Το αποτέλεσμα της απίστευτης παρωδίας «εκλογών» για την ανάδειξη Προέδρου στο Αφγανιστάν, ο πρώτος γύρος των οποίων επρόκειτο να ξεκινήσει χθες, εμφανίζεται προαποφασισμένο. Η κυβέρνηση Μπους διέθεσε τα πάντα - χρήματα, εταιρίες μισθοφόρων, τις δυνάμεις κατοχής των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, τα διεθνή και τοπικά ΜΜΕ, άοκνους συγκαλυμμένους και ανοιχτούς εκβιασμούς προς φίλους και εχθρούς εντός κι εκτός της χώρας - υπέρ του προστατευομένου της, Χάμιντ Καρζάι. Αλλά ακόμη και στην απίθανη περίπτωση που νικήσει κάποιος άλλος από τους υποψηφίους, ίσως, όπως εκτιμούν ορισμένοι πολέμαρχοι, ο Τατζίκος πρώην υπουργός του Καρζάι, Γιουνούς Κανούνι, τον οποίο υποστηρίζει ο υπουργός Αμυνας Μοχαμάντ Φάχιμ, η εξουσία του Προέδρου, ακόμη και η ίδια η ύπαρξη του πολυεθνοτικού Αφγανιστάν, θα εξαρτάται άμεσα, σε τελευταία ανάλυση, από την Ουάσιγκτον. Ουσιαστικά, η διαδικασία αφορά στην επιλογή μαριονέτας...

Βέβαια, σε τοπικό επίπεδο, η ιστορία έχει τη σημασία της - βασικά, όσον αφορά στην καταμέτρηση ισχύος - πράγμα που εξηγεί το γιατί οι πολέμαρχοι αξίωναν ψήφους με την απειλή των όπλων. Υπόδειγμα ως προς αυτό υπήρξε ο καλοκάγαθος Ουζμπέκος «στρατηγός» Αμπντούλ Ράσιντ Ντόστουμ, που μπορεί στο παρελθόν να έδενε τους αιχμαλώτους του στις ερπύστριες αρμάτων που κατόπιν έστελνε για βόλτα και να επέβλεψε τη σφαγή κάπου 2.000 αιχμαλώτων Ταλιμπάν το 2001, δεν παρέλειψε όμως αυτήν τη βδομάδα να υποσχεθεί, μεταξύ άλλων, ότι «θα βελτιώσει την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στη χώρα (λες και ξέρει τι είναι). Οχι ότι οι υποστηρικτές του γλυκομίλητου Καρζάι δε μετέρχονται ανάλογων μέσων. Μερικές μέρες πριν από τις εκλογές, 300 θεοσεβείς φύλαρχοι των Τερεζάι στην Πάκτια προειδοποίησαν ότι τα μέλη της φυλής καλά θα έκαναν να τον ψηφίσουν, αλλιώς «θα καούν τα σπίτια τους». Ο επίσης σύμμαχος του «Προέδρου» και διακεκριμένος συνεργάτης των Αμερικανών, Χαζράτ Αλι, απειλούσε με απέλαση όσων δεν ψηφίσουν τον Καρζάι στην ...αμερικανική βάση του Γουαντανάμο.

Ο άσπονδος φίλος του Ντόστουμ, διαγκωνιζόμενος με αυτόν για την εξουσία στη Μαζάρ - ι - Σαρίφ, πολέμαρχος Μοχάμεντ Ατα, τον κατηγορεί ότι «αθετεί» την υποχρέωσή του να αφοπλίσει τον ιδιωτικό του στρατό. Ο στρατηγός το διαψεύδει, φυσικά. Στην πραγματικότητα, το αν θα το κάνει, θα εξαρτηθεί από το νέο συσχετισμό που θα προκύψει.

Παρ' όλ' αυτά τα δεδομένα, που όχι απλώς αμφισβητούν, αλλά έμπρακτα ακυρώνουν κάθε πολιτική αξία των εκλογών, σχολίαζαν με διακριτική ειρωνεία φλεγματικοί παρατηρητές, οι Αφγανοί «θέλουν διακαώς να ψηφίσουν». Εστω κι αν «πολλοί άνθρωποι» χαρακτηρίζουν τη διαδικασία ως ένα φτηνό κόλπο πολιτικού μάρκετινγκ «για να στηριχτεί η εκστρατεία επανεκλογής του Μπους». Εστω κι αν οι παρατυπίες είναι κραυγαλέες. Ο Economist (2-8/10), με βαθιά οριενταλιστική περιφρόνηση, απέδωσε τις πολλαπλές εγγραφές των «ανθρώπων αυτών» πιθανώς «στην ελπίδα ότι οι εκλογικές κάρτες θα τους αποφέρουν χρήματα», ή «στην ευχαρίστηση του να φωτογραφίζονται». Το περιοδικό σημείωσε ακόμη ότι υπάρχει ο «κίνδυνος» οι εκλογές να «αυξήσουν τις προσδοκίες του λαού» (!) και «να τις διαψεύσουν στη συνέχεια». Τις «κατηγορίες» ότι ο «πανούργος» Ζαλμάι Χαλιλζάντ, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, πρωταγωνιστεί σε παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις και εκβιασμούς για να διασφαλιστεί η νίκη του Καρζάι, ο Economist τις προσπέρασε με μια αναφορά επί τροχάδην στο τέλος του κειμένου, όπου προσέθεσε (χωρίς να καταβάλει ιδιαίτερη προσπάθεια να πείσει κανέναν, αντίθετα, μάλλον κλείνοντας το μάτι στους αναγνώστες του), ότι ο πρέσβης τις διαψεύδει, ομολογώντας, όμως, πως «είναι αλήθεια πως μιλάω με αυτούς τους φίλους».

