«Θα πάρουμε όλα τα μέτρα ώστε οι τράπεζες να βγουν όχι μόνο αλώβητες από την κρίση, αλλά και να ενισχυθούν. Τα σπασμένα της κρίσης θα πληρώσει η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα». Η εκτίμηση αυτή αποδίδει το πραγματικό νόημα των αποφάσεων που πήραν οι 27 ηγέτες της ΕΕ την περασμένη βδομάδα στις Βρυξέλλες, επιβεβαιώνοντας περίτρανα άλλη μια φορά ότι η Ευρώπη τους είναι των τραπεζών και των μονοπωλίων.

Το πακέτο μέτρων που πήραν οι ηγέτες της ΕΕ για την αντιμετώπιση της καπιταλιστικής κρίσης αποσκοπεί στην παραπέρα ενίσχυση του μονοπωλιακού κεφαλαίου και των «πυλώνων» του συστήματος, επιταχύνοντας τη βάρβαρη επίθεση κατά των εργασιακών και λαϊκών δικαιωμάτων.

Το πρώτο και άμεσο καθήκον ήταν η στήριξη των τραπεζών και ευρύτερα του χρηματοπιστωτικού τομέα και σε αυτό οι «27» έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να ανταποκριθούν. Πριν καλά καλά φτάσουν στο τραπέζι της συνόδου είχαν συγκεντρώσει το ιλιγγιώδες ποσό των 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ(!), θέτοντάς το στη διάθεση των τραπεζών για τις «δύσκολες μέρες». Στην ίδια τη σύνοδο ανέλαβαν τη δέσμευση ότι δε θα αφήσουν να χρεοκοπήσει καμία σημαντική τράπεζα. «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει τη δέσμευση ότι σε κάθε περίπτωση θα ληφθούν όλα τα μέτρα που χρειάζονται προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, να υποστηριχτούν τα σημαντικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, να αποφευχθούν οι πτωχεύσεις και να εξασφαλιστεί η προστασία των καταθέσεων των αποταμιευτών», αναφέρεται επί λέξει στο Κείμενο των Συμπερασμάτων. Αξιωματούχοι των Βρυξελλών υπολογίζουν σε 44 τα «σημαντικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα» που δε θα επιτρέψει η ΕΕ να χρεοκοπήσουν, αν και ο συνολικός αριθμός των τραπεζών στην ΕΕ φτάνει τις 8.000.

Χάρη της στήριξης των τραπεζών εξαντλείται η ευελιξία του Συμφώνου Σταθερότητας της ΕΕ, το οποίο θα δείχνει ανοχή για τις κρατικές ενισχύσεις για τη σωτηρία των τραπεζών. Εννοείται ότι παραμένει άκαμπτο και σιδερένιο σε τυχόν αύξηση των κοινωνικών δαπανών, που θα μπορούσε, για παράδειγμα, να ανεβάσει το δημοσιονομικό έλλειμμα πάνω από το όριο του 3%.

Προκειμένου να δικαιολογήσουν την προκλητική αυτή στήριξη των τραπεζών, οι «27» την παρουσίασαν ως αναγκαστικό μονόδρομο για «την εξασφάλιση της ομαλής και αποτελεσματικής χρηματοδότησης της οικονομίας και την επάνοδο στην ανάπτυξη και την απασχόληση». Με παραστατικό τρόπο «εκλαΐκευσε» τη θέση αυτή ο Κ. Καραμανλής, ισχυριζόμενος ότι το αποκαλούμενο από τον ίδιο «σχέδιο θωράκισης του χρηματοπιστωτικού συστήματος», ύψους 28 δισ., αφ' ενός «δεν επιβαρύνει ούτε τον προϋπολογισμό, ούτε τον Ελληνα φορολογούμενο» και αφ' ετέρου ότι «αυτή η στήριξη αφορά τον κάθε Ελληνα»... Εξαντλώντας τις ταχυδακτυλουργικές ικανότητές του, δε δίστασε να ισχυριστεί ότι «δεν είναι στήριξη, ούτε σε τράπεζες, ούτε σε τραπεζίτες». Φυσικά, δεν μπόρεσε να απαντήσει γιατί ανάλογο σχέδιο θωράκισης δεν υπάρχει για τα εκατομμύρια των φτωχών, για τους μισθούς και τις θέσεις εργασίας, την παιδεία, την υγεία, το περιβάλλον, κ.ο.κ...

Οι «27» δεν κατάφεραν ούτε και ήθελαν να δημιουργήσουν κάποιους υπερεθνικούς μηχανισμούς ελέγχου των τραπεζών ούτε φυσικά έθεσαν όρια στη δράση του τραπεζικού κεφαλαίου. Οι νέοι μηχανισμοί που συστήνονται αποσκοπούν στην έγκαιρη προειδοποίηση και ανταλλαγή πληροφοριών ώστε να μην αιφνιδιαστεί και να αντιδράσει άμεσα η ΕΕ, δίχως όμως να ασκεί οποιοδήποτε ουσιαστικό έλεγχο στους τραπεζικούς κολοσσούς. Ενδιαφέρονται επίσης να υπάρξουν ανάλογοι μηχανισμοί σε διεθνές επίπεδο, κυρίως σε σχέση με τις ΗΠΑ. Το νέο «Μπρέτον Γουντς», που πρότεινε ο Γκ. Μπράουν και έσπευσαν να αγκαλιάσουν οι υπόλοιποι της ΕΕ, αποσκοπεί κυρίως να εκφράσει τις νέες ισορροπίες μεταξύ της οικονομικής ισχύος των ιμπεριαλιστικών κέντρων, με την ΕΕ να θέλει να κατοχυρώσει τον ενισχυμένο ρόλο του ευρώ και του ευρωκεφαλαίου στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία.

