ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 11 Μάη 2014
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΤΑΣΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ
Η φαντασία του «μπόλιασε» την πραγματικότητα

Η επί 60 χρόνια γόνιμη και δημιουργική πορεία του σκηνογράφου - εικαστικού καλλιτέχνη Τάσου Ζωγράφου παρουσιάζεται, από 12 Μάη έως 30 Ιούνη, στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, προσφέροντας τη δυνατότητα στους φιλότεχνους να δουν 150 έργα, αντιπροσωπευτικά της δουλειάς του ως σκηνογράφου - ενδυματολόγου στο θέατρο, στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, καθώς και της ζωγραφικής του διαδρομής. Η σημαντική παρουσία του Τάσου Ζωγράφου, ήδη από τη δεκαετία του '50, σε περισσότερες από 120 θεατρικές παραστάσεις, 200 ταινίες και σε μεγάλο αριθμό ποιοτικών παραγωγών στη μικρή οθόνη, τον συνδέει άρρηκτα με την ιστορία του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου και κινηματογράφου και τον καταξιώνει, αναντίρρητα, ως έναν από τους πρωτοπόρους διαμορφωτές τους.

Ο Τάσος Ζωγράφος γεννήθηκε στη Λιβαδειά το 1926. Κατά την περίοδο της Κατοχής μετοίκησε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Πριν το τέλος της δεκαετίας του 1940 ξεκίνησε τη δημιουργική διαδρομή του στο χώρο της Τέχνης μέσα από τη γόνιμη μαθητεία του πλάι στον Γ. Τσαρούχη. Στα δύσκολα χρόνια μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο και τον Εμφύλιο Πόλεμο παλεύει κι ο ίδιος να θεραπεύσει τις πληγές του και μαζί να διαγράψει το προσωπικό του στίγμα. Ντύνει με τις εικόνες και την ευαισθησία του το σκηνογραφικό πλαίσιο αρχικά πάρα πολλών θεατρικών παραστάσεων και κατόπιν και κινηματογραφικών ταινιών. Κι όταν αργότερα, αρκετά ώριμος πλέον, σχεδόν στα σαράντα πέντε του, στρέφεται στη ζωγραφική, η αντίληψη και ο τρόπος διαπραγμάτευσης των έργων του συνεχίζει να αναφέρεται στη σκηνογραφική προπαιδεία του.


Ο Τ. Ζωγράφος «ανάστησε», σαν σκηνογράφος, το «άρωμα» ολόκληρων εποχών και για τη σκηνογραφική του δουλειά έχει αποσπάσει πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ένα κρατικό και δύο βραβεία της τηλεόρασης. Συνεργάστηκε με συγγραφείς - σημεία αναφοράς στην εγχώρια και ξένη δραματουργία, με σημαντικούς σκηνοθέτες, ηθοποιούς και συνθέτες που συνέβαλαν στη μορφοποίηση του νεότερου θεατρικού και κινηματογραφικού τοπίου. Στο ενεργητικό του, μεταξύ άλλων, οι ταινίες - σταθμοί «O Δράκος» του Ν. Κούνδουρου, (1955), «Συνοικία το όνειρο» του Αλ. Αλεξανδράκη, (1961), αλλά και μεταγενέστερες «Tι έκανες στον πόλεμο Θανάση» (1971), «Θανάση πάρε τ΄όπλο σου» (1972) του Ντίνου Κατσουρίδη, «Παραγγελιά» του Π. Τάσιου, (1980), «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» του Ν. Τζήμα, (1980), «Ρόζα» του Χρ. Χριστοφή (1982), «Η Σκιάχτρα» του Μ. Μανουσάκη, «Ενας ερωδιός για τη Γερμανία» του Στ. Τορνέ, (1987), «Oh Babylon» του Κ. Φέρρη (1989), «Η Αριάδνη μένει στη Λέρο», του Θ. Ρακιντζή (1993). Στο θέατρο ο Ζωγράφος μετακινήθηκε με άνεση από την αρχαία τραγωδία και τον Αριστοφάνη στο Σαίξπηρ και τον Μολιέρο, από τον Κορνάρο, τον Χορτάτση και τον Ξενόπουλο στον Αρμπούζοφ, τον Ουίλιαμς και τον Φρις, από το μπουλβάρ στη σάτιρα και το πολιτικό θέατρο. Δικά του και τα σκηνικά - κοστούμια στις τηλεοπτικές σειρές «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», «Η Γαλήνη», «Μενεξεδένια Πολιτεία», «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά», «Το τρίτο στεφάνι», «Γεώργιος Βιζυηνός».


