Κεντρικό κριτήριο αναφορικά με την αξιολόγηση της δράσης μας και την παραπέρα πορεία μας πρέπει να αποτελεί η προγραμματική θέση ότι οι αυτοαπασχολούμενοι στο πλευρό της εργατικής τάξης και της φτωχής αγροτιάς αποτελούν κομμάτι της Λαϊκής Συμμαχίας, που ανοίγει το δρόμο για το σοσιαλισμό.

Προσπαθώντας να αναμετρηθούμε με τα καθήκοντα που πηγάζουν από αυτή τη θέση οφείλουμε να αξιολογήσουμε και τις αντικειμενικές συνθήκες μέσα στα όρια των οποίων θα κινηθεί η δράση μας. Η εκδήλωση της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και οι εκφράσεις που προσέλαβε στη χώρα μας άλλαξαν αντικειμενικά τις υλικές συνθήκες διαβίωσης των ΕΒΕ και οδήγησαν στη διαμόρφωση αντιφατικών τάσεων αναφορικά με την πορεία της συνειδητοποίησής τους.

Πιο συγκεκριμένα, παρατηρείται ένας κλονισμός της «αυτάρεσκης» διάθεσης που επικρατούσε στους ΕΒΕ τον καιρό της καπιταλιστικής οικονομικής ανάπτυξης, όπως και η βεβαιότητά τους για τη δυνατότητα ατομικής λύσης μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού. Βασικό στοιχείο αυτής της αντίληψης υπήρξε η πεποίθηση ότι οι ΕΒΕ κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο από το αντίστοιχο της εργατικής τάξης στη βάση της οξύνοιας και της προνοητικότητάς τους. Η ολομέτωπη επίθεση του κεφαλαίου τα τελευταία χρόνια γκρέμισε την ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να ανταγωνιστούμε τα μονοπώλια και ανέδειξε τη στενή διασύνδεση του βιοτικού επιπέδου των ΕΒΕ με το αντίστοιχο της εργατικής τάξης.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν φτάνει αυτό προκειμένου ολοκληρωμένα και με σχέδιο να δουλέψουμε με τη στρατηγική μας; Η απάντηση είναι «όχι», μιας και από μόνες τους οι αντικειμενικές εξελίξεις παράλληλα με τις τάσεις ριζοσπαστικοποίησης δημιουργούν και τάσεις συντηρητικοποίησης δίχως την παρέμβαση του συνειδητού παράγοντα. Και στο χώρο των ΕΒΕ, σε αντίθεση με την εργατική τάξη, υπάρχει και το απαραίτητο υλικό υπόστρωμα. Συνάδελφοί μας ακόμα και όταν αδυνατούν να φανούν συνεπείς στις βασικές τους υποχρεώσεις νομίζουν ότι ακόμα είναι σε θέση ατομικά ή συντεχνιακά να «σώσουν την παρτίδα». Στην περίπτωση της ατομικής διεξόδου η άμεση συνέπεια είναι ο ανταγωνισμός και άρα η απουσία της ενότητας με τους υπόλοιπους αυτοαπασχολούμενους ή ακόμα και η μεταφορά μέρους των βαρών στην εργατική τάξη κατά το πρότυπο των μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων.

