Associated Press

Η έκφραση του Τζ. Μπους είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική την ώρα που ανακοινώνει το «νέο δόγμα»

Τζορτζ Σόρος

Μόλις την προηγούμενη βδομάδα ολόκληρο το δόγμα ήρθε στο φως της δημοσιότητας, με τη δημοσιοποίηση από το Λευκό Οίκο, της «Νέας στρατηγικής για την Εθνική Ασφάλεια των ΗΠΑ». Η έκθεση αυτή, πολύ απλά θέτει όλους τους όρους για το πώς θα πρέπει να είναι ο πλανήτης, σύμφωνα πάντα με την αμερικανική κυβέρνηση. Ουσιαστικά το κυριότερο ζήτημα που θέτει, είναι του προληπτικού στρατιωτικού χτυπήματος, «χτυπάμε πρώτοι προτού δεχτούμε οποιουδήποτε είδους επίθεση». Καθώς όλα δείχνουν, η υλοποίηση αυτού του νέου δόγματος, θα είναι άμεση, δηλαδή η εξαπόλυση επίθεσης κατά του Ιράκ. Ομως η νέα γεωστρατηγική πολιτική των ΗΠΑ, όπως εμπεριέχεται στην έκθεση «Η Στρατηγική για την Εθνική Ασφάλεια των ΗΠΑ» η οποία δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα κινείται σε δύο κυρίους, στρατηγικούς άξονες.

Η έκθεση αυτή παρουσιάζεται κάθε χρόνο από την αμερικανική προεδρία, πρόκειται όμως για την πρώτη που έχει συνταχθεί από την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους αφότου ανέλαβε την εξουσία το Γενάρη του 2001, αφού η προηγούμενη είχε συνταχθεί το 1999 επί προεδρίας του Δημοκρατικού Μπιλ Κλίντον. Και οι διαφορές είναι έκδηλες τουλάχιστον ως προς τις στρατηγικές προοπτικές και την εφαρμογή αυτών.

Μία από τις κυριότερες συνέπειες, στο εσωτερικό της αμερικανικής επικράτειας, της 11ης Σεπτέμβρη, είναι η αλλαγή πλεύσης εντός της αμερικανικής κυβέρνησης, όπου πλέον δημιουργείται νέο υπουργείο για την Εσωτερική Ασφάλεια, όπου αναβαθμίζονται και λαμβάνουν περισσότερες εξουσίες το FBI και η CIA και πλέον η πολιτική καθορίζεται αποκλειστικά, από τα υπουργεία Αμυνας και Ασφάλειας. Ο πιο επιεικής χαρακτηρισμός: απολυταρχική πολεμική διακυβέρνηση. Και το νέο δόγμα, αντικατοπτρίζει επακριβώς τη λογική αυτή.

Συνάμα, η αδιαμαρτύρητη σχεδόν, υιοθέτηση εκ μέρους του Κογκρέσου, «στο όνομα του αμερικανικού λαού», των φιλοπόλεμων σχεδίων, που συνήθως εκπονούνται μεταξύ Πενταγώνου και Λευκού Οίκου, αποδεικνύει ότι ο «δεύτερος πόλος άσκησης ελέγχου στην εξουσία» ήταν απλά μία ψευδαίσθηση, όπως και «η χώρα της ελευθερίας». Ετσι, το πόνημα της αμερικανικής κυβέρνησης, η «Νέα στρατηγική για την εθνική ασφάλεια» πρέπει να τεθεί προς επικύρωση στο Κογκρέσο, αλλά υπό αυτό το πρίσμα, καθώς και την προετοιμαζόμενη επίθεση κατά του Ιράκ, μάλλον θα είναι δύσκολο να απορριφθεί.

