Με ρυθμούς ασυγκράτητους, καθ' όλα...«εκσυγχρονιστικούς», εξελίσσεται η κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου. Ολόκληρη την περίοδο, από το 1996, που ο ελληνικός λαός στη συντριπτική του πλειοψηφία στέναζε στο όνομα του δήθεν «εθνικού οράματος» της ΟΝΕ, η ντόπια ολιγαρχία αποσπούσε κέρδη δεκάδων τρισεκατομμυρίων. Αυτός άλλωστε ήταν -και εξακολουθεί να είναι- ο πρωταρχικός στόχος της ασκούμενης πολιτικής. Κάθε διαρθρωτικής αλλαγής, από αυτές που διαφημίζουν οι κυβερνώντες και την επιτάχυνση των οποίων αξιώνουν οι πολιτικοί φορείς που πορεύονται με φάρο το ευρώ. Η δημιουργία, σε συνθήκες καπιταλιστικής ενοποίησης, των αναγκαίων προϋποθέσεων που θα εξασφαλίζουν τη συνεχώς διευρυνόμενη κερδοφορία των μεγαλοεπιχειρηματιών, σε βάρος των εργαζομένων, του λαού συνολικά και του τόπου.

Ορισμένα από τα στοιχεία, όπως προκύπτουν από τους επίσημους ισολογισμούς που έχουν δημοσιεύσει τα τελευταία χρόνια οι επιχειρηματίες και τα οποία παρουσιάζει σήμερα επεξεργασμένα ο «Ρ», προσφέρονται για τη διεξαγωγή μιας σειράς συμπερασμάτων, για τις συνέπειες και τα αποτελέσματα της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Οχι μόνο όπως τα βιώνει καθημερινά το σύνολο των εργαζομένων, αλλά και όπως αποτυπώνονται στα κιτάπια της αφρόκρεμας της οικονομικής ολιγαρχίας. Τα στοιχεία αφορούν το διάστημα από το 1996 μέχρι και το 1999, τη χρονιά δηλαδή, για την οποία υπάρχουν πλήρως καταγραμμένα και ολοκληρωμένα στοιχεία για τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων και την κερδοφορία τους.

Την επίσημη εξέλιξη των εισοδημάτων για τους εργαζόμενους αυτό το διάστημα, την ξέρουμε όλοι μας. Για όσους δεν έχουν πρόχειρα τα σχετικά στοιχεία, να θυμίσουμε δύο από αυτά. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να τα έχουμε υπόψη μας όταν παρακάτω θα εξετάζουμε την πορεία των κερδών της άρχουσας τάξης. Τις χρονιές λοιπόν αυτές (1996-1999), σε ό,τι αφορά το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή και τους μισθούς των εργαζομένων είχαμε την εξής εικόνα:

• Ο επίσημος Δείκτης Καταναλωτή, όπως υπολογίζεται από τη Στατιστική Υπηρεσία, αυξήθηκε κατά 22,8%.
• Το βασικό μεροκάματο και ο βασικός μισθός, αυξήθηκαν κατά 21,1%. Οπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της ΓΣΕΕ για την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, στις αρχές του 1996 το βασικό μεροκάματο, πριν βεβαίως αφαιρεθούν οι κρατήσεις, ήταν 5.531 δραχμές και ο βασικός μισθός 123.520 δραχμές. Στο τέλος του 1999, μισθός και μεροκάματο είχαν διαμορφωθεί σε 6.701 και 149.578 δραχμές αντίστοιχα.

Βέβαια, να σημειώσουμε ότι η επίσημη εξέλιξη του μεροκάματου σε διάστημα τεσσάρων χρόνων, δεν αντικατοπτρίζει την εξέλιξη της θέσης των μισθωτών, πρώτα και κύρια -κι ας αρκεστούμε τώρα σ' αυτό- επειδή τα χρόνια που προηγήθηκαν υπήρχε μια συσσωρευμένη κλοπή στα λαϊκά εισοδήματα, που αυτόματα συνεπάγεται πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις για κάθε περίοδο που ακολουθεί. Εχοντας υπόψη μας αυτές τις... λεπτομέρειες που αφορούν σχεδόν το σύνολο των μισθωτών και των συνταξιούχων, αφού περίπου παρόμοια ήταν και η εξέλιξη των μισθών στο δημόσιο, ας δούμε τι ισχύει για εκείνους που η κυβέρνηση δε συμπεριλαμβάνει στους...«έχοντες και κατέχοντες», μια και πρόκειται για τους ευνοούμενους της πολιτικής της.

