Associated Press

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Κόλιν Πάουελ διέλυε τις όποιες αυταπάτες και διευκρίνιζε ότι για τις ΗΠΑ «ουσιαστικός αφοπλισμός του Ιράκ σημαίνει αλλαγή του καθεστώτος», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμη και αν εφαρμοστούν πλήρως οι αποφάσεις του ΟΗΕ, οι αμερικανικές δυνάμεις να αναλάβουν δράση. Ο Αμερικανός Πρόεδρος και οι συνεργάτες του δεν κουράστηκαν να εκτοξεύουν απειλές, ενώ οψίμως, διά στόματος της συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας και του υπουργού Αμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ, ανακάλυψαν και διασυνδέσεις του Ιράκ με την Αλ Κάιντα.

Αυτό το τελευταίο «επιχείρημα», που η Ουάσιγκτον προσπαθεί απεγνωσμένα να αναδείξει ήδη από την επομένη της 11ης Σεπτεμβρίου, είναι και το πλέον σαθρό. Γι' αυτό, άλλωστε, όπως υποστηρίζουν πολλοί Αμερικανοί αναλυτές, ο Πρόεδρος Μπους δεν το ανέφερε στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Παρ' όλα αυτά, δε δίστασε η αμερικανική ηγεσία να το ανασύρει, κυρίως, όπως υποστηρίζουν οι ίδιες απόψεις, για «εσωτερική κατανάλωση» προκειμένου να κάμψει τις ολοένα και εντονότερες αντιρρήσεις με αποκορύφωμα τη λεκτική επίθεση που εξαπέλυσε ο πρώην αντιπρόεδρος Αλ Γκορ και τις αμφισβητήσεις για την αναγκαιότητα στρατιωτικού πλήγματος, ιδιαίτερα μονομερούς, που εξέφρασαν ανοιχτά σε επιτροπή της Γερουσίας έμπειροι στρατηγοί, όπως ο πρώην διοικητής του ΝΑΤΟ, Γουέσλεϊ Κλαρκ και ο πρώην αρχηγός ΓΕΣ, Σαλικασβίλι.

Πάντως, παρά τις αντιπαραθέσεις, η υιοθέτηση από το Κογκρέσο ενός ψηφίσματος που θα «λύνει» τα χέρια στον Μπους, είναι κοντά. Βέβαια, σε εξέλιξη βρίσκεται ακόμη η διαμάχη για το ακριβές κείμενο καθώς πολλά μέλη του Κογκρέσου δεν επιθυμούν να εμπεριέχεται στην απόφαση μια διατύπωση τέτοια που να επιτρέπει στον Μπους να εφαρμόσει, αυτό που ο ίδιος παρουσίασε ως «νέο αμυντικό δόγμα», δηλαδή στρατιωτικές προληπτικές παρεμβάσεις όπου κρίνει αναγκαίο και επιδιώκουν ξεκάθαρη οριοθέτηση μόνο για το θέμα του Ιράκ.

Οπως και με τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, έτσι και τώρα, ο Βρετανός πρωθυπουργός φαίνεται ότι ανέλαβε να προπαγανδίσει με πιο «λογικοφανές και εκλεπτυσμένο» τρόπο την αμερικανική θέση, αρχής γενομένης από την ίδια τη βρετανική πολιτική σκηνή που αντιδρά έντονα και την υπόλοιπη Ευρώπη. Ο «φάκελος των στοιχείων» του Τόνι Μπλερ δε φάνηκε να πείθει ή, έστω να εκπλήσσει κανέναν. Μίλησε για ανάπτυξη χημικών και βιολογικών όπλων και για ύπαρξη σχετικού σχεδίου χρησιμοποίησής τους, για βαλλιστικούς πυραύλους που θα μπορούσαν, μέσα σε 45 λεπτά από την εντολή, να πλήξουν την Ελλάδα, την Τουρκία και τις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο, για ικανότητα απόκρυψης μονάδων παρασκευής όπλων μαζικής καταστροφής και για ικανότητα, αν αποκτηθεί σχάσιμο υλικό, κατασκευής πυρηνικών όπλων ακόμη και εντός διετίας.

