Η συνέχιση των συγκρούσεων ανάμεσα σε ιρακινό στρατό και Σουνίτες μισθοφόρους του «Ισλαμικού Κράτους σε Ιράκ και Λεβάντε» (ΙΚΙΛ) σε απόσταση μερικών δεκάδων χιλιομέτρων από τη Βαγδάτη ανάβει «φωτιές» στο διεθνές πολιτικο-διπλωματικό προσκήνιο με τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στη Μέση Ανατολή να αναζητούν μία κοινή τακτική στην ευρύτερη περιοχή με μοχλό τη σύγκλιση κάποιων στρατηγικών συμφερόντων. Οσο δύσκολη και εάν είναι αυτή, δεδομένης της ρευστότητας των εξελίξεων και των συμμαχιών που αναμορφώνονται διαρκώς.

Αλλωστε, μέσα στους τελευταίους 6 με 12 μήνες μόνον στην περιοχή της ευρύτερης Μέσης Ανατολής διαπιστώνουμε σειρά ενδιαφερουσών εξελίξεων με επίκεντρο αυτές τις συμμαχίες. Χαρακτηριστική η διατύπωση του Ιρανού ειδικού αναλυτή του αμερικανικού ινστιτούτου «Carnegie Endowment for International Peace», Καρίμ Σάντζιπουρ, που έγραφε «η κατάσταση στο Ιράκ δημιουργεί μία παράξενη δυναμική, στην οποία οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία εμφανίζονται ως σύμμαχοι, αλλά όχι σαν φίλοι και οι ΗΠΑ με το Ιράν εμφανίζονται ως φίλοι αλλά όχι σύμμαχοι».

Μολονότι δεν είναι η μόνη αντίφαση μέσα στις εξελίξεις των τελευταίων μηνών, είναι γεγονός πως η συνεχιζόμενη διαδικασία προσέγγισης ανάμεσα σε ΗΠΑ-Ιράν εξακολουθεί να προκαλεί αναταράξεις και ανησυχία σε παραδοσιακούς συμμάχους της Ουάσιγκτον με πρώτη τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ, ιδιαίτερα έπειτα από την επιλογή του Προέδρου Ομπάμα να μη βομβαρδίσει τη Συρία (το περασμένο φθινόπωρο) για να επιταχύνει την ανατροπή του Σύρου Προέδρου Μπασάρ Ασαντ (όπως ήθελαν Τούρκοι, Σαουδάραβες, Ισραηλινοί και αρκετοί Ευρωενωσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ).

Βλέπουμε τη συνεργασία Ιράν και λιβανέζικης «Χεζμπολάχ» με το συριακό στρατό έναντι ισλαμιστών μισθοφόρων που επιδιώκουν την ανατροπή του Ασαντ στη Συρία, αλλά και τη «φαγωμάρα» και τις αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ ισλαμιστών εξτρεμιστών όπως οι ΙΚΙΛ και το «Μέτωπο Νούσρα».

Καταγράφουμε την απόφαση της Σαουδικής Αραβίας (τον περασμένο Μάρτη) να κηρύξει ...«πόλεμο» στις ισλαμικές ακραίες οργανώσεις των ΙΚΙΛ και Μετώπου Νούσρα κ.ά., που έως τότε στήριζε οικονομικά και στρατιωτικά σαν μοχλό ανατροπής του Σύρου Προέδρου και στη συνέχεια κατά του Σιίτη Ιρακινού πρωθυπουργού Νούρι Αλ Μάλικι, καθώς στη συνέχεια διέβλεψε πως συνιστούν σοβαρό κίνδυνο «άμεσης εσωτερικής απειλής» για την ασφάλεια του σαουδαραβικού βασιλείου.

Είδαμε ακόμη τις πρώτες αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις των συγκρούσεων σε Συρία και Ιράκ στο γειτονικό Λίβανο με την αύξηση βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας και την πολιτική κρίση με αφορμή το αδιέξοδο στην εκλογή νέου Προέδρου.

Την απόφαση της Ιορδανίας να πυκνώσει τις περιπολίες του στρατού κατά μήκος των ιορδανο-ιρακινών συνόρων μήκους 180 χλμ. και τις πτήσεις πολεμικών αεροσκαφών μετά την κατάληψη στρατηγικού μεθοριακού περάσματος από τους ΙΚΙΛ την περασμένη βδομάδα, ενώ πριν περίπου δύο χρόνια επέτρεπε στο έδαφός της την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των ισλαμιστών από πράκτορες της CIA και άλλων μυστικών υπηρεσιών.

Επίσης, υπάρχει η νέα απόφαση της κυβέρνησης του Τούρκου πρωθυπουργού Ρ. Τ. Ερντογάν (την περασμένη Πέμπτη) να «λύσει γρήγορα» το κουρδικό, εντείνοντας την ήδη ισχυρή πολιτικο-οικονομικο-στρατιωτική συνεργασία με την αυτόνομη κυβέρνηση των Κούρδων στο βόρειο Ιράκ, αξιοποιώντας ως γεωπολιτικό εργαλείο (έναντι της Βαγδάτης) τον πετρελαιοαγωγό Κιρκούκ - Τσεϊχάν.