Κομμάτι της υποτιθέμενης ατομικής λύσης είναι και η ανακύκλωση των ψευδαισθήσεων της «ελεύθερης αγοράς». Ακόμα και σήμερα πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι μπορεί να διαφύγουν της κρίσης στηριζόμενοι σε ευρωπαϊκά επιδοτούμενα προγράμματα και σε νέους τομείς, όπως παράδειγμα το εμπόριο βιολογικών προϊόντων το οποίο παρασύρεται στον όλεθρο παράλληλα με την προλεταριοποίηση των μικρομεσαίων στρωμάτων που αντικειμενικά είχαν τη δυνατότητα μέχρι πρότινος να αγοράζουν αυτά τα ακριβότερα προϊόντα. Οι πεποιθήσεις αυτές συστηματικά υποδαυλίζονται από τους εκπροσώπους της σημερινής συγκυβέρνησης, αλλά και από το ΣΥΡΙΖΑ που εγκωμιάζει τη μικρή και τεχνολογικά εξελιγμένη παραγωγή. Συνέπεια αυτών των πεποιθήσεων είναι ότι θα οδηγηθεί στον καιάδα της ανεργίας ένα κομμάτι που δεν έχει την κεφαλαιακή επάρκεια για τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής ή των υπηρεσιών που προσφέρει. Επίσης, συνειδητά κρύβεται ότι η ύπαρξη μικρών επιχειρήσεων σε νέους κλάδους δημιουργεί το απαραίτητο δίκτυο αγοράς που θα απομυζήσει στη συνέχεια το μονοπώλιο χωρίς ιδιαίτερο ρίσκο.

Επίσης δεν πρέπει να υποτιμήσουμε τους κινδύνους από τις συντεχνιακές λύσεις που προβάλλονται από μια σειρά πολιτικών δυνάμεων και στοχεύουν να φέρουν τους αυτοαπασχολούμενους σε ρήξη με την εργατική τάξη. Ο πυρήνας τέτοιων αντιλήψεων είναι η πεποίθηση ότι μπορεί να βρεθεί λύση στην κρίση αν όλοι ριχτούμε στη δουλειά για να σώσουμε τη χώρα. Η αντίληψη καταργώντας τους ταξικούς διαχωρισμούς, αποκρύπτει το γεγονός ότι μέσα στο κράτος υπάρχουν δύο έθνη, αυτό των εκμεταλλευτών και αυτό των εκμεταλλευομένων και χαϊδεύοντας τα αυτιά των ΕΒΕ, παρουσιάζοντάς τους ως Ελληνες παραγωγούς, τους καλεί να συμπορευτούν με την αστική τάξη στο όνομα της εθνικής ενότητας και ενάντια στην εργατική τάξη.

Παρόμοιες αντιλήψεις αν και με διαφορετικό περιτύλιγμα προβάλλει και ο ΣΥΡΙΖΑ στο βαθμό που αντιλαμβάνεται την οικονομική ανάπτυξη δίχως ταξικό πρόσημο. Ετσι στο πλάι του εκθειασμού της μικρής και ποιοτικής παραγωγής καλλιεργείται η αντίληψη ότι με μέτρα κεϋνσιανικού αναδιανεμητικού χαρακτήρα θα τονωθεί η ζήτηση στις μικρές επιχειρήσεις και οι ΕΒΕ θα μπορέσουν να επιστρέψουν στο βιοτικό επίπεδο των προηγούμενων δεκαετιών. Αυτές οι αντιλήψεις πέρα από το γεγονός ότι θέλουν να γυρίσουν το ρολόι της ιστορίας προς τα πίσω, επιδιώκουν να «κλείσουν» τον αγώνα τον ΕΒΕ μέσα στα πλαίσια της κοινοβουλευτικής αυταπάτης και της αριστερής διακυβέρνησης. Να τον αποκόψουν από την εργατική τάξη και να τον αφοπλίσουν.

Ετσι η δράση μας δεν αρκεί πια να κατευθύνεται απλά σε αμυντικούς αγώνες ή στην επισήμανση των προβλημάτων. Αντίθετα, όλο και περισσότερο θα πρέπει να ρίχνουμε βάρος στο βάθεμα των δεσμών των ΕΒΕ με την εργατική τάξη, στην ανάδειξη του κοινού συμφέροντος από την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας. Το χρέος αυτό είναι διπλό. Δηλαδή από τη μια πλευρά το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να καλεί σε συμπαράταξη τους αυτοαπασχολούμενους, αλλά και από την άλλη πλευρά οι πρωτοπόροι αυτοαπασχολούμενοι πρέπει να μπολιάζουν τους συναδέλφους τους με την αναγκαιότητα της συμμαχίας με την εργατική τάξη. Θα πρέπει να εξηγείται βαθύτερα ποιος θα είναι ο σχεδιασμός της σοσιαλιστικής παραγωγής και ποιο ρόλο καλούνται να επιτελέσουν οι αυτοαπασχολούμενοι σε αυτόν. Πρώτιστα, θα πρέπει να αναδεικνύεται το ζήτημα της παραγωγής με σκοπό την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών και μακριά από τη λεγόμενη «ελεύθερη αγορά» από την οποία σήμερα οι αυτοαπασχολούμενοι αγοράζουν τα προϊόντα τους και στην οποία πωλούν τα εμπορεύματα ή τις υπηρεσίες τους.

