Το ΚΚΕ, από την αρχή της απεργίας πείνας των κρατουμένων, έκανε κεντρική παρέμβαση με ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου, στην οποία δεν περιορίστηκε σε δακρύβρεχτες περιγραφές της κατάστασης, αλλά πρότεινε δέσμη συνολικών μέτρων. Πρόβαλε δύο φορές το πρόβλημα στη Βουλή μέσω Ερωτήσεων. Καθημερινά, στα ΜΜΕ του Κόμματος («Ριζοσπάστης» και «902»), υπήρχαν εκτενείς αναφορές στο πρόβλημα των φυλακών και φιλοξενούν συζητήσεις με στελέχη του Κόμματος, ώστε να φωτιστούν όλες οι πλευρές του προβλήματος. Επίσης, θυμίζουμε τη δήλωση της ΓΓ του Κόμματος, τον Απρίλη 2007, με αφορμή το ξέσπασμα εξεγέρσεων στις φυλακές: «Δεν μπορεί να υπάρχει μια φυλακή μέσα στη φυλακή. Μέσα εκεί οι συνθήκες διαβίωσης πρέπει να είναι ανθρώπινες. Μια φυλακή πρέπει να ζουν, και αυτή πρέπει να είναι ανθρώπινη».

Επίσης, η «Δημοκρατική Συσπείρωση για τις Λαϊκές Ελευθερίες και την Αλληλεγγύη», δηλαδή η μαζική οργάνωση στην οποία δραστηριοποιούνται, μαζί με άλλους συνεργαζόμενους, τα μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, τοποθετήθηκε με αναλυτικό και εκτενές υπόμνημα, το οποίο επέδωσε στα κόμματα της Βουλής, παραχώρησε συνέντευξη Τύπου, ήρθε σε επαφή με συνδικάτα, ώστε να διευρυνθεί το μέτωπο για τη διεκδίκηση ανθρώπινων συνθηκών στις φυλακές και ουσιαστικής στήριξης των αποφυλακισμένων.

Επομένως, από την ποσοτική και μόνο καταγραφή των παρεμβάσεων του Κόμματος, η συκοφαντία της «Αυγής» καταρρέει. Η σημαντικότερη, όμως, συμβολή του ΚΚΕ στα προβλήματα του σωφρονιστικού συστήματος είναι η ποιοτική διαφορά των θέσεών του.

Το ΚΚΕ δεν περιορίστηκε, ούτε υιοθέτησε άκριτα όλα τα αιτήματα της «Πρωτοβουλίας για τα δικαιώματα των κρατουμένων». Αυτό δεν το έκανε λόγω «συντηρητισμού» και «καθωσπρεπισμού», κατηγορίες που συνηθίζουν να εκτοξεύουν οι κάθε είδους οπορτουνιστές σε βάρος του Κόμματος. Το έκανε με τη συναίσθηση της ευθύνης και την ειλικρίνεια απέναντι στο λαό, που διακρίνει την 90χρονη πορεία του. Το ΚΚΕ έχει αποδείξει ότι δεν κολακεύει κανέναν.

Τι θα λύσει το αίτημα να κλείσουν τώρα οι φυλακές ανηλίκων, όταν δε συνοδεύεται με την απαίτηση να δημιουργηθούν τώρα οι εναλλακτικές κρατικές δομές, που θα φιλοξενήσουν αυτά τα παιδιά, θύματα παρά θύτες αυτού του σάπιου συστήματος των ταξικών ανισοτήτων, του ταξικού διαχωρισμού από το νηπιαγωγείο, και της παντελούς απουσίας μέτρων στήριξης της οικογένειας, ειδικά της λεγόμενης «δυσλειτουργικής» οικογένειας; Οσο αλήθεια είναι ότι οι φυλακές ανηλίκων λειτουργούν ως σχολές του εγκλήματος, άλλο τόσο αλήθεια (για ένα μεγάλο μέρος των ανήλικων κρατουμένων) είναι η τραγική δήλωση ενός νεαρού κρατούμενου σε έρευνα του Πανεπιστημίου Αθήνας ότι «στην κοινωνία των φυλακών ζούμε καλύτερα. Εξω υπάρχουν οικονομικές, απρόβλεπτες καταστροφές. Εξω είναι πιο επικίνδυνα, μέσα είμαστε ασφαλείς». Το ΚΚΕ απαιτεί να αναμορφωθεί το θεσμικό πλαίσιο αντιμετώπισης των ανήλικων φυλακισμένων και αποφυλακισμένων, να ιδρυθούν ειδικές μονάδες μέριμνας νέων, να αναβαθμιστεί η Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων, να είναι υποχρεωτική η παρακολούθηση και ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης για τους ανήλικους κρατούμενους, να υπάρχουν ειδικά προγράμματα για την πλήρη απεξάρτηση και την κοινωνική επανένταξη των ανηλίκων.

