Με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 28ης Σεπτεμβρίου, οι Δανοί είπαν το μεγάλο ΟΧΙ στην ΟΝΕ. Είναι η πρώτη χώρα που αφού, αρχικά, αρνήθηκε να ισοπεδωθεί με τα μεσαιωνικά κριτήρια του Μάαστριχτ, στο σχετικό δημοψήφισμα της 2ας Ιουνίου του 1992, τώρα αποστρέφει το πρόσωπό της και από την ΟΝΕ. Χώρα βαθιά δημοκρατική, με κατανομή εισοδήματος από τις δικαιότερες της υφηλίου, με ζηλευτό κράτος πρόνοιας και χαμηλότατο δείκτη διαφθοράς, η Δανία βροντοφώναξε την επιθυμία της να παραμείνει ακέραια, και γι' αυτό μακριά από τον «ΟΝΕδικό παράδεισο».

Παρά το γεγονός, ότι καταβάλλονται συντονισμένες προσπάθειες υποβάθμισης της σημασίας αυτής της άρνησης από την πλευρά του διευθυντηρίου της ΕΚΤ, αλλά και από τις οικονομίες εκείνες που ελαφρά τη καρδία, και μάλιστα χωρίς να έχει προηγηθεί δημοψήφισμα, έσπευσαν να εντάξουν τους λαούς τους στον «εκσυγχρονισμό» του Καρλομάγνου πρόκειται, ωστόσο, για ιστορική απόφαση και με αναμενόμενες συντριπτικές προεκτάσεις για το οικοδόμημα της ΟΝΕ. Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσω να αποκωδικοποιήσω κάποιες απ' αυτές αφού, προηγουμένως, υπογραμμίσω ότι το μικρό δέμας της δανικής επικράτειας ουδόλως προσφέρεται ως επιχείρημα, υπέρ του δήθεν περιορισμού των δυσμενών επιπτώσεων αυτής της απόφασης. Αντίθετα, μάλιστα, το γεγονός ότι μια τόσο μικρή χώρα βρήκε το θάρρος να αρνηθεί την «προστασία» της γιγαντιαίας ΟΝΕ ενσωματώνει στην πράξη της πολλαπλάσια εμβέλεια, από την αντίστοιχη μεγάλης και ισχυρής χώρας. Γιατί, ακριβώς, η άρνησή της, προϊόν σύνεσης, γνώσης και ευαισθησίας σε πείσμα της συντονισμένης προπαγάνδας που προηγήθηκε, οφείλει να ερμηνευτεί ως το αρνητικό τελικό πόρισμα της σύγκρισης ανάμεσα στα προσδοκώμενα οφέλη από την ένταξή της στην ΟΝΕ και τις αναμενόμενες δυσμενείς επιπτώσεις, απ' αυτήν, στην οικονομία και κοινωνία της.

1. Ο πλέον ή ορατός κίνδυνος αλλοίωσης ή και κατεδάφισης του κράτους πρόνοιας, για την ποιότητα και τις κοινωνικές παροχές του οποίου οι Δανοί είναι, δικαιολογημένα, υπερήφανοι. Στη χώρα τους, ο βαθμός ανασφάλειας για τους απόκληρους της ζωής είναι, σχεδόν, μηδενικός και οι Δανοί όχι μόνο δεν επιδίδονται σε μεθοδεύσεις φοροδιαφυγής, αλλά επιπλέον θεωρούν τη μέγιστη των ύβρεων, αν κάποιος τους υποψιαστεί ως «φοροφυγάδες».

2. Ο περιορισμός της εθνικής τους κυριαρχίας, που απειλεί να έχει πολλά πρόσωπα, ιδίως και ύστερα από τις συζητήσεις περί της ανάγκης δημιουργίας ευρωπαϊκής συνομοσπονδίας. Δεδομένου ότι, μέχρι σήμερα, η δανέζικη οικονομία έχει αποδείξει μια, απόλυτα επιτυχή εθνική οικονομική πολιτική δεν είχε, πράγματι, λόγο να την απεμπολήσει με την ένταξή της σ' ένα πρωτόγνωρο και πειραματικό σχήμα, που επιπλέον αδιαφορεί για τις ιδιαιτερότητες των οικονομιών - μελών του, την ανεργία, τη φτώχεια και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς που τους επιβάλλει ισοπεδωτικά και άκρως επικίνδυνα κριτήρια για τη διαχρονική τους εξέλιξη και που τελικά αφαιρεί από τις επιμέρους εθνικές κυβερνήσεις κάθε λόγο ύπαρξής τους.

3. Η ανταλλαγή της ευπρεπούς δανέζικης κορόνας με το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, δηλαδή το ασταθές και υπό κατάρρευση Ευρώ, που μετά από την «πορφυρογέννησή» του, έφθασε να χάνει σ' ένα χρόνο και 30% της αρχικής εξωτερικής του αξίας.

