλήσουν με τους ανθρώπους... Ακούει τις συζητήσεις τους όταν συγκεντρώνονται στο σπίτι της να διαβάσουν το νέο φύλλο της εφημερίδας από το εξωτερικό ή κάποιο βιβλιαράκι, τις διχογνωμίες τους.

(...) Ετσι, "με τον καιρό ο φόβος δίνει τη θέση του σε μιαν «ήρεμη πεποίθηση»", όπως λέει ο Γκόρκι, πως κι αυτή είναι χρήσιμη για τούτη τη νέα ζωή (...)

Μετά την αποφυλάκιση του Πάβελ, παίρνει ενεργό μέρος στην προετοιμασία της ΚΟ για την παράνομη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση. Στις παράνομες συγκεντρώσεις των εργατών στο δάσος, στο βάλτο, στο συνοικισμό τις νύχτες, με την αστυνομοκρατία να βρίσκεται δίπλα στην ανάσα τους, τους χαφιέδες να δέρνουν εν ψυχρώ εργάτες, να συλλαμβάνουν πότε τον έναν και πότε τον άλλο.

(...) Στην παράνομη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση ο Πάβελ συλλαμβάνεται. Εχει αποφασίσει να κρατήσει τη σημαία, τραβώντας μπροστά μαζί με τους άλλους κομμουνιστές, κι ας ήξεραν πως πιθανά θα συλληφθούνε. Πράγματι, έτσι κι έγινε. Η Μάνα μαζεύει την πεσμένη κόκκινη σημαία του, που δεν είναι ένα απλό κομμάτι πανί, αλλά σύμβολο της ταυτότητάς του, ως Κόμμα της εργατικής τάξης, καθοδηγήτρια δύναμη στον αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση, ως εκφραστής όλων των εκμεταλλευμένων. (...)

Φυσική συνέχεια αποτελεί η θέση της "Βάλτε με σε όποια δουλειά θέλετε, σας παρακαλώ. Θα πάω όπου με στείλετε"... Αλλάζει τόπο, μετακομίζει στην πόλη, πότε ντυμένη καλόγρια, πότε ψιλικατζού, προσκυνήτρια, πλούσια γυναίκα της πόλης, στα βαγόνια και στα χάνια, στα ξενοδοχεία και στα ποταμόπλοια, αναλαμβάνει δύσκολες αποστολές, μεταξύ αυτών τη μεταφορά παράνομων βιβλίων και την έκδοση παράνομου Τύπου. Σε προτεραιότητα βρίσκεται διαχρονικά η ανάγκη ένα επαναστατικό κόμμα να έχει την εφημερίδα, γενικότερα το θέμα του κομματικού Τύπου. (...)

Αυτό που την ενδιαφέρει, όπως και τις Κομματικές Οργανώσεις τους, είναι τα λόγια του γιου να φτάσουνε πλατιά στους εργάτες: "Ανθρωπος του Κόμματος εγώ, αναγνωρίζω μόνο το δικαστήριο του Κόμματός μου... είμαστε σοσιαλιστές που σημαίνει ότι είμαστε εχθροί της ατομικής ιδιοκτησίας... δε μπορείτε πια να δημιουργήσετε τίποτε νέο στο χώρο των ιδεών... οι δικές μας ιδέες φουντώνουν, αγκαλιάζουν τις λαϊκές μάζες". (...) Η Βλάσοβα, οι κομμουνιστές, δεν είναι υπεράνθρωποι, αντίθετα συνηθισμένοι, που μετατρέπονται σε ασυνήθιστους κάτω από τη δύναμη των επαναστατικών ιδεών, της ταξικής πάλης», κατέληξε η ομιλήτρια.

Οι δραστηριότητες της ΚΟ Κ. Μακεδονίας για τα 100χρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης θα κορυφωθούν με τη μεγάλη πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση το Σάββατο 18 Νοέμβρη, στις 7 μ.μ., στην αίθουσα τελετών του ΑΠΘ, με ομιλητή τον Μάκη Παπαδόπουλο, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Στην εκδήλωση θα παρουσιαστεί το θεατρικό έργο «Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο».

Σήμερα, Κυριακή, στις 11 π.μ., θα πραγματοποιηθεί η πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση της ΚΟ Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης του ΚΚΕ, στο αμφιθέατρο της Παλιάς Νομικής στην Κομοτηνή. Θα μιλήσει η Αλέκα Παπαρήγα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Στην εκδήλωση θα παρουσιαστεί η θεατρική παράσταση «Καιρός - αρχινώ για τον Λένιν να ιστορώ...», που είναι βασισμένη και εμπνευσμένη από το ποίημα του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι «Βλαντιμίρ Ιλιτς Λένιν» και την ιστορική νουβέλα του Εμμανουήλ Καζακέβιτς «Το γαλάζιο τετράδιο».

Η ΤΕ Ηρακλείου του ΚΚΕ θα πραγματοποιήσει κεντρική πολιτική εκδήλωση, την Πέμπτη 9 Νοέμβρη, στις 7 μ.μ., στον Θεατρικό Σταθμό Ηρακλείου, με ομιλητή τον Τηλέμαχο Δημουλά, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Θα ακολουθήσει μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο «Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο» από τη θεατρική ομάδα Ηρακλείου της ΚΝΕ. Στο χώρο της εκδήλωσης θα υπάρχει έκθεση - αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση και θα λειτουργεί βιβλιοπωλείο της «Σύγχρονης Εποχής».

Η ΤΕ Καρδίτσας οργανώνει συγκέντρωση για την παρουσίαση της Διακήρυξης για τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, την Πέμπτη 9 Νοέμβρη, στις 6.30 μ.μ., στο Ξενοδοχείο «ΚΙΕΡΙΟΝ». Θα μιλήσει ο Κώστας Αβραμόπουλος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.