Οσο για τον εχθρό, σύμφωνα με τους παροικούντες την Ουάσινγκτον, «δεν είναι απλά ένα πολιτικό καθεστώς ή μία θρησκεία ή ιδεολογία. Ο εχθρός είναι η προμελετημένη τρομοκρατία, η πολιτικά κινούμενη βία, που στρέφονται κατά αθώων» και... «οι Ηνωμένες Πολιτείες, δεν πρόκειται να κάνουν καμία υποχώρηση σε απαιτήσεις τρομοκρατών και δε θα καταλήξουν σε καμία συμφωνία με αυτούς. Δεν ξεχωρίζουμε τους τρομοκράτες με αυτούς που έχουν γνώση και τους υποθάλπουν ή τους στηρίζουν».

Συνεπώς, οι αμερικανικές δυνάμεις πρέπει να είναι ικανές και ισχυρές ώστε να αντιμετωπίσουν οποιονδήποτε εχθρό, όπου Γης, και σύμφωνα με το σκεπτικό των Αμερικανών αξιωματούχων οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τις ΗΠΑ και τα συμφέροντά τους, ελλοχεύουν από το φανατισμό και την τεχνολογία γι' αυτό «πρέπει να είμαστε έτοιμοι να σταματήσουμε τα δόλια κράτη και τους τρομοκράτες συνεργάτες τους πριν καταστούν ικανοί να απειλήσουν ή να χρησιμοποιήσουν όπλα μαζικής καταστροφής κατά των ΗΠΑ, των συμμάχων και των φίλων τους», αναφέρεται στην έκθεση και προστίθεται ότι «όσο πιο μεγάλος είναι ο κίνδυνος αν παραμένουμε αδρανείς, τόσο πιο ισχυρό είναι το επιχείρημα για να αποφασίσουμε προληπτικές ενέργειες για να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας, ακόμη και αν υπάρχουν αβεβαιότητες για τη χρονική στιγμή και τον τόπο των εχθρικών επιθέσεων».

Εντούτοις, εξόν του «αναντίρρητου» δικαιώματος» να πρέπει να μπορούν να χτυπήσουν οι ΗΠΑ πρώτες τους εχθρούς τους, κυρίως τις τρομοκρατικές οργανώσεις, ο κυριότερος στόχος είναι η παρεμπόδιση οιασδήποτε άλλης δύναμης να τις ξεπεράσει ή να εξομοιωθεί μαζί τους στον στρατιωτικό τομέα. «Οι δυνάμεις μας θα είναι αρκετά ισχυρές για να αποτρέψουν όλους τους πιθανούς αντιπάλους μας να δεσμευτούν σε μια κούρσα εξοπλισμών με την ελπίδα να ξεπεράσουν ή να φθάσουν την ισχύ των ΗΠΑ».

Ωστόσο, αυτή η στρατηγική επιλογή έχει και θα έχει στο άμεσο μέλλον πολύ ευρύτερες και επικίνδυνες επιπλοκές, καθώς γίνονται συγκεκριμένες αναφορές στην εν δυνάμει ικανότητα πιθανών αντιπάλων να ξεπεράσουν σε στρατιωτική ισχύ τις Ηνωμένες Πολιτείες. Με σαφήνεια, ο πρωταρχικός στόχος αυτής της αναφοράς δεν είναι άλλος από την ίδια την Κίνα, αλλά δε θα πρέπει μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα να εξαιρούνται χώρες όπως η Ρωσία, ίσως και κάποιες ευρωπαϊκές. Είναι άραγε η πρόσφατη κρίση των αμερικανογερμανικών σχέσεων και κυρίως η επιλογή των ΗΠΑ, να «τιμωρήσουν και να απομονώσουν διεθνώς» τον αντιρρησία Γερμανό καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος για λόγους υπεράσπισης «εθνικών συμφερόντων», δηλαδή των συμφερόντων του γερμανικού ιμπεριαλιστικού κεφαλαίου, απειθαρχεί -μέχρι στιγμής- στα πολεμικά κελεύσματα των ΗΠΑ κατά του Ιράκ;