Στον ΠΙΝΑΚΑ 1 παρουσιάζεται η επίσημη κερδοφορία των μεγάλων επιχειρήσεων και εταιριών στους διάφορους κλάδους της οικονομίας. Πρόκειται για Ανώνυμες Εταιρίες και ΕΠΕ, ενώ όλες κι όλες, ανάλογα με τη χρονιά, είναι συνολικά για όλους τους κλάδους από 12.000 μέχρι και 18.000. Οι εταιρίες αυτές λοιπόν από το 1996 μέχρι και το 1999:

• Εμφάνισαν καθαρά κέρδη 9,1 τρισεκατομμύρια δραχμές
• Τα συνολικά κέρδη του 1999 είναι αυξημένα κατά 302,5% σε σχέση με τα αντίστοιχα του 1996.
• Η μεγαλύτερη αύξηση κερδών παρουσιάζεται στον κλάδο των τραπεζών, με ποσοστό 746%, «καθαρό» αποτέλεσμα της απελευθέρωσης του τραπεζικού συστήματος και της λεηλασίας των λαϊκών εισοδημάτων από τους εργαζόμενους - πελάτες τους.
• Η μεγάλη αύξηση που παρουσιάζεται στα κέρδη των εταιριών του κλάδου των υπηρεσιών, κύρια το 1999 (ποσοστό 530,6%), οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην έξαρση του χρηματιστηριακού τζόγου και στις χρυσές δουλιές που άρχισαν να κάνουν διάφορες... χρηματιστηριακές και «εταιρίες χαρτοφυλακίου».

Η διαδικασία συγκέντρωσης ολοένα και μεγαλύτερου πλούτου στα χέρια της ολιγαρχίας φαίνεται και από τον όγκο των κερδών που τσεπώνουν ετησίως σε σχέση με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας (ΠΙΝΑΚΑΣ 2).

Σύμφωνα με το ΑΕΠ, όπως παρουσιάζεται στις εισηγητικές εκθέσεις των προϋπολογισμών της κυβέρνησης, προκύπτει ότι τα επιχειρηματικά κέρδη αποτελούσαν:

• το 3,8% του ΑΕΠ του 1996
• το 4,1% του ΑΕΠ το 1997
• το 5,6% του ΑΕΠ το 1998
• το 12% του ΑΕΠ το 1999.

Τα παραπάνω αποτελούν τη μία όψη του νομίσματος. Αυτή των συνεπειών των οικονομικών μέτρων και της πολιτικής της κυβέρνησης συνολικά. Μια πολιτική πλήρως υποταγμένη στα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου. Κυβέρνηση και ολιγαρχία εκπονούν και επιβάλλουν σταδιακά πολιτικές και ρυθμίσεις, που αποβλέπουν στην άγρια καταλήστευση των λαϊκών εισοδημάτων και την ενίσχυση των κερδών της πλουτοκρατίας. Η άλλη, όψη είναι ο διαγκωνισμός των διαφόρων ομάδων του κεφαλαίου. Ο μέχρι θανάτου ανταγωνισμός, για τη μοιρασιά των κλεμμένων. Ενας πόλεμος, σύμφυτος με τον αρπαχτικό χαρακτήρα του κεφαλαίου, χωρίς όρια και αναστολές. Ο κανόνας είναι ένας και τον αποδέχονται όλοι τους: «Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό»! Η διαδικασία είναι μία και περιοδικά επαναλαμβανόμενη: Ως μεγάλα ψάρια όλοι τους ξεμπερδεύουν με τη... «μαρίδα» καταβροχθίζοντας λαϊκά εισοδήματα και δικαιώματα και μετά ξεκινά ο μεταξύ τους κύκλος. Ενδεικτικά από αυτή την άποψη είναι τα στοιχεία που δείχνουν τον τρόπο που διανέμονται τα κέρδη ανάμεσα στις επιχειρήσεις διαφορετικού μεγέθους.

