«Ακούγοντας τον πρωθυπουργό προχτές, που μίλησε για το Ασφαλιστικό, αλλά και σήμερα για το τόσο μεγάλο θέμα που αφορά τη νέα γενιά, μια ιδέα σφηνώθηκε στο μυαλό μου και μια υποχρέωση: Οτι πρέπει να καλωσορίσω στην Ελλάδα την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, η οποία αφίχθη στις 4 Οκτωβρίου 2009. Διότι μιλάει ο πρωθυπουργός και μέσα στη Βουλή και εκτός και κάνει μια περιγραφή όλων των κακώς κειμένων στο κράτος, στην κοινωνία, στην Παιδεία, στον τομέα της Υγείας, σαν να είναι μια καινούρια κυβέρνηση, όπως ήρθε η τρόικα εδώ, μελέτησε τα πράγματα, έβγαλε ένα συμπέρασμα και τώρα φέρνει καινούρια μέτρα.

Ο,τι περιγράφετε ως τώρα και το οποίο περιγράφετε επιλεκτικά και επί την περιφέρεια των προβλημάτων, όχι την καρδιά, το δημιουργήσατε εσείς, όπως και η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Και αν θέλετε, να πούμε ότι είναι και δημιούργημα από τότε που ιδρύθηκε το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Πάντως, είσαστε μέσα. Είτε από παππού, είτε από πατέρα, είτε ο ίδιος - και δεν αναφέρομαι μόνο σε πρόσωπα, αλλά σε κυβερνήσεις και ηγεσίες κομμάτων - είσαστε μέσα. Ειλικρινά, το θεωρώ προσβλητικό όχι για εμάς εδώ - εμείς δεν πρέπει να αισθανόμαστε προσβεβλημένοι με τίποτα - αλλά για το λαό, τη νεολαία, να βγαίνει ένας πρωθυπουργός και να θίγει τα κακώς κείμενα, για να μπορέσει να δημιουργήσει το κατάλληλο ιδεολογικό και πολιτικό κλίμα και να περάσει τα χειρότερα μέτρα της τελευταίας πεντηκονταετίας και πιο πέρα.

Μιλάτε για το πελατειακό κράτος. Κύριε πρωθυπουργέ, έχετε υπόψη σας ποιο είναι το "κράτος" που διαμορφώνουν σε κάθε κλάδο και σε κάθε χώρο δουλειάς τα μεγάλα επιχειρηματικά συγκροτήματα; Εκεί δηλαδή είναι αγγελούδια; Εκεί δεν υπάρχει τίποτα; Εκεί δεν υπάρχουν πελατειακές σχέσεις; Εκεί είναι ακόμα χειρότερα. Εκεί - και με συγχωρείτε για την έκφρασή μου - ή θα είσαι ρουφιάνος του εργοδότη ή μπορεί και να σε απολύσει. Εκεί τα μπόνους, τα πριμ παραγωγικότητας είναι το μέσο εξαγοράς των εργαζομένων, ο φόβος. Αυτό ισχύει σε όλο το καθεστώς των προσλήψεων στον ιδιωτικό τομέα, από το βιογραφικό όπου πρέπει να πεις ότι δε θα κάνεις οικογένεια, να κρύψεις την εγκυμοσύνη, κλπ. Θα δίνει και δελτίο τώρα η γυναίκα του μηνιαίου κύκλου, για να την κρατήσουν στη δουλειά...

Ολα αυτά εσάς δε σας ξενίζουν; Αυτά δεν είναι τίποτα; Αυτά είναι ηθικά; Εσείς δηλαδή τι είσαστε; Είσαστε μια κυβέρνηση, είσαστε το στρατηγείο, τάχα το αποσπασμένο από όλα τα άλλα, που μπορεί αφ' υψηλού να κρίνει τους πάντες και τα πάντα;

Οι επιχειρηματίες δεν έχουν χρέη; Για βάλτε το χρέος των επιχειρηματιών προς το δημόσιο, προς τους εργαζόμενους. Και δεν εννοώ το ταξικό τους χρέος. Αυτό δεν είναι σε θέση να το καταλάβουν. Εννοώ τα χρέη τους. Αυτά δεν υπολογίζονται. Ο,τι είναι, έχει προέλθει μέσα από τη δημόσια διοίκηση. Και ξέρετε πάρα πολύ καλά γιατί διευρύνθηκε η δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα. Η διεύρυνση του κρατικού καπιταλιστικού επιχειρηματικού τομέα θα έφερνε και μία τέτοια διεύρυνση. Ηταν αναπόφευκτο. Η μείωση του κρατικού καπιταλιστικού τομέα υπέρ του ιδιωτικού καπιταλιστικού οδηγεί στη μείωση των εργαζομένων στη δημόσια διοίκηση.

Βεβαίως, μπήκαν και τα πελατειακά, μπήκαν και τα ρουσφετολογικά, μπήκε και η αναρχία που επικρατεί γενικότερα μέσα στο σύστημα. Αλλά εν πάση περιπτώσει γιατί τα ανάγετε όλα σε θέμα ηθικής;

Εμείς δεν κρίνουμε ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε τη Νέα Δημοκρατία από αυτή την ηθικιστική πλευρά. Και παραδίδετε τελικά τους εργαζόμενους νέους στη ρουσφετολογία των οργάνων του "Καλλικράτη", της τοπικής κρατικής διοίκησης - εκεί και αν θα γίνεται... - την αποκεντρωμένη ρουσφετολογία και εξαγορά και διαφθορά και στους μηχανισμούς των επιχειρηματιών. Η σαπίλα είναι από πάνω μέχρι κάτω. Και εν πάση περιπτώσει πρέπει να σταματήσει όλη αυτή η διάχυση της ευθύνης στον καθένα μας.

Βεβαίως, ευθύνες πολιτικές έχει ο ελληνικός λαός, αλλά αυτός δεν είναι λόγος για να σκύψει το κεφάλι απέναντι στα διάφορα νομοσχέδια. Να ξεκαθαρίσουμε τα εξής πράγματα: Εμείς δε μιλάμε γενικά "η νεολαία, οι νέοι κλπ.". Βεβαίως, υπάρχει το ενιαίο ηλικιακό χαρακτηριστικό στη νεολαία, ένα ωραίο, ζηλευτό, αν θέλετε, για εμάς χαρακτηριστικό, αρκεί να μην οδηγεί σε μια ισοπέδωση της νεανικής εκδήλωσης, να υπάρχει μεγαλύτερη ποικιλία της έκφρασης και των εκδηλώσεων της νεολαίας. Γιατί, δυστυχώς, γίνεται και μια προσπάθεια μιας πολύ ενιαιοποιημένης και τυποποιημένης έκφρασης, αλλά δεν έχει σημασία.

Η νεολαία, λοιπόν, έχει μια σειρά αξιοζήλευτα χαρακτηριστικά που δεν τα έχουμε εμείς των παραπάνω ηλικιών, εμείς που μπαίνουμε πια στην ηλικία της γήρανσης. Αλλά αυτό δεν μπορεί να καθορίσει την έννοια "νεολαία", τουλάχιστον για εμάς. Για εμάς υπάρχουν τα παιδιά που ανήκουν στα εργατικά - λαϊκά στρώματα, τα παιδιά που ανήκουν στα μεσαία, ανώτερα μεσαία στρώματα, τα παιδιά που ανήκουν στην αστική τάξη.

Ακόμα και όταν όλα αυτά τα παιδιά φοράνε το ίδιο τζιν παντελόνι - εμφανισιακά τζιν, γιατί άλλο είναι το κόστος του ενός και άλλο του άλλου - ακόμα και αν φοράνε το ίδιο φθηνό μπλουζάκι, οι διαφορές είναι τεράστιες και είναι ταξικές και καθορίζονται σε ποια οικογένεια ανήκουν αυτά τα παιδιά και είναι και προκαθορισμένο και το μέλλον τους, τι θα γίνει το παιδί του εργάτη στη μεγάλη πλειοψηφία, τι θα γίνει το παιδί του φτωχού αγρότη, τι θα γίνει το παιδί που ο πατέρας του έχει ένα μικρομάγαζο και ταλαιπωρείται.

Πάντα υπήρχε κινητικότητα διαταξική, αλλά αυτή δεν καθορίζει ποιος θα είναι ο προορισμός των παιδιών των εργατικών, των λαϊκών οικογενειών. Αυτό, λοιπόν, είναι το κυριότερο για εμάς.

Κοιτάξτε, αυτές τις μέρες συζητήσαμε πάρα πολύ το Εργασιακό, το Ασφαλιστικό, κλπ., και έχουν γίνει πάρα πολλές αναλύσεις από όλους μας και βεβαίως εμείς από τη δική μας σκοπιά και για ό,τι έχουμε πει έχουμε πλήρη επίγνωση ότι πέφτει βαρύς πέλεκυς γι' αυτούς που είναι 40 χρόνων και κάτω. Και το μέτρο αυτό δεν είναι καινούριο.

Από τις αρχές της δεκαετίας του '90, με την εξειδικευμένη πολιτική του Μάαστριχτ, άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τις νεότερες ηλικίες. Αρχισε, παραδείγματος χάριν, η ανατροπή γι' αυτούς που προσλαμβάνονται από το '93 και μετά, μετά πήγαμε στο '83 και τώρα έχει χαθεί η άκρη. Αυτό που είναι καθαρό είναι πως αν συνεχίσουν τα πράγματα έτσι - εμείς πιστεύουμε ότι θα αλλάξουν τα επόμενα χρόνια, με την πάλη του λαού και με τις ανατροπές που πρέπει να γίνουν - αν πάμε με τον προγραμματισμό που κάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση για το 2060, είναι μαύρη η προοπτική και για τα παιδιά που αυτή τη στιγμή είναι μέσα στην κοιλιά της μαμάς τους και για τα παιδιά των εγγονιών μας. Είναι μαύρη κυριολεκτικά.

Καταργούνται οι Συλλογικές Συμβάσεις, γενικεύονται οι ελαστικές μορφές απασχόλησης, πλήρης απαξίωση του άτρωτου βασικού μισθού, χωρίς ελπίδα σύνταξης και τελικά - να το πούμε με μία φράση, για να μη χάνεται χρόνος, γιατί τα έχουμε πει δέκα χιλιάδες φορές - οι νέοι άνθρωποι αλέθονται κυριολεκτικά στη μηχανή του κέρδους.

Τους αρνούνται παροχές που κάποτε ήταν παροχές όχι επαναστατικές. Ηταν απλές - ας πούμε - παροχές είτε από ανάγκη είτε από υποχώρηση είτε και εκσυγχρονιστικού τύπου. Ηταν παροχές εδώ και εξήντα χρόνια. Δηλαδή, τι περιγραφή να κάνω;

Ο πρωθυπουργός μιλώντας προχτές είπε ότι είναι ωραίο πράγμα η κινητικότητα της νεολαίας στην εργασία. Μα, είναι άλλο πράγμα να ξεκινώ αν είμαι είκοσι χρόνων και ελπίζω ότι μετά από 10-20 χρόνια θα εξελιχθώ στη δουλειά μου ή ενδεχομένως θα βρω και μια καλύτερη δουλειά που να ταιριάζει στις γνώσεις μου, στα ενδιαφέροντά μου, στις κλίσεις μου κλπ., είναι άλλο πράγμα αυτό και να αλλάξω δουλειά και άλλο πράγμα να είμαι υποχρεωμένος να αναζητώ συνεχώς δουλειά είτε γιατί είμαι άνεργος είτε γιατί απολύομαι γιατί δεν μπορώ να επιβιώσω.

Υπάρχει δουλειά από δουλειά και ίσως με τον όρο "εργασία" πραγματικά αποδίδεται καλύτερα. Τώρα με τον όρο "δουλειά" εννοούμε "δουλεία". Είναι δυνατόν να λέμε ότι η κινητικότητα είναι προοδευτικό φαινόμενο; Εξαρτάται. Μπορεί να είναι προοδευτικό και ριζοσπαστικό. Μπορεί να είναι και βαθύτατα αντιδραστικό. Και έτσι είναι αυτό που περιγράφουμε.

Θέλω να σταθώ στην αντιπαιδαγωγική επίθεση που δέχεται η νεολαία όχι αναλύοντας όλα τα ζητήματα του εκπαιδευτικού συστήματος. Εχει και τη σχετική της αυτοτέλεια αυτή η ανάλυση, είναι ένα σύνθετο ζήτημα. Δεν είναι δυνατόν να το εξαντλήσω ούτε - αν θέλετε - να μετατοπίσω το θέμα της ημερήσιας διάταξης σε θέμα Παιδείας.

Ωστόσο, μιλάμε για μία αντιπαιδαγωγική επίθεση, η οποία οδηγεί ακριβώς στην πλήρη, μέχρι κεραίας, μέχρι λεπτομέρειας, προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στους κανόνες της αγοράς και θα οξυνθεί μέχρι το μεδούλι πια το σύστημα Παιδείας που εντάσσεται στα συμφέροντα των επιχειρηματιών. Μιλάμε πια όχι για σύστημα Παιδείας, αλλά για εκπαιδευτική αγορά. Γι' αυτό μιλάμε.

Πάντα το εκπαιδευτικό σύστημα ήταν δεμένο με την αγορά, με την οικονομία και αυτό έτσι πρέπει να είναι. Δεν μπορεί να είναι στον αέρα. Δε διδάσκεται κανείς μόνο για να ικανοποιήσει τις γνώσεις του. Ομως, τώρα πια μιλάμε για εκπαιδευτική αγορά.

Θα οξυνθεί με τον "Καλλικράτη" γιατί με τις αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί, στο όνομα του αποκεντρωμένου σχολείου, μιλάμε πια για την αυτονόμηση της κάθε σχολικής μονάδας, του κάθε πανεπιστημίου, όπου οι μεταξύ τους σχέσεις και η σχέση με τους επιχειρηματίες θα είναι καθαρά σχέσεις επιχειρηματικές, όπως είναι σε μια σειρά χώρες και όπως μάλιστα ήδη - επειδή προηγήθηκαν αυτά τα μέτρα - έχει εκτιμηθεί ακόμα και με τα δικά τους δεδομένα ότι δημιουργεί σοβαρά προβλήματα.

Ο αθλητισμός, ο πολιτισμός έχουν παραδοθεί πλήρως στην επιχειρηματική δραστηριότητα. Η εξάπλωση των ναρκωτικών παίρνει το χαρακτήρα κοινωνικής μάστιγας.

Η κυβέρνηση - εγώ θα το πω, ανεξάρτητα τώρα από το τι λέει και το τι κάνει - είναι εν υπνώσει σε αυτό το θέμα. Σε σχέση με τι; Δεν κάνει τίποτα για να εμποδίσει την εξάπλωση. Και δε μιλάω τώρα για τη γενική πολιτική που χρειάζεται, γιατί αυτή δεν μπορεί να την ακολουθήσει η κυβέρνηση. Δεν κάνει τίποτα για ορισμένα ουσιαστικά στοιχεία της πρόληψης, έστω και μέσα στις συνθήκες του συστήματος που ζούμε, χώρια οι επικίνδυνες νεωτεριστικές της ιδεοληψίες που μπορεί να αποτελέσουν και άλλοθι για την ωραιοποίηση των ναρκωτικών.

Θα σταθώ, λοιπόν, σε ορισμένα ζητήματα για το εκπαιδευτικό σύστημα. Αναφέρομαι στη διά βίου μάθηση. Πρόκειται για μια αλλαγή - είναι αλλαγή, πείτε το και μεταρρύθμιση και αναδιάρθρωση, βεβαίως είναι - που όμως επιβλήθηκε κυριολεκτικά από τις ανάγκες της αγοράς. Ο,τι χειρότερο μπορούσε να συμβεί στην Παιδεία!

Πρόκειται, λοιπόν, για τη μετατροπή της Παιδείας και τυπικά και θεσμικά σε εκπαιδευτική αγορά - όπως είπα προηγούμενα - όπου το εκπαιδευτικό κύρος και τις εκπαιδευτικές αρμοδιότητες τις παίρνουν οι έμποροι της γνώσης, και έμποροι της γνώσης γίνονται και εκπαιδευτικοί και καθηγητάδες με διδακτορικά κλπ. και πρόεδροι παγκόσμιων οργανισμών.

Δεν ξέρω τον κ. Πάλμε ποιος είναι και τι είναι, απλώς σημειώνω ότι ήταν παιδί πρωθυπουργού - εντάξει - είχε και τις ευκαιρίες του να γίνει και πρόεδρος παγκόσμιου οργανισμού. Τώρα, για εμένα έμπορος είναι ο κύριος. Τέτοιες είναι αυτές οι διεθνείς εταιρείες: Εμποροι της γνώσης, έμποροι της νέας τεχνολογίας, έμποροι της Υγείας και ό,τι θέλετε. Με συγχωρείτε, αν εξαιρείται ο κύριος, προσωπικά - δυσκολεύομαι να το πιστεύω - του ζητώ συγνώμη, αλλά δεν πιστεύω ότι εξαιρείται.

Ετσι, λοιπόν, οι έμποροι της γνώσης παίρνουν αρμοδιότητες στον τομέα της Παιδείας και όλα αυτά προωθούνται με ωραίες εκφράσεις και ωραία συνθήματα: Αυτοτέλεια, αξιολόγηση, εξωστρέφεια. Οι εκφράσεις από μόνες τους μπορεί να είναι ωραίες. Το περιεχόμενο μας ενδιαφέρει. Και τα λεγόμενα ανεξάρτητα πανεπιστήμια θα έχουν προθάλαμο τα ανεξάρτητα σχολεία.

Η αξιολόγηση είναι μια ωραία λέξη - "αξιολογώ" - φορτισμένη θετικά. Η αξιολόγηση, είτε εσωτερική είτε εξωτερική είτε ατομική από τον καθηγητή στο μαθητή κλπ., είτε αφορά το ίδρυμα, δίνεται με στόχο την προσαρμογή και τη συμμόρφωση στους νόμους της ζούγκλας και - θα το πω καθαρά - με στόχο την ισοπέδωση της κριτικής σκέψης. Πρέπει τώρα να σκεφτόμαστε με βάση τη σκέψη της τρόικας.

Να σας πω, αν θέλετε, πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Η υπουργός Παιδείας έχει δηλώσει ότι τα προγράμματα σπουδών δε θα έχουν στεγανά μεταξύ τους και ότι ο φοιτητής θα έχει την ευθύνη για το τελικό αποτέλεσμα - είναι η ανάληψη ευθύνης - και βεβαίως το τελικό αποτέλεσμα θα είναι κάτω από την πίεση της αγοράς και της οικογένειας.

Εχει δηλώσει η υπουργός ότι οι μαθησιακές διαδικασίες συντελούνται τόσο στα πλαίσια - προσέξτε - του επίσημου εκπαιδευτικού συστήματος, δηλαδή, την τυπική εκπαίδευση όσο και σε μια ποικιλία εξωσχολικών, μη τυπικών και άτυπων μορφών μάθησης. Παράδειγμα: Τα τελευταία χρόνια στα πανεπιστήμια, τόσο η ΔΑΠ όσο και η ΠΑΣΠ οργανώνουν διάφορες εκδηλώσεις, που είναι δικαίωμά τους, στα πλαίσια μιας συνδικαλιστικής φοιτητικής παράταξης, κλπ., όπου, όμως, μιλάνε καθηγητές, παρακαθηγητές - καλοί, κακοί, ένας Θεός ξέρει - αμφιλεγόμενοι, κάποιοι που έχουν πάρει τίτλους ποιος ξέρει πώς. Αυτά τώρα μπορούν να θεωρούνται ότι είναι μια άτυπη μορφή μάθησης και μπορείς να παίρνεις κουπόνια για να εντάσσονται μέσα στις εκπαιδευτικές ικανότητες.

Βεβαίως, υπάρχει και η πλατιά έννοια του πολιτισμού, της μόρφωσης. Μόρφωση μπορείς να πάρεις κι από ένα έργο στην τηλεόραση. Καλλιέργεια μπορείς να πάρεις και όταν πας σε ένα θέατρο. Μιλάμε, όμως, για το τι σημαίνει οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα.

Υπάρχουν οι διάφορες MKΟ που αυτές κι αν θα δίνουν! Στο τέλος θα δίνουν και πτυχία. Δεν μπορεί να μην υπάρχουν μη τυπικές μορφές εκπαίδευσης. Υπήρχαν πάντα οι μη τυπικές μορφές μόρφωσης και εκπαίδευσης, όπως το εξωσχολικό βιβλίο, το διάβασμα. Κυνηγούσαμε τα παιδιά μας να διαβάσουν κάτι πέρα από το σχολείο. Αυτό είναι άλλο πράγμα. Αυτό εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες.

Στην ουσία οδηγείται το παιδί να έχει έναν ατομικό δρόμο. Και θα σας πω και κάτι: Ατομικό δρόμο αλλιώς θα παίρνει το παιδί που ανήκει στη φτωχή λαϊκή οικογένεια και αλλιώς το παιδί της ανώτερης μεσοαστικής και αστικής. Και να το πούμε και καθαρά: Θα έχουμε τα σχολεία που θα βγάζουν τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων, με λίγα μαθήματα, λίγη γνώση, λίγο κόπο και τα παιδιά που θα βγάζουν τα σχολεία και που δε θα εφαρμόζουν τους κανόνες που εφαρμόζονται στα λαϊκά σχολεία. Και αυτό θα σας το πω πάρα πολύ καθαρά. Στα σχολεία - και μιλάμε για τη διεθνή εμπειρία - για την ανώτερη τάξη, γιατί τα σχολεία πια ταξικοποιούνται και εξωτερικά, όχι μόνο εσωτερικά, κυριαρχεί το βιβλίο και όχι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, όπου μπαίνει τώρα από την Α' Δημοτικού στα λαϊκά σχολεία.

