Αξια κάθε επαίνου είναι η πρωτοβουλία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών - Βιβλιοπωλών να καθιερώσει την ετήσια απονομή τιμητικών διπλωμάτων και μεταλλίων σε εκδότες και βιβλιοπώλες, αρχίζοντας με την απόδοση τιμής σε δώδεκα ζώντες από τη γενιά των πρωτοπόρων αγωνιστών της υπόθεσης που λέγεται έκδοση και διάδοση του καλού βιβλίου,που σημαίνει του προοδευτικού λογοτεχνικού βιβλίου και του αριστερού πολιτικού βιβλίου,και μάλιστα σε εποχές που η Ελλάδα "έτρωγε" τα καλύτερα παιδιά της.

Η εκδήλωση απονομής των τιμητικών διπλωμάτων θα πραγματοποιηθεί την προσεχή Πέμπτη (22/4) στις 7μμ, στο Μέγαρο της Παλιάς Βουλής, με τη συνεργασία βεβαίως του ΥΠΠΟ, το οποίο, ενώ θα αξιοποιήσει προς κυβερνητικό και ίδιον όφελος την πρωτοβουλία της ΠΟΕΒ, κάθε άλλο παρά μπορεί να επαίρεται ότι η ηγεσία του και ο σχετικός φορέας του, το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, ασκούν πολιτική υπέρ της ουσιαστικής ενίσχυσης, αντικειμενικής, αμερόληπτης και ιδεολογικά πλουραλιστικής προβολής και διάδοσης του ελληνικού βιβλίου.

Ας επανέλθουμε όμως στην πρωτοβουλία της ΠΟΕΒ και στα δώδεκα τιμώμενα μέλη της, παραθέτοντας (με αλφαβητική σειρά) μερικά χαρακτηριστικά βιογραφικά στοιχεία τους. Στοιχεία αποδεικτικά της άρρηκτα δεμένης με την έκδοση και διάδοση του καλού και προοδευτικού βιβλίου προσωπικής αγωνιστικής πορείας τους. Πορεία, που και μέσω του βιβλίου,αντιπάλεψε το σκοταδισμό, υπερασπίστηκε τα πληγωμένα και διωκόμενα οράματα, κράτησε "άγρυπνη" τη γενιά των αγώνων, μετάγγισε με αγωνιστικά οράματα τις νεότερες γενιές.

• Βασίλης Κ. Κάιλας: Ο 76χρονος Β. Κάιλας, γεννήθηκε στη Χίο, αλλά από το 1927 εγκαταστάθηκε στη Λαμία. Στα χρόνια της κατοχής αγωνίστηκε με την ΕΠΟΝ. Για τους αγώνες του διώχτηκε πολύμορφα και με εξορία από το 1946 μέχρι το 1955. Μετά την αποφυλάκισή του βιοπορίζεται σαν βιβλιοπώλης στη Λαμία, όπου ξανασυλλαμβάνεται και εξορίζεται από τη χούντα. Μετά τη μεταπολίτευση πρωτοστατεί στην ίδρυση του Συλλόγου Βιβλιοχαρτοπωλών Φθιώτιδας,του οποίου διατέλεσε για πολλά χρόνια πρόεδρος, αγωνιζόμενος για τα προβλήματα του κλάδου και σαν μέλος του ΔΣ της ΠΟΕΒ.
• Νότης Δ. Καραβίας: Γεννήθηκε το 1919 στην Πύλο. Δεκαεξάχρονος εργάζεται στο βιβλιοπωλείο του αδελφού του και εκδότη Θ. Καραβία. Δεκαοκτάχρονος γίνεται υπαίθριος βιβλιοπώλης στην οδό Ακαδημίας και έπειτα υπαίθριος παλαιοβιβλιοπώλης. Για την ΕΑΜική του δράση συνελήφθη δύο φορές από τους Γερμανούς, αλλά σώθηκε με παρέμβαση του καθηγητή Νικολάου Βέη. Ασχολήθηκε με τη συλλογή, καταλογράφηση και πώληση του παλαιού ελληνικού και ξένου βιβλίου. Συνέταξε και έγραψε βιβλιογραφίες για την Πελοπόννησο. Το 1962 εγκαινίασε τη σειρά ανατυπώσεων παλαιών βιβλίων με τίτλο "Βιβλιοθήκη Ιστορικών Μελετών". Το 1984 δώρισε στο ΥΠΠΟ τη συλλογή του "Πελοποννησιακά Βιβλία" (5.000 τίτλοι), η οποία στεγάζεται στο κάστρο της Πύλου.
• Νικόλαος Κ. Μακρυγιάννης: Από το 1932 ασχολείται με το βιβλίο ο 90χρονος Ν. Μακρυγιάννης, αρχικά με συνεταιρικό βιβλιοπωλείο στον Πειραιά και έπειτα με βιβλιοχαρτοπωλική επιχείρηση. Διατέλεσε αντιπρόεδρος του Συλλόγου Βιβλιοχαρτοπωλών - Εκδοτών Πειραιά και μέλος του ΔΣ του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Πειραιά και του Πειραϊκού Συνδέσμου. Για την προσφορά του στο βιβλίο έχει διακριθεί από διαφόρους φορείς.
• Ελλη Μητροπούλου: Η γερμανική κατοχή βρήκε την***Ε. Παπαδημητρίου*** μαθήτρια του Γυμνασίου ακόμη. Για την ΕΠΟΝίτικη δράση της συλλαμβάνεται και βιώνει τη φασιστική θηριωδία στο κολαστήριο της οδού Μέρλιν και μετά στην απομόνωση του μπλοκ 15, στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου. Μετά την κατοχή εξορίζεται για δέκα χρόνια στη Χίο, το Τρίκερι, τη Μακρόνησο και τον Αη - Στράτη. Μετά την αποφυλάκισή της, μόνος τρόπος για την επιβίωσή της μια δουλιά δική της. Ενα περίπτερο,όπου πουλούσε βιβλία. Ενα περίπτερο, που υπήρξε μια αξιαγάπητη "εστία" διακίνησης των αριστερών ιδεών και εξελίχθηκε σε αξιόλογο βιβλιοπωλείο. Παράλληλα η Ε. Μητροπούλου παλεύει για τα προβλήματα του κλάδου, ο οποίος με την ψήφο του για το ΔΣ της ΠΟΕΒ, την τιμά για το αγωνιστικό σθένος και την προσφορά της στο βιβλίο.
• Μανώλης Μπαρμπουνάκης: Σαν πλασιέ βιβλίων των εκδόσεων Μπίρη το 1958 και από το 1959 και του Γκοβόστη, στη Θεσσαλονίκη, ξεκίνησε ο Μ. Μπαρμπουνάκης. Το 1962 στο μεσοπάτωμα της οδού Τσιμισκή 64 διακινεί βιβλία και άλλων οίκων. Το 1963 γίνεται συνεκδότης βιβλίων. Το 1964 ανοίγει το πρώτο βιβλιοπωλείο του. Ακολουθούν κι άλλα όπως το "Κατώι του βιβλίου" (το πρώτο μεγάλο υπόγειο βιβλιοπωλείο στην Ελλάδα), το "Το σπιτάκι του παιδιού", "Η κυψέλη του βιβλίου".
• Δημήτρης Ν. Παπαδήμας: Στην Πύλο γεννήθηκε ο γνωστός αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Δ. Παπαδήμας. Για τη δράση του διώχτηκε από τους κατακτητές, αλλά και στα χρόνια 1945-1951, με φυλακή στην Καλαμάτα και εξορία στην Ακροναυπλία και στη Μακρόνησο. Μετά την αποφυλάκισή του δουλιά βρήκε στο παλαιοβιβλιοπωλείο του προαναφερόμενου Ν. Καραβία. Το 1960 άνοιξε δικό του παλαιοβιβλιοπωλείο στην Ιπποκράτους, μέχρι το 1978, οπότε δημιουργεί το πανελλήνια γνωστό βιβλιοπωλείο και τον καταξιωμένο διεθνώς, επιστημονικού κύρους, εκδοτικό οίκο του, με ειδίκευση στα θέματα της Αρχαιολογίας και των πολιτισμών όλων των λαών. Η συμβολή του Δ. Παπαδήμα στην προβολή του βιβλίου, στους προδικτατορικούς και μεταδικτατορικούς αγώνες του κλάδου είναι τεράστια. Το 1975 ηγήθηκε του κλαδικού αγώνα κατά των χουντικών, που είχαν εξαπολύσει επίθεση σε 100 και πλέον βιβλιοπωλεία της Αθήνας. το 1978 ως πρόεδρος του Συλλόγου Εκδοτών - Βιβλιοπωλών καθιερώνει τη "Γιορτή του Βιβλίου" στο Αλσος Κηφισιάς και το 1982 την Εκθεση Βιβλίου στην Κύπρο.Διατέλεσε πρόεδρος της ΠΟΕΒ και από το 1981, με προσωπικό οικονομικό κόστος, εργάστηκε για την ενιαία τιμή βιβλίου.
• Δημοσθένης Πετρούτσος: Ο Δ. Πετρούτσος δούλεψε για δέκα χρόνια σε βιβλιοπωλεία της Κύπρου και της Αθήνας. Από το 1958 διατηρεί βιβλιοπωλείο και εκδοτικό οίκο στο Βόλο και περιοδεύει διακινώντας διάφορες εκδόσεις στη Στερεά, Θεσσαλία, Μακεδονία. Από το 1993 εκδίδει το λογοτεχνικό - ιστορικό περιοδικό "Ελευσίς". Διατέλεσε πρόεδρος του Συλλόγου Βιβλιοπωλών - Εκδοτών Νομού Μαγνησίας, της Ομοσπονδίας Επαγγελματικών και Βιοτεχνικών Σωματείων Μαγνησίας, αντιπρόεδρος του Βιοτεχνικού - Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Βόλου και των επαγγελματικών σχολών του. Σημαντική δραστηριότητά του είναι η διάδοση του ελληνικού βιβλίου από τη δεκαετία του '50 και εντεύθεν.
