Οι καπνοί πνίγουν τους τελευταίους μήνες, συχνά - πυκνά, πολλές περιοχές στις νήσους Σουμάτρα και Βόρνεο, τα δάση των οποίων, εδώ και μήνες, αποψιλώνονται από καταστροφικές πυρκαγιές, οι οποίες έχουν ξεφύγει πλέον από κάθε έλεγχο. Τις τελευταίες μέρες, άρχισε ξανά να πυκνώνει το νέφος της αιθαλομίχλης, του οποίου η έκταση προ μηνός είχε φθάσει να καλύπτει τους ουρανούς από τις ινδικές νήσους Ανταμάν και Νικομπάρ, στα ανατολικά, έως και τις Φιλιππίνες, στα δυτικά. Στις αρχές του Οκτώβρη, προς στιγμήν, είχε αρχίσει να διαλύεται χάρις στις πρόσκαιρες βροχοπτώσεις.

Σύμφωνα όμως με νεότερες πληροφορίες, σε τρεις περιοχές του Καλιμαντάν, στην ινδονησιακή πλευρά της Βόρνεο και σε μία της Σουμάτρα, όπως δήλωσε υπεύθυνος του τοπικού γραφείου Μετεωρολογίας, η κατάσταση είναι τραγική.

Ως εκ τούτου. το φαινόμενο να παραμένουν κλειστάπολλά αεροδρόμια της χώρας είναι πολύ συνηθισμένο. Κυρίως στις πρωτεύουσες των κεντρικών και δυτικών επαρχιών του Καλιμαντάν, και της κεντρικής Σουμάτρα.

"Η κατάσταση εξακολουθεί να είναι πολύ σοβαρή, οι πυρκαγιές έχουν ενταθεί και οι καπνοί έχουν πυκνώσει εξαιτίας της ξηρασίας", δήλωσε εκπρόσωπος του Διεθνούς Ταμείου για τη Φύση (WWF).

Σύμφωνα με ανακοινώσεις σημαντικών επιστημόνων, η εποχή των ευεργετικών, για την κατάσβεση των πυρκαγιών, βροχών έχει καθυστερήσει από το πέρασμα του τυφώνα "Ελ Νίνιο" και αντί για τον Σεπτέμβρη, η έλευσή τους αναμένεται το νωρίτερο στα μέσα Νοέμβρη και κατ' άλλους τέλος Δεκέμβρη. Και μέχρι τότε κανείς δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει την περιβαλλοντική καταστροφή.

Με πλούσια ύλη κυκλοφορεί το νέο τεύχος του περιοδικού "Νέα Οικολογία", που οι περισσότερες σελίδες του είναι αφιερωμένες στην εληνική γεωργία. Ενα θέμα κάτι παραπάνω από ζωτικό για τη χώρα μας, αφού, ως γνωστόν, ο πρωτογενής τομέας εξακολουθεί και απασχολεί ένα μεγάλο ποσοστό του ενεργού μας πληθυσμού και συμβάλλει καθοριστικά στο ΑΕΠ. Αγροχημικά, αρδευόμενες εκτάσεις, ερημοποίηση, ΚΑΠ, αγροτική πολιτική κ.ά. είναι μερικές από τις ενότητες του αφιερώματος που δε στοχεύει να κλείσει, αλλά να ανοίξει το θέμα.

Κατά καιρούς έχουν υπάρξει προσπάθειες καταγραφής όλων των εμπλεκόμενων φορέων με το περιβάλλον. Ομως, ο στόχος τους κυρίως βρισκόταν προς την πλευρά των υπαρχουσών μη - κυβερνητικών οργανώσεων, που και πολλές είναι και βρίσκονται διασπαρμένες σ' όλη τη χώρα. Για πρώτη φορά, έχουμε πλήρη αποτύπωση του συνόλου των φορέων, κρατικών ή ιδιωτικών και των μη -κυβερνητικών οργανώσεων. Υπουργεία, οργανισμοί, περιφέρειες, ινστιτούτα, πανεπιστήμια, δήμοι, νομαρχίες κτλ. Με τους υπευθύνους, τις διευθύνσεις, τα τηλέφωνα που μπορεί να επικοινωνήσει κάποιος. Μια έρευνα, που διεκπεραίωσε το ΕΚΚΕ και χρηματοδότησε το ΥΠΕΧΩΔΕ, η σπουδαιότητα της οποίας είναι αυτονόητη. Τόσο για τους ερευνητές, όσο και για τους πολίτες με οικολογικές ανησυχίες. Μια παρατήρηση στην ενότητα που φιλοξενούνται τα κόμματα: Απουσιάζουν το ΚΚΕ, το ΝΑΡ και η ΑΚΟΑ. Παράλειψη ή σε κάποιους το "Κ" εξακολουθεί και φέρνει αλλεργία;