Ασφαλώς έχουν κατά καιρούς εξαγγελθεί πολλά στο καθαρά θεωρητικό πεδίο, όπως μεγαλύτερη σταθερότητα του νομίσματος, αποφυγή οικονομικών κρίσεων, περιορισμός του κόστους των συναλλαγών, υψηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης και εξαφάνιση του πληθωρισμού. Ολα, ωστόσο, αυτά εκτός από το ότι ουδέποτε αποδείχτηκαν στην πράξη αλλά και από θεωρητικής άποψης, τυγχάνουν εξαιρετικά αμφισβητήσιμα, επιπλέον κινδυνεύουν και να εξαφανιστούν στην κάθε πετρελαϊκή κρίση και στην κάθε φάση αναρρίχησης της τιμής του δολαρίου. Εξάλλου, οι Δανοί φαίνεται ότι αισθάνονται «αρκετά Ευρωπαίοι», ώστε να μη χρειάζονται επιβεβαίωση ως «μέλη της ΟΝΕ», αλλά και να μη φοβούνται να χαρακτηριστούν ως «καθυστερημένοι», «αμόρφωτοι», «περιθωριακοί», «γραφικοί», «εθνικιστές» και οπωσδήποτε «κομμουνιστές»... χαρακτηρισμοί που όπως είναι γνωστό, είναι πολύ του συρμού και επιφυλάσσονται για όσους εμφανίζουν σκεπτικισμό απέναντι στα «ΟΝΕδικά αγαθά».

Κατ' αρχήν, το ήδη προβληματικό Ευρώ δεν έχει προοπτικές μακρόχρονης ανάκαμψης. Η απαισιόδοξη αυτή διαπίστωση, ασφαλώς δε βασίζεται απλά και μόνο στο «ΟΧΙ» της Δανίας. Γιατί, σχετικά με το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, αν είχε από την αρχή μπορέσει να αποστασιοποιηθεί από τους διθυραμβικούς, αλλά τόσο αστήρικτους ενθουσιασμούς της αφύσικης σύλληψής του, θα γινόταν ευκολότατα αντιληπτό πως, ακριβώς, έτσι θα κατέληγε, για μια σειρά από λόγους, που η αναφορά τους δεν είναι του παρόντος, αλλά και που πλειστάκις είχα την ευκαιρία να τους εκθέσω. Ούτε, βέβαια, επιτρέπεται σοβαρά να ελπίζεται ότι ένα νόμισμα που από τη φύση του, αλλά και από τις συγκυρίες είναι ασταθές και ασθενές μπορεί να στηριχτεί σε «παρεμβάσεις» των τραπεζών των διεθνών οργανισμών ή του G-7 έστω κι αν συμμετέχουν σ' αυτές οι Αμερικανοί «γελώντας κάτω από τα μουστάκια» τους. Ομως, το «ΟΧΙ» των Δανών θα το βυθίσει ακόμη περισσότερο και θα περιορίσει το χρόνο της επιθανάτιας αγωνίας του.

Κατά δεύτερο λόγο, χώρες που σοφά παρέμειναν εκτός της ΟΝΕ, περιμένοντας να διαπιστώσουν προηγουμένως αν τα αποτελέσματά της τις ευνοούν, τώρα, και μετά το θαρραλέο «ΟΧΙ» της Δανίας, έχουν ελάχιστες πιθανότητες εισόδου σ' αυτήν. Αλλά, τι Ευρώπη, τι ΟΝΕ και τι ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα θα είναι, χωρίς τη Μ. Βρετανία και τη Σκανδιναβία;

Κατά τρίτο λόγο, ενδέχεται το Διευθυντήριο της ΟΝΕ, εξαιτίας της αίσθησης ότι «χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του», να γίνει σκληρότερο στις ήδη ανιστόρητες απαιτήσεις του, απέναντι στα κράτη - μέλη του, προκειμένου να υπογραμμίζει την εξουσία του. Ευρώπες πολλών ταχυτήτων, αυστηρότερα μέτρα που θα πλήξουν ακόμη περισσότερο τις οικονομικά ασθενέστερες κατηγορίες στο εσωτερικό των επιμέρους εθνικών οικονομιών, ενίσχυση της αδιαφάνειας, μεγαλύτερες αποστάσεις ανάμεσα στις ιθύνουσες την ΟΝΕ και στις μικρότερες οικονομίες, βαρύτερες ποινές για τα τυχόν «παραπτώματα μη ισοπέδωσής τους» στις άνωθεν επιταγές της ΟΝΕδικής οικονομικής πολιτικής, πιο υπερφίαλη γενικά συμπεριφορά του.

Θα ήταν σφάλμα να θεωρηθούν τα παραπάνω ως έκφραση «αντιευρωπαϊσμού». Κι αυτό, για τον πολύ απλό λόγο, ότι παρόμοια πειράματα και τηρουμένων των αναλογιών, κατέληξαν στο παρελθόν σε αιματηρούς ευρωπαϊκούς πολέμους και οπωσδήποτε σε απομάκρυνση από το στόχο της ευρωπαϊκής συνοχής. Θα μπορούσαν και θα έπρεπε να έρθουν πλησιέστερα οι λαοί της Ευρώπης, καθώς και να επιδιώξουν μια στενότερη οικονομική συνεργασία. Αλλά η επινόηση της ΟΝΕ είχε αρνητικές επιπτώσεις στην πορεία τέτοιων προσπαθειών, όπως ήδη αποδεικνύουν τα μέχρι τώρα βραχυχρόνια αποτελέσματά της. Η κατακόρυφη άνοδος του ευρωσκεπτικισμού, καθώς και οι μαζικές αντιδράσεις απανταχού της Ευρώπης τα συνοψίζουν. Οσο γρηγορότερα, λοιπόν. συνειδητοποιηθεί αυτή η πραγματικότητα, τόσο το καλύτερο.