Η εφημερίδα Los Angeles Times αφιέρωσε ένα εκτενές ρεπορτάζ στην εμπλοκή του (αποκαλούμενου «Βισερόι» στην Καμπούλ)Χαλιλζάντ, σε μια σειρά ελιγμών κι εκβιασμών προς όφελος του ανθρώπου των Αμερικανών στην Καμπούλ. Αυτοί συνεχίζονταν έως και δύο μέρες πριν οι κάλπες ανοίξουν. Την Πέμπτη, δύο από τους δεκαεφτά συνυποψήφιους του Καρζάι ανακοίνωσαν ότι «υποστηρίζουν» τον νυν πρόεδρο, καλώντας τους ψηφοφόρους τους να τον ψηφίσουν - ο Παστούν Σάγεντ Ισάκ Γκιλάνι και ο Τατζίκος Αμπντούλ Χάσιντ Αριάν δήλωσαν ότι έλαβαν την απόφαση «για την ειρήνη, την ενότητα και το εθνικό συμφέρον της χώρας». Το δίχως άλλο...

Υπέρ του Καρζάι, αν και όχι απαραίτητα με σχέδιο, λειτούργησε νωρίτερα και το «νέο» δικαστικό σύστημα του «απελευθερωμένου» Αφγανιστάν. Ο πρώτος αντίπαλός του από τους συνολικά 18 που πετάχτηκε εκτός κούρσας ήταν ο Αμπντούλ Λατίφ Πέντραμ, ο οποίος σε μια ομιλία του υποστήριξε το δικαίωμα των γυναικών να ζητούν διαζύγιο. Το Ανώτατο Δικαστήριο τον απέκλεισε διότι «προσέβαλε το Ισλάμ», σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times.

Γιατί όλες αυτές οι προσπάθειες να ανακαλυφθεί η «μετάβαση του Αφγανιστάν στη δημοκρατία» τη στιγμή που τίποτα τέτοιο δε συμβαίνει; Μιαν απάντηση επιχειρεί να δώσει ο Μάρβιν Ουάινμπαουμ του Middle East Institute: «Ο Μπους αγωνιά να παρουσιάσει τις αφγανικές εκλογές ως ένα σημαντικό βήμα και να δικαιολογήσει την έναρξη του πολέμου κατά της τρομοκρατίας». Ειδικά όπως πηγαίνουν τα πράγματα στο Ιράκ.

Στην ίδια λογική εντάσσεται και η διαδικασία «ανοικοδόμησης». Δεν είναι τυχαίο ότι η εθνική οδός Καμπούλ - Κανταχάρ, ένα έργο αξίας 250 εκατ. δολαρίων που διαρκώς ολοκληρώνεται... από το Δεκέμβρη του 2003, και για το οποίο συνεχίζει να δουλεύει πυρετωδώς η κατασκευαστική εταιρία Louis Berger - που, ειρήσθω εν παρόδω, έχει χάσει 30 εργαζόμενους τους τελευταίους 18 μήνες - αποκαλείται από τους μηχανικούς «λεωφόρος Τζορτζ Μπους». Ο Τζιμ Μάγιερς, επικεφαλής των εργασιών, χαρακτηρίζει το έργο «το πιο πολιτικό που έχω κάνει στη ζωή μου».

Υπήρξαν και αναλύσεις της κατάστασης με πιο «ανήσυχους» τόνους. Μια από τις πιο σημαντικές συνυπέγραψαν οι Μαντλίν Ολμπράιτ και Ρόμπιν Κουκ στην International Herald Tribune την 4η Οκτώβρη.

Το Αφγανιστάν, έγραψαν με εμφανή αγωνία οι δύο πρώην ΥπΕξ (1997-2001) των ΗΠΑ και της Βρετανίας αντίστοιχα, «αντί για τη σταθερότητα που υποσχεθήκαμε τρία χρόνια πριν, συνεχίζει να οδεύει σκοντάφτοντας, μόλις ένα επίπεδο πάνω από αυτό του αποτυχημένου κράτους. Οπλισμένοι πολέμαρχοι διαφεντεύουν την ύπαιθρο. Η εκρηγνυόμενη παραγωγή οπίου βοηθά στη χρηματοδότηση τρομοκρατών. Οι Ταλιμπάν επανεξεγείρονται και παραμένουν μια "αληθινή απειλή", σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά των Ηνωμένων Εθνών. Η εμμένουσα έλλειψη ασφάλειας υποσκάπτει τις προσπάθειες της κυβέρνησης Καρζάι να επεκτείνει την εξουσία της, υποβαθμίζοντας τη δυνατότητα των Αφγανών να ζήσουν φυσιολογικές ζωές και οδηγώντας τους γεμάτους φόβο εργαζόμενους σε οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας να εγκαταλείπουν τη χώρα. Αυτή η απαράδεκτη κατάσταση είναι σίγουρο ότι θέτει σε κίνδυνο την αξιοπιστία των εκλογών, και απειλεί όχι μόνο τη σταθερότητα και την ανάνηψη του Αφγανιστάν, αλλά επίσης την ασφάλεια της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών». (Η υπογράμμιση δική μας.)

