Ηταν ανάγκη πολλών χρόνων η συστηματική έρευνα και μελέτη όλων των παραμέτρων, όρων και "ορίων" του αρχαίου ελληνικού δράματος και των μεγάλων προβλημάτων, που αντιμετωπίζει η σύγχρονη ερμηνεία του. Ανάγκη, που είχαν επισημάνει αρκετοί άνθρωποι του θεάτρου, προσδοκώντας να αναλάβει ένας κρατικός οργανισμός, λ.χ. το Εθνικό Θέατρο, την ευθύνη συγκρότησης ενός σχετικού κέντρου έρευνας και μελέτης. Την ανάγκη αυτή, είχε διατυπώσει, μεταξύ άλλων, με κείμενά του και ο Κώστας Γεωργουσόπουλος.Και ενώ το κράτος αγνόησε αυτή την ανάγκη, ένας ιδιωτικός θεατρικός φορέας, οι "Δεσμοί" της Ασπασίας Παπαθανασίου,πριν λίγα χρόνια πήρε την πρωτοβουλία να συστήσει το "Κέντρο Ερευνας και Πρακτικών Εφαρμογών του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος "Δεσμοί"",του οποίου το διοικητικό συμβούλιο αποτελούν οι: Κώστας Γεωργουσόπουλος (πρόεδρος), Νικήτας Τσακίρογλου (αντιπρόεδρος), Ασπασία Παπαθανασίου (διευθύνουσα σύμβουλος), Ερση Πήττα και Παναγιώτης Σκούφης (μέλη).
Το "Κέντρο" έχει ήδη μια αξιόλογη ερευνητική δραστηριότητα, στα πλαίσια της οποίας εντάσσεται και το συνέδριο που πραγματοποίησε τον Οκτώβρη του 1995, στο Μέγαρο της Παλιάς Βουλής, υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας, του ΥΠΠΟ και του Δήμου Αθηναίων, με θέμα "Η μετάφραση του αρχαίου ελληνικού δράματος σε όλες τις γλώσσες του κόσμου",με εισηγητές 38 Ελληνες και ξένους (από αρκετές χώρες) ειδικούς (φιλολόγους, θεατρολόγους, δημιουργούς του θεάτρου, μεταφραστές).
Καθώς όμως το θέμα, ο προβληματισμός, η ανταλλαγή εμπειριών, τα συμπεράσματα ενός τέτοιου συνεδρίου δε θα έπρεπε να μείνουν στα στενά όρια μερικών ειδικών, αλλά να χρησιμέψουν ευρύτερα στο χώρο του θεάτρου, το Κέντρο (προσφεύγοντας σε διάφορους χορηγούς) εξέδωσε έναν ογκώδη τόμο (στα ελληνικά και αγγλικά) με τα Πρακτικά του συνεδρίου. Ο τόμος, σε επιμέλειαΕλενας Πατρικίου,περιλαμβάνει όλο το θεματικό πρόγραμμα του συνεδρίου, τις χαιρετιστήριες ομιλίες, την εισαγωγική ομιλία του Κ. Γεωργουσόπουλου("Εισαγωγικά σε μιαν εποποιία") και ονομαστικά όλες τις εισηγήσεις Ελλήνων και ξένων συνέδρων (όλο το κείμενο και τις περιλήψεις τους). Σε παράρτημα, ο τόμος παραθέτει και σύντομα βιογραφικά των συνέδρων. Σημειώσουμε, τέλος, ότι τον τόμο διαθέτει το Κέντρο (Αρκτίνου 12, τηλ. 72.51.173, 72.14.050).
Από την "Εστία" πριν τρία χρόνια εκδόθηκε η "Ιστορία μιας ζωής". Η αυθεντική αυτοβιογραφική ιστορία ενός ανθρώπου του μόχθου, μακράν των γραμμάτων, του Βασίλη Καλαϊτζόγλου.Τίτλος του πρώτου βιβλίου του (1993) "Στις παράγκες".Καθώς η αφήγησή του είχε μείνει στη "μέση του δρόμου", ο Βασίλης Καλαϊτζόγλου, ένιωθε την ανάγκη να τη συνεχίσει. Ετσι έγραψε το δεύτερο, με τίτλο "Μια ζωή στη βιοπάλη",το οποίο πρόσφατα εκδόθηκε, πάλι από την "Εστία",στη σειρά "Μαρτυρίες".
Πολλά κοινά, αλλά και διαφορές επισημαίνει ο άξιος ποιητής και πεζογράφος Δ. Πιτταράς ανάμεσα στην ελπίδα του ανθρώπου, στην αγωνία και τους αγώνες του για λύτρωση από τη στέρηση, και τις ανασφάλειές του.
Από τη συλλογή: "Μέσα σε φάτνες ή εμροκάλυβα/ (... ) δεν ξαναγεννιούνται κάθε μέρα/ και δεν ξανασταυρώνονται κάθε μέρα/ τόσοι ωραίοι Χριστοί/ τόσοι επαναστάτες Αγιοι... ", "Ζω, μάνα, /υπάρχω/ κι ο κόσμος γύρω μου είναι όμορφος/ όπως και τότε που άνοιγες το παράθυρο της αυγής/ να χαρούμε τη μέρα και τη δόξα του Ανθρώπου", "... αυτοί οι άγιοι ήταν του λαού... ". Και στο θαυμάσιο ποίημα: "Σε λίγο νυχτώνει, Οδυσσέα": "Τον άφησα να κοιτάει τις συμπληγάδες/ με κείνο το αποχαυνωμένο βλέμμα του ναυαγού/ που πριν είχε τόσα δει/ (... ) στη μεγάλη χώρα των θνητών/ που τη στήριζαν με τον ίδρο τους οι ξεγραμμένοι των θεών/ έξω απ' τα τείχη και μέσ' απ' τα τείχη... ".
