ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 26 Ιούλη 2006
Σελ. /24
Σημαντικές σκηνικές δημιουργίες
«Ο φιλόσοφος» με την Ρούλα Πατεράκη

Περιποιεί αληθινή τιμή στο Φεστιβάλ Αθηνών και υψηλή καλλιτεχνική συμβολή στο θέατρό μας, η ιδέα που είχε και πραγματοποίησε η Ρούλα Πατεράκη να σκηνοθετήσει και ερμηνεύσει, (στο θέατρο «Κοτοπούλη - Ρεξ») ένα αριστουργηματικό πεζογραφικό, αλλά άγνωστο στο πλατύ κοινό, κείμενο του πρόωρα χαμένου συντρόφου της, του στοχαστή - συγγραφέα Γιάννη Πάνου. Συγκεκριμένα, το κεφάλαιο «Ο φιλόσοφος» από το τελευταίο μυθιστόρημα του Γιάννη Πάνου «Ιστορία των μεταμορφώσεων». Διανοούμενη, ανήσυχη, συνεχώς πειραματιζόμενη δημιουργός, ασκημένη -σκηνοθετικά και υποκριτικά - σε μονολογικά κείμενα σπουδαίων ξένων συγγραφέων, η Ρούλα Πατεράκη, «κοινώνησε» το αθηναϊκό κοινό με ένα κείμενο - υπέροχο αριστοτέχνημα λόγου, που υμνεί την ανά τους αιώνες κατακτημένη, και διά του πάμπλουτου κάλλους της γλώσσας διατυπωμένη γνώση, αλλά αποκαλύπτει τις διά της γλώσσας μεταμορφώσεις του ανθρώπου, την αλήθεια, το ψεύδος, την αλχημική δύναμη της γλώσσας ως προς το «είναι» και «φαίνεσθαι» του ανθρώπου. Ο Γ. Πάνου, ενώ βιογραφεί τον βυζαντινό «ύπατο των φιλοσόφων», λάτρη της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας και γραμματείας, δεινό ρήτορα, πανεπιστήμονα, μυστικιστή, πολιτικό, «μακιαβελικό» διπλωμάτη και αυτοκρατορικό σύμβουλο Κωνσταντίνο - Μιχαήλ Ψελλό, σοφά ποιώντας τον αφήνει ανώνυμο, προκειμένου μέσα από πρόσωπο του Ψελλού, να θυμίσει το διανοητικό μεγαλείο και άλλων μεγάλων, ανά τους αιώνες, φιλοσόφων, αλλά και να σαρκάσει τη μεταμορφωτική δουλοπρέπεια και υποταγή τους σε ισχυρούς ηγεμόνες. Η Ρούλα Πατεράκη, παρότι γυναίκα, με το λιτά ρεαλιστικό, άλλοτε οργισμένο, άλλοτε μελαγχολικό, έμφορτο πνευματικότητας και λεπτουργημένης ειρωνείας λόγο της ενσάρκωσε το συμπυκνωτικά συμβολικό πρόσωπο και έδωσε φωνή στο γλωσσικό κάλλος του κειμένου. Συμπαραστάτες της για την καλαίσθητα αρμόζουσα στο κείμενο όψη της παράστασης ήταν η «ομάδα έμπνευσης και εφαρμογής»: Μαρία Ηλία, Μάνος Λαμπράκης, Αγγελος Μέντης, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Τασία Σοφιανίδου.


ΘΥΜΕΛΗ

«Ενα όνειρο» με το «Θέατρο Τέχνης»

