Τα τελευταία χρόνια, μετά από δεκαετίες και παρά τον αρνητικό συσχετισμό, ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ επιλέγουν τον δρόμο του αγώνα, της συλλογικής πάλης, οργανώνονται, κινητοποιούνται και απεργούν για αξιοπρεπείς μισθούς και καλύτερες συνθήκες δουλειάς, για περισσότερα δικαιώματα.

Οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου, Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί, με συνθήματα του τύπου «Ας κάνουμε την Αμερική μεγάλη ξανά» (Make America Great Again) και «Πρώτα η Αμερική» (America First), επιχειρούν να στρατεύσουν τους εργαζόμενους πίσω από τους στόχους των αμερικανικών επιχειρηματικών ομίλων στον ανταγωνισμό με την Κίνα και άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Την ίδια ώρα, ωστόσο, ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι αντιλαμβάνονται ότι τα τεράστια υπερκέρδη των μονοπωλίων χτίζονται πάνω στην ένταση της εκμετάλλευσης, στην καθήλωση των μισθών, στο χτύπημα των εργασιακών δικαιωμάτων, στην ανυπαρξία μέτρων προστασίας των εργατικών - λαϊκών οικογενειών, όπως φάνηκε με τον πλέον τραγικό τρόπο την περίοδο της πανδημίας, κατά την οποία ο αμερικανικός λαός ήταν αυτός που μέτρησε τις μεγαλύτερες ανθρώπινες απώλειες σε όλο τον κόσμο.

Κόντρα στην έντονη εργοδοτική τρομοκρατία, στην ομοψυχία Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων απέναντι στους εργατικούς αγώνες και το απεργιακό δικαίωμα, κόντρα στους εργατοπατέρες και τον εκφυλισμό που κυριαρχεί εδώ και δεκαετίες στο συνδικαλιστικό κίνημα, τα τελευταία χρόνια πολλαπλασιάζονται τα ελπιδοφόρα στοιχεία οργάνωσης και πάλης των εργαζομένων.

Ξεπερνώντας τα κάθε λογής εμπόδια, συνδικάτα εργαζομένων στήνονται σε χώρους που πριν από μερικά χρόνια κάτι τέτοιο θα θεωρούνταν αδιανόητο, όπως στις «γαλέρες» της «Amazon» ή στις καφετέριες της αλυσίδας «Starbucks», σε κλάδους που απορροφούν μεγάλο αριθμό χαμηλόμισθου εργατικού δυναμικού που δουλεύει σε συνθήκες μεγάλης εντατικοποίησης.

Απεργιακοί αγώνες πραγματοποιούνταν και τα προηγούμενα χρόνια, πριν από την πανδημία σε ορισμένους κλάδους (όπως π.χ. σε αλυσίδες εστίασης πρόχειρου φαγητού, στους φορτηγατζήδες, σε εκπαιδευτικούς κ.α.).

Την τελευταία περίοδο, ωστόσο, οι θετικές διεργασίες πολλαπλασιάζονται. Ακόμη και τα επίσημα στοιχεία του Γραφείου Στατιστικής της Εργασίας (BLS) δείχνουν ότι αυξήθηκε κατά 50% ο αριθμός των μεγάλων κινητοποιήσεων το 2022 σε σχέση με αυτές του 2021.

Το αμερικανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής (EPI) επισημαίνει ότι το 2022 το εργατικό κίνημα στις ΗΠΑ επανέκαμψε μετά από χρόνια, ιδιαίτερα με την οργάνωση κινητοποιήσεων, απεργιών και αγώνων σε αλυσίδες μεγάλων μονοπωλίων στον χώρο της εστίασης και του ηλεκτρονικού εμπορίου, όπως «Starbucks», «Amazon», «Trader Joe's».

Σημαντικές απεργίες πραγματοποιούν μια σειρά κλάδων, όπως οι εκπαιδευτικοί του Λος Αντζελες, του Σιάτλ και του Οχάιο, οι εργαζόμενοι στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, οι υγειονομικοί του Ουισκόνσιν, της Μινεσότα, της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες εργαζόμενοι στα τρόφιμα, οι σεναριογράφοι - μια απεργία που συνεχίζεται.

Στοιχεία του ομοσπονδιακού υπουργείου Εργασίας αναφέρουν ότι το 2022 συμμετείχαν σε σωματεία πάνω από 16.000.000 εργαζόμενοι, καταγράφοντας αύξηση κατά 200.000 άτομα σε σχέση με το 2021. Επίσης, δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν το γεγονός ότι τα συνδικάτα είδαν πέρσι τα μεγαλύτερα ποσοστά λαϊκής αποδοχής εδώ και τουλάχιστον 50 χρόνια.

