Ασταμάτητα συνεχίζονται τα παζάρια ΗΠΑ - ΕΕ - Ιράν γύρω από την «αναβίωση» της διεθνούς Συμφωνίας του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα (JCPOA), στο φόντο του σχεδίου που έχει κατατεθεί από τους μεσολαβητές της ΕΕ.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν την Κυριακή οι ηγέτες των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, πέρα από τις εξελίξεις στην Ουκρανία συζήτησαν και για τα παζάρια για την JCPOA. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο «συζήτησαν τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, την ανάγκη να ενισχυθεί η στήριξη για τους εταίρους στη Μέση Ανατολή και τις κοινές προσπάθειες να αποτραπούν και να περιοριστούν οι αποσταθεροποιητικές δραστηριότητες του Ιράν στην περιοχή».

Από την πλευρά της Τεχεράνης, ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών Ν. Καναανί κατηγόρησε χτες τις ΗΠΑ ότι «χρονοτριβούν» στις συνομιλίες. Ισχυρίστηκε δε ότι οι διαπραγματεύσεις ΗΠΑ - Ιράν για την ανταλλαγή κρατουμένων δεν σχετίζονται με τις συνομιλίες για την αναβίωση της Συμφωνίας.

Από την πλευρά του ο Ζ. Μπορέλ, επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, εξέφρασε χτες την ελπίδα ότι οι ΗΠΑ θα ανταποκριθούν θετικά, ακόμα και αυτήν τη βδομάδα, στο σχέδιο συμφωνίας που έχουν παρουσιάσει οι Βρυξέλλες για τη διατήρηση της JCPOA. Ανέφερε επίσης ότι το Ιράν έχει ήδη δώσει μία «λογική απάντηση» στο σχέδιο, η οποία διαβιβάστηκε στις ΗΠΑ αλλά αυτές δεν έχουν απαντήσει ακόμα.

Την περασμένη βδομάδα, ΕΕ και ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι «μελετούν» την απάντηση της Τεχεράνης στην πρόταση της ΕΕ για την αναβίωση της Συμφωνίας, με βάση την οποία το Ιράν είχε δεχτεί να περιορίσει το πυρηνικό πρόγραμμά του με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων (ωστόσο οι ΗΠΑ αποχώρησαν μονομερώς από τη Συμφωνία το 2018, επί διακυβέρνησης Τραμπ).

Το ίδιο διάστημα το αμερικανικό δίκτυο CNN, επικαλούμενο διπλωματικές πηγές, μετέδωσε ότι το Ιράν παραιτήθηκε από την αρχική απαίτησή του για άρση της ένταξης των Ιρανών «Φρουρών της Επανάστασης» στη «μαύρη λίστα» των ΗΠΑ για την «τρομοκρατία». Οι ίδιες πηγές υποστήριξαν ότι οι ΗΠΑ ξεκαθάρισαν για μια ακόμα φορά στο Ιράν πως μία νέα συμφωνία «δεν μπορεί να δεσμεύσει» μελλοντικές αμερικανικές κυβερνήσεις, ούτε μπορεί η Ουάσιγκτον να υποσχεθεί αποζημιώσεις σε περίπτωση που ένας νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ αποφασίσει να αποσυρθεί ξανά από αυτή.

Για πρώτη φορά εδώ και έξι χρόνια τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) αποφάσισαν να αποκαταστήσουν πλήρως τις διπλωματικές σχέσεις με το Ιράν, καθώς την Κυριακή ανακοίνωσαν ότι ο πρέσβης Σαΐφ Μοχάμεντ αλ Ζάαμπι θα επιστρέψει στην Τεχεράνη «τις επόμενες μέρες».

Σύμφωνα με τις εμιρατινές αρχές η κίνηση είναι ευθυγραμμισμένη με τις πρότερες προσπάθειες για αποκατάσταση των σχέσεων με το Ιράν, όπως και με άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής του Περσικού Κόλπου.

Τριήμερη επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία πραγματοποιεί από χτες ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Μ. Αμπάς, το πρόγραμμα συναντήσεων του οποίου προβλέπει μεταξύ άλλων συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του Ρ. Τ. Ερντογάν, με επίκεντρο την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων, τις εξελίξεις στο Παλαιστινιακό, καθώς και περιφερειακά και διεθνή θέματα «αμοιβαίας ανησυχίας».

Καθώς λίγες μέρες πριν την επίσκεψη Τουρκία και Ισραήλ αποφάσισαν την «πλήρη» ομαλοποίηση των διμερών διπλωματικών τους σχέσεων, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου σε δηλώσεις του ενόψει της επίσκεψης Αμπάς εμφανίστηκε να διαβεβαιώνει ότι η Αγκυρα θα συνεχίσει να υπερασπίζεται «τα δικαιώματα της Παλαιστίνης σε Ιερουσαλήμ και Γάζα». Πρόσθεσε δε πως είναι πολύ σημαντικό να μεταφερθούν τα μηνύματα της Τουρκίας για το Παλαιστινιακό «απευθείας σε επίπεδο πρέσβεων» μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ. Επανέλαβε τέλος την υποστήριξη της Τουρκίας στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Παλαιστινιακό.

Στο μεταξύ ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας Μπ. Γκαντς επανέφερε στο προσκήνιο τις «προειδοποιήσεις» κατά της λιβανέζικης σιιτικής οργάνωσης «Χεμζπολάχ», αναφέροντας ότι ενδεχόμενη επίθεσή της στο διαφιλονικούμενο κοίτασμα Καρίς (Karish) στην Ανατολική Μεσόγειο θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέο πόλεμο.

Η ένταση ξεκίνησε τον Ιούνη, με την άφιξη πλωτής πλατφόρμας της ελληνικής εταιρείας «Energean» για λογαριασμό του Ισραήλ στο υπεράκτιο κοίτασμα Καρίς, που σύμφωνα με τη Βηρυτό βρίσκεται σε διαφιλονικούμενα ύδατα. Εκτοτε η «Χεζμπολάχ» έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα το Ισραήλ να μην προχωρήσει σε καμία δραστηριότητα στο κοίτασμα αν δεν λυθεί μέχρι τον Σεπτέμβρη η διμερής διασυνοριακή θαλάσσια διαφορά.

«Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές ότι το κοίτασμα του Καρίς βρίσκεται νότια της διαφιλονικούμενης ζώνης, δεν υπάρχει θέμα γι' αυτό. Και το κοίτασμα θα παραγάγει φυσικό αέριο όταν θα είναι έτοιμο για παραγωγή», επέμεινε χτες ο Γκαντς μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό. Πρόσθεσε δε ότι «το κράτος του Ισραήλ είναι έτοιμο και να προστατεύσει τα περιουσιακά του στοιχεία και να επιτύχει συμφωνία με τη λιβανική κυβέρνηση, με την αμερικανική μεσολάβηση για το κοίτασμα της Σιδώνας», ένα άλλο κοίτασμα φυσικού αερίου, το οποίο ονομάζεται Κανά από τους Λιβανέζους.

«Πιστεύω ότι στο μέλλον θα υπάρχουν δύο πλατφόρμες, μία από τη δική μας πλευρά και μία από τη δική τους. Και ελπίζω ότι πριν γίνει αυτό, δεν θα έχει χρειαστεί να περάσουμε σε νέο γύρο συγκρούσεων», ανέφερε ο Γκαντς.

Ερωτηθείς για την πιθανότητα μία επίθεση της «Χεζμπολάχ» «κατά του ισραηλινού κοιτάσματος φυσικού αερίου» να οδηγήσει σε «πολεμική κλιμάκωση», έως και σε «πόλεμο», ο Γκαντς απάντησε καταφατικά: «Ναι, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αντίδραση, να οδηγήσει σε πολυήμερες εχθροπραξίες και σε στρατιωτική εκστρατεία. Είμαστε ισχυροί και προετοιμασμένοι για το σενάριο αυτό, αλλά δεν το θέλουμε».

Αρχικά οι διαπραγματεύσεις αφορούσαν ζώνη 860 τετραγωνικών χιλιομέτρων, σύμφωνα με τις λιβανικές διεκδικήσεις όπως καταγράφηκαν στον ΟΗΕ το 2011. Ομως στη συνέχεια ο Λίβανος διεκδίκησε δικαιώματα σε μια ζώνη 1.430 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που περιλαμβάνει τμήμα του κοιτάσματος του Καρίς.