Αξιωματούχοι του ΟΗΕ δήλωναν ότι δεν αποκάλυψε τίποτε άγνωστο. Ανάλογη ήταν η αντίδραση ακόμη και ειδικών, όπως η στρατιωτική επιθεώρηση «Τζέινς», που υποστήριζε ότι προκύπτει μόνο ανάγκη επανάληψης των επιθεωρήσεων και όχι έναρξης πολέμου. Πολλοί, μάλιστα, έσπευσαν να σχολιάσουν το «τρομολαγνικό» επιχείρημα των πληγμάτων εναντίον Τουρκίας, Ελλάδας και Κύπρου, υπενθυμίζοντας ότι εφόσον υπάρξει σύρραξη και οι βάσεις των χωρών αυτών εμπλακούν, αναπόφευκτα και λογικά αποτελούν στόχο.

Σε διεθνές επίπεδο, με εξαίρεση τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, οι «αποκαλύψεις» της Ντάουνινγκ Στριτ έτυχαν «χλιαρής» υποδοχής. Ο φάκελος Μπλερ, μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις μοιάζει να έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα. Εκτός από το Βρετανό βουλευτή Γκάλογουεϊ, που μίλησε για «προπαγανδιστικά στοιχεία υπηρεσιών», για «εξωφρενική προπαγάνδα» έκανε λόγο και ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Ιγκόρ Ιβανόφ. Οσο για τη Γερμανία, που διέρχεται περίοδο κρίσης στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ ακριβώς γι' αυτό το θέμα, επιμένει στις αντιρρήσεις της ενώ αρχίζει η θητεία της ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, που, όμως, δε διαθέτει δικαίωμα βέτο.

Παρ' όλα αυτά, Λονδίνο και Ουάσιγκτον δε μοιάζουν να πτοούνται. Αντίθετα, πιέζουν ασφυκτικά για την υιοθέτηση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ψηφίσματος που απεργάστηκαν και εμπεριέχει, σύμφωνα με πληροφορίες, δύο τουλάχιστον άρθρα που προβλέπουν στρατιωτική δράση. Μόσχα και Παρίσι, που είναι μόνιμα μέλη του Συμβουλίου, διαφωνούν. Η πρώτη θεωρεί ότι δεν υπάρχει λόγος νέας απόφασης, το δεύτερο προτιμά μια διαδικασία «δύο φάσεων - δύο αποφάσεων» που θα επαναφέρει προς συζήτηση το ενδεχόμενο στρατιωτικής δράσης. Το Πεκίνο, αν και τηρεί σιβυλλική στάση, προσφάτως έδειξε να κλίνει προς τη γαλλική άποψη. Τις αντιρρήσεις θα αποπειραθεί να κάμψει ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών, Μαρκ Γκρόσμαν, που αναχώρησε, εκτάκτως, για Παρίσι - Μόσχα.

Χείρα βοηθείας θα προσφέρει και ο Μπλερ που τις επόμενες μέρες μεταβαίνει στη ρωσική πρωτεύουσα. Ο Βρετανός ΥΠΕΞ, αντίθετα, θα μεταβεί, για δεύτερη φορά σε λιγότερο από ένα χρόνο, στην Τεχεράνη, η οποία, μάλιστα, επισήμως αποδέχτηκε τον πρώτο Βρετανό πρέσβη μετά από χρόνια, παρά το γεγονός ότι για την Ουάσιγκτον είναι μέλος του «άξονα του κακού». Το Ιράν έχει ξεκαθαρίσει την κατηγορηματική του αντίθεση και εκτιμά ότι οι ΗΠΑ στοχεύουν τόσο στο ιρακινό πετρέλαιο όσο και στον έλεγχο των ενεργειακών πηγών και δρόμων όλης της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου και του Ιράν, κάτι που έχουν συνειδητοποιήσει και πολλοί άλλοι (Ρωσία, Κίνα, Γερμανία, Γαλλία και Βρετανία) και γι' αυτό σπεύδουν να συσφίξουν τις σχέσεις τους με την Τεχεράνη τόσο για να διασφαλίσουν τη θέση τους όσο και για να αποτρέψουν, κατά το δυνατόν, το κύμα των επιπτώσεων ενός πλήγματος που καθιστά εξαιρετικά αβέβαιο το μέλλον της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ.

Η καλή σύμμαχος Αγκυρα αγωνιά και διαμηνύει ότι θα αποτρέψει με κάθε τρόπο την ίδρυση κουρδικού κράτους, προφανώς φοβούμενη ότι οι αμερικανικές διαβεβαιώσεις δεν εγγυώνται την εδαφική της ακεραιότητα. Οσο για τον αραβικό κόσμο, έχοντας διατυπώσει ξεκάθαρα την αντίθεσή του και επαναλαμβάνοντας διαρκώς την απροκάλυπτη ατιμωρησία των ισραηλινών παραβιάσεων σε αποφάσεις του ΟΗΕ, μοιάζει να βρίσκεται σε αδιέξοδο: αδυνατεί ανοιχτά να στηρίξει την Ουάσιγκτον εξαιτίας της βαθιάς λαϊκής οργής, αδυνατεί, όμως, λόγω της πολυεπίπεδης εξάρτησης από τις ΗΠΑ και να αντιταχθεί δυναμικά, κάτι που δεν κατάφερε να κάνει ούτε στο δίχρονο αιματοκύλισμα των Παλαιστινίων.