Κεντρική διεκδίκηση των κινητοποιήσεων που αναπτύσσονται είναι ουσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς, κόντρα στα πολύ χαμηλά μεροκάματα με τα οποία αμείβεται ένα μεγάλο τμήμα των εργαζομένων και στη διαρκή συρρίκνωση του εργατικού εισοδήματος από τον υψηλό πληθωρισμό.

Οι εργαζόμενοι διεκδικούν επίσης βελτίωση των συνθηκών εργασίας, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με εξαντλητικές υπερωρίες σε μια σειρά από κλάδους, με παραβάσεις ακόμα και αυτής της στοιχειώδους εργατικής νομοθεσίας από την εργοδοσία, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι στις ΗΠΑ δεν υπάρχει κατοχυρωμένη άδεια μετ' αποδοχών για εγκύους και λεχώνες ούτε για ασθενείς...

Αιτήματα αρκετών κινητοποιήσεων αφορούν την αύξηση των προσλήψεων προκειμένου να μειωθούν η απίστευτη εντατικοποίηση και οι τεράστιες πιέσεις σε χρονοδιαγράμματα παραγωγής, όπως και την ποιοτική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, απέναντι στην πλήρη εμπορευματοποίησή της.

Οι θετικές διεργασίες οργάνωσης και αγώνα των εργαζομένων σε μια σειρά χώρων δουλειάς λαμβάνουν χώρα κόντρα στο τεράστιο αντεργατικό οπλοστάσιο που έχουν διαμορφώσει για λογαριασμό των μονοπωλίων όλες οι κυβερνήσεις Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, ένα οπλοστάσιο που εμπλουτίζει παραπέρα η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία παρουσιαζόταν προκλητικά ως η πιο «φιλο-συνδικαλιστική» κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη μητρόπολη του καπιταλισμού, το δικαίωμα στην απεργία δεν ήταν ποτέ καθολικά αναγνωρισμένο για όλες τις κατηγορίες εργαζομένων, ενώ η αντεργατική νομοθεσία εξασφαλίζει μια σειρά από «παραθυράκια» για την εργοδοσία.

Η δυνατότητα απεργίας θεωρητικά αποτυπώνεται στις διατάξεις του Τομέα 7 του Εθνικού Νόμου Εργασιακών Σχέσεων, που αναφέρει ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να συμμετάσχουν σε «συντονισμένες δραστηριότητες (όπως π.χ. μια απεργία) με σκοπό τη συλλογική διαπραγμάτευση».

Υπάρχουν ωστόσο πολλές «εξαιρέσεις» στην εργατική νομοθεσία, που περιορίζουν δραστικά ή απαγορεύουν στους εργαζόμενους συγκεκριμένων κλάδων να απεργήσουν, στο όνομα του «δημόσιου συμφέροντος».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περσινή απαγόρευση της απεργίας εκατοντάδων χιλιάδων σιδηροδρομικών, με νόμο της κυβέρνησης Μπάιντεν, ο οποίος ψηφίστηκε στο Κογκρέσο με ευρεία στήριξη Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων.

Γιατί; Επειδή το «κόστος» για τα αμερικανικά μονοπώλια από την απεργία - ένα βασικό αίτημα της οποίας ήταν να κατοχυρωθεί το δικαίωμα αναρρωτικής άδειας - υπολογιζόταν σε πάνω από 2 δισ. δολάρια τη μέρα.

Ο... «φιλο-συνδικαλιστής» Μπάιντεν, μετά από δημόσια επιστολή 449 επιχειρηματικών ομίλων ενάντια στην κινητοποίηση, απαγόρευσε την απεργία χρησιμοποιώντας νόμο περί σιδηροδρομικής εργασίας του 1926, που επιτρέπει στον εκάστοτε Πρόεδρο των ΗΠΑ να εμποδίζει τις απεργίες εάν «επηρεάσουν σημαντικά τις μεταφορές»...

Σύμφωνα με στοιχεία του ινστιτούτου ΕΡΙ, άλλοι εργαζόμενοι που δεν δικαιούνται να απεργήσουν στις ΗΠΑ, επειδή δεν καλύπτονται από την ομοσπονδιακή εργατική νομοθεσία, είναι εκείνοι των δημόσιων υπηρεσιών, της αγροτικής παραγωγής, οι οικιακοί βοηθοί και οι φροντιστές ηλικιωμένων ή παιδιών.