Παράλληλα, η «Νέα Στρατηγική για την Εθνική Ασφάλεια» εμπεριέχει ένα εξαιρετικά σαφή, μέσα στην απεραντοσύνη του, ορισμό για την εθνική ασφάλεια που οι ρίζες του πηγάζουν στην εποχή του Μπους του πρεσβύτερου και το σημάδι της υπουργού Εθνικής Ασφαλείας Κοντολίζα Ράις, η οποία εδώ και δεκαετία, σε κύκλους εφαπτόμενους με την εξουσία, αλλά και σαν μέλος της εξουσίας, προωθεί ένα ευρύ πόλεμο αρχών και τονίζει ανελλιπώς το τρίπτυχο: ισχύς - διπλωματία - διεθνής οικονομική βοήθεια, ώστε να βοηθήσει τις ΗΠΑ να δημιουργήσουν το απαραίτητο προφίλ για την κυριαρχία τους επί του πλανήτη, παρά το γεγονός ότι - όπως τονίζεται σε άλλο σημείο - οι ΗΠΑ θέλουν να χρησιμοποιήσουν τη δύναμή τους, ώστε να προωθήσουν τις διεθνείς συνεργασίες για την ειρήνη και την επίλυση τοπικών συγκρούσεων, καθώς και την εγκαθίδρυση του οράματός τους δηλαδή «ελεύθερες ανοιχτές κοινωνίες».

Σε αυτό το σημείο δηλαδή των «ελεύθερων και ανοιχτών κοινωνιών», οι Αμερικανοί αξιωματούχοι εμμένουν και σε έναν άλλο πυλώνα, αυτόν της οικονομίας. Περιλαμβάνονται λοιπόν στο «μανιφέστο», κεφάλαια για την ανάγκη της προώθησης της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής σε διεθνή κλίμακα, τις ελεύθερες συναλλαγές, καθώς και για το ρόλο των ΗΠΑ στην υπεράσπιση της ελευθερίας της έκφρασης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, «αφού το μοναδικό κεφάλαιο που μας διδάσκει η ιστορία είναι ένα και μοναδικό: οικονομία της αγοράς, με ελεγχόμενες οικονομίες με μεγάλο κράτος, είναι ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη της ευμάρειας και την ταυτόχρονη μείωση της φτώχειας»...

Associated Press

Από πρόσφατη διαδήλωση στήριξης του Σλ. Μιλόσεβιτς

Ωστόσο, 48 μήνες μετά τις επακόλουθες, απ' την ανατροπή του Μιλόσεβιτς, καταιγιστικές εξελίξεις στο Βελιγράδι και ένα βήμα πριν την κάλπη, οι Σέρβοι ψηφοφόροι μοιάζουν εγκλωβισμένοι. Με δεδομένα τα δεινά της ανεργίας, που εξακολουθεί να μαστίζει το 45% του ενεργού εργατικού δυναμικού, τις πενιχρές αμοιβές των «τυχερών» εργαζομένων, τον διογκωμένο πληθωρισμό, τις τραγικές συνέπειες των πολέμων, αλλά και την οργιαστική επέλαση του καθεστώτος Τζίντζιτς μεταξύ άλλων στους τομείς του εργατικού κώδικα, των μέσων ενημέρωσης, του εκλογικού νόμου, αλλά και στην καταρράκωση των δεσμών μεταξύ των δύο εταίρων της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας, οι Σέρβοι καλούνται εκ των πραγμάτων να επιλέξουν τον επόμενο Πρόεδρο της Σερβίας, έχοντας να διαλέξουν ανάμεσα... στην Σκύλλα και την Χάρυβδη.

Οχι, βεβαίως, γιατί έχουν εξαλειφθεί απ' τη χώρα υγιείς προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις, αλλά γιατί οι ασφυκτικές πιέσεις που ασκούνται σ' αυτές ποικιλοτρόπως (με πιο νωπό δείγμα το νέο «αυστηρό» εκλογικό νόμο του πρωθυπουργού Τζίντζιτς, που απαιτεί τη - βεβαιωμένη, σε κάθε πόλη, από δικαστές, ενίοτε με το «αζημίωτο»... - συγκέντρωση τουλάχιστον 10.000 υπογραφών για να επικυρωθεί η υποψηφιότητα κάποιου), στενεύουν στο έπακρο τα περιθώρια πραγματικά ελεύθερης πολιτικής έκφρασης και δράσης.

Μέσα, λοιπόν, σ' αυτή τη στυγνή περιρρέουσα πολιτικο-οικονομική ατμόσφαιρα, που μεταξύ άλλων φέρει έντονα και τα σημάδια του αλληλοσπαραγμού μεταξύ του σερβικού κυβερνητικού συνασπισμού της DOS, οι Σέρβοι ψηφοφόροι (πλην, «βεβαίως», εκείνων που διαβιούν μετά βίας και δυσκολίας στο ΝΑΤΟικό προτεκτοράτο του Κοσσυφοπεδίου) θα πρέπει να επιλέξουν Πρόεδρο μεταξύ 11 υποψηφίων. Ως επικρατέστεροι «αστέρες» του ένθεν και ένθεν πολιτικο-οικονομικού κατεστημένου προβάλλουν ο Πρόεδρος της θνήσκουσας (μετά τη συμφωνία Σολάνα στις 13 Μάρτη 2001) ΟΔ Γιουγκοσλαβίας Βόγισλαβ Κοστούνιτσα και ο αντιπρόεδρος της γιουγκοσλαβικής κυβέρνησης Μίρολιουμπ Λάμπους.

Ο Κοστούνιτσα έχει θέσει υποψηφιότητα με την ιδιότητα του ηγέτη του κόμματός του (Δημοκρατικό Κόμμα Σερβίας). Ο δε «λαμπρός οικονομολόγος» της διαβόητης «Ομάδας των 17» Μίρολιουμπ Λάμπους (βλέπε «εκλεκτός» του πρωθυπουργού Ζόραν Τζίντζιτς) αρέσκεται να αποκαλείται «ανεξάρτητος» (αν και προέρχεται απ' το «Δημοκρατικό Κόμμα»). Από πολιτική άποψη, οι δύο άνδρες προβλέπεται πως, όσον αφορά στον προεδρικό θώκο της Σερβίας, θα παίξουν έναν κατά βάση ομοιόμορφο πολιτικά ρόλο. Από άποψη προσωπικής ιδιοσυγκρασίας και προεκλογικού προφίλ διαφέρουν...

Ο μεν Κοστούνιτσα έχει βολευτεί για καλά πίσω απ' το προσωπείο του επικριτή των παρεμβάσεων της Δύσης στη χώρα του, κατακεραυνώνοντας, ανέξοδα, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, το ΝΑΤΟ, τις επεμβάσεις της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών. Ωστόσο, εάν «ξύσει» κανείς τα επικριτικά βέλη που εκτοξεύει κατά καιρούς, συγκινώντας τους Σέρβους, θα αντιληφθεί πως ο Κοστούνιτσα παίζει, επιτυχώς, το ρόλο για τον οποίον αρχικώς επιλεγεί: Εκτονώνει τις έντονες δυσαρέσκειες του σερβικού λαού για τις κατά καιρούς επεμβάσεις και παρεμβάσεις της Δύσης και ταυτόχρονα εξυπηρετεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τις παρεμβάσεις που την ίδια ώρα καταγγέλλει. Οπως κατέστη, επί παραδείγματι, σαφέστατο απ' τους χειρισμούς του στην αντισυνταγματική και παράνομη σύλληψη, απέλαση και παράδοση του προκατόχου του, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, στο Δικαστήριο της Χάγης. Παρά τις ρητορικές κορόνες του Γιουγκοσλάβου Προέδρου και τη λυκοφιλία του με τον πρωθυπουργό της Σερβίας Ζόραν Τζίντζιτς, το τρομερό δίδυμο Κοστούνιτσα -Τζίντζιτς, σύμφωνα με τους πρόσφατους λογαριασμούς της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών, έχει «αποδώσει». (Αλλο, τώρα, εάν το μεγαλύτερο, για Ουάσιγκτον - Βρυξέλλες, φαβορί στην κούρσα της σερβικής πολιτικής αρένας, ο Ζόραν Τζίντζις εμφανίζεται να πνέει, πολιτικά, τα λοίσθια...).