Οποιες και όσο έντονες και αν είναι οι αντιρρήσεις ορισμένων ηγεσιών (όχι φυσικά επειδή έχουν ανθρωπιστικές ευαισθησίες), για πολλούς αναλυτές, η κίνηση Μπους να απευθυνθεί στον ΟΗΕ, εκτός από την πιθανότητα να αποτελεί απλώς μια παράταση χρόνου προκειμένου να προετοιμαστεί η αμερικανική πολεμική μηχανή, αποτέλεσε την ύστατη κίνηση εκβιασμού. Ουσιαστικά, τα περιθώρια αντιδράσεων απέναντι στα αμερικανικά κελεύσματα, δεδομένης της στρατιωτικής και οικονομικής υπεροχής των ΗΠΑ, είναι ελάχιστα: είτε θα υιοθετηθεί το αμερικανόπνευστο ψήφισμα, οπότε το σύνολο της «διεθνούς κοινότητας» θα αναλάβει την ευθύνη για το πλήγμα, είτε το πλήγμα θα είναι μονομερές και η «διεθνής κοινότητα θα αναλάβει το βάρος της αποτυχίας της να συμμετάσχει και να ελέγξει με κάποιο τρόπο τις εξελίξεις». Και φυσικά θα χάσει την ευκαιρία να διεκδικήσει μέρος της «λείας».

Οσο για την πραγματική διεθνή κοινότητα, ερήμην της, ετοιμάζεται να πληρώσει το τίμημα και, δυστυχώς, προς το παρόν, μοιάζει ανυπολόγιστο.

Η «μεγαλύτερη επιτυχία», κατά Σαρόν, του ισραηλινού στρατού ήταν η ισοπέδωση ενός ολόκληρου οικοδομικού τετραγώνου από F - 16. Εκτός από το στόχο, Σαλάχ Σεχάντα, ξεκληρίστηκαν ολόκληρες οικογένειες

Στόχος της επιχείρησης, που ο Σαρόν αποκάλεσε «μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες», ήταν το υψηλόβαθμο στέλεχος της «Χαμάς», Σαλάχ Σεχάντα. Το κτίριο που βρισκόταν ο ίδιος και οι οικογένειά του ισοπεδώθηκε. Ολα τα γύρω κτίρια είναι ετοιμόρροπα. Εκτός από τον Σεχάντα, άλλοι 15 Παλαιστίνιοι άφησαν την τελευταία πνοή τους εκείνο το βράδυ, στην πλειοψηφία τους παιδιά.

«Μετά από όλα αυτά, θα μπορούσε να υπάρξει ειρήνη;», τον ρωτάμε. «Εγώ θέλω ειρήνη. Να μην σκοτωθούν άλλοι. Αυτοί, όπως φαίνεται, δε θέλουν», μας απαντά. Τον αφήνουμε μέσα στα συντρίμμια να μονολογεί: «Αυτό είναι του Αϊμάν, αυτό της Ντιάνα, αυτό του Μοχάμαντ...».

Νωρίτερα, ο Χαμάντ Αμπντάλα Χέλες, ιμάμης, μας υποδεχόταν στα χαλάσματα που ήταν το σπίτι του, ένα χιλιόμετρο από τα σύνορα. Ισραηλινά τανκς εισέβαλαν, έδωσαν 10 λεπτά καιρό στην εκτενή οικογένειά του να το εγκαταλείψει και το ανατίναξαν. Ενας από τους γιους του σκοτώθηκε τον περασμένο Νοέμβριο σε επίθεση στον εποικισμό Γκους Κατίφ. «Μα, τι θέλετε πια; Ο γιος μου σκοτώθηκε», είπε στους στρατιώτες το βράδυ της 12ης Σεπτεμβρίου. «Οπως μας έβλαψε ο γιος σου, έτσι θα βλάψουμε όλη την οικογένειά σου», ήταν η απάντηση που έλαβε πριν το νοικοκυριό του ανατιναχτεί.

