Oι αιματηρές συγκρούσεις ισλαμιστών της αίρεσης «Μπόκο Χάραμ» με τον νιγηριανό στρατό και την αστυνομία ξεκίνησαν πριν ακριβώς μία βδομάδα στη βορειοανατολική πολιτεία Μπάουτσι και τερματίστηκαν μέσα σε έξι μέρες στην πολιτεία Μπόρνο. Αφορμή έδωσε η σύλληψη μελών της οργάνωσης από την τοπική αστυνομία, όταν αποκαλύφθηκαν τα σχέδια για επιθέσεις σε αστυνομικά και κυβερνητικά κτίρια. Σύντομα, αυτό που φάνταζε ως μία απλή αστυνομική επιχείρηση ρουτίνας εξελίχθηκε σε εφιάλτη... Εναν εφιάλτη που προκάλεσε το θάνατο τουλάχιστον 600 νεαρών (ανάμεσά τους και ο 39χρονος ηγέτης της, Μοχάμεντ Γιουσούφ) και το ξεσπίτωμα 4.500 ανθρώπων σε αστικά κέντρα των πολιτειών Μπάουτσι, Μπόρνο, Κάνο, Γιόμπε, Σοκότο.

Παρά τον «αιφνιδιασμό» των ειδησεογραφικών δικτύων για τις συγκρούσεις,οι ταραχές ήταν αναμενόμενες καιρό, αφότου πρωτοϊδρύθηκε η οργάνωση με το συγκεκριμένο όνομα, το 2004...

Μπόκο Χάραμ, στη γλώσσα της τοπικής φυλής των Χάουζα, σημαίνει «η δυτική παιδεία είναι αμαρτία». Στόχος της ήταν η ανατροπή της κοσμικής κυβέρνησης και η αμείλικτη επιβολή ισλαμικού νόμου σ' όλη τη χώρα.

Ιδρύθηκε πριν από πέντε χρόνια από έναν ιδιαίτερα ευκατάστατο και μορφωμένο (σε Δύση και Ιράν) 39χρονο, ονόματι Μοχάμεντ Γιουσούφ. Αλλες πληροφορίες (νιγηριανή εφημερίδα «Vanguardia») αναφέρουν πως ο βασικός πυρήνας της ίδιας οργάνωσης προϋπήρχε απ' το 1995 με διαφορετικό όνομα.

Νιγηριανές και βρετανικές εφημερίδες ανέφεραν πως αρκετά απ' τα πρωτοπαλίκαρα του Γιουσούφ ήταν γόνοι πλούσιων οικογενειών της χώρας με γερές προσβάσεις στα ανώτερα κλιμάκια της εξουσίας. Αυτό, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, εξηγεί γιατί, ενώ γνώριζαν, οι νιγηριανές αστυνομικές αρχές δεν έκαναν τίποτε για να εξαρθρώσουν εγκαίρως μία οργάνωση που εμπνέεται απ' τους Αφγανούς Ταλιμπάν... Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση του Νιγηριανού Προέδρου Ουμάρου Γιαρ' Αντουα, υποτίμησε - από ανάγκη ή από απερισκεψία; - τη δύναμη μίας οργάνωσης που καθοδηγούνταν από «δικούς της ανθρώπους». Αλλοι λένε ότι κατώτεροι αξιωματούχοι, φοβούμενοι να αγγίξουν τους γόνους των πλούσιων και ισχυρών, έκαναν τα στραβά μάτια για χρόνια. Ο Μοχάμεντ Γιουσούφ, για παράδειγμα, είχε συλληφθεί για επιθέσεις κατά αστυνομικών τμημάτων το Νοέμβρη του 2008, αλλά αφέθηκε ελεύθερος μετά από λίγους μήνες με απόφαση δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Αμπούτζα...

Τα ιδανικά της οργάνωσης κινούνταν στο πλαίσιο του παραλόγου. Ο Μοχάμεντ Γιουσούφ είχε δώσει μία γεύση της αλλόκοτης «κοσμοθεωρίας» τους δηλώνοντας στο BBC:

«Η φιλοσοφία μας για τον κόσμο είναι εντελώς διαφορετική. Εμείς πιστεύουμε ότι η βροχή είναι δημιούργημα Θεού και όχι εξάτμιση του νερού απ' τη ζέστη του ήλιου που ξαναγίνεται νερό. Δεν πιστεύουμε πως ο πλανήτης είναι στρογγυλός γιατί είναι αντίθετο με τη διδασκαλία του Αλλάχ. Απορρίπτουμε, επίσης, τη θεωρία του Δαρβίνου για την εξέλιξη των ειδών»...

Ετσι, περνούσε ο καιρός και οι παραπάνω «διδαχές» έβρισκαν εύφορο έδαφος όχι μόνον σε αμαθείς φτωχούς νεαρούς, αλλά και σε άνεργους φοιτητές αστικών κέντρων. Σύντομα η οργάνωση δεν αρκούνταν στην ενοικίαση κτιρίων για τη μετατροπή τους σε τζαμιά. Εξοπλιζόταν και σαν αστακός. Κι όσο καιρό γινόταν αυτό, οι αρχές αδιαφορούσαν, πιστεύοντας πως επρόκειτο για καπρίτσια πλουσιόπαιδων. Απ' την άλλη, βέβαια, βολεύει και συμφέρει την εξουσία η ύπαρξη τέτοιων αιρέσεων, που παγιδεύουν και εκτονώνουν την οργή νεολαίων, αντί οι νέοι άνθρωποι να παλεύουν ενάντια στην ανομία, στη διαφθορά, στη φτώχεια και την ανεργία.

Ο Νιγηριανός Πρόεδρος Ουμάρου Γιαρ' Αντουα δήλωσε την Τρίτη (λίγο πριν αναχωρήσει για επίσκεψη στη Βραζιλία) ότι έχει «πλήρη έλεγχο» της κατάστασης. Η κρίση, είπε, «δεν είναι ενδοθρησκευτική», ούτε είναι αληθές πως «οι Ταλιμπάν επιτέθηκαν πρώτοι στις δυνάμεις ασφαλείας». Για καλή τύχη του Νιγηριανού Προέδρου, τα πρωτοπαλίκαρα, αλλά και ο αρχηγός της Οργάνωσης, Μοχάμεντ Γιουσούφ (που πιάστηκε ενώ κρυβόταν στο μαντρί με τις γίδες του πεθερού του!) σκοτώθηκαν μέσα σε έξι μέρες... Δεν ήταν, άλλωστε, και κανένα επίτευγμα, όταν, απ' τη μια μεριά, έχεις μερικές εκατοντάδες αιρετικούς και, απ' την άλλη, έναν καλά εξοπλισμένο στρατό...

Ωστόσο, στην πραγματικότητα, τα μόνα που «ελέγχει» ο Νιγηριανός Πρόεδρος είναι η φτώχεια και η ανέχεια που εξοντώνουν καθημερινά εκατομμύρια νοικοκυριά. Παρά τις κατά καιρούς υποσχέσεις, τίποτε δεν έχει γίνει για να καταπολεμηθεί η διαφθορά των αρχών σε κάθε επίπεδο εξουσίας. Πόσο, δε, μάλλον να περιοριστεί η απομύζηση του πλούτου (της πρώτης σε παραγωγή πετρελαίου χώρας της υποσαχάρειας Αφρικής...) από τις πολυεθνικές του πετρελαίου.

Γιατί τελικά στη Νιγηρία, προστατεύονται αποτελεσματικά κυρίως (αν όχι μόνον...) τα συμφέροντα των πολυεθνικών και της αστικής τάξης. Στο μεταξύ, διαιωνίζεται η συνεχιζόμενη ανισοκατανομή του πλούτου και οι αντιλαϊκές πολιτικές. Γι' αυτό και σε συνθήκες μεγάλης φτώχειας και αμάθειας, στρατολογούνται εύκολα αφελείς και δυστυχείς (κάθε θρησκείας...) από αιρέσεις τύπου «Μπόκο Χάραμ». Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο πως από τη δεκαετία του '90 έως σήμερα έχουν σκοτωθεί στη Νιγηρία δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σε κατά καιρούς συγκρούσεις «θρησκευτικού» χαρακτήρα... Και το χειρότερο: Είναι σχεδόν βέβαιο πως τα ίδια θα επαναληφθούν και στο μέλλον...