Το δημιουργικό «κουβάρι» αυτού του σημαντικού, γεμάτου ευαισθησίες, καλοσύνη και γνήσια λαϊκότητα, ανθρώπου, «ξετυλίχτηκε», μετά το 1975 και στη ζωγραφική, όταν άρχισε να ζωγραφίζει επηρεασμένος από τη λαϊκή τέχνη και τη λαϊκίζουσα ζωγραφική της γενιάς του '30. Εικονογραφικά μοτίβα ή μορφές της λαϊκής ζωγραφικής (ήρωες του '21, γοργόνες, ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα κ.ά.), συμβαδίζουν μετασχηματισμένες σ' ένα προσωπικό ζωγραφικό ιδίωμα, δίπλα σε μοτίβα δικής του έμπνευσης (φτερωτοί παίκτες μπουζουκιού, νεοκλασικά σπίτια, πορτοκαλιές και κυπαρίσσια). Πολλές φορές, η «σκηνοθεσία» των μορφών και του χώρου παραπέμπει στον κινηματογράφο και στη μακρά θητεία του ως σκηνογράφου. Ηταν μεγάλη η ανάγκη του να αποτυπώσει τις δικές του εκφραστικές ανησυχίες, σε πεδίο εντελώς ιδιωτικό, μακριά από την υποστήριξη ενός συγκεκριμένου, κάθε φορά, θέματος από τον κινηματογράφο ή το θέατρο. Η ζωγραφική του ορίζεται από αυτήν, ακριβώς, την πολύτιμη ελευθερία. Με παρακαταθήκες από τη λαϊκή παράδοση, ο Ζωγράφος δημιουργεί έναν κόσμο δικό του, στον οποίο πρωταγωνιστούν γοργόνες, νεοκλασικά, σκιάχτρα με τη συμβολική ή τη μεταφυσική τους εκδοχή, καράβια, κατάφορτες πορτοκαλιές, άγγελοι, γυναίκες χιμαιρικές, ο Διγενής, ο πατέρας του και οι ήρωες - άγιοί του, ο Καραγκιόζης και ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ να αιωρούνται σε απόλυτα υπερρεαλιστική διάσταση.

Ιδιαίτερη θέση στην έκθεση κατέχουν τα σχέδια συγκρατουμένων του από τη Μακρόνησο, όπου, εκτοπισμένος τα χρόνια 1948-1950, ξεκίνησε, με την ενθάρρυνση του Νίκου Κούνδουρου να δημιουργεί, με ανύπαρκτα σχεδόν μέσα, σκηνικά και κοστούμια για παραστάσεις στο θέατρο της εξορίας. Την έκθεση πλαισιώνει κατάλογος 156 σελίδων με έργα και κείμενα του Τ. Ζωγράφου, καθώς και με κείμενα που έγραψαν γι' αυτόν στο παρελθόν, αλλά και με αφορμή την έκθεση, η Νέλλη Κυριαζή, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, η Εφη Ζωγράφου, ο Δημήτρης Κακουλίδης, ο Νίκος Κούνδουρος, ο Μποστ, ο Χρήστος Σιάφκος, η Αγγέλα Ταμβάκη. Την έκθεση διοργανώνει η σύζυγος του καλλιτέχνη, Εφη Ζωγράφου, με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού, Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων. Την επιμέλεια της έκθεσης και του καταλόγου έχει η Νέλλη Κυριαζή, τη φωτογράφιση των έργων έκανε ο Νίκος Ζερβός και η καλλιτεχνική επιμέλεια του καταλόγου ανήκει στη Σαλώμη Παπαδοπούλου.