Ενα ζήτημα που πρέπει να σταθούμε προκειμένου να εκπληρώσουμε αυτό το καθήκον είναι και ο καλύτερος σχεδιασμός και η ανώτερη ποιότητα της δράσης μας. Δίχως να υποτιμώ τη μεγαλύτερη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του μεγάλου κεφαλαίου στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας μας (Λεκανοπέδιο Αττικής, Θεσσαλονίκη), πιστεύω ότι πρέπει να ξεπεράσουμε την αντίληψη (που υπάρχει μέσα στις γραμμές μας) που θέλει τα καθήκοντα που μπαίνουν πλέον, ότι θα εκπληρωθούν κυρίως στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη και να αντιληφθούμε ότι η Λαϊκή Συμμαχία θέλει πόδια παντού. Αντίθετα, ξέροντας ότι στο ΚΚ η αναγκαιότητα έχει μετατραπεί ήδη σε συνειδητή θέληση για δράση οφείλουμε να προετοιμάσουμε ενεργά τον κόσμο για τη σοσιαλιστική - κομμουνιστική λύση στην κρίση.

Αρχικά, θα ήθελα να ξεκινήσω λέγοντας πως θεωρώ ότι το κείμενο των Θέσεων της ΚΕ για το 19ο Συνέδριο του Κόμματος κινείται σαφώς προς τη σωστή πολιτική κατεύθυνση. Μια κατεύθυνση πλήρους ρήξης με το καπιταλιστικό σύστημα και έντασης της ταξικής πάλης και αλληλεγγύης.

Λόγω της περιορισμένης έκτασης που πρέπει να έχει το παρόν κείμενο, παρακάτω παραθέτω 8 σημεία που θεωρώ ότι η απόφαση του 19ου Συνεδρίου πρέπει να ενσωματώσει (η σειρά δεν είναι ιεραρχική).

