Οι καθηγητές των ΤΕΙ που στην πλειοψηφία τους ήταν από τους υποστηρικτές της κυβέρνησης στο εγχείρημα της «ανωτατοποίησης», σήμερα βρίσκονται απέναντι από το υπουργείο. Και ενώ η Ομοσπονδία τους (ΟΣΕΠ) επιμένει ακόμα να χαρακτηρίζει θετικό το νόμο ζητώντας κάποιες βελτιώσεις στο πλαίσιο εφαρμογής του, δεν είναι αμελητέα η τάση μέσα στους εκπαιδευτικούς που αναγνωρίζουν πια ότι η «ανωτατοποίηση» έφερε περισσότερα προβλήματα απ' όσα έλυσε, τη χαρακτηρίζουν «ψευδεπίγραφη» κι εκφράζουν διαθέσεις αγωνιστικών κινητοποιήσεων αντιτιθέμενοι συνολικά στο νόμο της απάτης (2916/2001).

Η αγανάκτηση στους κόλπους του εκπαιδευτικού προσωπικού των ΤΕΙ είναι μεγάλη. Σε σύνολο πάνω από 2.500 μόνιμων εκπαιδευτικών των ΤΕΙ, τακτική θέση αναπληρωτή καθηγητή έχουν αποκτήσει μόνο οι 350 περίπου, ενώ όλοι οι υπόλοιποι βρίσκονται σε «προσωποπαγείς θέσεις», χωρίς δικαιώματα στη λειτουργία των ιδρυμάτων. Παραπέρα, ένα σημαντικό ποσοστό εκπαιδευτικού προσωπικού (που ξεπερνάει σε πολλές περιπτώσεις το 50% στα ΤΕΙ της επαρχίας, ενώ αγγίζει και το 30% στα μεγάλα ιδρύματα) είναι έκτακτοι, ωρομίσθιοι χωρίς να υπάρχει γι' αυτούς καμιά μέριμνα στο νόμο. Επίσης, οι διοικήσεις των ΤΕΙ αυτή την περίοδο είναι διορισμένες και παρά την πρόθεση του υπουργείου Παιδείας να διεξαχθούν εκλογές νέων διοικήσεων το Μάη, είναι αμφίβολο αν κάτι τέτοιο θα μπορέσει να γίνει, αν θα αποτελέσει μια πραγματική εκλογική διαδικασία ή αν είναι απλώς άλλοθι για επίφαση δημοκρατίας στα ιδρύματα. Κι αυτό γιατί ήδη 1.200 εκπαιδευτικοί των ΤΕΙ έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας να κριθεί ο νόμος αντισυνταγματικός, ενώ πολλοί εκφράζουν αμφιβολίες αν θα έχει συμπληρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός τακτικών εκπαιδευτικών για να αναλάβουν τις θέσεις διοίκησης, μια και η συντριπτική τους πλειοψηφία είναι σε προσωποπαγείς θέσεις.

Οσο για τη γενικότερη κατάσταση στα ιδρύματα... Οι μεγάλες ελλείψεις σε κτίρια κι εργαστήρια παραμένουν, η δυνατότητα διεξαγωγής έρευνας και μεταπτυχιακών προγραμμάτων είναι από λειψή έως ανύπαρκτη, τα προγράμματα σπουδών, τα πτυχία και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων παραμένουν ως είχαν πριν την περιβόητη «ανωτατοποίηση». Με δυο λόγια: ιδρύματα Β` κατηγορίας.

Απέναντι σ' αυτή την εκρηκτική κατάσταση η ΚΟΒ ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά του ΚΚΕ τονίζει ότι «στην Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση όλο το υφιστάμενο επιστημονικό δυναμικό είναι απαραίτητο και χρήσιμο. Ολοι πρέπει να συνεχίζουν το εκπαιδευτικό, διοικητικό και ερευνητικό τους έργο, απαλλαγμένοι από καταναγκασμούς, περιορισμούς και εκβιασμούς, που επιβάλλει το σημερινό καθεστώς. Μόνο έτσι η αναβάθμιση των προσόντων και η επιστημονική εξέλιξη μπορεί να γίνει σε όφελος της κοινωνίας».