Σ.Αδαμίδου


ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Το εκκρεμές της λογικής

1. Σ' αυτές τις εκλογές βρισκόμαστε στο έσχατο σημείο κρίσης, σημείο θολό. Κανείς δεν μπορεί να διακρίνει αν αυτό που ζούμε είναι μια απολυταρχία ευρωπαϊκού τύπου ή μια αόριστη δημοκρατία. Είναι ανώριμο λοιπόν και επικίνδυνο όποιος διεκδικεί την εξουσία να στρέφεται προς το κατεξοχήν κέντρο, αυτό της Γερμανίας, που ρυθμίζει το φόβο μας, και να δηλώνει, όπως ο Τσίπρας, ότι έχουμε ανάγκη από την απαράμιλλη γερμανική λογική. Είμαι υποχρεωμένος να παίρνω κατά γράμμα κάθε δήλωση του αρχηγού ενός σχηματισμού που επιθυμεί διακαώς να κυβερνήσει, δήλωση - πρόταση προς τους Γερμανούς από τους οποίους μόνο αυστηρές συστάσεις γνωρίζουμε. Αν ο Τσίπρας έχει ανάγκη την απαράμιλλη λογική της Γερμανίας για να συνεχίσει την επίμοχθη κι επώδυνη ανύψωση της χώρας σε βάρος του πολίτη, πρέπει να ξανασκεφτούμε κάθε θετική στάση απέναντι στο Σύριζα. Γιατί δε λέει την αλήθεια, δε φωτίζει τις προθέσεις του. Τη δήλωση περί απαράμιλλης λογικής της Γερμανίας οφείλουμε να την καυτηριάζουμε σα μια αγυρτεία μεταμφιεσμένη σε ρομαντισμό.

2. Περιμένοντας να γίνει ένα θαύμα που θα τον σώσει και δε θα χάσει το αχυρένιο σπιτάκι του, ο Βενιζέλος δεν τρέφει και πολλές ελπίδες για το άμεσο μέλλον. Οσο κι αν προσπαθεί, δικά του λάθη δε διακρίνει, και η μόνη ευχαρίστηση που του απέμεινε είναι η ακατάσχετη φλυαρία του με την οποία κοίμιζε την πολιτική σκηνή. Και όμως ο ρήτορας, αν και αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια του ψηφοφόρου, μέχρι και εκβιασμό θα κάνει μπροστά στην προσωπική του κατάρρευση σ' αυτές τις εκλογές.

3. Φιλεύσπλαχνη λύση αυτό που επιδιώκει ο Σαμαράς, απλώνοντας ως ικέτης τα χέρια του στους Γερμανούς. Ζαρωμένος από τη δίχως τέλος αγωνία του, προσπαθεί να πειθαρχήσει στον εαυτό του. Αδέξιος και σκληρός, δεν μπορεί να επιδείξει σε καμία εμφάνισή του ούτε καν την υπεροχή του πρωθυπουργικού αξιώματος. Ανώριμος, αφού δε λογάριασε κανέναν, υποκριτής που υπέπεσε στην κοινή αντίληψη, βρίσκεται τώρα στο βάθος του πηγαδιού και δεν τον ακούει κανείς.

4. Φαιδρή παλινωδία του Σύριζα. Ο Δραγασάκης, απευθυνόμενος σε Γερμανούς πολιτικούς συνομιλητές του στο Βερολίνο: «Από κοινού θα εκτιμήσουμε την κρίση». Από κοινού; Τι είδους συλλογισμός είναι αυτός από υποψήφιο σωτήρα, τον οποίο σ' αυτήν τη ζοφερή ώρα πρέπει ο πολίτης να παρακολουθεί νηφάλιος και λογικός; Από κοινού; Τι πρόταση απελπισίας είναι αυτή από μια περιορισμένη σκέψη μέσα στην ατμόσφαιρα των εκλογών;

5. Η ευτέλεια του κράτους αποδίδει. Επαναφέρει με πανηγυρικό τρόπο τους νεοναζήδες στο προσκήνιο των εκλογών. Αυτοακυρώνονται οι δικαστικές αποφάσεις και οι μεθοδικοί εκπρόσωποι των πασίγνωστων ποντικών θέτουν σε λειτουργία τη θυματοποίηση λόγω της συκοφαντίας που υφίστανται. Αφού είμαστε εντελώς ανυπεράσπιστοι, συστήνω στους πολίτες όλη την γκάμα των ποντικοφαρμάκων που κυκλοφορούν ανάλογα με την περίσταση.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