• Ο τρόπος αντιμετώπισης της φασιστικής απειλής δεν έχει αναλυθεί όσο χρειάζεται. Είναι σαφές ότι δεν μπορεί το ΚΚΕ να αντιμετωπίζει τη «Χρυσή Αυγή» με την ίδια τακτική που αντιμετωπίζει τα υπόλοιπα αστικά και οπορτουνιστικά κόμματα. Οφείλει να αναλάβει δράσεις, τις οποίες να απευθύνει σε ευρύ, μη-κομματικό ακροατήριο, ή ακόμα και σε άλλα κόμματα που όμως να συμφωνούν με την άποψη ότι τα φασιστικά - ναζιστικά κόμματα όπως η Χρυσή Αυγή αποτελούν γέννημα του καπιταλισμού και μακρύ χέρι του αστικού πολιτικού συστήματος με στρατηγικό στόχο το τσάκισμα της εργατικής τάξης και του λαϊκού κινήματος. Κάτι τέτοιο, σε καμία περίπτωση δεν μεταφράζεται σε πολιτική συνεργασία με άλλες πολιτικές δυνάμεις. Δεν έχω άλλωστε καμία διάθεση να προωθήσω μια τέτοια άποψη.
• Πολύς λόγος έχει γίνει από τα αστικά μέσα για την πολιτική συνεργασιών του ΚΚΕ. Θεωρώ ότι η μοναδική πολιτική συνεργασιών που οφείλει σήμερα να αναπτύξει το Κόμμα, είναι με σημαντικές προσωπικότητες από όλους τους χώρους (ακαδημαϊκούς, καλλιτέχνες, δημοσιογράφους κλπ.) που είναι αναγνωρίσιμοι από το λαό και καταξιωμένοι στους χώρους τους, και που ενδέχεται να μπορούν να προπαγανδίσουν τις θέσεις του Κόμματος με διαφορετικό τρόπο. Η περίπτωση της συνεργασίας του ΚΚΕ με τη δημοσιογράφο Λιάνα Κανέλλη είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση που λειτούργησε ευεργετικά για το Κόμμα από αυτή την άποψη. Η τακτική αυτή πρέπει να επεκταθεί. Θα ήταν λάθος να επιτρέψουμε στο ΣΥΡΙΖΑ να συσπειρώσει γύρω του την «αφρόκρεμα» του προοδευτικού κόσμου, όπως φαίνεται να επιχειρεί να κάνει, αν αναγνώσουμε τα ονόματα των καθηγητών που αποτελούν τη νεοσύστατη λεγόμενη «επιτροπή σοφών», ή τις φημολογούμενες συνεργασίες του με δημοσιογράφους.
• Σχετικά με τη σχέση ΚΚΕ-ΠΑΜΕ: Εδώ και περίπου 5 χρόνια, αλλά ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες εκλογές ελλοχεύει ο κίνδυνος να αρχίσει το ΚΚΕ να αντιμετωπίζεται από το λαό ως συνδικάτο. Να θεωρήσει, δηλαδή, τη συνδικαλιστική δράση αποκομμένη από την «κεντρική πολιτική σκηνή», με αποτέλεσμα να αυξάνεται το φαινόμενο εργαζομένων που από τη μία εμπιστεύονται το ΠΑΜΕ λόγω του εξαιρετικού και δυναμικού τρόπου διεκδίκησης των άμεσων αιτημάτων, αλλά τελικά να προτιμούν εκλογικά άλλα κόμματα αντί του ΚΚΕ. Επί αυτού του ζητήματος η νέα ΚΕ οφείλει να κάνει εμπεριστατωμένη ανάλυση.
• Η εκλογική πτώση του Κόμματος ανέδειξε το πρόβλημα των αστικών αυταπατών που τελικά έτρεφε ένα μέρος του λαού που στήριζε εκλογικά το ΚΚΕ και που πίστεψε ότι η αστική διαχείριση της καπιταλιστικής κρίσης με αριστερό πρόσημο μπορεί να λύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει.

Η νέα ΚΕ θα πρέπει να διεξάγει μια πολύ προσεκτική εσωκομματική ή και ευρύτερη συζήτηση ώστε να εκφραστεί ρητά η θέση ότι η συμμετοχή στο αστικό κοινοβούλιο δεν αποτελεί αυτοσκοπό για το ΚΚΕ, και να διατυπώσει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες το ΚΚΕ θα συμμετέχει στις αστικές εκλογικές διαδικασίες αλλά και τα ενδεχόμενα που θα μπορούσαν να το οδηγήσουν στο να απέχει από τις ίδιες διαδικασίες.

• Η επικοινωνιακή προώθηση του Κόμματος στα αστικά ΜΜΕ να γίνει πιο επιθετική και έντονη και να προβάλλει πιο εκλαϊκευμένα τη γραμμή του Κόμματος.

Η τακτική δυναμικής παρέμβασης με διάθεση κυριαρχίας στο διάλογο, διατηρώντας, ωστόσο, τη σοβαρότητα που αρμόζει σε εκπροσώπους του Κόμματός μας, θα βοηθήσει στην ευρύτερη προβολή του ΚΚΕ ως δύναμης αντισυστημικής, ισχυρής, ιδεολογικοποιημένης και επαναστατικής. Χαρακτηριστικά τα οποία αν και το Κόμμα τα έχει διατηρήσει (και σε πολλές περιπτώσεις τα έχει ενισχύσει κιόλας), εντούτοις η αστική, αντί-ΚΚΕ προπαγάνδα τα υποβαθμίζει συστηματικά, πείθοντας και ένα μέρος του κόσμου ότι το ΚΚΕ είναι κόμμα «συστημικό».