Οι όποιες κινητοποιήσεις αυτών των κλάδων ρυθμίζονται με νόμους που θεσπίζονται από πολιτειακά Κοινοβούλια. Από το σύνολο των 50 πολιτειών των ΗΠΑ σε μόλις 14 υπάρχουν νόμοι συλλογικής διαπραγμάτευσης για τους εργάτες γης, αλλά και σε αυτήν την περίπτωση εξασφαλίζουν ένα πολύ περιορισμένο δικαίωμα απεργίας. Σε 12 πολιτείες είναι κατοχυρωμένο το δικαίωμα απεργίας στον δημόσιο τομέα υπό πολύ συγκεκριμένες συνθήκες.

Αντίστοιχα, οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα απαγορεύεται να συμμετέχουν σε απεργίες συμπαράστασης συναφών ή άλλων κλάδων εργαζομένων. Απαγορεύονται οι απεργίες στη διάρκεια διαπραγμάτευσης μεταξύ σωματείου και εργοδότη.

Επιπλέον, με αποφάσεις δικαστηρίων οι εργοδότες νομιμοποιούνται να «αντικαταστήσουν μόνιμα» εργαζόμενους που απεργούν για οικονομικούς λόγους.

Είναι επίσης «νόμιμο» οι εργοδότες να κόβουν την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους απεργούς και στις οικογένειές τους και να παγώνουν επιδόματα στη διάρκεια της απεργίας με σκοπό να τους αποθαρρύνουν. Σε δύο πολιτείες (Νέα Υόρκη και Νιου Τζέρσι) οι απεργοί δεν δικαιούνται να πάρουν επιδόματα ανεργίας.

Επιχειρώντας να βάλουν φραγμό σε αγωνιστικές διεργασίες, η κυβέρνηση Μπάιντεν και το αστικό κράτος ενισχύουν παραπέρα το αντεργατικό οπλοστάσιο.

Χαρακτηριστικό είναι το πρόσφατο νέο πλήγμα στο απεργιακό δικαίωμα με την αντεργατική απόφαση που εξέδωσε την 1η Ιούνη το ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο μετά από προσφυγή της τσιμεντοβιομηχανίας «Glacier Northwest» εναντίον του Συνδικάτου Εργαζομένων στα φορτηγά (International Brotherhood of Teamsters), διεκδικώντας την καταβολή αποζημίωσης για «ζημιές» που έγιναν στη διάρκεια απεργιακών κινητοποιήσεων.

Με 8 ψήφους έναντι μόλις 1 (άρα με τις ψήφους τόσο των Συντηρητικών όσο και των Δημοκρατικών δικαστών), το Δικαστήριο έκρινε ότι η εταιρεία δικαιούται να μηνύσει τους απεργούς στα πολιτειακά δικαστήρια. Η τσιμεντοβιομηχανία καταγγέλλει ότι εξαιτίας της απεργίας των φορτηγατζήδων, αχρηστεύτηκε τσιμέντο που βρισκόταν στα φορτηγά όταν ξεκίνησε η απεργιακή κινητοποίηση, προκαλώντας της οικονομική ζημιά.

Οπως είναι προφανές, η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου έχει ευρύτερες επιπτώσεις, το δεδικασμένο, καθώς η εργοδοσία θα μπορεί να μηνύει συνδικάτα και συνδικαλιστές επικαλούμενη «οικονομική ζημιά»...

Αξίζει να επισημανθεί η στάση της κυβέρνησης Μπάιντεν, η οποία κατέθεσε υπόμνημα στο Ανώτατο Δικαστήριο υπέρ της εργοδοσίας, αναφέροντας ότι το νομικό πλαίσιο οδηγεί στην αποτροπή της πρακτικής συνδικάτων που επιδιώκουν «να επιβαρύνουν ή να παρεμποδίζουν το εμπόριο»...

Οπως υπογράμμισε ο πρόεδρος του συνδικάτου Teamsters, «δεν είναι τυχαίο ότι η απόφαση αυτή έρχεται σε περίοδο κατά την οποία οι εργαζόμενοι σε όλη τη χώρα έχουν απηυδήσει και διεκδικούν τα δικαιώματά τους ολοένα και περισσότεροι».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες ολομέτωπης επίθεσης κυβερνήσεων - αστικού κράτους - εργοδοσίας, αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη σημασία και βαρύτητα οι θετικές διεργασίες που αναπτύσσονται από εργαζόμενους σε μια σειρά από κλάδους.

Σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, κόντρα στην αντιδραστική εργατική νομοθεσία που επιβάλλει εκλογές ξεχωριστά σε κάθε κατάστημα για το δικαίωμα στη συνδικαλιστική οργάνωση, μέσα στο 2022 οι εργαζόμενοι σε περίπου 260 καταστήματα της εταιρείας «Starbucks» έχουν ψηφίσει υπέρ της δημιουργίας συνδικάτου.

Σε 66 καταστήματα οι εργαζόμενοι είχαν ήδη συγκροτήσει σωματείο, ενώ σε 250 καταστήματα έχουν καταθέσει τα έγγραφα για διαδικασία συγκρότησης σωματείου από τον Αύγουστο. Το πρώτο εξάμηνο εκείνης της χρονιάς, πάνω από 20.000 εργαζόμενοι των «Starbucks» εντάχθηκαν σε σωματείο.

Κι αυτό κόντρα σε απειλές και εκστρατείες συκοφαντίας εναντίον των σωματείων από την εργοδοσία. Τον Μάη του 2022, εκπρόσωπος των «Starbucks» ανακοίνωσε ότι από τον Σεπτέμβρη θα εφαρμόζονταν «νέες πρωτοβουλίες υπέρ των εργαζομένων», όπως το φιλοδώρημα στις διαδικτυακές παραγγελίες, αλλά μόνο στα καταστήματα οι εργαζόμενοι των οποίων δεν έχουν συνδικαλιστεί...

Προσπερνώντας τέτοια εμπόδια, τον περασμένο Νοέμβρη, απεργίες και κινητοποιήσεις σε 100 καταστήματα της αλυσίδας «Starbucks» πραγματοποίησαν χιλιάδες εργαζόμενοι διεκδικώντας καλύτερους μισθούς, βελτιωμένα ωράρια εργασίας και προσλήψεις προσωπικού σε καταστήματα με αυξημένη κίνηση.

Την ίδια περίοδο, η «Amazon», η μεγαλύτερη εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου διεθνώς, ξεκινούσε τις πρώτες απολύσεις χιλιάδων εργαζομένων στέλνοντάς τους τρίμηνη «προειδοποίηση». Η εργοδοσία του συγκεκριμένου μονοπωλίου έχει δώσει «ρεσιτάλ» σε τεχνικές εντατικοποίησης και παρακολούθησης των υπαλλήλων της εφαρμόζοντας, για παράδειγμα, τον Φλεβάρη του 2018, το λεγόμενο έξυπνο ηλεκτρονικό βραχιολάκι με στόχο την ακριβή και συνεχή καταγραφή κάθε κίνησης των χεριών τους, ενώ σε «άλλα επίπεδα» έχει ανεβάσει την καμπάνια ενάντια στη συλλογική οργάνωση των εργαζομένων.

Φέτος τον Γενάρη επικυρώθηκε και επισήμως η ίδρυση συνδικάτου εργαζομένων της «Amazon» στην τεράστια αποθήκη «JFK8» στο Στέιτεν Αϊλαντ της Νέας Υόρκης, όπου εργάζονται περίπου 8.300 άτομα. Η ίδρυση του πρώτου εργατικού συνδικάτου στην «Amazon» δρομολογήθηκε μετά την ψηφοφορία που πραγματοποίησαν τον Απρίλη του 2022 χιλιάδες εργαζόμενοι της αποθήκης.

Διεθνιστική εκδήλωση με την αντιπροσωπεία του Συνδικάτου «Amazon Labor Union» από τις ΗΠΑ θα πραγματοποιήσει το ΠΑΜΕ την Τετάρτη 14 Ιούνη, στις 7 μ.μ., στην αίθουσα του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας (Αγίας Φιλοθέης 5β, πλατεία Μητροπόλεως). Η αντιπροσωπία αποτελείται από τα ιδρυτικά μέλη Chris Smalls, πρόεδρο, και Derrick Palmer, αντιπρόεδρο. Θέμα της εκδήλωσης: «Οργανώνουμε την πάλη των εργαζομένων σε κάθε χώρα, σε κάθε χώρο δουλειάς».

Επίσης, την Τρίτη 13 Ιούνη, η αντιπροσωπεία του Συνδικάτου θα συναντηθεί με τη Γραμματεία του ΠΑΜΕ, στις 12 το μεσημέρι, και θα έχει και σειρά συναντήσεων με συνδικάτα και φορείς.