«Ο φρούραρχος της Καστοριάς τραβούσε τα μαλλιά του

σαν ήρθανε τα αντάρτικα στην περιφέρειά του

πάει το Αργος, πάει το Βλάτσι, πάει και το Βογατσικό

Δενδροχώρι, Σκαλοχώρι, πάει και το Νεστόριο»*

Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, 1 έως 3 του Ιούλη. Εκατοντάδες κνίτες και κνίτισσες φτάνουν κατά «κύματα» στην κατασκήνωση βάσης που έχει οριστεί έξω από το Νεστόριο. Οι ρεματιές του Αλιάκμονα αντηχούν απ' το τραγούδι. Σάββατο πρωί μια διαδήλωση ανηφορίζει στη θέση «Χάρος», κάτω από τον Πύργο της Κοτύλης. Παράλληλα, μια αντιπροσωπεία του ΚΚΕ τραβά ψηλά, φτάνει στην Γκιστόβα, το ύψωμα 2.520, πιο ψηλά δεν έχει. Λίγα λουλούδια στα αμπριά και τα πολυβολεία του Δημοκρατικού Στρατού, φόρος τιμής στους συντρόφους που έπεσαν. Επιστροφή.

Στα πιο χαμηλά, με τα χέρια πλεγμένα στους ώμους οι νέοι κομμουνιστές κυκλώνουνε απάτητα - ακόμη και σήμερα - παλιά αντάρτικα λημέρια.

Ηλιος δυνατός «κι ο αέρας που βουίζει» τα πρωινά στο Γράμμο. Ποτάμι βουερό η κατάληξη της διαδήλωσης το απόγευμα της Κυριακής στην Καστοριά.

Μαζεύουμε εικόνες; Ολοι μαζί, σφιχτές αλυσίδες, κορίτσια και αγόρια ανάκατα. Με τις κόκκινες σημαίες, με τα σύμβολα του Κόμματος ζωγραφισμένα στις μπλούζες τους και χαραγμένα στις καρδιές τους, συνεχίζουν στις ανηφοριές και τις κατηφοριές, στο δρόμο που χάραξαν οι μαχητές του ΔΣΕ και του ΕΛΑΣ. Στα χνάρια εκατοντάδων χιλιάδων νέων αγωνιστών που, τότε, σήκωσαν το βαρύ φορτίο της λευτεριάς, που όπως παθιασμένα αγάπησαν το λαό και θέλησαν να τον δουν να ζει ελεύθερα και ειρηνικά, έτσι κι έπεσαν πολεμώντας.

Βήματα σταθερά, πρόσωπα ζεστά, σφιχτές οι γροθιές. Οι φωνές, τα συνθήματα αντηχούν ακόμα στα αυτιά των Καστοριανών και στις χαράδρες των βουνών. «Δύο Κάπα και ένα Ε, τιμημένο ΚΚΕ!», «Στον ιμπεριαλισμό καμιά υποταγή, η μόνη υπερδύναμη είναι οι λαοί!» το μήνυμα και ο δυνατός αέρας το έστελνε ακόμα πιο μακριά. Πάνω από τα σπίτια, πάνω από τις βουνοκορφές. Εφτανε σε όλη τη Μακεδονία, την Ηπειρο, τη Θράκη. Το δικό τους κάλεσμα αγώνα για το δικό τους μέλλον, το σοσιαλιστικό, όπως το ονειρεύονται, μπαίνει στην καρδιά και το νου όλο και περισσότερων νέων.

