ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Η αποκαθήλωση του «θαύματος» της Χιλής!

Το άλλοτε «πρότυπο» του χιλιάνικου ασφαλιστικού συστήματος καταρρέει. Σε αδιέξοδο τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά σχήματα

Παπαγεωργίου Βασίλης

Μέχρι πριν από μερικά χρόνια (2000-2001), το συνταξιοδοτικό σύστημα της Χιλής θεωρούνταν, από το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία, πρότυπο για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα. Θυμίζουμε μόνο το πόρισμα της «Επιτροπής Σπράου» (Οκτώβρης 1997), όπου προτεινόταν προς εφαρμογή το «μοντέλο της Χιλής». Σήμερα, λοιπόν, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής στη Χιλή, πάνω από το 50% του εργατικού δυναμικού της χώρας κινδυνεύει να μείνει, ουσιαστικά, χωρίς σύνταξη. Σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο μιας σύνταξης 150 δολαρίων το μήνα, εξαιτίας της χρεοκοπίας των ιδιωτικών συνταξιοδοτικών σχημάτων.

Το εν λόγω συνταξιοδοτικό σύστημα επιβλήθηκε στη Χιλή από τη στρατιωτική χούντα του Πινοσέτ, το 1980. Ηταν ένα σχέδιο, που επεξεργάστηκαν οι «εγκέφαλοι» της περιβόητης Σχολής Οικονομικών του Σικάγου, που τροφοδοτούσε, μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας, με συνταγές οικονομικής πολιτικής τις χούντες της Λατινικής Αμερικής και του υπόλοιπου κόσμου.

Στο σύστημα αυτό, η σύνταξη στηρίζεται σε τρεις «πυλώνες»: Ο πρώτος είναι ένα ελάχιστο ποσό - φιλοδώρημα (ανάλογου του ΕΚΑΣ), που θα δίνεται από το κράτος. Ο δεύτερος είναι ένα ποσό, που θα προκύπτει από την «κεφαλαιοποίηση» των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων και των εργοδοτών, δηλαδή την «αξιοποίησή» τους στο χρηματιστηριακό τζόγο. Ο τρίτος πυλώνας είναι το ποσό που θα παίρνει ο συνταξιούχος από την ιδιωτική ασφάλιση (εφόσον είχε τη δυνατότητα να την πληρώνει)...

Μετά από 25 χρόνια εφαρμογής, λοιπόν, το «μοντέλο Χιλής» καταρρέει, συμπαρασύροντας τους υποστηρικτές τους σ' όλο τον κόσμο και τους εγχώριους θιασώτες του.

Η παρατεταμένη οικονομική κρίση στην οικονομία της Χιλής είχε ως αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός εργαζομένων να αδυνατούν να πληρώσουν τις εισφορές τους, που υπολογίζονται στο 12,4% των προ φόρων εισοδημάτων τους.

Ετσι, υπολογίζεται ότι το 50% του εργατικού δυναμικού, όταν θα φτάσει σε ηλικία συνταξιοδότησης, θα μπορεί να στηριχτεί μόνο στον ...«πρώτο πυλώνα». Δηλαδή, σε μια σύνταξη, που δε θα ξεπερνά τα 150 δολάρια το μήνα, με τις σημερινές τιμές. Και, βέβαια, θα έχουν χάσει εισφορές δισεκατομμυρίων δολαρίων, που πλήρωσαν κατά το παρελθόν και «εξαφανίστηκαν» κατά την «αξιοποίησή» τους στο Χρηματιστήριο.

Ομως, δεν είναι η χρεοκοπία μόνο του χιλιανού μοντέλου, την ίδια τύχη είχε και το βρετανικό, το οποίο στηρίχτηκε επίσης στα ιδιωτικά ασφαλιστικά σχήματα.

Η Επιτροπή Συντάξεων της Βρετανίας, σε έκθεση που διέρρευσε στα μέσα ενημέρωσης την περασμένη Τετάρτη, εκτιμά ότι «το συνταξιοδοτικό σύστημα της Βρετανίας παραπαίει εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού, ενώ αντιμετωπίζει έλλειμμα, ύψους 98 δισ. δολαρίων».

Ομως, μετά την επισήμανση αυτή, η Επιτροπή καταλήγει στην πρόταση για συνταξιοδότηση στα 68 χρόνια και με σημαντική αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων!

Η αύξηση του «ευρωεπιτοκίου»

Δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), την περασμένη Πέμπτη, για την αύξηση του «ευρωεπιτοκίου» κατά 0,25%. Εδώ και δύο βδομάδες, τόσο ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ, όσο και άλλα στελέχη της, είχαν προετοιμάσει με τις δηλώσεις τους την «κοινή γνώμη» και την αγορά.

Βασικός λόγος, για τον οποίο η διοίκηση της ΕΚΤ προχώρησε στην αύξηση του επιτοκίου, για πρώτη φορά σε διάστημα πέντε χρόνων, ήταν η ένταση των πληθωριστικών πιέσεων, στις χώρες της Ζώνης του Ευρώ.

Δικαιολογώντας την αύξηση, ο κ. Τρισέ τόνισε ότι «η ΕΚΤ ανησυχεί ακόμα για τις προοπτικές πληθωρισμού και ότι οι κίνδυνοι για τη σταθερότητα τιμών έχουν αυξηθεί, συμπεριλαμβανομένου και του πετρελαίου».

Ωστόσο, μια μέρα πριν από την ανακοίνωση της ΕΚΤ, η Γιούροστατ, η επίσημη στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ανακοίνωσε ότι ο πληθωρισμός τον Οκτώβρη μειώθηκε από 2,5% σε 2,4%. Τα στοιχεία της Γιούροστατ διέψευδαν τις εκτιμήσεις των τραπεζιτών για αναζωπύρωση του πληθωρισμού.

Μετά την αύξηση, το «ευρωεπιτόκιο» πήγε στο 2,5%, ενώ ο πρόεδρος της ΕΚΤ έσπευσε να καθησυχάσει όσους προέβλεπαν ότι θα ακολουθήσουν και άλλες αυξήσεις. Ιδιαίτερα τις κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας, οι οποίες εκτιμούν ότι τα αυξημένα επιτόκια μπορούν να επηρεάσουν δυσμενώς την ασθενική τους οικονομική ανάπτυξη.

Προς το παρόν, αυτοί που φαίνεται ότι «θα πληρώσουν τη νύφη» είναι οι εργαζόμενοι και ειδικά αυτοί που είχαν καταφύγει στον τραπεζικό δανεισμό για στεγαστικά, ή για καταναλωτικά δάνεια. Οσον αφορά στις επιχειρήσεις, αυτές θα μεταφέρουν το μεγαλύτερο μέρος των επιβαρύνσεών τους στις τιμές των προϊόντων τους.

ΦΟΛΚΣΒΑΓΚΕΝ - ΡΩΣΙΑ: Ο όμιλος της αυτοκινητοβιομηχανίας «Φολκσβάγκεν» είναι έτοιμος να κάνει στη Ρωσία επένδυση της τάξης των 330 εκατομμυρίων ευρώ για εργοστασιακή εγκατάσταση, όπου θα παράγεται το μοντέλο VW Pointer. Η «Φολκσβάγκεν» υπολογίζει στην ανάπτυξη της ρωσικής αγοράς μέσα στα επόμενα χρόνια, όπως και στο άνοιγμα των αγορών σε άλλες χώρες της περιοχής. Ετσι, προβλέπει ότι η παραγωγή που θα ξεκινήσει από τα 80.000 οχήματα, ετησίως, μπορεί να φθάσει μεσοπρόθεσμα και τα 150.000.

ΦΩΤΙΑ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΑ: Στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας, έφθασε την Τετάρτη η τιμή του αλουμινίου στην αγορά του Λονδίνου. Την ίδια μέρα, η τιμή του ψευδαργύρου εκτοξεύτηκε στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας 15ετίας. Μια μέρα πριν, η τιμή του χαλκού κατέγραψε νέο ρεκόρ ανόδου για δεύτερη διαδοχική συνεδρίαση στην ασιατική αγορά. Κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη μεγάλη ζήτηση μετάλλων από την Κίνα. Κάποιοι άλλοι, όμως, υποστηρίζουν ότι πίσω από το ράλι των τιμών βρίσκονται κάτοχοι κερδοσκοπικών κεφαλαίων, που για να πετύχουν υψηλές αποδόσεις προβάλλουν τον «κινεζικό παράγοντα».

ΙΝΔΙΚΗ «ΤΙΓΡΗΣ»: Με ρυθμούς της τάξης του 7,5% ή και υψηλότερους, θα αναπτυχθεί η οικονομία της Ινδίας το δωδεκάμηνο Μάρτη 2005 - Φλεβάρη 2006, ανέφερε την περασμένη Τρίτη ο πρωθυπουργός της χώρας με την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ασία, Μαμοχάν Σινγκ. O ίδιος προέβλεψε, μάλιστα, ότι, μέσα στην επόμενη διετία ή τριετία, οι εν λόγω αναπτυξιακοί ρυθμοί θα φθάσουν στο ετήσιο ποσοστό του 10%.