Η Βουλγαρία κινδυνεύει να χάσει τα δάση της, εξαιτίας των κενών και παραλείψεων που υπάρχουν σε ένα σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη βουλγαρική Βουλή, με στόχο την επιστροφή των δασών από τη συλλογική ιδιοκτησία, σε κάποιους ιδιώτες που παρουσίασαν τίτλους ιδιοκτησίας! Αυτό ανακοίνωσε εκπρόσωπος της βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών.

Στο σχέδιο νόμου δε διευκρινίζονται με σαφήνεια οι ευθύνες των νέων ιδιοκτητών των δασικών εκτάσεων, ούτε υπάρχει χρηματοδοτικός μηχανισμός που να βοηθά στα έξοδα διατήρησής τους, σύμφωνα με τον Ιβάν Ράεβ, διευθυντή Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών της Ακαδημίας, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.

Ο ίδιος προέτρεψε τους βουλευτές να λάβουν σοβαρά υπ' όψιν τους τις προειδοποιήσεις των ειδικών πριν επικυρώσουν τελικά το σχέδιο νόμου, οι παραλείψεις του οποίου - σύμφωνα με τον Ράεβ - θα προκαλέσουν χάος στους ιδιοκτήτες δασικών εκτάσεων και τις ευθύνες που πρέπει να επωμιστούν, ενώ θα θέσει σε κίνδυνο την πλούσια βιόσφαιρα της χώρας.

Στη Βουλγαρία υπάρχουν 17 φυσικά εκτροφεία θηραμάτων και τα δάση της φιλοξενούν πολλά είδη ζώων και πτηνών, καθώς και μια τεράστια ποικιλία φυτών. "Τι θα συμβεί σε περίπτωση πυρκαγιάς μεγάλης έκτασης; Ποιος θα αναλάβει την κατάσβεσή της και ποιος θα πληρώσει για την αναδάσωση της περιοχής;", είπε χαρακτηριστικά ο Ράεβ.

Το 1/3 των εδαφών της Βουλγαρίας καλύπτονται από δάση, τα οποία ανήκουν στο κράτος. Ποσοστό μεγαλύτερο του 40% των δασών αυτών έχουν ηλικία μεγαλύτερη των σαράντα χρόνων, και για να διατηρηθεί η ισορροπία στο περιβάλλον απαιτούνται σοβαρές επενδύσεις.

Ο Ράεβ επισήμανε πως πολλοί από τους ιδιοκτήτες δασών και οι κληρονόμοι τους, στην πραγματικότητα, δεν ξέρουν τι να κάνουν με τις δασικές εκτάσεις που θα περιέλθουν στην ιδιοκτησία τους, ούτε μπορούν να τις προφυλάξουν από τους λαθροκυνηγούς, τις διάφορες ασθένειες, την ξηρασία και τις πυρκαγιές. "Ορισμένοι ιδιοκτήτες θα πουλήσουν τις εκτάσεις τους, απλά για να εκμεταλλευτούν την ξυλεία και δεν πρόκειται να επενδύσουν τα χρήματα από την πώληση σε άλλες δασικές εκτάσεις", κατέληξε ο υποδιευθυντής του ινστιτούτου, Αλεξάντερ Αλεξάντροφ. Η οικονομία της αγοράς απειλεί στη γειτονική χώρα και τα δάση, αφού κατόρθωσε να προξενήσει τεράστιες καταστροφές στον παραγωγικό ιστό της χώρας μέσα σε λίγα χρόνια.

Τα δύο τρίτα σχεδόν των δασών του πλανήτη έχουν σβηστεί από το χάρτη, προειδοποίησε πριν λίγες βδομάδες το Γραφείο του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF) στο Λονδίνο.

Αν, μάλιστα, συνεχιστεί ο σημερινός ρυθμός καταστροφής των δασών, πολλές χώρες δε θα διαθέτουν πλέον καθόλου δάση σε 50 χρόνια.

