Μία αναδρομή στο χρόνο, ένα ταξίδι εικονικό προς μία ιδεατή Ελλάδα μέσα από τον πολιτισμό της, τους μύθους και τη δραματουργία της, προσφέρει στο φιλότεχνο κοινό η έκθεση «Ο Πικάσο και η Ελλάδα» που εγκαινιάστηκε το βράδυ του περασμένου Σαββάτου στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Ανδρο. Εκατόν δεκαέξι έργα (ελαιογραφίες, σχέδια, γλυπτά, κεραμικά, χαρακτικά), τα οποία προέρχονται εξ ολοκλήρου από το Μουσείο Πικάσο του Παρισιού, «σκιαγραφούν» τις επιρροές που δέχτηκε ο καλλιτέχνης από τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό και τη δημιουργία του.

Είναι η δεύτερη φορά που το Μουσείο Πικάσο του Παρισιού παρουσιάζει έργα της συλλογής του στην Ελλάδα. Προηγήθηκε το 1983 η έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης «Ο Πικάσο και η Μεσόγειος». Οπως ανέφερε στην παρουσίαση της έκθεσης ο υπεύθυνος Ερευνας και Τεκμηρίωσης του Μουσείου, Π. Τριμπού, «ο Πικάσο, αν και ποτέ δεν ταξίδεψε στην Ελλάδα, υπήρξε θαυμαστής της αρχαίας ελληνικής τέχνης και μυθολογίας».

Η έκθεση, τόνισε ο διευθυντής του Μουσείου και επιμελητής της έκθεσης, Κυριάκος Κουτσομάλλης, είναι «δομημένη αυστηρά χρονολογικά για να διατηρήσει τον παιδαγωγικό της χαρακτήρα. Οι οκτώ εκθέσεις Πικάσο που πραγματοποιούνται διεθνώς, αυτό το διάστημα, έκαναν δύσκολη τη συγκέντρωση περισσότερων έργων» και, ίσως, το γεγονός αυτό να ευθύνεται για τα λίγα «θεαματικά» έργα που περιλαμβάνει.

Η ξεχωριστή και σημαντική, παρ' όλα αυτά, παρουσίαση ξεκινά με φωτογραφικό υλικό σχετικό με τη ζωή του καλλιτέχνη. Από τις ενότητες που ακολουθούν σημειώνουμε την «Κλασική περίοδο (1917 - 1925)», «Ο Πικάσο και ο Μινώταυρος», «Τα μεταπολεμικά χρόνια» κατά την οποία τον απασχολεί η κατασκευή του γλυπτού (παρουσιάζεται στην έκθεση) «Ο άνδρας με το πρόβατο», «Ο Πικάσο και η κεραμική», η «Σειρά Βολλάρ» κ.ά. Παράλληλα, παρουσιάζονται και δέκα αρχαία αντικείμενα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, κάνοντας εμφανή το «διάλογο» του μεγάλου Ισπανού καλλιτέχνη με την αρχαία Ελλάδα. Τα εγκαίνια συνοδεύτηκαν με συζήτηση στρογγυλής τραπέζης το πρωινό της Κυριακής στη Χώρα της Ανδρου με θέμα: «Πικάσο. Σύνοψη των εικαστικών τεχνών του 20ού αιώνα», την οποία συντόνισε η Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ και μίλησαν οι: Νίκη Λοϊζίδη, Αντρη Μιχαήλ και Δημήτρης Μυταράς.

«Είναι μωρία δεινή, αρρώστια των ανθρώπων/ οι ανελέητες λεηλασίες των πολέμων./Οποιος ναούς, τεμένη, όποιος τους τάφους των νεκρών ρημάζει/ στο μέλλον σύντομα θα ρημάξει κι αυτός». Αυτό το διαχρονικό και επίκαιρο «μήνυμα», ενάντια στους σημερινούς ιμπεριαλιστικούς πολέμους, εξέπεμψε την περασμένη Παρασκευή και το Σάββατο το βράδυ από την πόλη του μύθου, την Τροία, στην Κωνσταντινούπολη όπου βρισκόταν ο Τζ. Μπους και η ΝΑΤΟική συμμορία, ο Ευριπίδης, με τις «Τρωάδες» του, μέσω των ηθοποιών του θεάτρου «Διαδρομή» και των Τούρκων και Ελλήνων θεατών, που κατέκλυσαν το μικρό ρωμαϊκό ωδείο που σώζεται στην κορυφή του λόφου Χισαρλίκ, λίγα μέτρα έξω από τα τείχη της αρχαίας Τροίας, της πόλης - κράτους που ίδρυσαν οι Φρύγες.

Αναφερόμαστε σε ένα πολύ συγκινητικό και σημαντικό πολιτιστικό γεγονός. Στην παρουσίαση των «Τρωάδων», της πλέον συνταρακτικής αντιπολεμικής τραγωδίας που κληροδότησε στην ανθρωπότητα η αρχαιοελληνική ποίηση, στο αρχαίο θέατρο της Τροίας, η περιοχή της οποίας ανήκει διοικητικά στο Δήμο Τσανάκαλε. Τη σχετική πρόταση του θεάτρου «Διαδρομή» να χρησιμοποιηθεί, για πρώτη φορά μετά τα ρωμαϊκά χρόνια, το αρχαίο θέατρο της Τροίας για μια παράσταση και μάλιστα με τις «Τρωάδες», με τη μεσολάβηση του Τούρκου τραγουδοποιού Ζουλφί Λιβανελί, τη δέχτηκε (πέρσι) ο δήμαρχος του Τσανάκαλε, Ουλγκούρ Γκαχάν, τη στήριξε η Νομαρχία του Τσανάκαλε και «ψυχή» της υλοποίησής της (η φιλοξενία του 40μελούς θιάσου και μεγάλης αντιπροσωπείας Ελλήνων δημοσιογράφων, για την οποία μάλιστα οργάνωσε ξενάγηση στον μοναδικού ενδιαφέροντος αρχαιολογικό χώρο της Τροίας) έγινε ο διευθυντής του Γραφείου Τύπου του δήμου, Τουντσά Γκιουινούκ. Από ελληνικής πλευράς στηρίχτηκε από το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης.

Ετσι άνοιξε για πρώτη φορά το θέατρο της Τροίας και κατακλύστηκε δυο βραδιές. Την Παρασκευή το βράδυ, τη γενική δοκιμή του θιάσου την παρακολούθησαν γύρω στα 700 άτομα κάθε ηλικίας, κυρίως κάτοικοι του Τσανάκαλε και των γύρω χωριών, αλλά και ομάδες Ελλήνων τουριστών που πληροφορήθηκαν το γεγονός από ελληνικά δημοσιεύματα και αφίσες στους δρόμους του Τσανάκαλε. Κατάμεστο ήταν το θέατρο και στην επίσημη παράσταση, το Σάββατο βράδυ, την οποία παρακολούθησαν ο δήμαρχος, ο νομάρχης, άλλοι επίσημοι και κάτοικοι του Τσανάκαλε, Μυτιληνιοί που εξέδραμαν για να δουν την παράσταση και άλλοι Ελληνες. Την παρακολούθησαν, βέβαια, και οι Γερμανοί αρχαιολόγοι, οι οποίοι χρηματοδοτούμενοι από διάφορες πολυεθνικές (λ.χ. την «Mercedes») ανασκάπτουν και τις εννέα Τροίες, δηλαδή τις εννέα οικοδομικές - οικιστικές διαστρωματώσεις της Τροίας, της οποίας οι απαρχές χρονολογούνται από το 3000 π.Χ έως τα ρωμαϊκά χρόνια. Το κοινό της παράστασης μαγεμένο από το περιβάλλον του αρχαίου θεάτρου και το σκηνικό, συνεπαρμένο από την ποίηση του Ευριπίδη που διεκτραγωδεί τα δεινά του πολέμου, την αλήθεια της παράστασης και τις ερμηνείες των ηθοποιών, σύσσωμο και ένθερμο χειροκρότησε τους Ελληνες καλλιτέχνες.

Για τους Τούρκους θεατές η παράσταση ήταν μια πρωτόγνωρη, εξαιρετική εμπειρία. Εμπειρία, που μπορεί να έχει συνέχεια, αν «περπατήσει» η πρόταση του δημάρχου του Τσανάκαλε. Σε συνέντευξη Τύπου που έδωσαν στους Ελληνες δημοσιογράφους, ο δήμαρχος του Τσανάκαλε, ο γενικός γραμματέας του ελληνικού υπουργείου Τύπου, Πάνος Λειβαδάς, εκπρόσωπος του θιάσου και συντελεστές της παράστασης (ο μεταφραστής του έργου Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο σκηνοθέτης Διαγόρας Χρονόπουλος, η Αννα Βαγενά - ερμηνεύει την Εκάβη), τόνισαν όλοι το διαχρονικό και επίκαιρο μήνυμα αυτής της τραγωδίας. Ο Ουλγκούρ Γκαχάν, αφού μεταξύ άλλων επισήμανε ότι «οι δυο λαοί είμαστε αδέλφια» και «δεν έχουμε τίποτε άλλο να μοιράσουμε από ειρήνη και φιλία», αναφέρθηκε στο «Φεστιβάλ Τροίας» που διοργανώνει ο Δήμος Τσανάκαλε. Με αφορμή την πρόσκληση που του μετέφερε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Τύπου, να παραστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ο δήμαρχος του Τσανάκαλε πρότεινε «από δω και πέρα το καλλιτεχνικό πρόγραμμα του "Φεστιβάλ Τροίας" να το διοργανώνουμε και οι δυο λαοί μαζί».