• Γιώργος Ραγιάς: Ο 74χρονος δημιουργός του τιμημένου με διεθνή βραβεία εκδοτικού οίκου "Μέλισσα",****Γ. Δαρδανός****, για να βιοποριστεί το 1954, μετά τις διώξεις και εξορίες για την αντιστασιακή του δράση στηρίχτηκε στην αγάπη του για το βιβλίο. Ξεκινά με λογοτεχνικές και επιστημονικές εκδόσεις και το 1956 εκδίδει σε τεύχη την "Ελληνική Επανάσταση του 21" του Δ. Κόκκινου και την "Παγκόσμια Ιστορία" της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ, με συνεργάτιδα την αδελφή του Χρυσάνθη Ραγιά.Από το 1970 στρέφεται σε μνημειώδεις εκδόσεις για την ελληνική ιστορία και τέχνη, όπως "Οι μεγάλοι ζωγράφοι", "Οι Ελληνες ζωγράφοι", "Ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική", "Λεύκωμα της Ελληνικής Επανάστασης 1821", κ. α Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ΠΟΕΒ.
• Παναγιώτης Χ. Ραγιάς: Αδελφός του Γ. Ραγιά ο Π. Ραγιάς, ασχολείται με το βιβλίο από το 1956. Το 1958 δημιουργεί στη Θεσσαλονίκη το βιβλιοπωλείο Ραγιά (Τσιμισκή 41), που αναδείχνεται σε "εστία" του πνεύματος και των αριστερών ιδεών στο βορειοελλαδικό χώρο και σήμερα λειτουργεί στην οδό Ερμού 44, της Θεσσαλονίκης.
• Λάμπης Ράππας: Ο 88χρονος από τον Πόρο Τροιζηνίας Λ. Ράππας, από το 1936 μέχρι το 1942 έζησε στην Αλεξάνδρεια, όπου απέκτησε γνώσεις τυπογραφίας και έκδοσης βιβλίων. Το 1945 ήρθε στην Αθήνα και εργάστηκε στον οίκο "Τα Νέα Βιβλία" (Κοραή 5), τον οποίο έκλεισε η Ασφάλεια το 1948, κατάσχεσε την περιουσία και δίωξε τους εργαζόμενους. Ο Λ. Ράππας κατέφυγε στις Λαϊκές Δημοκρατίες και από το τέλος του 1948 εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι και ανέλαβε την οργάνωση και διεύθυνση του τυπογραφείου του εκδοτικού οργανισμού του ΚΚΕ στο εξωτερικό, "Νέα Ελλάδα", που αργότερα μετονομάστηκε σε "Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις" και στη συνέχεια τη γενική του διεύθυνση έως το 1964, οπότε ήρθε στην Ελλάδα. Από το 1965 ήταν τεχνικός υπεύθυνος του επίσης κομματικού εκδοτικού οίκου "Θεμέλιο", που το έκλεισε αμέσως η χούντα. Ο Λ. Ράππας έφυγε για το Παρίσι, όπου εργάστηκε για τον οίκο "Ρομπέν Λαφόν", αλλά επέστρεψε το Δεκέμβρη και με τη βοήθεια του γαλλικού οίκου έβγαζε επιστημονικά βιβλία ως εκδόσεις Ράππα. Το 1971 εγκαινίασε την πολιτική σειρά "Προβλήματα του Καιρού μας". Διατέλεσε συνδικαλιστής των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων οργανώσεων του κλάδου του.
• Δημήτρης Σφετούδης: Ο 88χρονος Δ. Σφετούδης, δάσκαλος και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, εξόριστος από το 1948 μέχρι το 1962 και από το 1967 μέχρι το 1971, βιοπορίστηκε σαν πλασιέ βιβλίων και σαν βιβλιοπώλης στη Μυτιλήνη έως το 1985. Ολη η ζωή του δόθηκε για τη μόρφωση του λαού και τον πολιτισμό. Μεταξύ των μεταλλίων και των διακρίσεων που του έχουν απονεμηθεί είναι το τιμητικό δίπλωμα της ΠΕΑΕΑ, ως βετεράνου αγωνιστή, και το μετάλλιο τιμής της Νίκης 1941-1945 από το Ανώτατο Σοβιέτ, το 1985.
• Δημήτρης Φυλακτός: Ο 92χρονος Κοζανίτης δάσκαλος και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Δ. Φυλακτός, μετά από πολλές διώξεις και εξορίες, το 1955 αρχίζει την εκδοτική του δραστηριότητα με συνεταίρο τον επίσης δάσκαλο Σπύρο Κόντο. Με συνεργάτη τον Δημήτρη Μάγο ο οίκος Κόντου - Φυλακτού εκδίδει αξιόλογα βοηθητικά σχολικά βιβλία. Ο Δ. Φυλακτός αγωνίστηκε και ως συνδικαλιστής του ΣΕΒΑ και της ΠΟΕΒ.

Α. Ε.