Τι είναι αήθεια στην τέχνη, στο θέατρο συγκεκριμένα; Είναι, όταν δηλώνεις ότι ανεβάζεις λ.χ. το σαιξπηρικό «Ονειρο θερινής νυκτός», ενώ κρύβεις ότι δεν ανεβάζεις το πρωτότυπο και ότι απ' το έργο κρατάς μόνο ένα μοτίβο της μυθοπλασίας, το μπέρδεμα των ερωτικών ζευγών, για να «καινοτομήσεις», δήθεν, «καλλιτεχνικά» με ένα δικό σου ανεκδιήγητο, αχαλίνωτο πορνοθέαμα. Αυτό έκανε και έφερε στο Φεστιβάλ Αθηνών ο σκηνοθέτης της «Σαουμπίνε». Τι σημαίνει καλλιτεχνική ηθική; Σημαίνει να ανεβάζεις, λ.χ. μια διασκευή του ίδιου σαιξπηρικού έργου, να δηλώνεις και με τον τίτλο της παράστασης ότι πρόκειται για διασκευή και όμως, μέσα από τη δική σου διασκευή - δραματουργική επεξεργασία όχι μόνο να σέβεσαι, να υπηρετείς κάλλιστα το ποιητικό πνεύμα και ήθος, το μύθο και όλες τις δραματουργικές αρετές του πρωτοτύπου, αλλά και να προτείνεις μια νέα, και απολύτως βάσιμη ερμηνευτική «ανάγνωσή» του. Αυτό έκανε ο πάντα τολμηρός και νεοτερικός αισθητικά, ευφάνταστος αλλά και με αίσθηση του μέτρου, Νίκος Μαστοράκης ανεβάζοντας την παράσταση «Ενα όνειρο (κατά το "Ονειρο καλοκαιρινής νύχτας" του Σαίξπηρ», με ηθοποιούς, απόφοιτους και σπουδαστές του «Θεάτρου Τέχνης», στο μικρό θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου. Διαθέτοντας τη σύγχρονης, οικείας γλώσσας μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα, ο σκηνοθέτης βάσισε την, πολύ ευφρόσυνα παιγνιώδη αλλά και μελαγχολικών αποχρώσεων, ερμηνευτική «ανάγνωσή» του - με αυτό ξεκίνησε και τέλειωσε την παράστασή του - στο έξοχο ποίημα του Λουί Αραγκόν «Και ο έρωτας είναι θέατρο» (σε μετάφραση επίσης Γ. Δεπάστα). Ολων των ανθρώπων η ζωή θεάται, επόμενα και οι έρωτές τους. Και όπως λέει ο Αραγκόν «οι ηθοποιοί (...)/ Σαν βουτηχτές πάνω στη σανίδα δείχνουν την ψυχή τους/ (...) Ομως αυτοί που παίζουν εδώ αυτό το άγριο παιχνίδι/ Και μες στα μπράτσα τους την τελετουργία/ Του έρωτα ακολουθούν/ Την αλλόκοτη λειτουργία όπου οι ίδιοι /Είναι ένας μοναδικός θεός(...)/ Ας σηκωθεί η αυλαία ας ανεβεί μέσα μου ο λόγος/ Σαν ένα σκουρόχρωμο κρασί/ Είναι τόσο τρομακτικά ωραία μέσα μου που/ Νιώθω φόβο για το μέλλον (...)». Παραθέσαμε τους παραπάνω στίχους του Αραγκόν για να συμπυκνώσουμε το ποιητικό υπόβαθρο και τη λεπτή, αμφίρροπη μελαγχολία που κρύβει η «ανάγνωση» του Μαστοράκη, πίσω από τα παιχνίδια των ερωτικών ζευγαριών και την «οργιαστική» απόδοση (σκηνοθετικά και ερμηνευτικά) των σκηνών με τους μαστόρους -θεατρίνους. Απόδοση - ύμνος και «έρωτας» για την τέχνη των θεατρίνων. Ατμοσφαιρικότατη, «ποιητική», με εξαιρετικά ξένα, διαφόρων γλωσσών τραγούδια που επέλεξε ο σκηνοθέτης και απέδωσαν καλλίφωνες ηθοποιοί και ζωντανή ορχήστρα), εκφραστικότατη χορογραφικά (Μαρία Αλβανού), λιτά καλαίσθητη σκηνογραφικά -ενδυματολογικά (Εύα Μανιδάκη), ευρηματική, «παιγνιώδης», χορταστικά γελαστική η παράσταση του Ν. Μαστοράκη, οδήγησε και σε ένα συνολικά πολύ καλό υποκριτικό επίπεδο, με προεξάρχουσες τις ερμηνείες της πολύπειρης Κάτιας Γέρου και των νεότερων Παναγιώτη Παναγόπουλου, Κώστα Βελέντζα, Αλέξανδρου Μπουρδούμη, Δημήτρη Δεγαΐτη, Κίμωνα Φιορέτου, Τζωρτζίνας Παπαθεοδώρου, Ματίνας Νικολάου, Μιχάλη Κοιλάκου.


