Associated Press

Συσσίτιο αστέγων στην πόλη Ασβίλ

Τρανταχτό παράδειγμα είναι ότι τα τελευταία δύο χρόνια έχουν αυξηθεί δραματικά τα συσσίτια σε όλες τις μεγάλες πόλεις ενώ μία πλαστική κάρτα που φέρει πάνω το όνομα του κατόχου της, είναι το νέο σύμβολο της φτώχειας. Αυτή η πλαστική κάρτα ήταν μέχρι το 2007 το σύγχρονο δελτίο σίτισης για σχεδόν 40 εκατομμύρια Αμερικανούς. Νεαρές μητέρες με τα μωρά στην αγκαλιά, συνταξιούχοι, άνεργοι, εργάτες, λευκοί, μαύροι, ισπανόφωνοι, με την κάρτα αυτή που δίνουν στα ταμεία των σούπερ μάρκετ, κατορθώνουν να έχουν τα απολύτως αναγκαία και να παίρνουν μια παράταση επιβίωσης.

Βάσει των επίσημων στατιστικών στοιχείων, η μεγάλη οικονομική κρίση που σοβεί στις ΗΠΑ έχει προκαλέσει ένα υψηλότατο ποσοστό ανθρώπων που εξαρτώνται ή πολύ σύντομα θα εξαρτώνται από τα δελτία σίτισης για να επιβιώσουν μαζί με τις οικογένειές τους. Το οικονομικό έτος που άρχισε τον Οκτώβρη του 2007 και έληξε μεσούσης της κρίσης, προέβλεπε το 12,7% του πληθυσμού - 37 εκατ. άτομα εκ των οποίων τα 13 εκατ. παιδιά - κυριολεκτικά ότι θα πεινάει.

Το ποσοστό της φτώχειας για τους μαύρους πολίτες (24,7%) και για τους ισπανόφωνους (21,9%) είναι υπερδιπλάσιο από αυτό των λευκών (10,8%). Το ποσοστό εκτινάσσεται στο 35,9% για τις ανύπαντρες μητέρες. Μάχη για την επιβίωση δίνει εξάλλου το 17,8% των νέων κάτω των 18 ετών, ποσοστό που ανεβαίνει στο 33,6% για τους Αφροαμερικανούς και στο 28,9% για τους Ισπανόφωνους.

Το εισόδημα των οικογενειών της εργατικής τάξης μειώνεται συνεχώς ενώ το ποσοστό των φτωχών οικογενειών της εργατικής τάξης αυξήθηκε σε 28% το 2006 από 27% που ήταν το 2002, σύμφωνα με έκθεση του Working Poor Families Project με τίτλο «Αν και εργάζεσαι σκληρά, εξακολουθείς να μην τα βγάζεις πέρα» που στηρίχτηκε σε κυβερνητικά στοιχεία.

Σύμφωνα με την έκθεση, 9,6 εκατομμύρια οικογένειες της εργατικής τάξης ήταν φτωχές το 2006 από 9,2 εκατομμύρια το 2002. «Το γεγονός ότι ο αριθμός των φτωχών οικογενειών αυξήθηκε κατά 350.000 από το 2002 ως το 2006 που ήταν μια καλή οικονομική περίοδος, περίοδος ευμάρειας κατά ορισμένους, είναι συγκλονιστικό και πολύ αποκαλυπτικό για το κρίσιμο σταυροδρόμι της οικονομίας» στο οποίο βρισκόμαστε, κατέληξε ο Μπράντον Ρόμπερτς, ένας εκ των συντακτών της έκθεσης.

Προφανώς η κατάσταση θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο. Είναι ενδεικτικό ότι τελευταία φορά που οι ΗΠΑ μπήκαν σε βαθιά κρίση ήταν η περίοδος ανάμεσα στο 1973 και το 1982, όταν σημειώθηκαν τρεις συνεχείς υφέσεις. Το βιοτικό επίπεδο έπεσε δραματικά και από τότε οι μισθοί δε «συνήλθαν» με αποτέλεσμα σήμερα οι μισθοί να είναι χαμηλότεροι, με αληθινούς όρους, απ' ό,τι ήταν το 1972! Το οικογενειακό εισόδημα διατηρήθηκε σε ένα επίπεδο μόνον και μόνον επειδή οι άνθρωποι δούλευαν περισσότερες ώρες ή και δύο δουλειές και επειδή έμπαιναν δύο ή τρεις μισθοί σε ένα σπίτι σε όλο και περισσότερες οικογένειες. Πάντως, η κερδοφορία του κεφαλαίου ανέκαμψε μέσα από τη μεταφορά τεράστιου όγκου πλούτου από την εργασία προς το κεφάλαιο.