Ολόκληρη η οικογένεια του Χαμάντ Αμπντάλα Χέλες έμεινε άστεγη μέσα σε δέκα λεπτά. Τα παιδιά και τα εγγόνια του θα μεγαλώσουν στα ερείπια, με βάση το νέο μέτρο συλλογικής τιμωρίας: Τις κατεδαφίσεις

Μετά από φυλάκιση μηνών, αυτός και η αδελφή του Ιντισάρ, απελάθηκαν για 2 χρόνια στη Λωρίδα της Γάζας με απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ, επειδή «βοηθούσαν έναν από τους αδελφούς τους που ήταν μέλος των Ταξιαρχιών του αλ Ακσά». Ο συγκεκριμένος αδελφός σκοτώθηκε σε «δολοφονία ακριβείας», τον Αύγουστο. Παρ' όλα αυτά, το σπίτι της οικογένειας κατεδαφίστηκε στον καταυλισμό Αλ Ακσάρ, έξω από τη Νάμπλους και τα δύο αδέλφια εξορίστηκαν.

Ερείπια, έρημοι δρόμοι, λασπωμένα στενοσόκακα προσφυγικών καταυλισμών, πλίθινες παράγκες, σκόνη, αέρας βαρύς, αναπνοή δύσκολη και ήλιος καυτός. Στα μαγαζιά που είναι ανοιχτά, τίποτε δεν κινείται. Υπηρεσίες και γραφεία υπολειτουργούν. Υπαίθριοι πωλητές διαλαλούν τη φτωχική τους πραμάτεια ανάμεσα στα κάρα. Αν σε αυτά προσθέσει κανείς τους χιλιάδες εξαθλιωμένους Παλαιστινίους εργάτες, που περπατούν χιλιόμετρα, καθημερινά, μέσα στο σιδερόφραχτο διάδρομο που τους οδηγεί στα πενιχρά ισραηλινά μεροκάματα, όποτε τους επιτρέπεται, τότε έχει μια σχετικά ακριβή εικόνα της Λωρίδας της Γάζας.

Αν κάτι χαρακτηρίζει, όμως, την πόλη είναι τα χιλιάδες παιδιά, που, κυριολεκτικά, την κατακλύζουν και τιτιβίζουν μέσα στις ποδιές τους πηγαίνοντας σχολείο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παλαιστινιακού Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που έχει την έδρα του στην πόλη, το 60% του πληθυσμού είναι κάτω από 18 ετών.

«To καλύτερο όπλο του κατακτητή είναι το μυαλό του κατακτημένου. Και σε αυτό, οι Ισραηλινοί έχουν πετύχει πολλά. Η παλαιστινιακή κοινωνία, η κουλτούρα μας, ο κοινωνικός ιστός σβήνει κάτω από την κατοχή. Δεν υπάρχει, σήμερα, Παλαιστίνιος έφηβος ή παιδί, που να μην έχει βιώσει το θάνατο, τη φτώχεια, την πείνα, τον εξευτελισμό. Στην πρώτη Ιντιφάντα, τα παιδιά μας, όταν έπαιζαν Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους, επέλεγαν το ρόλο του πρώτου, γιατί ήταν το μοναδικό σύμβολο δύναμης. Σήμερα, θέλουν να γίνουν "μάρτυρες" όταν μεγαλώσουν, δηλαδή θέλουν να πεθάνουν, αναζητούν απεγνωσμένα την αξιοπρέπειά τους. Εχουμε χιλιάδες παιδιά, που δεν ξέρουν να χαμογελούν».

Αυτά ανάμεσα σε πολλά άλλα είπε ο ψυχίατρος και διευθυντής Κέντρου Πνευματικής Αποκατάστασης, Ιάντ αλ Σαράζ, στους 19 Ευρωπαίους δημοσιογράφους, που συμμετείχαμε στο σεμινάριο για τα ΜΜΕ που συνδιοργάνωσαν στη Γάζα, το Παλαιστινιακό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Ολοι γνωρίζουν τα εγκλήματα που συντελούνται εδώ. Ολοι ξέρουν και όλοι μένουν άπρακτοι. Οταν τίποτε δεν τηρείται, όταν παραβιάζεται τόσο απροκάλυπτα το διεθνές δίκαιο, όταν ποδοπατιέται τόσο περιφρονητικά ακόμη και η ίδια η επιβίωση ενός ολόκληρου λαού, τότε δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για Ταλιμπάν σε όλη τη Μ. Ανατολή και τότε κόλαση θα γίνει η ζωή όλων μας», προειδοποίησε ο δικηγόρος και πρόεδρος του Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ράτζι Σουράνι, απορώντας με τη σπουδή περί εσωτερικών μεταρρυθμίσεων που επιδεικνύουν εξωτερικοί παράγοντες όταν περιφρονούν όλα τα υπόλοιπα.