ΘΥΜΕΛΗ

«Other side» με το «Θέατρο 9 και κάτι»

Η ομάδα «Θέατρο 9 και κάτι» (των ταλαντούχων ηθοποιών Λυδίας Φωτοπούλου, Λάζαρου Γεωργακόπουλου, Μαρίας Κατσιαδάκη), ενταγμένη στο Φεστιβάλ Αθηνών, παρουσίασε στο «Σχολείον» το άγνωστο έργο του Σκοπιανού συγγραφέα Ντέιαν Ντουκόφσκι «Other side» («Αλλη πλευρά»). Ενα πολύ αξιόλογο και δυνατό σύγχρονο έργο, άκρως σκληρό, άκρως επίκαιρο και άκρως αποκαλυπτικό για τα σημερινά κοινωνικά και ανθρώπινα «κομμάτια και θρύψαλα» που επέφερε η ιμπεριαλιστική εισβολή και διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας. Μέσα από τέσσερα πρόσωπα και ένα βουβό πρόσωπο - ένα φρουρό της λεγόμενης «ειρηνευτικής δύναμης» που εξακολουθεί να εδρεύει σε όλα τα σύνορα των «απελευθερωμένων» κρατών της άλλοτε ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, ο συγγραφέας με βαθιά πίκρα, αλλά χωρίς πολιτική τόλμη ώστε να ονομάζει τα αίτια, αποτυπώνει και την υπαρξιακή, ηθική, επαγγελματική διάλυση και καταρράκωση των ανθρώπων της χώρας του. Μια γυναίκα και ένας άνδρας (ενεργός πλέον καλλιτέχνης του κουκλοθεάτρου), που αγαπήθηκαν στα νιάτα τους, κατάντησαν ανθρώπινα κουρέλια. Η γυναίκα βιοπορίζεται σαν πόρνη, εγκαταλείπει τα νόθα της σε ιδρύματα, και «βυθίζεται» στο πιοτό, όπως και ο άνεργος και πλάνης πρώην αγαπημένος της. Μια έφηβη, που έχασε τους γονείς της στον πόλεμο, αυτοκαταστρέφεται με αγοραίους έρωτες, με στιγμιαίο, πνιγμένο στο αλκοόλ, σεξ, χάνοντας την αθωότητά της και την έμφυτη, αρμόζουσα στη νιότη χαρά της ζωής. Ενας «τρελαμένος» από τη βία του πολέμου νεαρός μάταια προσπαθεί να ισορροπήσει ψυχοδιανοητικά, αποζητώντας την αγάπη στο πρόσωπο της κοπέλας. Ολοι πάσχουν ψυχοδιανοητικά, όλοι έχουν χάσει την ανθρώπινη και εθνική τους «ταυτότητα», όλοι είναι απελπισμένοι, χαμένοι και φοβισμένοι, κάτω από τον έλεγχο των φρουρών των «ειρηνοποιών-απελευθερωτών» κατακτητών. Το έργο, μεταφρασμένο με θεατρική ευγλωττία από την Γκάγκα Ρόσιτς, λεπτοδουλεμένο, με ρεαλιστική αλήθεια και αισθαντικότητα, σκηνοθετημένο από τους ίδιους τους δημιουργούς της ομάδας, με απέριττο σκηνικό και αρμόζοντα κοστούμια της Ντόρας Λελούδα, φωτισμένο ατμοσφαιρικά από τον Γιάννη Δρακουλαράκο, επιμελημένο κινησιολογικά από την Αμαλία Μπένετ και μουσικά από τον Δημήτρη Χασιούρα, με μια πολύ ωραία μαριονέτα των Νίκου Τόμπρου - Ελένης Παναγιώτου, υπηρετήθηκε τα μέγιστα από τις ερμηνείες των Μαρίας Κατσιαδάκη, Λυδίας Φωτοπούλου, Λάζαρου Γεωργακόπουλου. Γόνιμος ερμηνευτικά ήταν και ο Γιώργος Δάμπασης.


ΘΥΜΕΛΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