Σπαζοκεφαλιά για πολλούς φορολογούμενους αποδείχνεται η συμπλήρωση του ειδικού εντύπου Ε9 πάνω στο οποίο θα αναγραφούν τα στοιχεία των ακινήτων και των κάθε είδους δικαιωμάτων που υπάρχουν πάνω σε ακίνητα. Επί της ουσίας πρόκειται για επιχείρηση χαρτογράφησης του χώρου ενόψει και της σχεδιαζόμενης αναμόρφωσης στη φορολογία των ακινήτων, η οποία αναμένεται να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τους μικροϊδιοκτήτες σε κατάφωρη αντίθεση με την προγραμματιζόμενη κατάργηση του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας. Σε περίπτωση λαθών ή αποκλίσεων από τις «άνωθεν εντολές» καραδοκούν νέες ταλαιπωρίες, διευκρινιστικές ερωτήσεις από την Εφορία και άλλα μέτρα.

Θα επιχειρήσουμε μια περιήγηση στο «στρυφνό» Ε9, το οποίο όμως αν εξεταστεί προσεκτικότερα δεν αποτελεί και τόσο δυσεπίλυτο γρίφο. Απαραίτητα για την κατανόησή του είναι η παραβολή και αντιστοίχιση των χρηστικών οδηγιών που δίνει το υπουργείο με το ίδιο το φορολογικό έντυπο, τους πίνακες και τους κωδικούς που περιέχονται σε αυτό.

Κομβικό σημείο για το ποιοι και για ποια ακίνητα έχουν υποχρέωση υποβολής του Ε9 είναι η 1η Γενάρη του 2005. Οσοι τη συγκεκριμένη ημερομηνία κατείχαν ακίνητη περιουσία ή «εμπράγματα δικαιώματα» σε ακίνητη περιουσία έχουν υποχρέωση υποβολής, ανεξάρτητα από το εάν στη συνέχεια τη μεταβίβασαν σε τρίτους. Τα ακίνητα που αποκτήθηκαν από τις 2 του Γενάρη και μετά δεν θα δηλωθούν φέτος. Φορολογούμενοι που μεταβίβασαν ακίνητα πριν από την 1η Γενάρη δεν τα δηλώνουν. Κατ' αρχήν, το Ε9 υποβάλλεται σε 2 αντίτυπα. Επίσης οι υπόχρεοι να το υποβάλουν πρέπει, στο βασικό έντυπο Ε1, να συμπληρώσουν και τον κωδικό 617 του πίνακα 2.

Η βασική δομή του Ε9 αποτελείται από δυο πίνακες, στους οποίους περιέχονται όλα όσα ζητεί να «μάθει» η Εφορία.

Ας τους δούμε αναλυτικά:

Πίνακας 1: Στο συγκεκριμένο πίνακα αναγράφονται όλα τα κτίσματα που βρίσκονται στην Ελλάδα, ακόμη και τα κτίσματα που βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού. Εν ολίγοις αναγράφονται όλα τα κτίσματα. Στον πίνακα 1 συμπληρώνονται αποκλειστικά και μόνο τα οικόπεδα που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλης ή οικισμού. Ο πίνακας χωρίζεται σε τρεις ενότητες: Η πρώτη αφορά στις «γεωγραφικές συντεταγμένες» (διεύθυνση, οδοί οικοδομικού τετραγώνου), η δεύτερη ενότητα αφορά στα στοιχεία των κτισμάτων και η τρίτη των οικοπέδων. Λίγη προσοχή απαιτείται στη στήλη 9 (κατηγορία ακινήτου). Στην ίδια γραμμή με τις «γεωγραφικές συντεταγμένες» του ακινήτου δηλώνεται με τη χρήση των αντίστοιχων κωδικών το είδος του ακινήτου. Κατοικία ή διαμέρισμα δηλώνεται με τον κωδικό 1, η μονοκατοικία με το 2, κλπ. Οι κωδικοί αυτοί υπάρχουν ταξινομημένοι στην τελευταία σελίδα του Ε9. Η επόμενη στήλη 10 αφορά τυχόν ειδικές συνθήκες που δεσμεύουν το ακίνητο (όπως υπό αναγκαστική απαλλοτρίωση) και οι αντίστοιχοι κωδικοί που το χαρακτηρίζουν υπάρχουν επίσης στην τελευταία σελίδα του εντύπου. Στη στήλη 11 αναγράφεται ο κωδικός του ορόφου (Υ για το υπόγειο, 0 για το ισόγειο, 1 για τον πρώτο όροφο κλπ). Προσοχή χρειάζεται και η συμπλήρωση των τετραγωνικών μέτρων του κτίσματος (κύριοι χώροι στη στήλη 12 και βοηθητικοί χώροι στη στήλη 13). Σύμφωνα με τις εντολές του υπουργείου Οικονομικών, οι λεγόμενοι ημιυπαίθριοι χώροι στην περίπτωση που έχουν μετατραπεί σε κλειστούς χώρους προσμετρούνται στα τετραγωνικά μέτρα της κατοικίας. Οι ιδιοκτήτες διαμερισμάτων θα πρέπει να δηλώσουν το σύνολο των τετραγωνικών, στα οποία περιλαμβάνονται και τα τετραγωνικά των «ημιυπαίθριων χώρων». Οι βοηθητικοί χώροι, όπως αποθήκες, θέσεις στάθμευσης κ.ά., στην περίπτωση που δεν έχουν ποσοστό ιδιοκτησίας στο οικόπεδο συμπληρώνονται στην ίδια σειρά με το ακίνητο στη στήλη 13 «βοηθητικοί χώροι». Σε αντίθετη περίπτωση (εφόσον έχουν ποσοστό ιδιοκτησίας στο οικόπεδο) αναγράφονται σε ξεχωριστή γραμμή ως αυτοτελής ιδιοκτησία. Προσοχή χρειάζεται η ορθή αναγραφή του «εμπράγματου δικαιώματος». Στη στήλη 15 του πίνακα 1 (κτίσματα) ή στη στήλη 19 (οικόπεδα) συμπληρώνονται κατά περίπτωση οι κωδικοί: Για πλήρη Πλήρη κυριότητα: 1, Ψιλή κυριότητα: 2, Επικαρπία ή οίκηση: 3.

Προσοχή χρειάζεται και η αναγραφή των στοιχείων σε περίπτωση συνιδιοκτησίας μεταξύ συζύγων ή των παιδιών τους. Το ποσοστό συνιδιοκτησίας του καθένα από αυτούς συμπληρώνεται ως διαφορετικό ακίνητο σε διαφορετική σειρά.

ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Στο συγκεκριμένο πίνακα αναγράφονται όλα τα γήπεδα - εκτάσεις, ανεξάρτητα από τη χρήση τους, που βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού. Στη στήλη 6 συμπληρώνονται οι κωδικοί με τους οποίους χαρακτηρίζεται η κατηγορία πρόσοψης σε οδό (1 σε περίπτωση πρόσοψης με εθνική ή επαρχιακή οδό, 2 με κοινοτική οδό κ.ά. που επίσης αναγράφονται στην τελευταία σελίδα του Ε9). Η στήλη 7 είναι μια ακόμη «καινοτομία». Σε αυτή συμπληρώνεται η απόσταση, σε ευθεία γραμμή, του αγροτεμαχίου από τη θάλασσα, εφόσον είναι μικρότερη από τα 800 μέτρα. Στη στήλη 9 διαγραμμίζουμε με Χ στην περίπτωση αρδευόμενης έκτασης. Στις στήλες 10 μέχρι και 16 συμπληρώνονται τα τετραγωνικά της επιφάνειας κάτω από τις υποκατηγορίες που τις χαρακτηρίζουν (μονοετής καλλιέργεια, πολυετής καλλιέργεια, βοσκότοπος, δασική έκταση κ.ά.). Στη στήλη 17 αναγράφεται η συνολική επιφάνεια κτισμάτων που βρίσκονται μέσα στο αγροτεμάχιο. Τα τετραγωνικά μέτρα των κτισμάτων αυτών που εμπίπτουν στην ευθύνη του συγκεκριμένου φορολογούμενου, δηλώνονται απαραίτητα και στον πίνακα 1. Το είδος των «εμπράγματων δικαιωμάτων» συμπληρώνεται στη στήλη 18.