«Δυστυχώς, όλοι οι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι γίναμε πολεμικοί ανταποκριτές», σημείωνε ο Ταουφίκ Αμπού Κχόζα, πρόεδρος του σωματείου Παλαιστινίων δημοσιογράφων. Οι ελλείψεις μεγάλες, όπως και τα προβλήματα. Τα παράπονα μεγάλα: Γιατί δεν προτιμάται η δική τους δουλιά από το πεδίο της μάχης, αλλά η ισραηλινή εκδοχή, γιατί δε μετρά κανείς τις απώλειές τους (νεκρούς, τραυματίες, συλληφθέντες), γιατί δεν προστατεύει κανείς τη δουλιά τους από τις δυνάμεις κατοχής, γιατί δεν πληρώνονται εξίσου με τους συναδέλφους τους, ακόμη και όταν εργάζονται στα ξένα πρακτορεία; Πολλές οι ερωτήσεις και οι παρατηρήσεις και από την ευρωπαϊκή πλευρά. Για την έλλειψη πληροφοριών, για την αδυναμία επικοινωνίας. Ισως χαρακτηριστικότερη είναι η επισήμανση του υποδιευθυντή της ισπανικής «Ελ Παΐς», Μιγκέλ Ανγκέλ Μπαστενιέ: «Εχω δεχτεί ακόμη και προσωπικές απειλές, επειδή δεν υιοθετώ την ισραηλινή εκδοχή...».

Την ισραηλινή εκδοχή για την «ελευθεροτυπία» τη ζήσαμε λίγες ώρες αργότερα και οι Ευρωπαίοι δημοσιογράφοι. Οπως και πολλές άλλες φορές, η είσοδός μας στη Ραμάλα απαγορεύτηκε, παρά τις «διαμεσολαβήσεις» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο ισραηλινός αποκλεισμός του ερειπωμένου προεδρικού μεγάρου παραμένει σε ισχύ, πλέον, εδώ και περισσότερο από μία εβδομάδα. Εμείς γυρίσαμε στην Ελλάδα, αλλά ο παλαιστινιακός λαός, από την ηγεσία του μέχρι τον τελευταίο πολίτη, είναι ασφυκτικά αποκλεισμένος, συλλογικά τιμωρημένος, μέσα σε μια συνενοχή σιωπής.

Μπορεί το Συμβούλιο Ασφαλείας, με απόφασή του, να ζητά οριστική ισραηλινή αποχώρηση, μπορεί ο Κόφι Ανάν να καταδίκασε και την τελευταία απόπειρα δολοφονίας ακριβείας στη Γάζα, μπορεί ακόμη και η Ουάσιγκτον να έδειξε δυσαρέσκεια, αλλά η κυβέρνηση Σαρόν είναι αδιάλλακτη. Γιατί, άλλωστε, να μην είναι; Πότε επιδείχτηκε, στην περίπτωση του Παλαιστινιακού, εγρήγορση ανάλογη με αυτήν που επιδεικνύεται για την περίπτωση του Ιράκ, προκειμένου να εφαρμοστούν οι αποφάσεις του ΟΗΕ;

«Οταν οι ΗΠΑ θα χτυπούν το Ιράκ, ο Σαρόν θα βρει ευκαιρία να εφαρμόσει απερίσπαστος τα σχέδια του: Νέα σύνορα, νέες εκτοπίσεις. Αφού ούτε τώρα κανείς δίνει σημασία, τότε ποιος θα ασχολείται;». Ρητορικό το ερώτημα του Ζάχερ. Κοινή πεποίθηση όλων με όσους μιλήσαμε στα παλαιστινιακά εδάφη. Βράδυ, μέσα σε απόλυτη ησυχία, στο μοναδικό, ας το πούμε, αναψυκτήριο στο κέντρο του καταυλισμού Τζαμπάλιγιε, του πιο πυκνοκατοικημένου στον κόσμο. «Κοιτάξτε καλά τον καταυλισμό, να τον θυμάστε. Ο Σαρόν θα μπει στη Γάζα, τελικά. Είναι θέμα χρόνου το αιματοκύλισμα, όσο χρειάζεται για να προετοιμαστεί ο πόλεμος στο Ιράκ», μας λέει, απηχώντας την αντίληψη που υπάρχει σε όλους με όσους μιλήσαμε, ενώ μας απομακρύνει άρον - άρον εξαιτίας φημών ότι επίκειται νέα ισραηλινή εισβολή.