Ενεκα της γενικής ακαταστασίας του καλοκαιριού είδα μόνον δυο, από τις έξι νέες ταινίες της εβδομάδας: Το ενδιαφέρον - για την υπόθεση τη δική μας, την υπόθεση του εργατικού κινήματος - ντοκιμαντέρ «Η κατάληψη», του Καναδού δημοσιογράφου Aβι Λιούις, που, όμως, απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, και την πειρατική, και κακόγουστη, θα έλεγα, περιπέτεια του Γκορ Βερμπίνσκι, «Οι πειρατές της Καραϊβικής - Το σεντούκι του νεκρού».

Οι υπόλοιπες ταινίες που, κάποιες από αυτές, μας επιφυλάσσουν εκπλήξεις είναι οι παρακάτω: α) Με άλφα, όμως κεφαλαίο, οι «Σταυρωμένοι εραστές», του Κέντζι Μιζογκούτσι, η επίσης γιαπωνέζικη και, μάλλον, ενδιαφέρουσα σάτιρα - κωμωδία του ηθοποιού - σκηνοθέτη Τακέσι Κιτάνο «Takeshis», το «μαφιόζικο» με καλλιτεχνικές, όμως, διαθέσεις «Romanzo Criminale», του Μισέλ Πλασίντο και, τέλος, η γαλλική κωμωδία, ας την πούμε έτσι, του Φρανσίς Βεμπέρ «Κατά λάθος εραστής.

Πιο ολοκληρωμένη δουλιά, σε σχέση με την κριτική, μετά τις 15 του Σεπτέμβρη. Μέχρι τότε ελπίζω να μη χαλάσει ο κόσμος, αν και αυτό θα «έδινε μια, κάποια λύση», όπως λέει (παραποιημένος) ο ποιητής. Γιατί, μεταξύ μας, δεν είναι κόσμος αυτός που ζούμε! Δεν μπορώ να μετράω άλλες δολοφονίες παιδιών!

Ο αποπροσανατολισμός του παγκόσμιου εργατικού κινήματος έχει πολλά ποδάρια. Πολλές φορές μπορεί να περπατάει, το σωστότερο να φαίνεται ότι περπατάει, με τα πόδια των εργατών, και να οδηγείται στην αγκαλιά των καπιταλιστών από άλλη διαδρομή ή και στην ουτοπία, που είναι το πίσω μέρος της αγκαλιάς του καπιταλισμού. Στον τόπο, δηλαδή, που δεν έχει επιστροφή! Που, ενώ φαντάζει δροσερός και ωραίος, στο τέλος σε γεμίζει απογοήτευση και σε αποστρατεύει!

«Η Κατάληψη» του Καναδού δημοσιογράφου Αβι Λιούις, που με αυτή την ταινία περνάει και στη σκηνοθεσία (είχε προηγηθεί ένα μικρού μήκους, επίσης πολιτικό ντοκιμαντέρ), παρακολουθεί το «κίνημα καταλήψεων» στην Αργεντινή. Το παρακολουθεί και, τελικά, ταυτίζεται μαζί του. Γίνεται και πρόταση της ταινίας η πρόταση του κινήματος, δίπλα στα εργοστάσια των εργοστασιαρχών να λειτουργούν και τα εργοστάσια των εργατών! Τα χρεοκοπημένα εργοστάσια. Αυτά που εγκατέλειψαν, αφού πρώτα τα χρεοκόπησαν, οι ιδιοκτήτες τους! Μάλιστα, τόσο η ταινία όσο, δυστυχώς, και το συγκεκριμένο κίνημα, πιστεύουν πως τα «εργοστάσια» των εργατών θα βγουν κερδισμένα από τον ανταγωνισμό. Καθώς αυτοί, οι εργάτες, θα κάνουν σωστότερη διαχείριση, θα μειώσουν το κόστος, αφού δε θα έχουν κλεψιές και διαφυγή των κερδών στην Ελβετία!

