Η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία, με τις καθημερινές εικόνες φρίκης και αποτροπιασμού, αναμφίβολα δημιουργεί έντονα συναισθήματα τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά. Πολλοί γονείς αναρωτιούνται πώς πρέπει να μιλήσουμε στα παιδιά μας για τον πόλεμο, ενώ άλλοι στέκονται αμήχανοι απέναντι σε ένα τέτοιο δύσκολο θέμα. Κάποιοι άλλοι αναρωτιούνται: Μήπως είναι καλύτερο να αποκρύψουμε όσο μπορούμε από τα παιδιά μας αυτά που συμβαίνουν; Μια τέτοια προσέγγιση απόκρυψης δεν είναι η καλύτερη καθώς τα παιδιά έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες (ανάλογα και με την ηλικία τους), διαισθάνονται ότι κάτι συμβαίνει, άλλα ακούν ψιθύρους, μισόλογα και τελικά νιώθουν αγωνία που τα κάνει ευερέθιστα. Το να αφήσουμε τα παιδιά μόνα τους να προσπαθούν να συνδέσουν τις σκόρπιες και ασύνδετες πληροφορίες που προσλαμβάνουν για ένα τόσο σοβαρό θέμα δεν είναι και η πιο ενδεδειγμένη στάση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μια από τις μεγαλύτερες πηγές άγχους και σύγχυσης προέρχεται από τη δυσκολία των ανθρώπων να ερμηνεύσουν τα γεγονότα που συμβαίνουν καθώς τότε ο κόσμος μοιάζει απρόβλεπτος και αβέβαιος. Απέναντι σε κάτι που δεν γνωρίζουμε και δεν ελέγχουμε αναπόφευκτα αισθανόμαστε άγχος, φόβο και αίσθηση ανημποριάς. Αρα, η συζήτηση με τα παιδιά μας είναι η μόνη ενδεδειγμένη και υπεύθυνη στάση.

Αυτό γίνεται ακόμα πιο επιτακτικό αν αναλογιστούμε ότι οι «θεσμικές» παρεμβάσεις για το θέμα κάνουν σοβαρή ζημιά στα παιδιά καθώς αναπαράγουν την κυρίαρχη λογική.

Καταρχάς είναι σημαντικό οι ίδιοι οι γονείς να μην αισθάνονται αποσβολωμένοι απέναντι σε αυτά που συμβαίνουν και να γνωρίζουν οι ίδιοι τις αιτίες του βάρβαρου πολέμου που διεξάγεται έτσι ώστε να μπορούν και να τον εξηγήσουν. Ενας σωστά ενημερωμένος γονιός που μπορεί να εξηγήσει τα γεγονότα αποπνέει μεγαλύτερη σιγουριά στο παιδί. Αντίθετα, ένας γονιός που βρίσκεται σε σύγχυση από τα ψέματα και τις μεροληψίες της κυρίαρχης προπαγάνδας για τον πόλεμο δεν εμπνέει ασφάλεια στα παιδιά του.

Ασφαλώς ο τρόπος που μιλάμε στα παιδιά πρέπει να είναι προσαρμοσμένος στην ηλικία τους και στη δυνατότητά τους να κατανοήσουν τα λόγια μας. Γι' αυτό οι λέξεις και οι έννοιες που χρησιμοποιούμε πρέπει να μπορούν να γίνουν κατανοητές από αυτά. Οι γονείς πρέπει συζητώντας με τα παιδιά να δίνουν παράλληλα χώρο για να τα ακούσουν και να τα διευκολύνουν να εκφράσουν τις σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους.

Λαμβάνοντας αυτά υπόψη μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά μας για τις αιτίες των άδικων πολέμων, εξηγώντας τους ότι οι πλούσιοι και οι ισχυροί κάνουν τους άδικους πολέμους καθώς ανταγωνίζονται για να γίνουν πιο ισχυροί. Οτι οι πλούσιοι και ισχυροί εξαπατούν τους λαούς με τα ψέματά τους για να στρέψουν τον έναν λαό ενάντια στον άλλον. Οτι οι λαοί δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν και ότι θα μπορούσαν σε μια άλλη, καλύτερη κοινωνία να ζουν αδελφωμένοι. Μπορούμε ακόμη να μιλήσουμε για τις αξίες της φιλίας των λαών, της αλληλεγγύης, του αγώνα για έναν πιο όμορφο κόσμο, χωρίς αδικία και εκμετάλλευση, έναν κόσμο που θα μπορεί να υπάρχει πραγματική ειρήνη και στον οποίο όλα τα παιδιά θα είναι ευτυχισμένα. Μεταδίδοντας τέτοιες αξίες στα παιδιά μας βοηθάμε έτσι ώστε αύριο να γίνουν πιο ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Αλλωστε, οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που διαθέτουν ένα πιο συνεκτικό αξιακό σύστημα έχουν υψηλότερη ψυχική ανθεκτικότητα και μπορούν μάλιστα να μην απελπίζονται ακόμα και στις πιο δύσκολες καταστάσεις.

Σε αυτά μπορεί να βοηθήσει η καλή παιδική λογοτεχνία που μπορεί να μεταδώσει αξίες και γνώσεις. Τα αφηγηματικά μέσα της παιδικής λογοτεχνίας βοηθάνε στη συγκρότηση και στη συνοχή του παιδικού ψυχισμού και συνεπώς στην ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη. Πολλοί γονείς διστάζουν να δώσουν στα παιδιά τους παιδική λογοτεχνία με κοινωνικοπολιτικό περιεχόμενο, καθώς σκέφτονται ότι δεν θέλουν να εμπλέξουν τα παιδιά με έγνοιες των μεγάλων. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά μας δεν μεγαλώνουν σε γυάλα και αργά ή γρήγορα θα έρθουν αντιμέτωπα με τις αδικίες αυτού του κόσμου. Γι' αυτό είναι ευθύνη των γονέων να προετοιμάσουν σταδιακά τα παιδιά για τον κόσμο που θα μεγαλώσουν και να τους δώσουν τα απαραίτητα εφόδια έτσι ώστε να μη σταματήσουν να ονειρεύονται και να αγωνίζονται για να γίνει η ζωή καλύτερη.

Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να αισθανθούν τα παιδιά ότι μπορούν να κάνουν κάτι για όλα αυτά που συμβαίνουν, να αισθανθούν ενεργά στα πλαίσια ομαδικών δράσεων. Γι' αυτό η συμμετοχή σε δράσεις (π.χ. για τη φιλία των λαών) που περιλαμβάνουν το παιχνίδι, τη ζωγραφική, το θέατρο κ.ά. μπορεί να συμβάλει στη διαπαιδαγώγηση, στην κοινωνικοποίηση, στην ψυχική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.

Εκατοντάδες φίλοι του «κόκκινου Αερόστατου» από τις συνοικίες της Αττικής αλλά και από την Πελοπόννησο παρακολούθησαν την περασμένη Κυριακή στο θέατρο «Κάππα» την παράσταση «Ραπουνζέλ χωρίς παραμύθι» του Μάικ Κένι, σε σκηνοθεσία Ηλία Καρελλά.

Οι περισσότερες από 300 θέσεις του θεάτρου είχαν εξαντληθεί από νωρίς και οι μικροί φίλοι απόλαυσαν μια παράσταση που συνδυάζει επί σκηνής ηθοποιούς, ζωντανή μουσική και σύγχρονο θέατρο σκιών και μιλά για θέματα όπως ο πόλεμος, η απώλεια, η απομόνωση, ο ρατσισμός, κατορθώνοντας να κερδίσει την καρδιά τόσο των μικρών όσο και των μεγάλων θεατών.

Μια από τις πολλές και όμορφες πρωτοβουλίες που παίρνει το «κόκκινο Αερόστατο», δίνοντας στους μικρούς του φίλους την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με μορφές τέχνης και να γνωρίσουν και μέσα από αυτόν τον δρόμο πλευρές της πραγματικότητας.