Από κει, απ' το Γράμμο, απέναντι απ' το Σμόλικα και την καμένη απ' τις ναπάλμ κορφή, τον «Κλέφτη», από κει, απ' το Γράμμο, κοιτώντας δυτικά τις «Αρένες», αγναντεύοντας βόρεια κατά την Αλεβίτσα κι ακόμα πιο μακριά ανατολικά το Βίτσι, αντήχησαν και πάλι οι φωνές των αγωνιστών, όταν οι νέοι κομμουνιστές ανέβηκαν στο ύψωμα «Χάρος» πάνω από τα ερείπια της παλιάς Κοτύλης. «Το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος ο σοσιαλισμός!», «ΚΚΕ ισχυρό, Μέτωπο Λαϊκό!», «ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ, ο δρόμος των λαών!» φώναζαν απόλυτα συντονισμένοι. Στάθηκαν στην κορυφή του υψώματος μπροστά στο μνημείο των τεσσάρων σταυραετών του ΔΣΕ (του Χαράλαμπου Ηλιάδη, του Θάνου Θεοδωρίδη, του Γιάννη Θεοδώρου, του Νίκου Χατζηβασιλείου), των αγωνιστών που όταν πια τέλειωσαν τα βόλια και είχε διασφαλιστεί πως είχαν αποχωρήσει συντεταγμένα όλες οι υπόλοιπες δυνάμεις του ΔΣΕ (εκείνη τη νύχτα του Μεγάλου Ελιγμού), αφού κράτησαν τελευταίοι το ύψωμα, επέλεξαν να «φύγουν» κάτω στον γκρεμό παρά να πέσουν ζωντανοί στα χέρια των μοναρχοφασιστών.

Σ' αυτόν τον αγώνα, αναφέρθηκε μιλώντας στους συγκεντρωμένους ο Δημήτρης Γόντικας, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, σημειώνοντας τις ιστορικές συνθήκες και την ουσία των γεγονότων που οδήγησαν τις πρωτοπόρες δυνάμεις του ελληνικού λαού στην ανώτερη μορφή ταξικής πάλης, την ένοπλη αναμέτρηση, αναδεικνύοντάς τα ως πηγή πολιτικών διδαγμάτων στους σύγχρονους κοινωνικοαπελευθερωτικούς αγώνες (αναλυτικό απόσπασμα από την ομιλία παρατίθεται σε διπλανή στήλη).

Ο ενθουσιασμός, η αισιοδοξία και η ελπίδα του 14^ου Αντιιμπεριαλιστικού Διήμερου στο Νεστόριο του Γράμμου, που ήταν αφιερωμένο στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, αναδεικνύει τις δυνατότητες που υπάρχουν ανάμεσα στη νεολαία, καθώς μέσα από την επαναστατική δράση της Κομμουνιστικής Νεολαίας γίνεται πράξη το σύνθημα του 31^ου Φεστιβάλ της ΚΝΕ «Μαθαίνουμε την αλήθεια, αλλάζουμε τον κόσμο».

Με τα δικά τους λόγια νέοι και παλιοί κνίτες, αλλά και φίλοι της ΚΝΕ, που ήρθαν στην κατασκήνωση, μας είπαν ότι ένιωσαν πως το διήμερο αυτό αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη για να αλλάξουν ακόμα περισσότερο οι ίδιοι. Εμαθαν «από πρώτο χέρι» την ιστορία και διδάχτηκαν από αυτή, βγήκαν πιο ατσαλωμένοι οι παλιοί, ενώ πολλοί νέοι γνωρίζοντας την οργανωμένη ζωή της ΚΝΕ, με τη συντροφικότητα, τη συλλογικότητα, τη συνέπεια, τη συνειδητή πειθαρχία για τον ίδιο σκοπό, θέλησαν και αυτοί να οργανωθούν.

Εγιναν όλοι ένα για να οργανώσουν, να δημιουργήσουν. Γλέντησαν με αντάρτικα και λαϊκά, παραδοσιακά τραγούδια. Ακόμα και η καταρρακτώδης βροχή που έπιασε τη δεύτερη μέρα το βράδυ, έγινε αφορμή για να εκφραστεί στην πράξη η δύναμη της οργανωμένης δράσης. Αντί να σκορπίσει η κατασκήνωση, συγκροτήθηκε μια νυχτερινή πορεία, που διανύοντας όλη την απόσταση ως πάνω στο Νεστόριο έφτασε στην πλατεία του χωριού όπου με τη συμβολή του Δήμου Νεστορίου εξασφαλίστηκαν νυχτερινά καταλύματα για όλους.