Ανεξάρτητα από τις εσκεμμένες ανακρίβειες και την υποκρισία της τοποθέτησης, ας συμπληρωθεί το τι πρότειναν οι δύο «αυθεντίες» της αμερικανικής και της βρετανικής αντιπολίτευσης. Η Ολμπράιτ, που θυμούνται πολύ καλά οι κάτοικοι μιας χώρας που κάποτε λεγόταν Γιουγκοσλαβία, είναι μια φωνή που συνδιαμορφώνει την εξωτερική πολιτική των Δημοκρατικών. Που, ενόψει των προεδρικών εκλογών το Νοέμβρη στις ΗΠΑ, επικρίνουν την κυβέρνηση Μπους διότι εισέβαλε στο Ιράκ «εσφαλμένα», ενώ «το Αφγανιστάν, η Αλ Κάιντα και ο Οσάμα μπιν Λάντεν μας είχαν επιτεθεί», όπως εμφατικά δηλώνει συχνά πυκνά τελευταία ο Τζον Κέρι. Ο Κουκ, από την πλευρά του, εκπροσωπεί μια προσχηματικά πιο «ειρηνόφιλη» πτέρυγα των Εργατικών του Τόνι Μπλερ.

Τι θέλουν οι παράγοντες της κεντροαριστεράς, του «μικρότερου κακού»; «Καταλληλότερους αριθμούς στρατευμάτων[...]. Το ΝΑΤΟ πρέπει να βγει μπροστά, αυξάνοντας δραματικά την παρουσία του για την ασφάλεια». Ενίσχυση της κατοχής, δηλαδή.

Περιέργως, ακριβώς αυτό ζήτησε και ο «δεξιός», «νεοσυντηρητικός», κλπ. Τζορτζ Μπους, από πολύ πριν, στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ. Δεν αποκλείεται, βέβαια, να υποστηριχτεί πως η Ολμπράιτ και ο Κουκ το ζητούν με πιο κεντροαριστερό σκεπτικό.

(Παρεμπιπτόντως, στα καθ' ημάς, ως γνωστόν την αποστολή της ελληνικής στρατιωτικής δύναμης που μετέχει στην κατοχή του Αφγανιστάν αποφάσισε η προηγούμενη «κεντροαριστερή» και διατηρεί η σημερινή «κεντροδεξιά» κυβέρνηση. Μάλιστα, διαπραγματεύεται το αν θα την αυξήσει αριθμητικά προσεχώς. Αβυσσαλέες οι διαφορές πολιτικής των κομμάτων εξουσίας...).

Η διαδικασία των προεδρικών εκλογών - και των βουλευτικών, που έχουν αναβληθεί δύο φορές και αναμένεται ότι θα γίνουν τον ερχόμενο Απρίλη - όπως προειδοποιούσε αναλύτρια του BBC, ίσως εντείνει τις ήδη εκρηκτικές εθνοτικές και φυλετικές διαφορές. Ο Παστούν Καρζάι και ο Τατζίκος Κανούνι έβαλαν στα ψηφοδέλτιά τους και πολιτικούς από άλλες εθνοτικές ομάδες για να επισημάνουν το πόσο «ενωτικοί» είναι, αλλά τα προβλήματα της χώρας δε λύνονται απλώς με χειρονομίες. Πέρα από τους Παστούν, τους Τατζίκους, τους Ουζμπέκους και τους Χαζάρα, υπάρχουν και άλλες μικρότερες εθνοτικές ομάδες και φυλές - Τουρκμένοι, Μπαλούχοι, Αϊμάκ, κλπ.

Η επισήμανση του Μπάρνετ Ρ. Ρούμπιν του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης τον Αύγουστο, όταν προειδοποιούσε από τις στήλες της International Herald Tribune ότι οι φυγόκεντρες τάσεις ίσως προκαλέσουν μετεκλογικά πολλαπλές εστίες συγκρούσεων, μοιάζει υπερβολική - εκτός εάν οι Αμερικανοί ευνοήσουν την επανέναρξη ενός εμφυλίου όλων εναντίον όλων. Ούτως ή άλλως, ισχύει ότι το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας θα «αντανακλά το ποιος κατέχει στρατιωτική δύναμη και χρήμα από το εμπόριο των ναρκωτικών, όχι το ποιον προτιμά ο αφγανικός λαός», όπως είχε γράψει ο Ρούμπιν.