Ανοίγει από αύριο τυπικά η αυλαία των θερινών εκπτώσεων που θα διαρκέσουν μέχρι τις 31 Αυγούστου. Για άλλη μια χρονιά, οι εκπτώσεις βρίσκουν τους μικρούς εμπόρους, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, σε δύσκολη θέση. Για πολλούς από αυτούς, που στην ουσία δουλεύουν για το μεροκάματο, η απειλή του λουκέτου κρέμεται πάντα σα δαμόκλειος σπάθη πάνω από τα κεφάλια τους. Για τους περισσότερους η καθημερινή επιβίωση και η συγκράτηση του εισοδήματός τους, είναι μια άνιση μάχη με τους άγριους νόμους της «ζούγκλας» της «ελεύθερης αγοράς» και του «ανταγωνισμού» που επιβάλουν πολυεθνικές και πολυκαταστήματα με τις ευλογίες των κυβερνώντων και τα πενιχρά εισοδήματα των εργαζομένων που με δυσκολία κατορθώνουν να καλύψουν τις καθημερινές ανάγκες.

Τα επίσημα μόνο στοιχεία του «Τειρεσία», για τα λεγόμενα «φέσια» στην αγορά, είναι ενδεικτικά ενός μόνο μέρους της ασφυξίας που επικρατεί στην πιάτσα: μόνο στο πεντάμηνο Γενάρη - Μάη 2007 οι επιταγές που σφραγίστηκαν ως ακάλυπτες αντιστοιχούν σε 439 εκατ. ευρώ, ενώ οι απλήρωτες συναλλαγματικές έφτασαν τα 83,2 εκατ. ευρώ. Εάν οι εκπτώσεις κάποτε έδιναν μια «ανάσα» και ισοδυναμούσαν με μια μικρή παράταση ζωής για κάποια καταστήματα, οι έμποροι πλέον δεν έχουν αυταπάτες ότι είναι δυνατό οι εκπτώσεις έστω κι αν διαρκούν ενάμισι μήνα να τους βγάλουν από τα αδιέξοδα. Γιατί, όπως λέει και ο λαός, «έλλειψις χρημάτων, στάσις εμπορίου». Τα υψηλά ποσοστά των εκπτώσεων όσο ελκυστικά κι αν φαίνονται δεν είναι αρκετά για να προσελκύσουν τους καταναλωτές που ασφυκτιούν κάτω από το βάρος των αδυσώπητων απαιτήσεων της καθημερινότητας. Και που για να αγοράσουν τρέχουν στα διάφορα «Καρφούρ» και «Λιντλ» που έχουν μόνιμα εκπτώσεις αφού το μέγεθος του κεφαλαίου τους, τους επιτρέπει να πουλούν πάντα πιο φτηνά και να τραβούν πελατεία από τους μικρούς, αυτό σημαίνει ανταγωνισμός, και ταυτόχρονα κατεβάζουν κι άλλο τις τιμές σε περιόδους εκπτώσεων με προσφορές.

Για όλη αυτή την κατάσταση την ευθύνη φέρουν ακέραια οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, που σταθερά και με ευλαβική συνέπεια, η μία κόβει και η άλλη ράβει - συχνά σε αγαστή συνεργασία με τις κατά καιρούς συνδικαλιστικές ηγεσίες των ΕΒΕ - μέτρα και πολιτικές με γνώμονα τα συμφέροντα του κεφαλαίου, ντόπιου και ξένου, εφαρμόζοντας όλες εκείνες τις επιλογές που απαιτούνται για την παραπέρα ενίσχυση της κυριαρχίας του στην αγορά. Το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων και η απελευθέρωση των εκπτώσεων που γίνεται με τη μορφή προσφορών ουσιαστικά κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, είναι από τα μέτρα που σε ένα ολόκληρο πλέγμα από κοντά με την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων οδηγούν στο περιθώριο εκατοντάδες χιλιάδες μικρές και οικογενειακές επιχειρήσεις και σε καθεστώς ομηρίας τους καταναλωτές.

Τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και η ΝΔ χρησιμοποίησαν τις εκπτώσεις και τις προσφορές για πολιτική σκοπιμότητα, για να πετύχουν στατιστικούς στόχους που αφορούσαν τη διαμόρφωση του επίσημου πληθωρισμού. Ταυτόχρονα, όμως, ικανοποιούσαν την αξίωση των μεγάλων εμπορικών ομίλων που ήθελαν να μπορούν να πραγματοποιούν προσφορές όλο το χρόνο, κάτι στο οποίο ασφαλώς και δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν τα μικρά καταστήματα. Τα προηγούμενα χρόνια οι εκπτώσεις έφτασαν να πραγματοποιούνται με υπουργικές αποφάσεις μέχρι και κοντά δυο μήνες, ενώ οι προσφορές γίνονταν εργαλείο στα συμφέροντα των αλυσίδων και των μεγάλων καταστημάτων. Το σημερινό πλαίσιο, που συνεχίζοντας την τακτική των προηγούμενων κυβερνήσεων, ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ, απέχει πολύ από τις διεκδικήσεις του συνδικαλιστικού κινήματος των μικρών και αυτοαπασχολούμενων εμπόρων που ζητούν οι εκπτώσεις να διαρκούν για είκοσι μέρες και να μπει φραγμός στη διενέργεια προσφορών. Ωστόσο, ο νόμος προβλέπει ότι οι εκπτώσεις θα διαρκούν ενάμισι μήνα το χειμώνα και ενάμισι το καλοκαίρι, ενώ οι προσφορές απαγορεύονται μόνο για είκοσι μέρες πριν από την έναρξη των εκπτώσεων. Ουσιαστικά, δηλαδή, για σαράντα μέρες όλες κι όλες το χρόνο.

Η απελευθέρωση του ωραρίου έδωσε τη χαριστική βολή στους αυτοαπασχολούμενους που σε μια αγωνιώδη προσπάθεια να επιβιώσουν μέσα στον αδυσώπητο ανταγωνισμό που επιβάλλουν τα μονοπώλια καλούνται να δουλέψουν με απάνθρωπα ωράρια. Και σ' αυτό το θέμα οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ ήδη από τη δεκαετία του '80 εργάστηκαν με... απαράμιλλη συνέπεια για την ικανοποίηση της αξίωσης των πολυεθνικών και των μεγαλοεργοδοτών του εμπορίου. Για την ιστορία και για να αποδίδονται «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι», αξίζει να θυμίσουμε ότι το δρόμο άνοιξε το ΠΑΣΟΚ όταν στα τέλη της δεκαετίας του '80, συγκεκριμένα το 1988 με υπουργό Εργασίας τότε τον Γ. Γεννηματά διεύρυνε το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων από τις 48 στις 56 ώρες. Ακολούθησε η ΝΔ το 1990 που ικανοποιώντας τις απαιτήσεις των πολυεθνικών αποφασίζει την 24ωρη λειτουργία των καταστημάτων και ανοίγει το δρόμο για κατάργηση της κυριακάτικης αργίας με τις μεγάλες επιχειρήσεις να μένουν ανοιχτές ακόμα και μέχρι τις 10 το βράδυ. Το 1997 οι πλειοψηφίες της ΓΣΕΕ, της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων, του ΣΕΣΜΕ, της ΕΣΕΕ και του ΣΕΛΠΕ πουλώντας τις πολύμηνες κινητοποιήσεις των συνεπών ταξικών δυνάμεων των σωματείων των εμποροϋπαλλήλων και των αυτοαπασχολούμενων ενάντια στις απάνθρωπες συνθήκες δουλιάς, συνυπέγραψαν με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ την κατάπτυστη συμφωνία για λειτουργία των καταστημάτων μέχρι τις 9 το βράδυ τις καθημερινές το καλοκαίρι και μέχρι τις 8 το χειμώνα και μέχρι τις 6 το απόγευμα τα Σάββατα, καταδικάζοντας τους μεν εργαζόμενους να δουλεύουν όποτε και για όσο διάστημα ήθελε ο εργοδότης με εξευτελιστικούς μισθούς πείνας και τους αυτοαπασχολούμενους σε εξοντωτικούς ρυθμούς δουλιάς. Εχοντας βρει στρωμένο το έδαφος η ΝΔ προχώρησε από τον πρώτο κιόλας χρόνο που βρέθηκε στην κυβέρνηση στην πλήρη ουσιαστικά απελευθέρωση του ωραρίου. Ετσι, το 2005 ανατρέποντας ακόμα κι αυτό το εξαντλητικό ωράριο που ίσχυε, πιστή στις επιταγές των πολυεθνικών ψήφισε το νόμο με τον οποίο προβλέπεται ότι τα καταστήματα θα μπορούν να λειτουργούν τις καθημερινές χειμώνα - καλοκαίρι μέχρι τις 9 το βράδυ και το Σάββατο μέχρι τις 8 το βράδυ. Μάλιστα, ήδη έχει αρχίσει να «ψαρεύει» αντιδράσεις για επέκταση των Κυριακών που στη διάρκεια του χρόνου τα μαγαζιά θα παραμένουν ανοιχτά, με μπροστάρη τον Δ. Σιούφα που έκανε λόγο προ καιρού για 7 Κυριακές το χρόνο, για να αναδιπλωθεί προσωρινά κάτω από την πίεση των αντιδράσεων των εργαζομένων και της βάσης του συνδικαλιστικού κινήματος των αυτοαπασχολούμενων. Σε κάθε περίπτωση, δε θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι η κυβέρνηση έχοντας διακηρύξει σε όλους τους τόνους την προσήλωσή της στα «ιδεώδη» της «ελεύθερης αγοράς», στον προσανατολισμό της έχει την αγορά της Ιρλανδίας την οποία και προβάλει ως πρότυπο με τα καταστήματα να λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο και της Πορτογαλίας όπου λειτουργούν 126 ώρες τη βδομάδα! Κάθε άλλη ρύθμιση για την κυβέρνηση είναι «αγκύλωση στο παρελθόν» κατά την προσφιλή έκφραση κυβερνητικών στελεχών και «πρόοδος» η κατάντια και εξαθλίωση που επιβάλλουν οι πολυεθνικές και θεσμοθετούν οι κυβερνώντες.

Οι αυτοαπασχολούμενοι και μικρέμποροι δεν έχουν πια περιθώρια για αυταπάτες σαν αυτές που μοιράζουν απλόχερα τα δύο μεγάλα κόμματα και οι δορυφόροι τους. Η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών είναι πλούσια και αδιαμφισβήτητη. Και έχει διδάξει με τη βίαιη περιθωριοποίηση ακόμα και το κλείσιμο μαγαζιών και βιοτεχνιών. Οτι, δηλαδή, το ξεχείλωμα της περιόδου των εκπτώσεων και η απελευθέρωση - ουσιαστικά - των προσφορών, η απελευθέρωση του ωραρίου και όλα εκείνα τα μέτρα που συνθέτουν το πλέγμα της μιας και αυτής πολιτικής, της πολιτικής της «ελεύθερης αγοράς», μόνο τις εκατοντάδες χιλιάδες των μικρών και αυτοαπασχολούμενων εμπόρων δεν εξυπηρετούν, όπως όψιμα ισχυρίζονται οι κυβερνώντες. Αντίθετα, διευκολύνουν την παράδοση της αγοράς στα συμφέροντα που εκπροσωπούν μια χούφτα πολυεθνικές και μεγάλες εμπορικές μονάδες. Οι αυτοαπασχολούμενοι έχουν ολοκάθαρα πια μπροστά τους τους στόχους και τα αποτελέσματα των πολιτικών που δεκαετίες τώρα δημιούργησαν και γιγάντωσαν τα προβλήματά τους. Μπροστά στις επερχόμενες εκλογές μπορούν και πρέπει να αποδυναμώσουν τα δυο μεγάλα κόμματα, να ενισχύσουν τη φωνή του ΚΚΕ, της αντίστασης και της ανυπακοής απέναντι στην υποταγή και τη συναίνεση με τις πολιτικές των πολυεθνικών και των μονοπωλίων.