Κι ο πεζογράφος: "... Ομως πίσω από σένα, πίσω απ' τον πατέρα σου, τον παππού σου, τον προπάππο σου... ήταν οι απροσκύνητοι. Οι ασυμβίβαστοι. Οι κλέφτες. Οι Κολοκοτρωναίοι". ("Πίσω από τα βορινά βουνά", Αφηγήματα. Αθήνα 1997. τηλ: 766.9817).
Χρειάζονται τέτοιες φωνές, σήμερα που η εθνική ψυχή στραγγαλίζεται από "σμπίρους και μαστροπούς" της ιστορικής πορείας, στο βωμό μιας "ανάπτυξης" που δεν είναι των λαών.
Μανόλης ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ
Το αστυνομικό μυθιστόρημα έχει γίνει το κλασικό λογοτεχνικό είδος στην εποχή μας, προϊόν των εύθραυστων και ταραγμένων κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών. Από τον τίτλο του ακόμα, αντιλαμβανόμαστε και το περιεχόμενο του βιβλίου του Θοδωρή Καλλιφατίδη: "Ποια είναι η Γαβριέλα Ορλοβα;". Χρονικά γυρίζει αρκετά πίσω στις αρχές του αιώνα για να επεκταθεί σταδιακά ως τις ημέρες μας και με κινηματογραφικό ρυθμό να περιγράψει τις θυελλώδεις αλλαγές σε Ρωσία, Μ. Ασία, Ελλάδα, από την οπτική πάντα γωνιά των πρωταγωνιστών του μύθου (σε πολλά σημεία είναι τελείως αρνητική) και κατ' εξοχήν της Γαβριέλας Ορλοβα, που ήταν (;) Ρωσίδα αριστοκράτισσα, απόγονος των Ορλόφ και κατέληξε πρόσφυγας στην Ελλάδα, αφού επιδόθηκε στο επικερδές ελευθέριο επάγγελμα.
Μοχλός στην ανέλιξη των γεγονότων, ο Ελληνοαμερικανός ιδιωτικός ντετέκτιβ Μάικ Αντριου, που δεν παύει να δηλώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πατρίδας που γεννήθηκε και της πατρίδας, στην οποία διαδραματίζεται το κύριο μέρος της ιστορίας.
Ταλαντούχος συγγραφέας ο Θοδωρής Καλλιφατίδης - έχει γράψει 11 μυθιστορήματα, ποιήματα, ταξιδιωτικά, δοκίμια, θεατρικά, σενάρια ταινιών - ξεκίνησε τις σπουδές του από το Θέατρο (Σχολή του Κάρολου Κουν) κι αργότερα σπούδασε Φιλοσοφία και μετά δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης.
Το γράψιμό του διακρίνει μεγάλη άνεση, καθώς από το απόμακρο παρελθόν μεταπηδά στη σύγχρονη εποχή, για να τα χαρακτηρίσει όσο πιο καίρια και πιστά γίνεται (Εκδόσεις "Γαβριηλίδης", Αθήνα 1997).
Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ
Ο Τ. Α. σ' αυτή την ποιητική σύνθεση ερμηνεύει με τη δική του "ευαγγελική" γραφή την "Αποκάλυψη". Το βιβλίο κοσμείται με θαυμάσιες μινιατούρες από χειρόγραφο του 1047.
Χειμαρρώδης ο ποιητής δίνει το στίγμα της καταστροφής κάθε μορφής ζωής κι ανάσας. Αφανισμοί λαών, ηγητόρων, τέρατα σε ανθρωπόμορφες εικόνες, πνίγονται στο αίμα. Σίδερο και φωτιά, κοπετός και καταποντισμός. Αυτή είναι η Αποκάλυψη. "Κι ο "Είναι" καραδοκεί την "ημέρα της κρίσεως"". Με συμβολισμούς ο Τ. Α. αντικατοπτρίζει τον πόλεμο, τις γενοκτονίες και τις σκληρές τραγικές επιπτώσεις τους.
Ο λόγος του προσεγμένος, δουλεμένος σύμφωνα με τα στοιχεία και το κλίμα της "Αποκάλυψης". Ο στοχασμός του δεν ξεπερνάει τα σύνορα. Το αποτέλεσμα; Ο αναγνώστης καλείται να λάβει μέρος σ' ένα οδυνηρό παιχνίδι. Θα το τολμήσει όπως το τόλμησε ο ποιητής; "Ολου του κόσμου οι νεκροί, που μετρημό δεν έχουν, με βγαλμένα τα μάτια πέσανε να προσκυνήσουν το γιο της μεγάλης Βροντής. Εκ τω τεσσάρων άκρων του ουρανού μυριάδες Αγγέλων και Αρχαγγέλων υμνούν τον Νουν τον μέγαν, τον Είναι και τον Ερχόμενον.
Κι άξαφνα ξύπνησα εις το μέσον του σκότους και είδα πως σβήνει σαν πεφταστέρι το μέλλον μέσα στο σύμπαν". (Εκδόσεις "Δωδώνη").
Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ - ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