Βλέποντας την ταινία, από τη μια ευχαριστιόμουν όλον αυτόν τον εργατικό ενθουσιασμό. Μου άρεσε που έβλεπα τους εργάτες «να παίρνουν τα πράγματα στα χέρια τους». Να ανακαλύπτουν και οι ίδιοι πως μπορούν. Και από την άλλη, την ίδια στιγμή, με ζώνανε τα φίδια! Το «κίνημα των καταλήψεων» δε βάζει ζήτημα κατάληψης της εξουσίας. Δεν προτείνει αλλαγή των οικονομικών δομών της κοινωνίας. Αφήνει στο απυρόβλητο το δοσμένο κοινωνικό σύστημα. Ο,τι σκέφτεται να πράξει, θα το πράξει, λέει, μέσα στις δομές και στις λειτουργίες του καπιταλιστικού συστήματος. Με τον ίδιο τρόπο και τις ίδιες τακτικές. Μέσα στην αγκαλιά της «ελεύθερης» αγοράς. Συνύπαρξη, δηλαδή! Το αθώο αρνί με τον αχόρταγο και λυσσασμένο λύκο στην ίδια βάρκα!

Σχεδόν με πήραν τα δάκρυα όταν άκουσα μια εργάτρια να λέει, «αφού μπορούμε να λειτουργούμε μόνοι μας το εργοστάσιο, γιατί, τάχα, δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε και τη χώρα»! Αυτό το όμορφο ερώτημα, δυστυχώς, δεν υπάρχει στο σκεπτικό της ταινίας, ούτε, δυστυχώς, στο «κίνημα των καταλήψεων». Ακούστηκε μια φορά και έφυγε. Ετσι, σαν άλλοθι. Να υπάρχει, ίσως, και η άλλη άποψη. Να μην κατηγορηθούν οι δημιουργοί της ταινίας, για λογοκρισία. Να μη φανεί ότι το κίνημα δε συμπεριλαμβάνει και αυτές τις απόψεις.

Δεν ξέρω, μπορεί η ταινία να είναι αθώα. Μπορεί οι μικροαστισμός των Καναδών δημοσιογράφων να ενθουσιάστηκε από τη θερμοκρασία, το πάθος και την αγωνιστικότητα των Λατινοαμερικανών. Ο φακός τους δεν έκρυψε τη συγκίνησή του όταν κινηματογραφούσε άδεια πιάτα, άδεια μάτια, άδεια σπίτια, άδειες καρδιές. Οταν κινηματογραφούσε απολυμένους εργάτες. Τα παιδιά των απολυμένων εργατών. Οι «καταληψίες», όμως, οι αρχηγοί των «καταληψιών», αλλά και οι εργάτες, δεν μπορεί να είναι αθώοι. Δεν επιτρέπεται να είναι αθώοι. Ούτε να συγκινούνται επιτρέπεται. Αυτοί αγωνίζονται για την επιβίωση, για το μέλλον τους και για το μέλλον του κόσμου. Αλλά και η Λατινική Αμερική, ο τόπος τους, δεν είναι αθώος. Η Αργεντινή ξέρει από εργατικούς αγώνες, γνωρίζει πώς αλλάζει ο κόσμος. Ο Τσε Γκεβάρα δικό της παιδί είναι!..

Θεωρώ, πως όσοι νοιαζόμαστε για το πέρασμα στο σοσιαλισμό (και από εκεί στο άπειρο), πρέπει να δούμε την ταινία! Οχι για να μάθουμε τον εναλλακτικό τρόπο, που προτείνει, όσο για να μαζέψουμε επιχειρήματα, για να τον πολεμήσουμε. Φυσικά και δεν είναι καινούρια η πρόταση. Παρόμοιες «εναλλακτικές» προτάσεις ακούστηκαν από «εναλλακτικές» στον κομμουνισμό ιδεολογίες. Ετούτη, σε σύγκριση με εκείνες, φαντάζει απολιτική. Και γι' αυτό είναι, ίσως, πιο επικίνδυνη. Μοιάζει με «πλατιά» συσπείρωση, για έναν και μόνο «συγκεκριμένο» σκοπό. Να μην μείνουν άνεργοι οι απολυμένοι εργάτες! Να καλυφθεί το κενό...