Επίσης, βλέπουμε τη στενή συνεργασία ανάμεσα στο Ιράν και την κυβέρνηση του Ιρακινού σιίτη πρωθυπουργού Νούρι Αλ Μάλικι έναντι εξτρεμιστών του ΙΚΙΛ, σουνιτών φυλάρχων και στελεχών τού (πλέον απαγορευμένου από το νέο ιρακινό σύνταγμα) κόμματος Μπάαθ του πρώην ηγέτη Σαντάμ Χουσεΐν που ασφυκτιούν από τον πολυετή αποκλεισμό τους από την εκτελεστική εξουσία, καθώς η Τεχεράνη σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελε τους διοικητές του ΙΚΙΛ να καταλαμβάνουν τη Βαγδάτη και τους σιιτικούς ιερούς τόπου του νοτίου Ιράκ.

Αξιοσημείωτη είναι και η προχτεσινή απόφαση του Μάλικι να στραφεί σε Μόσχα και Μινσκ και να αγοράσει ρωσικά και λευκορωσικά μαχητικά αεροσκάφη, ώστε να χτυπήσει από αέρος τους μισθοφόρους του ΙΚΙΛ, επειδή «καθυστερούν πάρα πολύ» οι ανάλογες παραγγελίες από ΗΠΑ. (Και ας είχε εξασφαλίσει σημαντική ιρανική στρατιωτική βοήθεια και ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη σύμφωνα με ρεπορτάζ των «Τάιμς» της Ν. Υόρκης μεσοβδόμαδα).

Στοιχείο των εξελίξεων είναι, επίσης, ότι η ενδοπαλαιστινιακή συνεργασία ανάμεσα στην ισλαμική «Χαμάς» στη Λωρίδα της Γάζας και τη «Φατάχ» του Προέδρου Μαχμούτ Αμπάς στη Ραμάλα, μετά την επίσημη κατάρρευση της «ειρηνευτικής» εννιάμηνης ισραηλινο-παλαιστινιακής διαπραγμάτευσης τον περασμένο Απρίλη προκαλεί έντονο εκνευρισμό στο Ισραήλ. Ετσι εντείνει, αυτήν την περίοδο, τις επιχειρήσεις τρομοκράτησης των Παλαιστινίων στα κατεχόμενα με το παραμικρό πρόσχημα. Ενώ σπεύδει την ίδια ώρα να υποστηρίξει ως «προκαθορισμένη» την ανεξαρτητοποίηση του ιρακινού Κουρδιστάν.

Μέσα, λοιπόν, σε αυτό το δαιδαλώδες, πολυσύνθετο περιβάλλον της ευρύτερης Μέσης Ανατολής ιμπεριαλιστικά κέντρα προσπαθούν να βρουν ένα πλαίσιο γενικότερης αντιμετώπισης της κατάστασης. Φαίνεται δηλαδή πως προτεραιότητά τους δεν είναι τόσο μία προσωρινή εκτόνωσης των συγκρούσεων σε Ιράκ και Συρία αλλά μία «ευρύτερη» φόρμουλα που πιθανώς να διευκολύνει και να εξυπηρετήσει καλύτερα τους μακροπρόθεσμους γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς και τα (ενίοτε αλληλοσυγκρουόμενα) συμφέροντα των μονοπωλίων, ανεξάρτητα αν διατυμπανίζουν τα περί ανθρώπινων δικαιωμάτων και δημοκρατίας, που δήθεν θέλουν να εξασφαλίσουν.

Χαρακτηριστική των ζυμώσεων που καταβάλλονται προς αυτήν την κατεύθυνση ήταν οι απανωτές συναντήσεις που πραγματοποίησε την περασμένη Πέμπτη στο Παρίσι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι, στο πλαίσιο διπλωματικής πρωτοβουλίας σε Ευρώπη και Μ. Ανατολή.

Από τους συνομιλητές που επέλεξε να έχει και από δηλώσεις που προέκυψαν μετά τις ομαδικές και κατ' ιδίαν συναντήσεις του στο Παρίσι προκύπτει πως αντιμετωπίζουν τις αποσταθεροποιητικές και επικίνδυνες συγκρούσεις στο Ιράκ όχι βεβαίως ως μεμονωμένη κρίση, ούτε μόνον ως μέρος του πολέμου στη Συρία αλλά ως σημαντικό κομμάτι εξελίξεων και σχεδιασμών που αφορούν την ευρύτερη «νέα» (μετά τη λεγόμενη «αραβική άνοιξη») Μέση Ανατολή.