Πόσο προοδευτικό είναι το αίτημα να ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία η απόφαση - πλαίσιο του Συμβουλίου της ΕΕ (2004/757/ΔΕΥ), που οδηγεί στη σταδιακή αποποινικοποίηση της διακίνησης από μη χρήστες και που παρέχει κίνητρα για την κατάδοση άλλων διακινητών, πρόβλεψη που ήδη περιέχεται στην ελληνική νομοθεσία και που έχει οδηγήσει σε ουκ ολίγες περιπτώσεις θανατηφόρων αντιποίνων σε βάρος εικαζόμενων «καταδοτών»; Επιπλέον, πόσο προοδευτική είναι η εκκωφαντική απουσία προτάσεων για προγράμματα πλήρους απεξάρτησης μέσα και έξω από τις φυλακές και αντίδρασης στην πρόθεση της κυβέρνησης να βάλει τα υποκατάστατα (π.χ. μεθαδόνη) μέσα στις φυλακές; Το ΚΚΕ ζητάει ειδική αντιμετώπιση των χρηστών φυλακισμένων, που θα στοχεύει στην πλήρη απεξάρτηση, στην ψυχοκοινωνική τους στήριξη και την κοινωνική επανένταξη. Στελέχωση του εγκαταλελειμμένου Κέντρου Αποτοξίνωσης Τοξικομανών Κρατουμένων, αύξηση και μονιμοποίηση των προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ και του 18 ΑΝΩ. Δηλώνει την κατηγορηματική αντίθεσή του στην εισαγωγή υποκατάστατων, παρά μόνο σε εντελώς ειδικές και εξαιρετικές περιπτώσεις.

Επίσης ζητάει να υπάρχουν μόνιμες εκπαιδευτικές, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες μέσα στις φυλακές, παροχή κινήτρων για την έναρξη ή συνέχιση της φοίτησης των κρατουμένων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, εργασία για όλους τους ικανούς προς εργασία κρατούμενους.

Το ΚΚΕ, από την αρχή, ήταν ο μόνος πολιτικός φορέας που έθεσε με έμφαση το αίτημα να απελευθερωθούν οι αλλοδαποί κρατούμενοι (όπου κι αν κρατούνται), που είναι αυθαίρετα φυλακισμένοι για το μόνο λόγο ότι εισήλθαν παράνομα στη χώρα μας, δηλαδή γιατί διέπραξαν το «έγκλημα» να θελήσουν να ξεφύγουν από τη φτώχεια και τον πόλεμο. Το ίδιο να ισχύσει και για όσους αλλοδαπούς έχουν εκτίσει την κύρια ποινή τους, αλλά συνεχίζουν να κρατούνται γιατί δεν μπορεί να εκτελεστεί για τεχνικούς λόγους η παρεπόμενη ποινή της απέλασης.

Τέλος, το ΚΚΕ ζητάει να καταργηθεί ο αποκλεισμός, το άβατο των φυλακών από την πρόσβαση επιστημονικών - κοινωνικών φορέων και των πολιτικών κομμάτων. Δηλώνει κατηγορηματικά αντίθετο με την ανέγερση φυλακών μέσω των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).