Αυτό το αίτημα, ιδιαίτερα όταν ακούγεται από αυτιά απολυμένων, από αυτιά ανέργων, από ανθρώπους που τους λείπει το τσιγάρο, από άδειες κατσαρόλες, από κομμένα φώτα και βρύσες στεγνές, φοβάμαι πως δίνει ελπίδες. Πως παρασύρει τους πνιγμένους να πιαστούν από τα μαλλιά τους. Πως καλλιεργεί ψευδαισθήσεις. Φοβάμαι πως εμποδίζει να ακουστεί καθαρά η φωνή του εργοστασιάρχη, που κυνικά δηλώνει στην ταινία: «Ασ' τους να το πάρουν! Ασ' τους να το λειτουργήσουν. Ετσι, τι να το κάνω; Οταν το στρώσουν θα πάω στην κυβέρνηση και θα μου το δώσει πίσω»!

Θυμίζουμε, για να τελειώνουμε όπως αρχίσαμε το σημείωμά μας, την επισήμανση πως απαιτούν την προσοχή μας και το ενδιαφέρον μας αυτά που συμβαίνουν στην Αργεντινή και δείχνει η ταινία. Οτι, δηλαδή, η κυβέρνηση της Αργεντινής, το 2001, στα πρόθυρα της οικονομικής κατάρρευσης της χώρας, κάτω από το βάρος των εκατοντάδων χιλιάδων απολύσεων και τον εκβιασμό των εργοστασιαρχών, που έκλειναν το ένα μετά το άλλο τα εργοστάσια και τις επιχειρήσεις, αναγκάστηκε και έδωσε προσωρινή άδεια να λειτουργήσουν αυτά τα εργοστάσια με ευθύνη των απολυμένων. Διακόσια και παραπάνω εργοστάσια λειτούργησαν όλα αυτά τα χρόνια. Οι εργάτες, στο μεταξύ, έφτιαξαν ένα συντονιστικό όργανο και ζητάνε την απαλλοτρίωση αυτών των εργοστασίων. Η κυβέρνηση, βέβαια, αρνείται! Οι εργάτες είναι μέσα στα εργοστάσια, έχουν την ευθύνη της λειτουργίας. Η κυβέρνηση αποφασίζει για τους νόμους, έχει το στρατό, την αστυνομία. Η στιγμή είναι ιδιαίτερη! Η εξέλιξη, επίσης! Θα υπάρξει σύγκρουση, και προς ποια κατεύθυνση;

Να γιατί προτείνω να δείτε την ταινία. Γιατί βάζει πολιτικά ζητήματα για συζήτηση. Και αυτό, δυστυχώς, δε συμβαίνει κάθε μέρα στον κινηματογράφο. «Η κατάληψη» είναι μια ευκαιρία να φρεσκάρουμε τις θεωρητικές γνώσεις μας. Ο Λένιν στο «Κράτος και Επανάσταση», δέχεται πως το «μηχανισμό», τα εργοστάσια στην προκειμένη περίπτωση (εκείνος μιλούσε για το ταχυδρομείο), μπορεί «θαυμάσια να τον βάλουν σε κίνηση οι ίδιοι οι ενωμένοι εργάτες». Ομως, έβαλε μια προϋπόθεση, για να μπορεί να συμβεί αυτό: «να ανατρέψουμε τους κεφαλαιοκράτες, να συντρίψουμε με το σιδερένιο χέρι των ένοπλων εργατών, την αντίσταση (αυτών) των εκμεταλλευτών, να τσακίσουμε τη γραφειοκρατική μηχανή του σύγχρονου (καπιταλιστικού) κράτους».

Στην ταινία εμφανίζονται οι επικεφαλής του «Κινήματος Καταλήψεων Εργοστασίων» της Αργεντινής και «διάφοροι» άλλοι.

Εμφανίζονται: Μπιλ Κλίντον, Γκουστάβο Κορντέρα, Κάρλος Σαούλ Μένεν, Φρέντι Εσπινόζα, Νέστορ Κίρχνερ, Χουάν Ντομίγκο Περόν, Λουίς Ζάνον κ.ά.