Χαρακτηριστικά, ο Κέρι επέλεξε να συναντηθεί πρώτα με τον πρώην πρωθυπουργό του Λιβάνου, Ραφίκ Χαρίρι, συζητώντας το πολιτικό αδιέξοδο που συναντά η διαδικασία εκλογής νέου Προέδρου στη χώρα, τα προβλήματα που δημιουργεί η μεγάλη παρουσία πάνω από 1.000.000 Σύρων προσφύγων αλλά και τις αυξανόμενες επιθέσεις αυτοκτονίας στη Βηρυτό και άλλα μεγάλα αστικά κέντρα με ισχυρή την παρουσία της οργάνωσης «Χεζμπολάχ», με πιο χαρακτηριστική αυτή που εξαπέλυσε σε κεντρικό ξενοδοχείο της Βηρυτού την περασμένη Τετάρτη 20χρονος Σαουδάραβας εκ μέρους του «Ισλαμικού Στρατού σε Ιράκ και Λεβάντε» (όπως ανέφερε προχτεσινή ανακοίνωση της οργάνωσης με την οποία ανέλαβαν την ευθύνη).

Σε συνάντησή του με τον Γάλλο ομόλογό του Λοράν Φαμπιούς υπήρξε ταύτιση απόψεων για την ανάγκη μιας πιο αντιπροσωπευτικής ιρακινής κυβέρνησης και μιας αποτελεσματικότερης αντιμετώπισης των «τρομοκρατών του ΙΚΙΛ».

Ακολούθησε η συνάντησή του με τους ομολόγους του από χώρες - συμμάχους των ΗΠΑ που συνορεύουν με το Ιράκ (κυρίως σουνιτικής προέλευσης), όχι όμως και των Κατάρ και Κουβέιτ (που θεωρούνται από την Ουάσιγκτον «ανεξέλεγκτες» πηγές χρηματοδότησης ισλαμικών ακραίων οργανώσεων). Οι υπουργοί Εξωτερικών Ιορδανίας, Σαουδικής Αραβίας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων επανέλαβαν τις ανησυχίες για τους χειρισμούς της κρίσης από τον Μάλικι, συμφωνώντας πως η επόμενη ιρακινή κυβέρνηση «θα πρέπει να είναι πιο δεκτική σε Σουνίτες και Κούρδους».

Από την ατζέντα επαφών του Κέρι στο Παρίσι δεν έλειψε και ένα ραντεβού με τον Ισραηλινό ομόλογό του Αβιγκντορ Λίμπερμαν, ο οποίος έσπευσε αφ' ενός να προσφέρει «την αξιόπιστη βοήθεια του Ισραήλ σε μετριοπαθείς αραβικές χώρες» έναντι ισλαμιστών εξτρεμιστών, προβλέποντας ότι ο επόμενος στόχος των μισθοφόρων του ΙΚΙΛ «θα είναι χώρες του Περσικού Κόλπου με πρώτο το Κουβέιτ». Ενδιαφέρον (αλλά όχι έκπληξη) προκάλεσε η προσπάθειά του να προωθήσει ως αναπόφευκτη και «προκαθορισμένη» ανεξαρτητοποίηση του αυτόνομου Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ.

Συμπτωματικά, λίγες μέρες πριν, ο πρόεδρος του αυτόνομου Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ Μασούντ Μπαρζανί σημείωσε στο CNN ότι θα επιδιώξει την επίσημη ανεξαρτητοποίησή του από το υπόλοιπο Ιράκ τονίζοντας: «Ολα καταρρέουν! Ο στρατός, οι ένοπλες δυνάμεις, η αστυνομία. Δεν προκαλέσαμε την κατάρρευση του Ιράκ. Αλλοι το έκαναν και δεν μπορούμε να παραμένουμε δέσμιοι του αγνώστου. Ηρθε η ώρα για τον κουρδικό λαό να καθορίσει το μέλλον του».

Ομως πιο ενδιαφέρουσες ήταν οι επαφές που είχε προχτές ο Κέρι στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας. Αρχικά συνάντησε τον ηγέτη του «Συριακού Ελεύθερου Συνασπισμού» Αχμαντ Τζάρμπα, λέγοντας ότι ο «Ελεύθερος Συριακός Συνασπισμός» και ο «Ελεύθερος συριακός Στρατός» μπορούν να σταθούν απέναντι στους ενόπλους του ΙΚΙΛ. Ακολούθως συνάντησε τον Σαουδάραβα μονάρχη, Αμπντάλα, συζητώντας αναλυτικά όλες τις εξελίξεις και ιδιαίτερα (σύμφωνα με τους πάντα καλά πληροφορημένους «Τάιμς της Ν. Υόρκης») τις ζυμώσεις για τη συγκρότηση νέας ιρακινής κυβέρνησης. Πάντως, η επιλογή των δύο πλευρών να μην προβούν, τουλάχιστον άμεσα σε κοινό ανακοινωθέν, ίσως προδίδει μεγαλύτερες, από τις ήδη υπάρχουσες, αντιθέσεις.