Είναι δε χαρακτηριστικές οι δηλώσεις που έκανε την περασμένη Πέμπτη στην εφημερίδα «Μπλιτς», ένας άνθρωπος των Αμερικανών, ο Μίλαν Πάνιτς που διατέλεσε, κατά το παρελθόν και πρωθυπουργός της Γιουγκοσλαβίας. Ο Πάνιτς, λοιπόν, πριμοδοτώντας ακόμη και τη (μάλλον απίθανη απ' τον πρώτο γύρο) νίκη Κοστούνιτσα, χαρακτήρισε τον Λάμπους «μη σοβαρό αντίπαλο» και την κυβέρνηση του Ζόραν Τζίντζιτς αποτυχημένη γιατί «η διαφθορά, το έγκλημα θριαμβεύουν» και το «κεφάλαιο δεν προστατεύεται δεόντως». Μεταξύ άλλων - άραγε άθελά του; - έδωσε την οπτική γωνία της κυβέρνησης Μπους για τον Βόγισλαβ Κοστούνιτσα. Ο Πάνιτς είπε επί λέξει: «Οι Αμερικανοί συντηρητικοί είναι κοντά στον Κοστούνιτσα. Παλεύει για ένα έννομο κράτος και κατά της τρομοκρατίας. Αυτό το εκτιμά πάρα πολύ η Αμερική. Νομίζω πως είναι ένας άριστος και πολλά υποσχόμενος υποψήφιος Πρόεδρος της Σερβίας»(!).

Ο Μίρολιουμπ Λάμπους, απ' την άλλη πλευρά, προτιμά να προβάλλεται - όπως φέρ' ειπείν καταγράφηκε κατά την προεκλογική περίοδο - ως «συνετός οικονομολόγος», μαχητικά στρατευμένος στην ...«πάλη» για την ένταξη του Βελιγραδίου στους ευρω-ατλαντικούς οργανισμούς (ΕΕ, ΝΑΤΟ). Δεν αγνοεί τα δεινά της σερβικής οικονομίας (τα οποία, φυσικά, ουδόλως αμβλύνθηκαν, ίσα ίσα επιδεινώθηκαν, με τους φιλοδυτικούς χειρισμούς του Ζόραν Τζίντζιτς), αλλά δε δύναται να εξηγήσει πώς οι προβλεπόμενες ευρωενωσιακές αντιλαϊκές συνταγές λιτότητας για την ένταξη της χώρας του στις ευρω-ατλαντικές δομές θα δώσουν δουλιά, τροφή, ασφάλεια και ειρήνη στο σερβικό λαό... Απ' την άλλη, το ύφος χαμηλών τόνων που κράτησε στο μεγαλύτερο μέρος της προεκλογικής του εκστρατείας και οι χλιαρές τοποθετήσεις του για μία σειρά ζεόντων πολιτικο-οικονομικών προβλημάτων δε φαίνεται να πείθουν τη μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων. Ετσι, παρότι εμφανίζεται να έχει διαφορά στήθους με τον Κοστούνιτσα, θεωρείται, άνευ απροόπτου, πως θα είναι ο μεγάλος ηττημένος των σημερινών εκλογών, καθώς εκτιμάται πως δε θα καταφέρει (ούτε αυτός ούτε ο Κοστούνιτσα) να πάρει το 50% συν μία των ψήφων του σερβικού εκλογικού σώματος.