Το δεύτερο σκέλος των αποφάσεων των «27», που λόγω χρηματοοικονομικής κρίσης πέρασε προσωρινά σε δεύτερο πλάνο, αφορά την ένταση της επίθεσης κατά των λαών μέσω της επιτάχυνσης των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων. Οι «27» δεν προχώρησαν σε αυτή τη φάση σε «λεπτομέρειες», αλλά φρόντισαν να υπογραμμίσουν ότι «η συνέχιση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων παραμένει πιο σημαντική από ποτέ». Παράλληλα, τις ανέδειξαν ως το βαρύ πυροβολικό για την έξοδο από την κυκλική κρίση και «την επάνοδο στην ανάπτυξη και τη βελτίωση της απασχόλησης στην Ευρώπη». Προσδιόρισαν όμως με σαφήνεια το επόμενο βήμα, αναθέτοντας στην Κομισιόν «να διατυπώσει μέχρι το τέλος του έτους κατάλληλες προτάσεις, κυρίως για τη διαφύλαξη της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας». Είναι ευνόητο ότι τα χειρότερα για τους εργαζόμενους είναι μπροστά, αφού είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι θα πληρώσουν πολύ ακριβά την ανταγωνιστικότητα της κερδοφορίας των βιομηχανιών. Στην ημερήσια διάταξη, όπως έχει σαφώς διαφανεί από τις αποφάσεις του ΕΚΟΦΙΝ στις 7 του μήνα, βρίσκονται μειώσεις των μισθών - «οι μισθοί πρέπει να είναι ευνοϊκοί για την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα» αναφέρεται στο κείμενο των αποφάσεων των υπουργών Οικονομίας - απελευθέρωση των αγορών υπηρεσιών και προϊόντων, «μεταρρύθμιση» των συνταξιοδοτικών συστημάτων, κυρίως όμως ενίσχυση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας. Πράγμα που απλά σημαίνει γενίκευση των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων, κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, μερική απασχόληση, απελευθέρωση απολύσεων κ.ά. Με άλλα λόγια, το κεφάλαιο, αξιοποιώντας την κρίση, επιδιώκει να πληρώνει πιο φτηνά την εργατική δύναμη και να εντείνει την υπερεκμετάλλευση των εργαζομένων, εξωθώντας διαρκώς προς τα κάτω το βιοτικό επίπεδό τους.

Την κρίση όμως δε θα την πληρώσουν μόνο οι εργαζόμενοι, αλλά και το περιβάλλον. Αρχικά οι «27» ανέβαλαν για το Δεκέμβρη την επικύρωση των πολυδιαφημισμένων «φιλόδοξων» στόχων τους για το κλίμα, αλλά ήταν σαφής η βούληση αρκετών κυβερνήσεων μεγάλων κρατών (Ιταλία, Γερμανία, Βρετανία, Πολωνία κ.ά.) για να απαλλαγούν για πάντα από αυτές. Μπορεί στο Κείμενο των Συμπερασμάτων να επιβεβαιώνεται η βούληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου «να τηρήσει τις φιλόδοξες δεσμεύσεις τις οποίες συμφώνησε τον Μάρτιο του 2007 και τον Μάρτιο του 2008», ωστόσο αναγνωρίζεται ότι στις τελικές αποφάσεις θα ληφθούν υπόψη «η ιδιαίτερη κατάσταση ενός εκάστου (σ.σ. κράτους - μέλους)», καθώς και η σχέση «κόστους - απόδοσης»... Δε διαφεύγει βέβαια ότι τα μέτρα της ΕΕ για το κλίμα (π.χ. μείωση κατά 20% της εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα και της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) όχι μόνο δεν αντιμετωπίζουν στο ελάχιστο το πρόβλημα, αλλά ανοίγουν το δρόμο για την απελευθέρωση των αγορών ενέργειας, το εμπόριο ρύπων κ.ο.κ.

Δεν υπάρχουν περιθώρια για ψευδαισθήσεις. Η έξοδος από την καπιταλιστική κρίση, όπως πεντακάθαρα προκύπτει από τις αποφάσεις των ηγετών της ΕΕ, περνά μέσα από την ένταση της υπερεκμετάλλευσης των εργαζομένων, της κατεδάφισης στοιχειωδών δικαιωμάτων τους, την παραπέρα συγκεντροποίηση του κεφαλαίου. Η διέξοδος όμως για τους εργαζόμενους βρίσκεται στη χειραφέτησή τους από την πολιτική και τα κόμματα του ευρωμονόδρομου και την οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης.