Ενόψει της τοποθέτησης του νέου επικεφαλής της ΔΕΗ, έγινε και η πρώτη αναφορά του υπουργού Οικονομίας στην ανάγκη ...«αυτοματοποίησης» του καθορισμού των τιμολογίων. Βεβαίως, τα τιμολόγια έχουν ήδη αυξηθεί «γενναία» από τον περασμένο Αύγουστο, με 6,5%-7%...

Μέσα σε ένα πλαίσιο, όπου η κυβέρνηση υλοποιεί πολιτική περιορισμού της ΔΕΗ, ο αυξανόμενος ανταγωνισμός περιλαμβάνει και συγκρούσεις συμφερόντων εντός του μεγάλου κεφαλαίου, ενώ η «απελευθέρωση» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας εξελίσσεται βίαια, με εντάσεις, αντιφάσεις και πολύμορφες αντιπαραθέσεις σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Πάντως, ενόψει της τοποθέτησης του νέου επικεφαλής με τις αυξημένες αρμοδιότητες, έγινε και η πρώτη αναφορά του υπουργού Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφη στην ανάγκη ...«αυτοματοποίησης» του καθορισμού των τιμολογίων, κάτι που ζητούσε με πολύ συγκεκριμένο τρόπο ο προηγούμενος διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ. Βεβαίως, τα τιμολόγια έχουν ήδη αυξηθεί «γενναία» τον περασμένο Αύγουστο, με 6,5% - 7%. Οπως αυξήθηκε και το κόστος της επιχείρησης για την αγορά ενέργειας, προκειμένου να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις κατανάλωσης, αλλά και στις υποχρεώσεις απορρόφησης της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Παρά τις τελευταίες εξελίξεις, ο ρόλος της ΔΕΗ στην ηλεκτροπαραγωγή είναι κάτι παραπάνω από βασικός. Παράλληλα, η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να λειτουργήσει και ως μοντέλο για την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου, τηρουμένων των αναλογιών.

Η κυβέρνηση δεν κάθεται με «σταυρωμένα χέρια». Ηδη λειτουργεί η πρώτη μεγάλη ιδιωτική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής, συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο το φυσικό αέριο, αυτής των ΕΛΠΕ. Η κερδοφορία της ενισχύθηκε σημαντικά με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, (η οποία απέκτησε ακόμη περισσότερες αρμοδιότητες με βάση τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης), η οποία αύξησε την τιμή χονδρικής πώλησης του ηλεκτρικού ρεύματος στο σύστημα (ΔΕΣΜΗΕ). Του ηλεκτρικού ρεύματος που στη συνέχεια πούλησε η ΔΕΗ χαμηλότερα (αλλά πάντα με κέρδος) στους πελάτες της. Η προηγούμενη διοίκηση της ΔΕΗ ξεκίνησε μια νέα «εκστρατεία» υπέρ της αύξησης των τιμολογίων και σχετικά πρόσφατα προκηρύχτηκε και ο πρώτος διαγωνισμός για την κατασκευή της πρώτης ηλεκτροπαραγωγικής μονάδας από ιδιώτες, η οποία θα επιδοτηθεί με πρωτοφανείς ευνοϊκούς όρους. Η συγκεκριμένη προκήρυξη, αν και αναμενόμενη, «ταρακούνησε» τις επιχειρηματικές συμμαχίες στο εσωτερικό και προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον κάποιων ξένων μεγάλων επιχειρήσεων. Νέες «φιλίες» δημιουργούνται ακόμη και αυτή τη στιγμή, εταιρικά σχήματα αναδιοργανώνονται για να μπορέσουν να κατακτήσουν ένα μέρος από την αδρά επιδοτούμενη επιχειρηματική δραστηριότητα.

Παράλληλα, οι νέες, αυξημένες, τιμές που θέσπισε η κυβέρνηση για την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος που παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (αιολική και άλλες), ικανοποιούν τις ντόπιες αλλά και τις πολλές ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο. Οπως και στις άλλες περιπτώσεις, οι αποφάσεις λαμβάνονται μέσα σε ένα ασφυκτικό, εκβιαστικό πλαίσιο στη βάση των ημερομηνιών που έχει θέσει η κομισιόν για την εξέλιξη και διαμόρφωση του «ενεργειακού χάρτη» της χώρας. Το υπουργείο Ανάπτυξης σημείωνε χαρακτηριστικά σε ανακοίνωσή του στις 16.1.2006: «Παράλληλα, σκοπός της νέας νομοθεσίας είναι να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της χώρας προς την ΕΕ, με τις οποίες η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ επί της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, θα ανέρχεται σε ποσοστό 20,1%, μέχρι το 2010 και 29%, μέχρι το 2020». Για να γίνει αυτό, αυξήθηκε το «κίνητρο» προς τους ιδιώτες παραγωγούς και «απλοποιήθηκαν» διαδικασίες αδειοδοτήσεων κλπ.

Στον τομέα του φυσικού αερίου οι ενέργειες κυβέρνησης και ΔΕΠΑ για τη σύνδεση της Τουρκίας με την Ελλάδα και της Ελλάδας με την Ιταλία, με τις εργασίες και το κλείσιμο των συμφωνιών για την κατασκευή των αντίστοιχων αγωγών, προωθούνται επίσης ταχύτατα, σε συνδυασμό με την αναζήτηση εναλλακτικών πηγών τροφοδοσίας της χώρας με αέριο. Ηταν μετά από τη σχετική παραίνεση των Αμερικανών που «συμπτωματικά» η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης βρέθηκε να συζητά με την Αίγυπτο για τη δυνατότητα να μας προμηθεύει φυσικό αέριο, πέρα από τη Ρωσία και την Αλγερία από τις οποίες τροφοδοτείται ήδη η Ελλάδα.

Παράλληλα, η ΔΕΠΑ προετοιμάζεται για την είσοδό της στο χρηματιστήριο, η οποία καθυστέρησε επειδή είναι απαραίτητο προηγουμένως να διαχωριστεί το δίκτυο μεταφοράς από την επιχείρηση. Η επέκταση του δικτύου βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη με κόστος εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ με δημόσια χρηματοδότηση. Η συγκεκριμένη υποδομή είναι απαραίτητη για να κερδοσκοπήσουν οι ιδιώτες και το σημαντικό για την κυβέρνηση, τους ίδιους και την Κομισιόν, είναι να μην ξοδέψουν έστω και ένα λεπτό του ευρώ για να τη φτιάξουν.

Στο «παιχνίδι» της «απελευθέρωσης» μπαίνει και ο λιγνίτης, καθώς η κυβέρνηση άνοιξε το δρόμο για την εκμετάλλευσή του από ιδιώτες για ηλεκτροπαραγωγή. Μια ματιά στο ζήτημα του λιγνίτη μπορεί να αποκαλύψει πολλά για τον αντιφατικό τρόπο με τον οποίο η προηγούμενη κυβέρνηση, όπως και αυτή της ΝΔ τώρα, αντιμετωπίζουν το θέμα της ενέργειας. Ο λιγνίτης βρίσκεται ουσιαστικά και τυπικά στα χέρια της ΔΕΗ. Τον βρίσκει, τον εξορύσσει και τον εκμεταλλεύεται για ηλεκτροπαραγωγή. Προκειμένου να αυξηθεί η κατανάλωση φυσικού αερίου, η ΔΕΗ ανέπτυξε αντίστοιχες μονάδες και μείωσε την παραγωγή από τον πολύ φτηνότερο λιγνίτη, ο οποίος δέχτηκε σκληρή κριτική ως «ακάθαρτο» καύσιμο που αναγκάζει τη ΔΕΗ να πληρώνει υπέρογκα ποσά για τη ρύπανση που προκύπτει από την καύση του.

Σημείωση: Μια μονάδα ηλεκτροπαραγωγής που καίει φυσικό αέριο είναι φτηνότερη από μια λιγνιτική, κάτι που προτιμούν οι ιδιώτες. Ωστόσο, μερικούς μήνες πριν, κάποιοι επιχειρηματίες άρχισαν να εκφράζουν την προτίμησή τους στο λιγνίτη υπό μια συγκεκριμένη προϋπόθεση. Να τον έχουν στη διάθεσή τους τόσο φτηνά όσο και η ΔΕΗ. Το «τόσο φτηνά» συζητείται, καθώς η ΔΕΗ τον εκμεταλλεύτηκε ως δημόσια επιχείρηση Κοινής Ωφέλειας και όχι ως επικερδής μπίζνα του πρώτου τυχόντα επιχειρηματία. Επιπλέον, η ΔΕΗ υποστηρίζει ότι πληρώνει αρκετά, μέσω του τέλους επί του τζίρου της που καταβάλει στις περιοχές των ορυχείων του λιγνίτη. Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν ο διαγωνισμός, πριν από μερικούς μήνες, για το λιγνιτωρυχείο της Βεύης, ο οποίος συγκέντρωσε μεγάλο ενδιαφέρον. Εάν το ορυκτό δε διοχετευτεί στη ΔΕΗ, αλλά σε μια ιδιωτική μονάδα, τότε θα σπάσει και η αποκλειστική χρήση του λιγνίτη από την κάποτε δημόσια... ΔΕΗ.

Τα μεγαλεπήβολα σχέδια της κυβέρνησης για την ανάδειξη των βιοκαυσίμων, μέσα από την ψήφιση σχετικού νόμου που βασίστηκε σε ανάλογη Οδηγία της ΕΕ, συμπληρώνουν το ενεργειακό «παζλ». Τα πρώτα σχέδια αγροτικών καλλιεργειών για την παραγωγή καυσίμων από τη λεγόμενη βιομάζα, ανακοινώθηκαν και πήραν τη θέση τους στο γενικότερο αναβρασμό που επικρατεί συνολικά στον τομέα της ενέργειας.

Σε όλα αυτά, πρέπει να προστεθεί και το θέμα του πετρελαϊκού αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη. Τον περασμένο Σεπτέμβρη με τη συνάντηση των ηγετών Ελλάδας, Ρωσίας και Βουλγαρίας στην Αθήνα, φάνηκε να σημειώνεται μια πολύ σημαντική πρόοδος, καθώς η υπόθεση φαινόταν να βαλτώνει παρά τις αλλεπάλληλες συναντήσεις, συσκέψεις και διαβεβαιώσεις για το αντίθετο. Εκφράστηκε μάλιστα η πεποίθηση ότι μέχρι το τέλος του 2006 θα υπογραφόταν και η απαραίτητη διακρατική συμφωνία για το θέμα (χωρίς να διευκρινίζεται πόσες ακόμη συμφωνίες θα έπρεπε να υπογραφούν). Πριν λίγες βδομάδες διατυπώθηκε και επίσημα η ύπαρξη αντιθέσεων μεταξύ Βουλγαρίας - Ρωσίας. Πρόσφατα φάνηκε ότι το κλίμα αντιστρέφεται ξανά. Η συνέχεια ...«επί της οθόνης».