Απαγορεύεται με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) κάθε επέκταση των ρυμοτομικών σχεδίων στους οικισμούς των μικρών νησιών, αν δεν υπάρξει προηγουμένως ο χωροταξικός σχεδιασμός ολόκληρου του νησιού. Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο με αυτή την απόφαση βάζει φραγμό στη μέχρι τώρα άναρχη και αλόγιστη δόμηση των νησιών, που είχε ως αποτέλεσμα να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας των νησιών.

Αν ληφθεί υπόψη ότι καμία κυβέρνηση δεν προχώρησε σε χωροταξικό σχεδιασμό για τα νησιά, παρόλο που αυτό προβλεπόταν από το Σύνταγμα του 1975, διαφαίνεται η σημασία αυτής της απόφασης. Το ΣτΕ επισημαίνει ότι μόνο σε μία περίπτωση επιτρέπεται η επέκταση του ρυμοτομικού σχεδίου των νησιών και αυτό όταν υπαγορεύεται από την ομαλή δημογραφική εξέλιξη του μόνιμου πληθυσμού του νησιού και όχι για τουριστικούς λόγους ή από την αύξηση των ημιμόνιμων (για έξι μήνες) κατοίκων.Σύμφωνα με το ΣτΕ, επιβάλλεται βιώσιμη και ήπια ανάπτυξη των νησιών μέσα από χωροταξικούς σχεδιασμούς και δεν μπορεί να ενθαρρύνεται η άναρχη και άγρια ανάπτυξη που οδηγούν στην απώλεια του φυσικού κεφαλαίου και των φυσικών πόρων.

Μάλιστα, το ΣτΕ αναφέρει ότι θα έπρεπε να ολοκληρωθεί ο χωροταξικός σχεδιασμός των μικρών νησιών εδώ και πολλά χρόνια, βάσει των συνταγματικών επιταγών και στα πλαίσια του κοινοτικού προγράμματος "Envireg".

Συγκεκριμένα, το ΣτΕ επέστρεψε ως παράνομο στο ΥΠΕΧΩΔΕ σχέδιο προεδρικού διατάγματος (αριθ. πρακτικού 292/1997), που αφορούσε την έγκριση πολεοδομικής μελέτης του οικισμού Νάουσα στην Πάρο.

Τέλος, στην απόφαση του Ε Τμήματος του ΣτΕ περιγράφεται με τα μελανότερα χρώματα η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στα ελληνικά νησιά. Κάτω από την πίεση των τυφλών νόμων της αγοράς, επισημαίνει το ΣτΕ, η πραγματική κατάσταση στα μικρά νησιά αλλοιώνεται ραγδαία, το φυσικό περιβάλλον κατασπαταλιέται και το παραδοσιακό νησιωτικό περιβάλλον υφίσταται ανεπανόρθωτη ζημιά.

Ιδιαίτερα, μεγάλη ζημιά, κατά το ΣτΕ, προκαλούν οι άγριες πιέσεις από την τουριστική ανάπτυξη και η ζήτηση δεύτερης κατοικίας, με αποτέλεσμα να γίνεται αλόγιστη και εκτός σχεδίου δόμηση στα νησιά.