Στη διάρκεια του διημέρου ξετυλίχτηκε ένα πλούσιο πρόγραμμα πολιτικών - πολιτιστικών, αθλητικών δραστηριοτήτων και παιχνιδιών. Την πρώτη μέρα προβολή ντοκιμαντέρ για το ΔΣΕ με ζωντανές μαρτυρίες μαχητριών και λαϊκό γλέντι. Τη δεύτερη μέρα, συγκέντρωση της νεολαίας και θεατρική παράσταση του έργου του ΕΛΑΣίτη Γ. Κοτζιούλα «Ξύπνα Ραγιά». Την Κυριακή το πρωί το χορευτικό συγκρότημα του Κρανοχωρίου Νεστορίου παρουσίασε τοπικούς δημοτικούς χορούς. Ακολούθησε γλέντι αφιερωμένο στους νέους κομμουνιστές με χορό, τραγούδι και τη συντροφιά του μουσικού συγκροτήματος της ΚΝΕ. Και το απόγευμα πορεία στην Καστοριά και συγκέντρωση στο μνημείο ηρώων όπου χαιρέτισε ο Αλ. Λάγκας, γραμματέας της ΝΕ Καστοριάς του ΚΚΕ.

* Παλιό αντάρτικο που ξανατραγουδήθηκε στο κλείσιμο των αντιιμπεριαλιστικών εκδηλώσεων στο Νεστόριο

Δεν αποτελούν μόνο πηγή έμπνευσης και παραδειγματισμού, αλλά και διαπαιδαγωγούν, σημαδεύουν καθοριστικά την ατομική αγωνιστική πορεία χιλιάδων και χιλιάδων αγωνιστών.

Αποτελούν πηγή νέων ηρωισμών αλλά και κάτι άλλο, ακόμα πιο σημαντικό: Καθορίζουν στάση ζωής, οπλίζουν με δύναμη και θέληση για αταλάντευτη και μέχρι τέλους ατομική αγωνιστική πορεία και στάση.

Η επίσκεψή μας σήμερα σε αυτό το χώρο μπορεί και πρέπει να περάσει στη μνήμη και στην καρδιά ως ένα από εκείνα τα γεγονότα που θα μας θυμίζουν μόνιμα ότι η ατομική σταθερή αγωνιστική στάση και πορεία έως το τέλος της ζωής μας, χωρίς ταλαντεύσεις και υποχωρήσεις, δεν είναι μια απλή υπόθεση. Συνδέεται οπωσδήποτε και διαμορφώνεται από το συλλογικό, κοινωνικό περιβάλλον, που διαμορφώνει η εξέλιξη της ταξικής πάλης, από τη σταθερότητα της πρωτοπορίας, αλλά είναι και υπόθεση ατομικής προετοιμασίας.

Να συνδέσουμε αυτό το προσκύνημα με την ενίσχυση της απόφασής μας να βαδίζουμε το δρόμο του αγώνα χωρίς αναστολές.

Να φτάσουμε έως το τέλος του δρόμου, πιστοί και αφοσιωμένοι στην υπόθεση του σοσιαλισμού και της επανάστασης.

Στην προσωπική και αγωνιστική ζωή θα βρεθούμε πολλές φορές σε μεγάλες δυσκολίες και κρίσιμα διλήμματα. Σε αυτές τις στιγμές να θυμούμαστε ανάμεσα σε άλλα και αυτόν εδώ το χώρο. Αυτό το ηρωικό ύψωμα, της λεβεντιάς και της θυσίας. Να παίρνουμε δύναμη και κουράγιο και να ανανεώνουμε την απόφασή μας. Καμιά υποχώρηση. Σταθερά μπροστά. Πάντα μπροστά. Αξεχώριστο μέλος της στρατιάς των πρωτοπόρων αγωνιστών για τα πιο όμορφα ιδανικά που γέννησε η συνένωση του αγώνα των εργατών με τη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού. Την κατάργηση της μισθωτής σκλαβιάς, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Ο Μπελογιάννης, ένα από τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ και του ΔΣΕ, ήταν παιδί λαϊκής οικογένειας. Σπούδασε και αναδείχτηκε σε έναν κορυφαίο διανοούμενο αλλά και ηγετική μορφή του Κόμματος και του λαϊκού κινήματος.

