Το δεύτερο αφορά κείμενο του Φρ. Ενγκελς, γραμμένο πριν από 116 χρόνια. Ουσιαστικά, πρόκειται για παρατηρήσεις πάνω στο Πρόγραμμα των Γάλλων σοσιαλδημοκρατών στο μέρος του που αφορά τους αγρότες. Αυτό το κείμενο συμπεριλαμβανόταν σε ελληνική έκδοση συλλογής κειμένων των Μαρξ - Ενγκελς, που έχει εξαντληθεί. Εχει σημαντικότατη θεωρητική και μεθοδολογική αξία στο διαχωρισμό των αγροτών σε φτωχούς, μεσαίους, πλούσιους, καπιταλιστές και στο πώς ένα Κομμουνιστικό Κόμμα (στην εποχή του Ενγκελς σοσιαλιστικό) μπορεί να εκφράσει στο Πρόγραμμά του τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα ποιων τμημάτων των αγροτών, σε ποια προοπτική. Είναι ένα κείμενο, στο οποίο γίνεται επεξεργασία της πολιτικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με αγροτικές δυνάμεις, χρήσιμο για την εξειδίκευση των θέσεων του κόμματός μας στην ελληνική πραγματικότητα.

Καλόπιστα μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος προβληματιζόμενος στον «αριστερό» χώρο: Τι εκφράζουν όλες αυτές οι αντιφάσεις μεταξύ των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ ή των τάσεων του ΣΥΝ; Μπορεί να προκύψει κάποια ομάδα, κάποια τάση σε κατεύθυνση κομμουνιστική ή έστω σε συνεπή αντιμονοπωλιακή - αντιιμπεριαλιστική γραμμή;

Το κείμενο, θέλοντας να κρίνει αντικειμενικά, προβάλλει δειγματοληπτικά αυτούσιες θέσεις των διαφορετικών ρευμάτων και τάσεων του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ. Από αυτές αναδεικνύεται ότι, παρά τις αντιθέσεις τους, συγκλίνουν στην ίδια οπορτουνιστική στρατηγική, όπως και την περίοδο που η συνένωση ή η συμμαχία τους φαινόταν πιο ισχυρή. Οι διαφωνίες μεταξύ τους εκφράζουν τις αντιφάσεις του εγχειρήματος ανασύνθεσής τους ως οπορτουνιστικού φορέα, την αποτυχία να κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ έδαφος έναντι του ΚΚΕ, στόχος δηλωμένος για τις δύο εκλογικές μάχες του περασμένου χρόνου, στόχος που προβλήθηκε και ζυμώθηκε και από τους αστικούς προπαγανδιστικούς μηχανισμούς. Τόσο μέσα στον ΣΥΝ όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ, αντικειμενικά έρχονταν σε σύγκρουση δύο αλληλένδετες τάσεις: Από τη μια, η ανάγκη μιας οπορτουνιστικής προσαρμογής σε μιαν επιφανειακή, αλλά φραστικά πιο αντικαπιταλιστική, ακόμα και φιλοσοσιαλιστική γραμμή, προκειμένου να εμφανίζεται πιο πειστική η αντι-ΚΚΕ πολεμική. Από την άλλη, η ανάγκη να εμφανίζεται ως «αριστερή» δύναμη διαπραγμάτευσης και διεκδίκησης ρόλου στο έδαφος της αστικής διακυβέρνησης, στην αναζήτηση λύσεων διεξόδου από την κρίση και φραγμού μιας ενδεχόμενης πολιτικής αποσταθεροποίησης. Αντικειμενικά, κάποιες ομάδες στελεχών εξέφραζαν, περισσότερο ή λιγότερο, το σκέλος της μιας ή της άλλης τάσης, χωρίς να διαχωρίζονται προγραμματικά, με βασικό κριτήριο τα μονοπώλια - ιδιωτικού και κρατικού κεφαλαίου, την ΕΕ, ανεξάρτητα από συσχετισμούς μέσα σε αυτήν, στο πώς αποτυπώνονται οι συσχετισμοί μεταξύ καπιταλιστικών κρατών - μελών της Ενωσης στις συμφωνίες της, συμπεριλαμβανομένου και του Συμφώνου Σταθερότητας.

Να αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τους συσχετισμούς, να λειτουργεί με πρόθεση ενσωμάτωσης δυνάμεων που τείνουν να ριζοσπαστικοποιηθούν σε συνθήκες εκδήλωσης της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Να αποσπά την οικονομία από την πολιτική. Να βλέπει την πολιτική συμμαχία ξεκομμένη από την κοινωνική συμμαχία και, επομένως, να χρησιμοποιεί κατά το δοκούν την πολιτική - οργανωτική αυτοτέλεια των σύμμαχων πολιτικών δυνάμεων σε μια γενική τάση άρνησης της αυτοτέλειάς τους.

Σήμερα πλέον δε μας εκπλήσσουν αυτά τα φαινόμενα. Το ΚΚΕ έχει συγκεντρώσει ανάλογη θετική και αρνητική πείρα, έχει βγάλει τα συμπεράσματά του, τόσο από την περίοδο της ΕΔΑ όσο και του «Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου». Αυτό που χρειάζεται είναι η ενίσχυση του ιδεολογικού - πολιτικού αγώνα, ιδιαίτερα στις νεότερες και λιγότερο έμπειρες ηλικίες, σε διάφορα τμήματα των μισθωτών επιστημόνων, η διαρκής πάλη με τον οπορτουνισμό ανεξάρτητα από την αυτοτελή δυναμική του κύριου ή περισσότερων πολιτικών φορέων του.

Η παρούσα έκδοση της ΚΟΜΕΠ, τεύχος 2/2010, Μάρτη - Απρίλη, προβάλλει το ζήτημα στην ενότητα με τίτλο «8 Μάρτη». Δημοσιεύει την ανάλογη Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ με τίτλο «Για τη Διεθνή Μέρα της Γυναίκας».

Στην ίδια ενότητα δημοσιεύεται αρχειακό υλικό από τα υλικά της 3ης Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ (1950). Πρόκειται για επιλεγμένα αποσπάσματα από την εισήγηση του ΠΓ προς τη Συνδιάσκεψη και από τις ομιλίες στο θέμα που εξέταζε τα προβλήματα προσαρμογής της ζωής και της δράσης των γυναικών πολιτικών προσφύγων. Στο εισαγωγικό που προλογίζει το αρχειακό υλικό δίνονται πληροφοριακά στοιχεία για τη συγκεκριμένη περίοδο, απαραίτητα για τους νεότερης ηλικίας αναγνώστες μας. Η δημοσίευση αυτού του υλικού αποτελεί προδημοσίευση της συνολικής έκδοσης των υλικών της 3ης Συνδιάσκεψης που θα κυκλοφορήσει από τη «Σύγχρονη Εποχή» το επόμενο διάστημα.