Το συμπέρασμα, στο οποίο κατέληξε αυτή η μη κυβερνητική οργάνωση,αφού μελέτησε όλα τα δάση του πλανήτη είναι δραματικό. Από τα 80 δισεκατομμύρια στρέμματα δάσους που υπήρχαν πριν από 8.000 χρόνια, σήμερα δε μένουν παρά 30 δισεκατομμύρια. Αυτό έχει σαν

αποτέλεσμανα αυξηθεί η ρύπανση της ατμόσφαιρας, η διάβρωση της γης να ερημοποιεί μεγάλες εκτάσεις και οι πλημμύρες να καταστρέφουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις και κατοικημένες περιοχές.

Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η κατάσταση στην Ασία, όπου οι πυρκαγιές εξαφάνισαν πρόσφατα το μεγαλύτερο μέρος του πράσινου. Το 88% των δασών της ασιατικής ηπείρου έχουν καταστραφεί εντελώς. Τα τροπικά δάση καταστρέφονται με ρυθμό 170 εκατομμυρίων στρεμμάτων το χρόνο.

Ανησυχητική, όμως, είναι η κατάσταση και στις άλλες ηπείρους. Στην Ευρώπη έχει εξαφανιστεί το 62% των δασών, στη βόρεια Αμερική το 39%, στη Λατινική Αμερική το 41% και στην Αφρική το 45%.

Τα αίτια της καταστροφής είναι πολλά. Οι συχνές πυρκαγιές, η δημιουργία φυτειών για την εκμετάλλευση του ξύλου, η έντονη αστικοποίηση, η κατασκευή δρόμων και το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που έχει επιβληθεί στις χώρες του Τρίτου Κόσμου.

Αναφέροντας ως παραδείγματα την Κοστα-Ρίκα, τη Μαλαισία, το Πακιστάν και την Ταϊλάνδη, η WWF προειδοποίησε ότισε λιγότερο από μισό αιώνα 35 χώρες δε θα έχουν καθόλου παρθένα δάση.

"Ο ρυθμός της καταστροφής έχει δυστυχώς αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και συνεχίζει να αυξάνεται", τόνισε στο Λονδίνο ο Φράνσις Σάλιβαν, διευθυντής της εκστρατείας του WWF υπέρ των δασών.

Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμιά διεθνής συνθήκη για την προστασία των δασών. Με εξαίρεση ορισμένους προστατευόμενους τόπους, κάθε χώρα είναι ελεύθερη να καταστρέφει την εθνική της κληρονομιά.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει προτείνει την ψήφιση μιας διεθνούς συνθήκης για την προστασία των δασών. Ομως, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα. Κατά τη σύνοδο για τη γη που έγινε στη Νέα Υόρκη τον περασμένο Ιούνη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Λατινική Αμερική - για προφανείς λόγους - εμπόδισαν τη σχετική συζήτηση, μεταθέτοντας και πάλι το θέμα στις αντίστοιχες καλένδες. Ισχυρές ήταν και οι πιέσεις των βιομηχανιών ξύλου, ενώ πολλές χώρες θεώρησαν ότι μια τέτοια σύμβαση θα παραβίαζε την εθνική τους κυριαρχία.

Μια πρόταση που κατατέθηκε στο τραπέζι από την εν λόγω οργάνωση, για να αποφευχθεί η περαιτέρω καταστροφή των δασών, είναι να δεσμευτούν όλες οι χώρες να προστατεύσουν τουλάχιστον το 10% των δασών τους μέχρι το 2000. Προς το παρόν, το ποσοστό των προστατευόμενων δασών είναι πολύ μικρό. 2% στην Ευρώπη και κάτω του 5% σε άλλες ηπείρους. Ο πλανήτης Γη κινδυνεύει με ασφυξία. Κι όσο νωρίτερα συνειδητοποιηθεί από όλους, τόσο το καλύτερο.

Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η κατάσταση στην Ασία, όπου οι πυρκαγιές εξαφάνισαν πρόσφατα το μεγαλύτερο μέρος του πράσινου. Το 88% των δασών της ασιατικής ηπείρου έχουν καταστραφεί εντελώς. Τα τροπικά δάση καταστρέφονται με ρυθμό 170 εκατομμυρίων στρεμμάτων το χρόνο