Δεν είμαστε αντίθετοι με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, αλλά όλα τα μέτρα που εφαρμόζονται εδώ στην Ελλάδα και αλλού - για να μην τα βάλουμε μόνο με την κυβέρνηση τώρα, αυτή ή και την προηγούμενη - είναι μέτρα όπου προηγούνται οι εντολές και οι έρευνες της αγοράς και μετά εφαρμόζονται στην εκπαίδευση. Δεν προηγείται η έρευνα και η μελέτη των διαφόρων επιστημόνων, με διαφορετικές απόψεις, των όποιων επιστημονικών ιδρυμάτων. Δεν προηγείται η μελέτη και μετά να ανατεθεί στο υπουργείο Παιδείας να πάρει υπόψη του τη μελέτη. Πρώτα θα μελετήσουν ο ΙΟΒΕ - ο εκάστοτε ΙΟΒΕ - ο ΟΟΣΑ, η Διεθνής Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και μετά θα τα παραλάβουν οι επιστήμονες, οι αρεστοί, οι προσαρμοσμένοι και θα τα μετατρέψουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα.

Η διά βίου μάθηση θα είναι, λοιπόν, ένας εφιάλτης μέχρι να βγάλει το παιδί και το πανεπιστήμιο - όποιοι μπορέσουν να φτάσουν, γιατί ακούσαμε και τον πρωθυπουργό να λέει ότι είναι μεγάλος ο αριθμός και ότι πρέπει να μειωθεί - κυνηγώντας από εδώ πιστωτικές μονάδες, γνώσεις, χαρτιά, να πάει εδώ, να πάει εκεί. Η κινητικότητα και η διά βίου μάθηση θα είναι ένας εφιάλτης, όταν τελειώσεις το πανεπιστήμιο ή το ΤΕΙ. Διότι πας σε μια δουλειά, σε διώχνουν από τη δουλειά. Ξανά πρέπει να πηγαίνεις στα ΙΕΚ, στην κατάρτιση, να ξαναβρίσκεις μαθήματα, να παίρνεις κι ένα άλλο πιστοποιητικό ότι έκανες και κάτι άλλο, να πάρεις κι ένα πτυχιάκι από τη μεγάλη αγορά των διάφορων ποικιλώνυμων σχολών - διά βίου μάθηση είναι αυτή - για να βρίσκεις μια άλλη δουλειά. Πας στην άλλη δουλειά, σε κρατούν ένα-δύο χρόνια - ευχής έργο θα είναι δύο χρόνια - σε διώχνουν, ξανά πάλι πρέπει να αποκτήσεις ένα πτυχίο.

Ακουγα σήμερα σ' ένα ραδιοφωνικό σταθμό κάποιον ο οποίος είπε ότι είναι ζωγράφος και μετά άρχισε να λέει: "Ζωγράφος τώρα και να βρεις δουλειά στην Ελλάδα; Ούτε συζήτηση". Αυτό πια, η ζωγραφική, θεωρείται ότι είναι χόμπι. Να διορίζουμε ζωγράφους στα σχολεία; Αυτό πάει πολύ. Αλίμονο! Θα έχουμε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, θα ζωγραφίζει το παιδί με τον υπολογιστή. Γιατί να πάνε οι ζωγράφοι άλλωστε; Δε χρειάζονται. Λέει, λοιπόν: "Πήρα δίπλωμα οδηγού σε φορτηγά και ψάχνω να γίνω οδηγός". Σας το λέω έτσι, επειδή το θυμήθηκα σήμερα. Ολοι σας θα έχετε στον περίγυρό σας ένα κάρο παραδείγματα.

Θέλω να συνεχίσω λέγοντας το εξής: Βεβαίως, αυτά τα είχαμε πει και στην προηγούμενη κυβέρνηση. Εγκληματείτε στο θέμα της γλώσσας. Είναι έγκλημα. Εντάξει, σας έλαχε ο κλήρος να κάνετε όλες αυτές τις αναδιαρθρώσεις πακέτο, μαζεμένες.

Το 2007, η Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού της Κομισιόν προετοίμαζε το Συνέδριο για τις επιχειρήσεις. Προσέξτε, ήταν Συνέδριο των Επιχειρήσεων με θέμα τις Γλώσσες και τις Διαπολιτισμικές Δεξιότητες. Η δεξιότητα ποτέ δεν ήταν ταυτισμένη με τη γνώση. Τώρα ταυτίζεται με τη γνώση. Η δεξιότης με τη γνώση! Τέλος πάντων. Το σύνθημα ήταν "Η γλώσσα είναι μπίζνες". Αυτό ήταν σύνθημα, όχι αποτέλεσμα, όχι συμπέρασμα ενός συνεδρίου. Επομένως, η γλώσσα είναι ένα μέσο επικοινωνίας και όχι μέσο λόγου, Λόγος ίσον σκέψη και αυτό το ξέρουμε. Και η ευρύτητα της σκέψης μπορεί - όχι απόλυτα τυπικά - να εκφράζεται και στην ευρύτητα του λόγου. Οχι απόλυτα τυπικά, γιατί κάποιος μπορεί να έχει λιγότερο λεξιλόγιο.

Τι σημαίνει γλώσσα, λοιπόν; Από 700 έως 2.000 λέξεις είναι αρκετές για την επικοινωνία, η γλώσσα του τουρισμού, κλπ., γλώσσα της αμορφωσιάς. Αυτή είναι η ιστορία.

Ολα τα προγράμματα, λοιπόν, που φέρνετε για την εκπαίδευση, από το πανεπιστήμιο μέχρι και το νηπιαγωγείο, είναι υποταγμένα σ' αυτή την άποψη, της Παιδείας της αγοράς και υποταγμένα στο εξής πράγμα, αυτό που λέτε συνέχεια και εδώ το λένε και άλλα κόμματα: Τέλειωσε η εποχή των -ισμών, υλισμών, ιδεαλισμών, κλπ. Τώρα είμαστε στην εποχή των θεσμών. Και δεν το πιστεύετε αυτό που λέτε, γιατί ιδεολογία έχετε, ιδεολογικές αντιλήψεις έχετε. Εχετε κι εσείς τους δικούς σας -ισμούς και όλα τα κόμματα έχουμε, ανεξάρτητα αν συμφωνούμε.

Ομως, τι θέλουμε; Οι -ισμοί, η ιδεολογία να είναι υπόθεση ενός κλειστού κύκλου. Για τη νεολαία, για το λαό είναι οι θεσμοί, δηλαδή, ο αυταρχισμός. Διότι σήμερα δεν υπάρχει θεσμός που δεν είναι καταπιεστικός και αυταρχικός και με όποιον τρόπο να εκφράσεις τη γνώμη σου, τελειώνει, δεν πρόκειται να παρθεί υπόψη.

Περιορίζετε την ύλη στα σχολεία. Βεβαίως, να συμφωνήσουμε στο βαθμό ποσότητας της ύλης. Ομως, αυτό που κάνετε είναι "λίγη γνώση, λίγος κόπος". Αυτό κάνετε. Και μάλιστα, περιορίζετε τη γνώση, π.χ., στα Μαθηματικά. Ξέρετε τι ευρύτερες συνέπειες έχει αυτό; Και λέτε και λίγο δημαγωγικά "προς όφελος της γλώσσας". Προς όφελος της γλώσσας της αγοράς, αυτής που περιέγραψα προηγούμενα.

Ξέρετε τι σημαίνει ο περιορισμός των Μαθηματικών και της Φυσικής; Και σας το λέω προσωπικά, που ξέρετε ότι δεν είμαι ούτε μαθηματικός ούτε φυσικός. Κάθε άλλο και, αν θέλετε, κάνω και την αυτοκριτική μου εκ των υστέρων. Δεν είχα συλλάβει, όταν πήγαινα στο σχολείο, τη μεγάλη σημασία αυτών των μαθημάτων, διότι δε μου την είχαν διδάξει. Σημαίνει ότι στενεύει το επιστημονικό υπόβαθρο της γνώσης, Διότι σας λέω ότι το συνειδητοποίησα σε πολύ μεγάλη ηλικία αυτό το πράγμα και αφού βοηθήθηκα και από συντρόφους μου που ασχολούνται με αυτά τα πράγματα να το καταλάβω, γιατί δεν το είχα καταλάβει καν: Αυτά τα μαθήματα ακόμη πιο καθαρά, γιατί και η Ιστορία έχει, βεβαίως, επιστημονικό υπόβαθρο, αλλά εξασκούν το παιδί σε αυτό που λέμε να αναζητεί το επιστημονικό υπόβαθρο στη γνώση. Και γνώση χωρίς επιστημονικό υπόβαθρο είναι αμορφωσιά. Εχει μεγάλη σημασία.

Και την ίδια ώρα βάζετε μέσα τον ηλεκτρονικό υπολογιστή στην Α' Τάξη και την εκμάθηση της αγγλικής. Εδώ πέρα έχουμε πρόβλημα εκμάθησης της μητρικής γλώσσας στην Α' Τάξη, έχουμε πρόβλημα εκφοράς λόγου και βάλατε λίγα αγγλικά, λίγα γαλλικά, λίγα ελληνικά. Το δε παιδί είναι "σφουγγάρι" και θα πάρει από δω κι από εκεί πάρα πολλά πράγματα από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, θα αποθηκεύει πληροφορίες.

Χρησιμοποιούν τα παιδιά τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και οι γονείς που είναι μορφωμένοι δεν μπορούν να καταλάβουν πώς το παιδί μπορεί να το χρησιμοποιήσει έτσι. Εσείς νομίζετε ότι αυτό είναι πρόοδος; Αυτά πάτε να κάνετε.

Οταν λέμε, λοιπόν, ότι η νέα γενιά θα ζήσει τραγικά, ξεκινάμε από τη δουλειά των γονιών τους, την Παιδεία, την Υγεία και τη σύνταξη των γονιών τους, γιατί αυτό καθορίζει τα παιδιά, μέχρι τις εργασιακές συνθήκες των νέων, αλλά και τη μόρφωση. Είναι σημαντικό.

Ετοιμάζετε μία Παιδεία, όπου ο νέος θα ανέχεται την αμορφωσιά, την εξαγορά, την ενσωμάτωση, το ρουσφέτι. Βεβαίως, αυτά δε θα κυριαρχήσουν. Αντιστάσεις και αγώνες θα υπάρξουν.

Αυτό ειδικά που κάνετε στην Παιδεία, με τα 800 πειραματικά σχολεία που φέρνετε, είναι έγκλημα. Και να σας πω κάτι. Καταλαβαίνω τα εγκλήματα καθαρά στο πεδίο της οικονομίας. Δεν μπορούσατε εδώ να είστε πιο ευέλικτοι στα θέματα της Παιδείας: Μιλάμε κυριολεκτικά για έγκλημα. Και, δυστυχώς, δεν είμαστε βέβαιοι αν όλοι οι γονείς το έχουν καταλάβει.

Υπάρχουν όμως και ορισμένα σοβαρά ζητήματα. Είπατε εδώ ότι η νεολαία θέλει όραμα. Μάλιστα, θέλει όραμα. Τώρα, το όραμα πρέπει να είναι συγκεκριμένα πράγματα, γιατί με οράματα μπορεί να μιλούσαμε και για χτες και για τα οράματα του 3000! Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι!

Εμείς θέτουμε το εξής ζήτημα: Τι όραμα δίνετε στο νέο ζευγάρι; Τι καθημερινότητα προσφέρετε στο νέο ζευγάρι; Εμείς καταλαβαίνουμε το εξής πράγμα. Το νέο ζευγάρι σήμερα πρώτα πρώτα πρέπει να λύσει το πρόβλημα της στέγης, γιατί τώρα πια έπαψαν οι γονείς να μπορούν να κληροδοτούν. Οσοι μπορούν να δώσουν στο παιδί τους, εντάξει.

Πού είναι τα προγράμματα του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας για φθηνή λαϊκή στέγη στα νέα ζευγάρια; Υπάρχουν 200.000 απούλητα σπίτια. Βεβαίως δε θα πάνε να γίνουν καταλήψεις εκεί. Πρέπει να αποζημιωθούν οι εργολάβοι, οι μηχανικοί, δεν ξέρω ποιοι τα έφτιαξαν. Να τα αγοράσει ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας και να διαμορφωθούν κάποια κριτήρια προκειμένου να πάρουν φτωχά ζευγάρια με νεογέννητα παιδιά που δεν έχουν να πληρώνουν νοίκι ή άνεργοι.

Να γίνουν συγκεκριμένα πράγματα. Οσον αφορά τους παιδικούς σταθμούς, έχει αυξηθεί η προσέλευση στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς - δεν υπάρχουν πια κρατικοί, πληρώνεις και εκεί - σε σχέση με τους ιδιωτικούς και πέρυσι ή τα προηγούμενα χρόνια έμεναν απέξω παιδιά και τώρα θα μένουν πολύ περισσότερα. Και μιλάμε για παιδικούς σταθμούς που δεν είναι "πάρκινγκ". Ο παιδικός σταθμός είναι μέσο κοινωνικοποίησης του παιδιού, ιδιαίτερα για τις πόλεις.

Τι μέτρα εξαγγείλατε; Και λέτε συνέχεια ότι μπορείτε να λύσετε τα ζητήματα με αλλαγή αντιλήψεων, χωρίς χρήμα; Δηλαδή, τι αλλαγή αντιλήψεων; Αν δεν έχω να πάω το παιδί μου ή το εγγόνι μου στον παιδικό σταθμό, τι αντίληψη να αλλάξω; Πρέπει να αλλάξουν αντιλήψεις, αλλά αντιλήψεις σε βάρος σας πρέπει να αλλάξουν.

Οι διακοπές, επίσης, είναι ένα σοβαρό ζήτημα. Εδώ να πάτε, στην Αττική, παρά το γεγονός ότι έχουν τσιμενταριστεί, υπάρχουν ελεύθερες περιοχές. Πηγαίνετε κοντά στο Μαραθώνα. Υπάρχουν ελεύθερες περιοχές. Εγώ σας λέω το εξής: Κάντε κάμπινγκ που δε στοιχίζουν, προκειμένου να πηγαίνουν τα νέα ζευγάρια, οι φοιτητές, αυτοί που θέλουν. Δε λέμε να τους πηγαίνουμε ως αγέλη και υποχρεωτικά, αλλά αυτοί που δε θέλουν να πάνε με τους γονείς τους, που δε θέλουν να πάνε να πληρώσουν, ας πάνε σε κάμπινγκ με σκηνές και με υπαίθριες τουαλέτες. Γεμίστε κάμπινγκ! Ομως, να μην τα βάλουμε αυτά στο Real Estate!

Δηλαδή, υπάρχουν ζητήματα τα οποία μπορούσαν να λυθούν και σήμερα, ακόμα και σε συνθήκες μνημονίου. Για τις διακοπές, για παράδειγμα, δε χρειάζεται ούτε να περνάνε θάλασσα ούτε να παίρνουν το αυτοκίνητο οι κάτοικοι του Λεκανοπεδίου της Αττικής. Για τη Χαλκιδική, τη Θεσσαλονίκη - ή άλλες περιοχές, καινούριες περιοχές, δε χρειάζεται στις πολυπατημένες - δεν μπορούν να γίνουν οργανωμένα κάμπινγκ για κατασκήνωση, για τα παιδιά, για τους φοιτητές, για τους μαθητές, για τα ζευγάρια, με κοινωνικά κριτήρια μέσω των Ταμείων, κλπ.;

Και το χειρότερο είναι ότι αυτή τη στιγμή περιμένουμε διακόσιες ρυθμιστικές οδηγίες για να εξειδικεύσουν το Ασφαλιστικό. Δεν ξέρω πόσα Προεδρικά Διατάγματα και τι άλλα θα γίνουν. Διακόσιες ρυθμιστικές οδηγίες! Θα το κάνουν χειρότερο και το Εργασιακό! Διακόσιες ρυθμιστικές οδηγίες, είναι αυτό που ψηφίσαμε χτες επίσημα. Τίποτα δεν έχει αποφασιστεί. Τίποτα δε λέμε και εμείς σαν Κόμμα. Φωνάζουμε! Και βεβαίως, καλά κάνουμε και φωνάζουμε!

Οσον αφορά τον ελεύθερο χρόνο. Πού είναι ο ελεύθερος χρόνος; Μιλάτε για την κινητικότητα, για τη δουλειά. Πού είναι ο ελεύθερος χρόνος; Δουλειά και ελεύθερος χρόνος είναι συνυφασμένα. Στη νέα γενιά δεν εξασφαλίζετε τίποτα! Κινητικότητα σημαίνει περιπλάνηση και ανασφάλεια!

Τέλος, όσον αφορά τα ναρκωτικά. Εδώ δεν πρόκειται να αναλύσω το θέμα, αλλά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τα εξής: Εχετε εγκαταλείψει τα Κέντρα Πρόληψης. Εχετε εγκαταλείψει τις Θεραπευτικές Κοινότητες των Στεγνών Προγραμμάτων που αποδεδειγμένα δίνουν αποτέλεσμα, που δεν έχουν λίστα όπως έχει η μεθαδόνη, που δεν περιμένει ο άλλος στην ουρά. Αυτούς της μεθαδόνης θα τους πάτε στα νοσοκομεία. Μα, τα νοσοκομεία, αν διευρυνθούν με τα παιδιά αυτά, τα οποία βεβαίως θέλουν προστασία και τα οποία βεβαίως έχουν στερητικά σύνδρομα, δε θα μπορούν να λειτουργήσουν! Εδώ, τα νοσοκομεία δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τώρα τους κανονικούς ασθενείς με την κατάσταση που υπάρχει!

Η κατάσταση είναι τραγική. Απλήρωτοι άνθρωποι! Τα πετάξατε στους δήμους! Και για τα "στεγνά" προγράμματα κόψατε τη χρηματοδότηση! Εδώ είναι και από ιδεολογικούς λόγους, είναι υπέρ της μεθαδόνης. Να διαχειριστούμε την υπόθεση, να βάλουμε τα υποκατάστατα και όχι να μάθουμε τη νεολαία ότι μπορεί να νικήσει τη μάστιγα των ναρκωτικών.

Και κοιτάξτε να δείτε - και ολοκληρώνω - τα αίτια που οδηγούν στα ναρκωτικά και την εξάρτηση, είναι τα ίδια είτε παίρνει κάποιος τα "μαλακά", είτε τα "σκληρά". Δεν υπάρχουν διαφορετικές αιτίες που οδηγούν στο χασίς ή την ηρωίνη. Στη χρήση και στην εξάρτηση, η οποία είναι κοινωνική εξάρτηση, δεν μπορεί να γίνονται συζητήσεις - και γίνονται δυστυχώς και στα πλαίσια των κομμάτων της Βουλής, εδώ - με κριτήριο τη φαρμακολογική ή τη χημική πλευρά και να παραλείπεται και να μην παίρνει το προβάδισμα η κοινωνική και η ψυχολογική διάσταση του φαινομένου. Την εξάρτηση την κοιτάτε σαν ένα βιολογικό φαινόμενο. Αρα, λοιπόν, δώστε τη μεθαδόνη, η οποία δεν έχει καταργήσει και την παράλληλη και ταυτόχρονη χρήση άλλων ναρκωτικών!

Κοιτάξτε, να δεχθούμε ότι το χασίς μπορεί να μην έχει το ίδιο στερητικό σύνδρομο με το στερητικό σύνδρομο που δημιουργούν τα οπιούχα. Ομως, από πλευράς ψυχολογικής και κοινωνικής εξάρτησης δεν έχει διαφορά. Το ίδιο το χασίς δημιουργεί οργανικά και ψυχολογικά προβλήματα και σε ορισμένες περιπτώσεις και ψυχοπαθολογικές αντιδράσεις.

Επομένως, το θέμα δεν είναι να πάμε στην ιατρική πλευρά. Την ιατρική πλευρά ας τη δουν οι γιατροί. Πρέπει να πάμε στη μάχη για την πρόληψη και τη δυνατότητα της πλήρους απεξάρτησης, αλλά βεβαίως και της κοινωνικής ένταξης.

Και μ' αυτήν την έννοια, το περιεχόμενο της λογικής για τη μεθαδόνη είναι αντικοινωνικό. Ιδεολογικά και πολιτικά είναι αντικοινωνικό. Ολα αυτά δε για τα διάφορα επιχειρήματα περί ελεύθερης διάθεσης του σώματος και περί του δικαιώματος χρήσης της ουσίας είναι ανιστόρητα και αντικοινωνικά, γιατί όλα αυτά είναι φυγή από την πραγματικότητα.

Ομως, είναι φυγή από ποια πραγματικότητα; Είναι φυγή του νέου ανθρώπου από την πραγματικότητα, μέσα στην οποία είτε του αρέσει, είτε δεν του αρέσει, είτε το επιλέξει, είτε όχι, εντάσσεται. Δε φεύγει από την πραγματικότητα, αφού είναι ενταγμένος σε μία συγκεκριμένη ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα. Και όχι μόνο πρέπει να ενταχθεί σ' αυτή τη συγκεκριμένη πραγματικότητα, αλλά δεν πρέπει να ενταχθεί παθητικά, αλλά επιθετικά. Πείτε μας, λοιπόν, τι θα κάνετε τουλάχιστον με τα ναρκωτικά;

Απ' αυτήν την άποψη, ο κύριος στόχος σας είναι η επίθεση στις εργασιακές σχέσεις, στην Κοινωνική Ασφάλιση, κλπ., γιατί εδώ εξασφαλίζεται το υπερκέρδος. Ομως, αυτήν την επίθεση, για να την οργανώσετε, θα την περάσετε από τον αθλητισμό, τον πολιτισμό, τα ναρκωτικά και πριν απ' όλα την Παιδεία.

Ας το ξεκαθαρίσουμε λοιπόν: Οταν λίγες μέρες μετά τις εκλογές καλέσαμε το λαό να κάνει πόλεμο στον πόλεμο που εξαπολύσατε, νομίζω ότι ξέραμε τι κάναμε και δικαιωθήκαμε».