Εάν, λοιπόν, οι δύο «μονομάχοι» φθάσουν στο δεύτερο γύρο, τότε πιο πιθανή θεωρείται η νίκη του Κοστούνιτσα και ακόμη πιθανότερη η προκήρυξη πρόωρων γενικών εκλογών, είτε λόγω των ούτως ή άλλως σοβαρών πολιτικο-οικονομικών προβλημάτων της Σερβίας, είτε με αφορμή την ολοένα και οξύτερη «προσωπική» αντιπαράθεση ανάμεσα στον Κοστούνιτσα, που θα έχει εκλεγεί ως υποψήφιος του «Δημοκρατικού Κόμματος Σερβίας» (οι 45 βουλευτές του οποίου βρίσκονται απ' το περασμένο καλοκαίρι, «πραξικοπηματικά», εκτός Βουλής) και τον Σέρβο πρωθυπουργό...

Η επόμενη, λοιπόν, μέρα των σερβικών προεδρικών εκλογών μοιάζει να έχει μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς το τελικό αποτέλεσμα θα φουντώσει περαιτέρω τις φωνές εκείνων που επιθυμούν νέα αλλαγή στη σερβική πολιτική σκηνή... Οπερ εκμεταλλεύεται δεόντως ο Βόισλαβ Σέσελι του Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόμματος, ο οποίος μόνο και μόνο με αίτημα τη διεξαγωγή πρόωρων σερβικών γενικών εκλογών για την απαλλαγή της χώρας απ' τη «μαφία της παρέας του Ζόραν Τζίντζιτς» (όπως λέει χαρακτηριστικά κατά διαστήματα) όχι μόνον εμφανίζεται να έρχεται τρίτος (σύμφωνα με τις τελευταίες σφυγμομετρήσεις) στις προτιμήσεις των Σέρβων ψηφοφόρων, αλλά να έχει και ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό (της τάξης του 13%). Σ' αυτό, βέβαια, δε συμβάλλει μόνο η προεκλογική του διαβεβαίωση πως εάν εκλεγεί Πρόεδρος της Σερβίας θα προκηρύξει γενικές εκλογές, αλλά και η προ λίγων μηνών υποστήριξη που έλαβε απ' τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ο οποίος είχε καλέσει το Σοσιαλιστικό Κόμμα Σερβίας και άλλες δυνάμεις της αντιπολίτευσης να σχηματίσουν ένα ενιαίο μέτωπο με κοινό υποψήφιο τον Βόισλαβ Σέσελι... (Αλλο τώρα εάν ο Μιλόσεβιτς δεν εισακούστηκε απ' τα στελέχη του, επί του πρακτέου, διασπασθέντος Σοσιαλιστικού Κόμματος, δύο φράξιες του οποίου έθεσαν ισάριθμες υποψηφιότητες).

Ως εκ τούτου, θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως οι κάλπες αυτής της Κυριακής δε θα δώσουν τόσο απαντήσεις όσο ερωτήματα... Γιατί ενδεχομένως να αποτελέσουν την αφορμή για να ξαναστηθούν κάλπες όχι μόνο (στο δεύτερο γύρο) για τις ανάγκες εκλογής του νέου Προέδρου της Σερβίας, αλλά για την εκλογή και νέου Κοινοβουλίου και νέας κυβέρνησης...

Το ζήτημα, όμως, είναι εάν μέσα στους επόμενους μήνες και με δεδομένη την τρέχουσα ενασχόληση Ουάσιγκτον και Βρυξελλών με τη διεύρυνση του πολέμου στη Μέση Ανατολή, θα καταστεί δυνατή μία συνειδητή στροφή της πλειοψηφίας του σερβικού λαού σε προοδευτικές πολιτικές παρατάξεις, που θα ευαγγελίζονται την ευημερία της εργατικής τάξης, τη σταθερότητα και την ασφάλεια της χώρας, μην πέφτοντας στην παγίδα των ευρω-ατλαντικών ενταξιακών και μετέπειτα «εναρμονιστικών» συνταγολογίων λιτότητας πάσης (οικονομικής και πολιτικής...) μορφής.