Ομως καθώς φαίνεται, η δεύτερη δουλειά πλέον θα αποτελεί προνόμιο καθώς απειλούνται εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον Ιούνη γίνονται περίπου 3.000 απολύσεις την ημέρα! Σύμφωνα δε με τους οικονομικούς αναλυτές, οι προβλέψεις για τις απολύσεις έχουν αυξηθεί κατακόρυφα από τις αντίστοιχες προβλέψεις του Ιούλη. Η ανοδική πορεία των απολύσεων αντανακλά την εξάπλωση των οικονομικών προβλημάτων σε όλους τους τομείς της οικονομίας.

Μέχρι και 165.000 θέσεις εργασίας αναμένεται ότι θα χαθούν στη Νέα Υόρκη, 35.000 εκ των οποίων θα προέρχονται από τον χρηματοπιστωτικό κλάδο, καθώς η πιστωτική κρίση έχει πλέον εξαπλωθεί σε ολόκληρη την οικονομία.

Η Pepsico ανακοίνωσε ότι περικόπτει 3.300 θέσεις εργασίας, 1,8% του εργατικού της δυναμικού, προκειμένου να εξοικονομήσει 1,2 δισ. δολάρια την επόμενη τριετία. Η Daimler, η μεγαλύτερη κατασκευάστρια βαρέων οχημάτων στον κόσμο, ανακοίνωσε ότι κλείνει τη θυγατρική της Sterling Trucks στη Βόρεια Αμερική, περικόπτοντας 3.500 θέσεις εργασίας. Η αυτοκινητοβιομηχανία General Motors θα απολύσει 1.600 άτομα σε τρία αμερικανικά εργοστάσια, στο πλαίσιο της μείωσης της παραγωγής της λόγω της πτώσης των πωλήσεων. Οι απολύσεις αφορούν τα εργοστάσια του Πόντιακ και του Ντιτρόιτ στο Μίσιγκαν και αυτό του Ντέλαγουερ. Από το 2000 η GM έχει κλείσει πολλά εργοστάσια και έχει μειώσει σχεδόν στο μισό το εργατικό δυναμικό που απασχολεί, τον περασμένο Ιούνη είχε 72.000 υπαλλήλους έναντι 133.000 το 2000.

Περίπου 8,8 εκατ. Αμερικανοί αναζητούν εργασία και οι ελπίδες για ανεύρεση μίας θέσης είναι πενιχρές καθώς οι νέες κενές θέσεις απασχόλησης δεν ξεπερνούν τα 3,4 εκατομμύρια, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Γραφείου Εργασίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Με άλλα λόγια 26 εργαζόμενοι για κάθε μία από τις 10 προσφερόμενες θέσεις, αριθμός που έχει αυξηθεί κατά 60% από τον Δεκέμβρη του 2006 όταν τις δέκα θέσεις διεκδικούσαν 16 άνεργοι Αμερικανοί.

Ο Μπαράκ Ομπάμα, το «αγαπητό παιδί της Γουόλ Στριτ» και των ΜΜΕ, που έχουν συνδράμει τα μάλα στην προεκλογική του εκστρατεία, που αναφανδόν στήριξε το σχέδιο διάσωσης των τραπεζών, του υπουργού Οικονομικών Χένρι Πόλσον, και είναι ο μεγάλος «κερδισμένος» καθώς η κρίση τον βοηθά να εξασφαλίζει -πάντα κατά τις δημοσκοπήσεις - τη νίκη στις προεδρικές εκλογές της 4ης Νοέμβρη έναντι του αντιπάλου του Ρεπουμπλικανού Τζον Μακέιν, τόνισε πως το δικό του σχέδιο διάσωσης είναι ένα «σχέδιο που αρχίζει με μια λέξη που βρίσκεται στο μυαλό όλων και είναι εύκολο να την προφέρουμε: Δουλειές!». Ο υποψήφιος των Δημοκρατικών προτείνει αναλυτικά: Φορολογικές απαλλαγές για εταιρείες που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, ενώ για κάθε θέση εργασίας θα προβλέπεται φορολογική απαλλαγή ύψους 3.000 δολαρίων. Νομοθεσία που να επιτρέπει στις οικογένειες να αποσύρουν 15% από τις συνταξιοδοτικές τους εισφορές (10.000 δολάρια) χωρίς να φορολογηθεί το κονδύλι αυτό. Μορατόριουμ ενενήντα ημερών για ιδιοκτήτες σπιτιών πριν ασκηθεί κατάσχεση από τις τράπεζες.