• Η θεωρητική κατάρτιση των μελών του Κόμματος, της ΚΝΕ και κατά συνέπεια και των οπαδών του Κόμματος, θα πρέπει να επεκταθεί και σε ζητήματα που άπτονται άμεσα της επαναστατικής κατάστασης και διαδικασίας. Επίσης, να μπει το Κόμμα σε διαδικασία ανάπτυξης νέων τακτικών αντιμετώπισης της ολοένα και πιο άγριας καταστολής και προβοκάτσιας, η οποία να αγγίζει, ίσως, ακόμα και πρακτικά ζητήματα.
• Είναι πολλές οι περιπτώσεις, όπου ο τρόπος που τα μέλη (ειδικά της ΚΝΕ, αλλά και του ΚΚΕ) προσεγγίζουν τους νέους που δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση με το Κόμμα, τελικά τους οδηγεί στο να απομακρυνθούν εντελώς από αυτό. Τα μέλη, λόγω, ίσως και του ζήλου τους, γίνονται φορτικά, ενώ σε περιπτώσεις που η συζήτηση ανοίγει, τελικά εκφράζουν έναν πολύ έντονο δογματισμό που είναι αποκρουστικός και που δεν έχει πάντα σχέση, ούτε καν με τη γραμμή του Κόμματος. Είναι φανερό ότι τα μέλη της ΚΝΕ πρέπει να δέχονται μια ενημέρωση/εκπαίδευση σχετικά με το πώς να προσεγγίζουν τους ανθρώπους που θεωρούν ότι θα μπορούσαν να στηρίξουν έμπρακτα την ταξική πάλη, το λαϊκό-φοιτητικό κίνημα και τελικά το ίδιο το Κόμμα και την ΚΝΕ. Είναι, ελπίζω, σαφές ότι δεν μιλάω για μια προσπάθεια να παρασύρουν ανθρώπους στο Κόμμα και στην ΚΝΕ με τα δόλια μέσα που χρησιμοποιούν άλλες πολιτικές δυνάμεις, αλλά για μια προσπάθεια περαιτέρω εκλαΐκευσης των θέσεων αλλά και κατανόησης, εκ μέρους των μελών και των οπαδών μας, του τρόπου σκέψης ενός ανθρώπου που δεν έχει καμία εμπειρία από το κίνημα.
• Ανοιγμα της δουλειάς των Λαϊκών Επιτροπών. Θα ήταν ανεπίτρεπτο λάθος οι Λαϊκές Επιτροπές να μετατραπούν σε Τοπικές Οργανώσεις του ΚΚΕ. Η οργανωτική τους αυτοτέλεια θα πρέπει να θεσμοθετηθεί, και να απευθυνθούν άμεσα σε ψηφοφόρους άλλων κομμάτων. Να δρουν προς όφελος της γειτονιάς με πρακτικό τρόπο και να μην ανάγεται κάθε τους κίνηση στο ΚΚΕ.

Μοναδική μου ένσταση σε σχέση με τις Θέσεις της ΚΕ και το Σχέδιο Προγράμματος είναι η διαγραφή του ΑΑΔΜ. Διαβάζοντας, ωστόσο, τα κείμενα του προσυνεδριακού διαλόγου, έχω πειστεί ότι το θέμα θα συζητηθεί διεξοδικά στο Συνέδριο καθώς έχει απασχολήσει πολλούς συντρόφους και φίλους.

Εύχομαι από καρδιάς κάθε επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου. Μας περιμένει όλους μια πολύ δύσκολη περίοδος στην οποία η ιστορική αποστολή του Κόμματός μας θα αναδειχθεί και για την οποία πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι.