Αργησε πολύ, αλλά η αρχή είναι ενθαρρυντική και ποιοτική και τέτοια πρέπει να είναι και η συνέχεια. Ο λόγος για τη μακρόχρονη "απουσία" του πολιτισμού μας από την Κούβα και την αρχή της "παρουσίας", της επικοινωνίας του με τον ηρωικό, μαχόμενο και σήμερα κουβανικό λαό, με μια Εβδομάδα Ελληνικού Πολιτισμού στην Αβάνα (1 - 8 Οκτωβρίου). Την Εβδομάδα, που οργανώθηκε με τη φροντίδα του πρέσβη μας στην Αβάνα κ. Δουδούμη και κονδύλια του ΥΠΕΞ, προσκλήθηκαν να παρακολουθήσουν και αρκετοί δημοσιογράφοι.

Η πλούσια πολιτιστικά Εβδομάδα αφορά σε όλους, σχεδόν, τους τομείς του πολιτισμού μας: Βιβλίο. Καλό, προοδευτικού περιεχομένου, κινηματογράφο. Καλό έντεχνο ελληνικό τραγούδι, καλό θέατρο.Τον αρχαίο πολιτισμό μας (φωτογραφικά), παραδοσιακό χορό και τραγούδι.Τους Ολυμπιακούς Αγώνες,διαλέξεις και εβδομάδα ελληνικής κουζίνας (αυτή στο ξενοδοχείο "Μέλια Κούμπα").

Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα περιλαμβάνει:

• Την 1/10: Στο Ινστιτούτο Κουβανικού Βιβλίου παρουσίαση της έκδοσης (με κονδύλια της ελληνικής πρεσβείας στην Κούβα) μιας Ελληνικής Ποιητικής Ανθολογίας.Η έκδοση, τριακοσίων περίπου σελίδων, που ανθολογεί όλες τις γενιές της νεότερης ποίησής μας, θα κυκλοφορήσει κατ' αρχήν σε 1.000 αντίτυπα. Στο Ινστιτούτο Κουβανικού Βιβλίου θα παρουσιαστεί και Εκθεση Ελληνικού Βιβλίου,που θα είναι επισκέψιμη καθημερινά (9πμ - 5μμ) από 1 - 10/10.

Ολες οι κινηματογραφικές προβολές θα γίνουν στον κινηματογράφο "La Rampa". Την 1/10 θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ "Ολυμπιακοί Αγώνες - Αθήνα 2004" (το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί σχεδόν όλες τις μέρες της διοργάνωσης). Οι κινηματογραφικές προβολές αρχίζουν με την ταινία της Τ. Μαρκετάκη "Η τιμή της αγάπης".

• Η 2/10 περιλαμβάνει: Εγκαίνια της Εκθεσης φωτογραφίας με θέμα "Αγιον Ορος - Αιγαίο" (2 - 10/10) στο Μουσείο της Επανάστασης.Προβολή της "Στέλλας" του Μ. Κακογιάννη.

Στο Εθνικό Θέατρο Αβάνας θα φιλοξενηθεί η έξοχη παράσταση του θιάσου "Πολιτεία" με τη "Φόνισσα" του Παπαδιαμάντη, σε σκηνοθεσία Σ. Χατζάκη,με τη Λ. Κονιόρδου στον επώνυμο ρόλο.

• Το Σάββατο (3/10) περιλαμβάνει προβολή της ταινίας του Π. Βούλγαρη "Πέτρινα χρόνια".

"Καρδιά",κορυφαία εκδήλωση της εβδομάδας, αποτελεί η μεγάλη συναυλία που θα δώσει ο Γιώργος Νταλάρας (αφιλοκερδώς ο ίδιος, όπως μάθαμε), συνοδευόμενος από πολυμελή ορχήστρα, στο θέατρο "Καρλ Μαρξ" (6.000 θέσεων).

• Στις 4/10 θα προβληθεί η ταινία του Κ. Βρεττάκου "Τα παιδιά της χελιδόνας" και στο Εθνικό Θέατρο Αβάνας θα χορέψει παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς το συγκρότημα "Αρκαδιανή".
• Στις 5/10 στο Καπιτώλιο θα δώσει διάλεξη η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πειραιά Θεοδ. Παναγοπούλου,με θέμα "Τουρισμός και Περιβάλλον". Από τον κινηματογράφο μας σειρά έχει η ταινία του Σ. Γκορίτσα "Λευτέρης".
• Στις 6/10: Διάλεξη της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Πειραιά Τσελ. Χαρλαύτη με θέμα "Ο ρόλος των Ελλήνων στις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές κατά τον 20ό αιώνα". Προβολή της ταινίας του Αν. Κόκκινου "Τέλος εποχής".
• Στις 7/10 θα προβληθεί η ταινία του Γ. Πανουσόπουλου "Ελεύθερη κατάδυση".

Οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις θα κλείσουν στις 7/10, στο Θέατρο του Διεθνούς Κέντρου Τύπου,με το Χορωδιακό Συγκρότημα Ελληνισμού Κύπρου.

(Του απεσταλμένου μας Αγη Μαραγκουδάκη). -

Ανάμεσα στις θεματικές κατηγορίες, που με έναν τρόπο συγκροτούν οι ελληνικές και οι διεθνείς συμμετοχές στο φετινό φεστιβάλ, κάνει την εμφάνισή της δειλά και μια ιστορία, που είναι και δική μας. Μια ιστορία, που δεν μπορεί να ξεχαστεί: Την Τρίτη, ανάμεσα στις σπουδαστικές ταινίες, προβλήθηκε η "Πατανία" της Χριστίνας Χατζηζαχαρίου, ένα φιλμ για την Κύπρο από μια Κύπρια σκηνοθέτιδα, το οποίο, λόγω κυρίως της μεγάλης του διάρκειας, βρήκε προκατειλημμένη αρνητικά την πλειοψηφία των, ήδη, κουρασμένων από τις πολύωρες προβολές θεατών. Και την Τετάρτη, πρώτη μέρα προβολών για τις διαγωνιζόμενες ταινίες μυθοπλασίας, είδαμε το φιλμ του επίσης Κύπριου σκηνοθέτη Ευάγγελου Χατζηκυριάκου "Σαν μιλάνε τα γράμματα". Υπερβολικό, ίσως, το βάρος της ηχητικής αφήγησης στην πρώτη ταινία, περισσότερο ισορροπημένη η σχέση της - κυρίαρχης κι εδώ - αφήγησης με το οπτικό υλικό στη δεύτερη. Αλλά και τα δύο φιλμ, αποτελώντας παράλληλα βλέμματα πάνω στα ίδια ουσιαστικά γεγονότα, εφάπτονται τελικά σε μια κοινή περιοχή, προβάλλουν ένα είδος αμηχανίας απέναντι, όχι τόσο στον αισθητικό χειρισμό που επιλέγουν, αλλά ως προς το θέμα που προσεγγίζουν. Απηχώντας μνήμες και τα δύο από τους καλοκαιρινούς μήνες του 1974, με μια πικρή λυρική διάθεση, παραμένουν στα όρια ενός προσωπικού ή οικογενειακού χρονικού. Τα χρόνια πριν το ελληνικό πραξικόπημα και την τουρκική κατοχή είναι χρόνια χαμένα, η απώλειά τους πλέκεται με τη σιωπή της απογοήτευσης. Κι αν η διαφορά που χωρίζει το '74 από το '98 είναι 24 χρόνια, σκέφτεται κανείς μήπως πρέπει να περάσει άλλο ένα τέταρτο του αιώνα, για να μπορέσουν οι άνθρωποι που πρώτοι βίωσαν και βιώνουν την ιστορία σαν τραγωδία, να διευρύνουν την προσωπική εμπειρία σε γνώση επώδυνη στις παραδοχές που οφείλει, μα και γόνιμη στη λειτουργία της πράξης. Και να διανύσουν τη χρονική απόσταση, φτάνοντας στον ενεστώτα χρόνο, μπροστά σε ένα μάλλον απαιτητικό παρόν.

Σε άλλο κλίμα, οι υπόλοιπες ταινίες της πρώτης μέρας του ελληνικού διαγωνιστικού, προτάσσουν συχνά σαν σκοπό την επίδειξη των επαγγελματικών προδιαγραφών τους, αγγίζοντας άθελα μια γραμμή που διαχωρίζει την καλλιτεχνική δημιουργία από τον αισθητικό κομφορμισμό. Προσπαθώντας να αποφύγει κανείς την πνοή της ρουτίνας που επικρατούσε στη διάρκεια των προβολών τους, ανακαλύπτει, τελικά, κι εκείνα τα στοιχεία τους που μπορούν να τις στηρίξουν σαν κινηματογραφικά έργα και όχι σαν προβλέψιμες τεχνικές κατασκευές: Μένει στη μνήμη του θεατή η αρμονική μεταφορά μιας οικογενειακής σχέσης, το φινάλε που αφήνει την αίσθησή του κι, όταν ανάβουν τα φώτα, η ερμηνεία μιας έφηβης στο φιλμ της Ελισσάβετ Χρονοπούλου "Χτες το απόγευμα". Η η απεικόνιση της έντασης στη ζωή των στρατιωτών ενός ακριτικού φυλακίου στο "Υψωμα 33" του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου. Οπου, όμως, ξαφνικά κάθε δραματική σύγκρουση αίρεται ως διά μαγείας και το πνεύμα της κατανόησης ή της συναδελφικότητας προσγειώνεται στο φινάλε σαν από μηχανής θεός με στρατιωτικό ελικόπτερο... Στο "Τρικολόρε" του Ηλία Δημητρίου οι σεναριακές ευκολίες, ίσως, μπορεί να λησμονηθούν χάρη στον πετυχημένο ρεαλισμό ενός νυχτερινού εφιάλτη ή στις απρόοπτες συστάσεις των ηρώων στο φινάλε. Κατανοητή η "τυφλή" οργή του ήρωα στο φιλμ του Γιώργου Σκευά "Το τσιμέντο δε λυπάται", αλλά η απεικόνιση του κόσμου του μοιάζει κάπου σαν πιστή υιοθεσία πολυπαιγμένων προτύπων και το τελικό αποτέλεσμα γέρνει περισσότερο προς την πλευρά ενός πετυχημένου μουσικού "κλιπ". Συνεχίζοντας αυτού τους είδους την περιήγηση, συναντάμε το "Dead line" του Σταύρου Νικολάου, που ίσως είχε ωφεληθεί περισσότερο, αν συμμετείχε στο τμήμα των σπουδαστικών ταινιών του φεστιβάλ. Ενώ ηθελημένα κακότεχνη, προκλητική και διφορούμενη, η ταινία του Ανδρέα Μαριανού δεν άφησε κανέναν να βαρεθεί, όσο κι αν καθένας αναρωτιόταν στη διάρκειά της, αν, όντως, "είναι αλήθεια;", όπως έθετε το ερώτημα ο τίτλος της.

Δυναμικό παρόν στα πολιτιστικά δρώμενα της χώρας φιλοδοξεί να έχει και φέτος η Εθνική Λυρική Σκηνή,καθώς πολλές και ενδιαφέρουσες είναι οι παραγωγές, που περιλαμβάνονται στον προγραμματισμό της νέας καλλιτεχνικής περιόδου, τον οποίο ανακοίνωσε χτες ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Περικλής Κούκος.Φέτος, η ΕΛΣ συνεργάζεται για πρώτη φορά με λυρικό θέατρο του εξωτερικού, ενώ η "διεθνοποίηση της δραστηριότητας της αποτελεί βασικό στόχο της". Πρόκειται για συνεργασία της ΕΛΣ με το Θέατρο "Περγκολέζι" της Ιταλίας και αφορά στο ανέβασμα, στις 15 Νοέμβρη, της όπερας του Πουτσίνι "Τόσκα".Η σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τα κοστούμια φέρουν την υπογραφή του Νίκου Πετρόπουλου.

Από τα έργα, που θα παρουσιαστούν αναφέρουμε: την "Οπερα της πεντάρας" του Μπρεχτ, σε συνεργασία με το Κέντρο Μουσικού Θεάτρου Βόλου και το ΔΗΠΕΘΕ Βόλου (27/11), τους "Δραπέτες της σκιακιέρας" του Γ. Κουρουπού, σε λιμπρέτο Ευγ. Τριβιζά, σε πρώτη εκτέλεση (4/12), τα "Παραμύθια του Χόφμαν" του Οφενμπαχ (20/12), το παραμύθι του Σκιαφίνι "Πινόκιο" (23/12), την "Καβαλερία Ρουστικάνα" του Μασκάνι και τη "Μάσκα του κόκκινου" του Δημ. Μαραγκόπουλου (17/1/99), τη "Φεντόρα" του Τζορντάνο (5/2), την οπερέτα του Γ. Στράους "Νυχτερίδα" (14/2), "Μπαγιαντέρα" του Μίνκους (7/3), "Γάμοι του Φίγκαρο" του Μότσαρτ (14/3), "Ρέκβιεμ" του Ντβόρζακ (4/4), "Νόρμα" του Μπελίνι (30/4) κ.ά. Το καλοκαίρι η ΕΛΣ θ' ανεβάσει στο Ηρώδειο την "Κάρμεν" του Μπιζέ, ενώ ο Μάης είναι αφιερωμένος στο χορό. Πολλές είναι και οι παράλληλες εκδηλώσεις, που θα παρουσιάσει η Λυρική στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών κ.α.

Κάνοντας παράλληλα τον απολογισμό της περασμένης περιόδου ο Π. Κούκος ανέφερε ότι στους βασικούς στόχους της ΕΛΣ παραμένει "ο εμπλουτισμός του ρεπερτορίου, η ανάπτυξη της ελληνικής δημιουργίας, το άνοιγμα σε καταξιωμένους καλλιτέχνες, η συσπείρωση όλων των δυνάμεων που μπορούν να βοηθήσουν το λυρικό θέατρο και η αύξηση της προσέλευσης του κοινού".

Ο Νορβηγός Τζόστιν Γκάρντερ,συγγραφέας του βιβλίου "Ο κόσμος της Σοφίας" (έχει μεταφραστεί σε 41 γλώσσες και σημειώνει παγκόσμια επιτυχία), επισκέφτηκε τη χώρα μας, προσκεκλημένος του εκδοτικού Οργανισμού Λιβάνη (που εκδίδει τα βιβλία του). Αλλα δικά του βιβλία, που επίσης κυκλοφορούν είναι: "Το μυστήριο της τράπουλας", "Μέσα από το σκοτεινό καθρέφτη", "Βίτα Μπρέβις", "Το μυστήριο των Χριστουγέννων", "Είναι κανείς εκεί;".Σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου για τον συγγραφέα μίλησαν ο Βασίλης Καρασμάνης,επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας στο ΕΜΠ και διευθυντής του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών και ο Θεοδόσης Πελεγρίνης,καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

"Ο κόσμος της Σοφίας",ένα βιβλίο μυστηρίου, μυθιστόρημα σκέψης, γνώσης, πνεύματος, περιπέτειας και πάνω απ' όλα η ιστορία της φιλοσοφίας από την αρχή έως την εξέλιξή της, μονοπώλησε σχεδόν τη συζήτηση. Ο Γκάρντερ μεταξύ άλλων μίλησε για την πηγή έμπνευσής του: "Ζω την καθημερινή εμπειρία και κάθε μέρα νιώθω ένα μαγικό μυστήριο να με τυλίγει. Είναι το μυστήριο της ζωής. Παράλληλα, όμως, έχω πολλές απορίες. Αγαπώ τη ζωή, αλλά γνωρίζω ότι το τέλος θα έρθει. Αυτές οι δύο βεβαιότητες, της ύπαρξης και του τέλους, αποτελούν την κινητήρια δύναμή μου".

Ο Γιώργος Νταλάρας (από το Φεστιβάλ της ΚΝΕ)

Από τη "Φόνισσα" του θεάτρου "Πολιτεία"