Πριν την ψήφιση του νόμου 2916/2001, τα ακαδημαϊκά προσόντα που απαιτούνταν για την πρόσληψη ενός καθηγητή ΤΕΙ ήταν... τα ίδια που απαιτούνται και σήμερα, μετά το νόμο. Συγκεκριμένα, απαιτούνταν διδακτορικό για τις βαθμίδες του καθηγητή και του επίκουρου καθηγητή και μόνο για τη χαμηλότερη βαθμίδα -του καθηγητή εφαρμογών- η απαίτηση ήταν χαμηλότερη (master). Σήμερα, λοιπόν, οι απαιτήσεις είναι ακριβώς οι ίδιες, μόνο που προστέθηκε ανάμεσα στις δυο μεγαλύτερες βαθμίδες και αυτή του αναπληρωτή καθηγητή και έτσι οι βαθμίδες του εκπαιδευτικού προσωπικού έγιναν τέσσερις.

Το πρόβλημα έλλειψης προσόντων, συνεπώς, το αντιμετωπίζουν κυρίως οι εκπαιδευτικοί που είχαν προσληφθεί στα ΤΕΙ πριν το 1983, δηλαδή άνθρωποι που διδάσκουν εδώ και 20 - 25 χρόνια και πολλοί απ' αυτούς ετοιμάζονται να συνταξιοδοτηθούν. Πότε θα προλάβουν να αποκτήσουν διδακτορικό; Από ποια βαθμίδα θα συνταξιοδοτηθούν;

«Ξεκίνησα με φιλοδοξίες πριν από 24 χρόνια και θα φύγω με πικρό χαμόγελο», μας λέει χαρακτηριστικά ο Δικαίος Καούνης, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Λογιστικής του ΤΕΙ Πειραιά, που διδάσκει από το 1978 στον πρόδρομο των ΤΕΙ, τα ΚΑΤΕΕ. Ο Δ. Καούνης προσθέτει ότι το 20% περίπου του ΤΕΙ Πειραιά θα κριθεί και θα μπει στην τακτική θέση του αναπληρωτή, αυτοί θα ασχοληθούν με τη διοίκηση του ιδρύματος, ενώ οι υπόλοιποι θα τρέξουν να αποκτήσουν τα απαιτούμενα προσόντα: «ποιος θα ασχοληθεί με την εκπαίδευση;», αναρωτιέται.

Το παράδειγμα του Τμήματος Λογιστικής είναι ενδεικτικό και της γενικότερης κατάστασης: οι μόνιμοι καθηγητές είναι 12 από τους οποίους έχουν κριθεί μόλις 4, ενώ για τις ανάγκες του τμήματος απασχολούνται και 24 έκτακτοι (γι' αυτούς δεν είναι απαραίτητο το διδακτορικό)!

Οσο για τους εκπαιδευτικούς που κρίθηκαν αρχικά: μέσα στο καλοκαίρι, τον Αύγουστο το υπουργείο συνέστησε επιτροπές πανεπιστημιακών για να κρίνουν τους πρώτους εκπαιδευτικούς των ΤΕΙ με διδακτορικό κι αυτοί στη συνέχεια να στελεχώσουν τις επιτροπές μέσα στα ίδια τα ΤΕΙ, που κρίνουν τους υπόλοιπους συναδέλφους τους. Σχετικά μ' αυτή τη διαδικασία και τις κρίσεις που ακολούθησαν, οι εκπαιδευτικοί των ΤΕΙ, καταγγέλλουν περιπτώσεις πληρωμένων διδακτορικών, αναξιοκρατίας και «ρεμούλας».

«Τόσα χρόνια, το υπουργείο δεν έκανε τίποτα για να αναβαθμίσει τα ΤΕΙ. Τώρα ρίχνει το μπαλάκι στους καθηγητές, να αποκτήσουν μεταπτυχιακούς τίτλους, αλλά δε δίνει εκπαιδευτικές άδειες, ενώ οι διακηρύξεις για προγράμματα στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, αποτελούν τεχνάσματα για να αποποιηθεί τις ευθύνες του», τονίζει ο Γιώργος Διλιντάς, εκπαιδευτικός στο ΤΕΙ Πειραιά.

Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση του υπουργείου προς τα ΤΕΙ, η διαδικασία της απόκτησης επιπρόσθετων προσόντων είναι σημαντική, «εντάσσεται μέσα στο σκεπτικό της πολιτείας να επιβραβεύσει το εκπαιδευτικό προσωπικό των ΤΕΙ για τη μέχρι σήμερα προσφορά του στην ανοδική πορεία των Ιδρυμάτων και με τον τρόπο αυτό να ενισχυθεί η ομογενοποίηση του προσωπικού της Ανώτατης Εκπαίδευσης από άποψη ακαδημαϊκών προσόντων. Η θέσπιση ειδικών κινήτρων (οικονομικών κ.ά.) αποτελούν επιβεβαίωση της πρόθεσης για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων».

Αυτά στα λόγια. Σε ένα κείμενο με τίτλο: «Σχέδιο δράσης απόκτησης προσόντων ΕΠ/ΤΕΙ και βελτίωσης ποιότητας σπουδών (Ν. 2916/2001)» και υπογραφή του ειδικού γραμματέα ΤΤΕ του υπουργείου, Κ. Δελίδη, αναφέρεται: Στην πράξη δεν έχει προχωρήσει ακόμα τίποτα. Το διαφημισμένο πρόγραμμα στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο δεν είναι ακόμα έτοιμο, ενώ τα αναφερόμενα «κίνητρα» δε συγκεκριμενοποιούνται.

Αντίθετα, αν σήμερα κάποιος καθηγητής ΤΕΙ πάρει εκπαιδευτική άδεια, οι αποδοχές του κατά τη διάρκεια της άδειας μειώνονται αυτόματα κατά 30% τουλάχιστον. Δηλαδή, «όχι μόνο δεν επιβραβεύεται αλλά τιμωρείται», όπως μας λέει ο Πέτρος Βερνάρδος, επίκουρος καθηγητής στο ΤΕΙ Πειραιά.

Παραπέρα, αυτό που ταλαιπωρεί ιδιαίτερα τώρα τους εκπαιδευτικούς των ΤΕΙ, είναι η κατάσταση ομηρίας στην οποία έχουν περιέλθει μετά την ψήφιση του Ν. 2916, όντας σε προσωποπαγείς θέσεις, χωρίς κανένα απολύτως δικαίωμα. «Υπήρχαν και πρώτα καθηγητές στα ΤΕΙ που βρίσκονταν σε προσωποπαγείς θέσεις, αυτοί που προέρχονταν από την ΑΣΕΤΕΜ, αλλά είχαν πλήρη δικαιώματα όπως και οι τακτικοί καθηγητές», τονίζει ο Π. Βερνάρδος κι εξηγεί ότι η διαφορά τώρα είναι πως όλοι οι εκπαιδευτικοί των ΤΕΙ, που τέθηκαν σε προσωποπαγείς θέσεις, δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις εκπαιδευτικές διαδικασίες, στη διοίκηση κλπ. «Εχουν μόνο την υποχρέωση να διδάσκουν και κανένα δικαίωμα». Πώς όμως να διδάξουν όταν τους αφαιρείται το δικαίωμα λόγου και συνεννόησης με τους συναδέλφους τους μέσα στον Τομέα και το Τμήμα για τα προγράμματα σπουδών και την εκπαιδευτική διαδικασία;

Μετά από όλα αυτά με τι όρους να λειτουργήσουν τα ιδρύματα, με τι όρεξη να διδάξουν οι καθηγητές; «Ακόμα κι αυτοί που στην αρχή πίστεψαν ότι κάτι πάει να γίνει με το νόμο, τώρα καταλαβαίνουν ότι δε γίνεται τίποτα» είναι η κοινή διαπίστωση της μεγάλης πλειοψηφίας των καθηγητών. Γιατί, τα πτυχία, τα επαγγελματικά δικαιώματα, τα απαιτούμενα για τους καθηγητές προσόντα, τα προγράμματα σπουδών, όλα παραμένουν ως είχαν και πριν, μόνο οι καθηγητές βρίσκονται πια σε δυσμενή θέση, ενώ το σύνολο της ανώτατης εκπαίδευσης υποβαθμίζεται συνεχώς...