Θα μπορούσε να ζήσει μια πλούσια και ήσυχη ατομική ζωή. Μα προτίμησε τον αγώνα για το λαό και όταν βρέθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα δεν μπήκε ούτε στιγμή σε δίλημμα επιλογής. Η ατομική του θυσία ήταν μια τεράστια ηθική νίκη και έδωσε ανυπολόγιστη δύναμη στον αγώνα του Κόμματος, στο κύρος των ιδεών του. Δε γεννήθηκε επαναστάτης, προετοιμάστηκε, διαμορφώθηκε.

«Το έγκλημά μου είναι ότι αγάπησα το λαό και πήρα την υπόθεσή του σαν δική μου για το λυτρωμό του. Τίποτε άλλο. Ας με οδηγήσετε στο απόσπασμα». Με αυτά τα ηρωικά λόγια στάθηκε μπροστά στο στρατοδικείο μια άλλη ηρωική μαχήτρια του ΔΣΕ, η δασκάλα Αθηνά Μπενέκου. Είναι χιλιάδες, αμέτρητα παρόμοια παραδείγματα ηρωισμού και αυτοθυσίας. Αυτές είναι οι ρίζες του Κόμματος που το κράτησαν ορθό και ακλόνητο στις θύελλες που πέρασε.

Στο ιστορικό σύνθημα «όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει τις αλυσίδες ή τα όπλα» εκφράζεται όλη η αγωνιστική στάση του λαού διαχρονικά από την ίδρυση του νεοελληνικού έθνους. Το σύνθημα αυτό το ΚΚΕ το υιοθέτησε, το εμπλούτισε.

Με οδηγό αυτό το σύνθημα το ΚΚΕ πορεύτηκε σε όλη την 90χρονη πορεία του, συνεχίζοντας και εμπλουτίζοντας τις αγωνιστικές παραδόσεις του λαού μας.

Ποτέ δε συντάχτηκε και δεν υπέκυψε στην τυραννία.

Πάντα σταθερά και αμετακίνητα με τον εργάτη, το λαό, τη νεολαία και τα συμφέροντά τους. Ποτέ δεν υπέγραψε δήλωση μετανοίας στους εκμεταλλευτές του λαού. Ποτέ δεν μπήκε στο δίλημμα να εγκαταλείψει αυτό τον αγώνα και όταν μπροστά άνοιγε ο δρόμος της εξορίας, της φυλακής, του εκτελεστικού αποσπάσματος, της παρανομίας, των διωγμών, της ήττας, μπροστά σε άνισες μάχες. Και πάντα οι κομμουνιστές έβγαιναν στο τέλος νικητές. Γιατί κομμουνιστής σημαίνει ο ίδιος ο λαός. Και ο λαός όταν αποφασίζει είναι παντοδύναμος και ανίκητος.

Στη μαζική και μαχητική συγκέντρωση της νεολαίας το Σάββατο το απόγευμα, στο βήμα ανέβηκε για να χαιρετίσει τους νεολαίους κατασκηνωτές η Ελένη Γκόγκου, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ, που υπογράμμισε, μεταξύ άλλων: «Η νεολαία μπορεί να συμβάλει στη συγκρότηση του Μετώπου για τη λαϊκή εξουσία και οικονομία, για το σοσιαλισμό. Τη μοναδική πραγματική διέξοδο. Προϋπόθεση γι' αυτό είναι και η ισχυροποίηση και μαζικοποίηση των γραμμών της ΚΝΕ».

Χαιρετισμό απηύθυνε, επίσης, ο Τούρκος σύντροφος Σελίμ Μοζκέιν από το ΤΚΡ, σημειώνοντας: «Σήμερα ο αγώνας όλων αυτών των συντρόφων μάς καλεί να αγωνιστούμε ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Το "παρών" μας είναι αγώνας των πατριωτών και σοσιαλιστών».

Ο δήμαρχος Νεστορίου Χρήστος Γκοσλιόπουλος ανέβηκε στο βήμα της συγκέντρωσης για να καλωσορίσει τη νεολαία και το ΚΚΕ, υπενθυμίζοντας: «Το Νεστόριο είναι ένας τόπος όμορφος, φιλόξενος, τόπος, που οι κάτοικοί του αγωνίστηκαν τότε τη δύσκολη και ηρωική περίοδο για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της πατρίδας μας. Αγωνίστηκαν και αργότερα, στα πέτρινα χρόνια, αγωνίζονται και σήμερα».