Βέβαια, τα στοιχεία που αφορούν τα επιχειρηματικά κέρδη για το 2000 και τους πρώτους μήνες του 2001, υστερούν σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Πρόκειται για μια φυσιολογική εξέλιξη, από πολλές απόψεις. Πρώτα και κύρια από τη σκοπιά ότι καμιά κατηγορία εισοδημάτων κάποιας τάξης, δεν μπορεί να αυξάνεται συνεχώς με διευρυνόμενους ρυθμούς, σε βάρος όλων των υπολοίπων εισοδημάτων των κοινωνίας. Δηλαδή, ο υπερτριπλασιασμός των επίσημων κερδών, ως ποσοστό του ΑΕΠ, μέσα σε τέσσερα μόλις χρόνια, έτσι κι αλλιώς δε θα μπορούσε να έχει άμεση συνέχεια, τα αμέσως επόμενα χρόνια. Πέρα από αυτό, που αποτελεί μια γενική παραδοχή, δύο ακόμα παράγοντες φαίνεται να παίζουν ρόλο για την εξέλιξη των επιχειρηματικών κερδών το 2000 και φέτος. Ο πρώτος, συνδέεται με το γεγονός ότι τα προηγούμενα χρόνια δεκάδες επιχειρήσεις εξασφάλισαν ένα (ορισμένες φορές σημαντικό) μέρος των κερδών τους, όχι από την παραγωγική τους δραστηριότητα, αλλά από τον τζόγο που έγινε στη χρηματιστηριακή αγορά, κάτι που ήταν απόλυτα βέβαιο πως είναι φαινόμενο προσωρινό. Ο δεύτερος παράγοντας, που είναι σημαντικότερος από άποψη ουσίας, είναι η θύελλα των εξαγορών και συγχωνεύσεων που ξέσπασε το προηγούμενο διάστημα. Μια διαδικασία που πάντα συνδυάζεται με την εκταμίευση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων για τοποθετήσεις σε επιχειρήσεις - εταιρίες, ενώ οι αγοραστές πολλές φορές δεν τις αποκτούν με στόχο την άμεση κερδοφορία, αλλά τις γενικότερες στοχεύσεις που έχουν για τη μελλοντική διεκδίκηση μεγαλύτερων μεριδίων στις διάφορες αγορές. Αλλωστε, στο φόντο τέτοιων απώτερων επιδιώξεων αρκετές φορές ορισμένοι μεγαλοεπιχειρηματίες πληρώνουν για την αγορά κάποιων μονάδων, μόνο και μόνο για να μην υπάρχουν ως ανταγωνίστριες στην πιάτσα.

Τέλος, ποτέ δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ο κυκλικός χαρακτήρας των διεργασιών που παρατηρούνται στην πορεία σχεδόν του συνόλου των οικονομικών δεικτών. Από αυτή την άποψη δεν είναι τυχαία η σπουδή που επιδεικνύει η κυβέρνηση να ενισχύσει σ' αυτή τη φάση την κερδοφορία των επιχειρηματιών με άλλες παραλλαγές μέτρων και πολιτικών. Ετσι, αυτή την περίοδο, πέρα από τους γενικούς όρους εμβάθυνσης της πολιτικής λιτότητας σε βάρος των εργαζομένων, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε τομείς όπως οι διαρθρωτικές αλλαγές (ιδιωτικοποιήσεις, ανατροπή κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος), η ενίσχυση κερδοφόρων δραστηριοτήτων του κεφαλαίου (Τρίτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης), δημοσιονομικές διευκολύνσεις και απαλλαγές (μείωση φορολογικών συντελεστών, φοροαπαλλαγές για εξαγορές - συγχωνεύσεις) κ.ο.κ.