Προς τον παρόν το «μεγαλόπνοο σχέδιο διάσωσης» του Μπαράκ Ομπάμα είναι ένα «επιχρυσωμένο χάπι». Ενα χάπι της ίδιας συνταγής της αύξησης της κερδοφορίας του κεφαλαίου, που την τελευταία 20ετία προώθησε το «φτηνό χρήμα» και δημιούργησε μία τεχνητή οικοδομική άνθηση, την οποία πριν από μερικά χρόνια το βρετανικό περιοδικό «Economist» χαρακτήριζε ως «τη μεγαλύτερη οικονομική φούσκα του κόσμου».

Ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Τζον Μακέιν υπερασπίζονται τη στρατηγική του κεφαλαίου, που για άλλη μία φορά επιχειρεί να καταληστεύσει τους εργαζόμενους, τους οποίους καλεί να πληρώσουν τις τράπεζες να μην καταρρεύσουν προκειμένου να συνεχίσουν να τους απομυζούν. Με τα δάνεια, το «φθηνό χρήμα», που την τελευταία 20ετία κρατάνε φυλακισμένους τους εργαζόμενους στις «μυθοπλασίες περί κοινωνικής ανόδου» ή ενός «καλύτερου και ασφαλέστερου τρόπου διαβίωσης». Εκ των βασικών αρχιτεκτόνων αυτής της πολιτικής, ο πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve Bank) και «μεγάλος γκουρού» Αλαν Γκρίσπαν.

Σε πρώτο στάδιο ήταν τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια (1%-2%) από το 2002-04, προκαλώντας την τεχνητή «ταχύτατη» ανάπτυξη μιας οικοδομικής αγοράς, στην οποία οφειλόταν το 40% της συνολικής οικονομικής μεγέθυνσης και των νέων θέσεων εργασίας. Οι τιμές των ακινήτων εκτοξεύτηκαν λόγω των χαμηλών επιτοκίων των στεγαστικών δανείων, τα οποία σταδιακά προκάλεσαν μεγάλη αύξηση των κερδών των τεχνικών εταιρειών, των εργολάβων, των αναπτυξιακών εταιρειών, των εταιρειών δανεισμού και των τραπεζών.

Σε δεύτερο στάδιο, με στόχο η παραγωγή να παραμείνει σε υψηλό επίπεδο, εφευρέθηκαν τα «ευέλικτα» στεγαστικά δάνεια χωρίς προκαταβολή και με χαμηλές δόσεις βασισμένες σε πολύ ελκυστικά κυμαινόμενα επιτόκια τα οποία ίσχυαν για μιαν αρχική περίοδο δύο χρόνων και που στη συνέχεια αντισταθμίζονταν από θεαματικά υψηλότερα επιτόκια της τάξης του 9%-11% για τα επόμενα 28 χρόνια!

Οι επενδυτικές τράπεζες συγκέντρωσαν εκατοντάδες από αυτά τα δάνεια και τα ενοποιούσαν σε μία μετοχή ή ένα ομόλογο και στη συνέχεια πουλούσαν πληθώρα από αυτά τα ομόλογα στις εμπορικές τράπεζες, στις θυγατρικές εταιρείες που βρίσκονταν στις παρυφές των τραπεζικών ομίλων, σε ασφαλιστικά ταμεία, σε ασφαλιστικές εταιρείες, σε αμοιβαία κεφάλαια, καθώς και σε διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς. Τα τεράστια κέρδη από αυτό το κερδοσκοπικό παιχνίδι παρήγαγαν το τυπικό κρισιακό καπιταλιστικό αποτέλεσμα του κύκλου παραγωγής: Υπερπαραγωγή που δε δύναται να απορροφηθεί και σίγουρα δε θα μπορούσε να αποφέρει το αναμενόμενο κέρδος.